Hoe verschillende plaatsen in onze omgeving den oorlog doorstonden
Binnenland
Ingezonden stukken.
Plaatselijk Nieuws
waarin opgenomen„NIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard"
2E JAARGANG, No. 36
VRIJDAG 13 JULI 1945
UND VAN
Uitgever: K. VELTMAN te Drunen Algemeen Redacteur: J. H. ROZA te Heusden Drukkerij: FIRMA L. J. VEERMAN te HeusdeH
Verschijnt Maandag en Vrijdag Abonnementsprijs: f 1.95 per 3 maanden; per week 15 ct.losse nummers 10 ct. Advertentiën 20 cent per regel
NEDERHEMERT. Op dolle Dins
dag werd het anders zoo rustige dorp
Nederhemert opgeschrikt door de ex
plosies en geruchten welke uit Bra
bant over kwamen waaien. Daarna
bleef het enkele weken rustig. Intus-
schen kwamen er zeer veel schepen
naar dit dorp om ligplaats te nemen
in de Doode Maas. De schippers wa
ren van dezelfde gedachte als de be
woners, nl. dat deze omgeving een
ideale plaats was om de oorlogsge
beurtenissen af te wachten. Zij kwa
men helaas bedrogen uit, want eind
September begonnen de intensieve
aanvallen op deze schepen. De geheele
streek langs de rivier van Wellseind
tot de Rietschoot, werd een gevaarlijke
plaats. De meeste menschen, die daar
woonden, gingen vrijwillig evacueeren
naar een veiliger plaats.
Gelukkig waren bij deze aanvallen
nagenoeg geen slachtoffers te betreu
ren. Begin October kwamen de eerste
solpaten op 't eiland. Deze bleven er
slechts enkele dagen, waarna weer
andere kwamen. Het waren steeds
doortrekkende troepen van en naar 't
front, dat toen in Brabant lag. 20 Oct.
vielen de eerste granaten op 't Eiland.
Het was een salvo van plm. 20 stuks.
De daarop volgende dagen kwam het
oorlogsgeweld echter met rasse schre
den nader. Vrijwel den geheelen dag
en nacht hoorde men het gebulder
van het geschut en het huilen der
granaten, lntusschen kwamen er meer
soldaten op 't Eiland en in Bern.
Hierdoor werd ook op Bern ge
schoten, zoodat de bewoners van dat
dorp naar 't Eiland trokken, waar zij
een veilig onderkomen zochten in de
eeuwenoude kelders van het kasteel.
In die tijd stond op 't Eiland een
batterij flak opgesteld en enkele stuk
ken artillerie. Ook werd er een mi-
nutielager aangelegd waardoor het er
niet veiliger op werd, want toen Heus
den gevallen was werden er enkele
zware granaten naar 't Eiland gestuurd,
welke de opslagplaats goed wisten te
raken. Helaas was hierbij een slacht
offer te betreuren, nl de Wed. v. d.
Werken, welke in haar woning door
een scherf zoodanig werd getroffen
dat zij vrijwel direct dood was. Ook
werd er nog een duitscher getroffen,
's Nachts ging evenwel het geschut
weg om in Nederhemert N.Z. opge
steld te worden.
Toen bleek dat de geallieerden front
maakten voor de Maas, kwamen er
meer soldaten op 't Eiland en ook
meer geschut in Nederhemert.
11 November moest het Eiland
evacueeren. Slechts het allernoodigste
kon meegenomen worden, doch het
meeste moest achterblijven, want er
was geen vervoer en 't veer nam veel
van de zoo kostbare tijd in beslag.
Den anderen dag werd door de cul
tuurbeschermers de toren van de Ned.
Herv. Kerk opgeblazen. Ook werden
de schoorsteenen van de steenfabrieken
„De Rijswaard" en „De Rietschoof"
opgeblazen, waarbij de ovens ook
beschadigd werden. Er ging daarna
geen dag of nacht voorbij of het ge
heele dorp, maar vooral de Zuidzijde
lag onder granaatvuur Immers hier
waren enkele granaatwerpers opgesteld
welke op Heusden en omgeving vuur
den en deze kregen hun portie met
rente terug. Daarbij kwam nog de
overlast van de Duitsche soldaten die
vrijwel in elk huis ingekwartierd waren.
De eene week waren er wat meer dan
de andere maar steeds waren er.
Fietsen, handwagens, ja zelfs kinder
wagens en rubberlaarzen werden soms
door die lui afgenomen evenals kippen,
konijnen, schapen en varkens, welke
ook niet veilig meer waren. Het was
een roofzuchtig volk. Daarna begon
nen in December de zenuwsloopende
evacuatiegeruchten en officiëele aan
kondigingen, welke laatste prompt
door de burgers afgescheurd werden.
Hierdoor zochten echter vele menschen
al vast een onderdak in Aalst, Zuili-
chem en andere dorpen.
Toen kwam het nieuwe wapen de
V 1 op het tooneel. De eerste welke
in Nederhemert viel, was gelukkig in
'tveld. Dit was in November. Doch
vanaf 16 Dec. kwamen de vliegende
bommen dagelijks over het dorp da
veren, soms zoo angstwekkend laag,
dat men het ergste vreesde. Dooden
zijn er door dit wapen in Nederhemert
niet te betreuren. Wel is een V 1 in
de nabijheid van kerk en school neer
gekomen, waardoor de omstaande hui
zen zwaar beschadigd werden.
De soldaten- en granatenplaag bleef
echter voortduren. Er stond nl. veel
geschut in Nederhemert om het nieuwe
Duitsche offensief eind Dec. '44 te
ondersteunen. Bij voorkeur werden de
stukken dan bij de menschen voor 't
huis opgesteld. 12 Jan. ging het kasteel
op 't Eiland in vlammen op. Het was
een fantastisch, maar tegelijk een
droevig gezicht te zien, hoe ook dit
cultuurmonument voor ons land ver
loren ging. 16 Januari werd de eva
cuatie werkelijkheid. En terwijl de
menschen trachtten te redden wat er
te redden was, kwamen de moffen
reeds poolshoogte nemen om te zien,
waar wat te halen was.
Vele inwoners moesten later naar
Friesland vervoerd worden. Zij hadden
een verschrikkelijke slechte reis daar
heen, maar eenmaal daar gekomen,
werden zij bijzonder gastvrij en gul
onthaald, zoodat zij met dankbaarheid
terug zuilen denken aan hun Friesche
tehuizen. De laatste menschen kwamen
vorige maand terug uit Friesland De
anderen die zoo gelukkig waren hier
in de buurt te kunnen blijven konden
na plm. drie en een halve maand hun
woningen weer gaan zoeken en uit
mesten.
Half Mei konden ook de bewoners
van het Eiland aanstalten maken hun
woningen uit te doen mesten, ten
minste voor zoover hun huis er nog
stond of bewoonbaar was te maken,
want van de plm. 30 huizen die daar
stonden zijn er 12 totaal vernield en
de rest zwaar beschadigd.
Nederhemert en vooral het Eiland
heeft veel materieele schade geleden.
Doch in verhouding tot het aantal
granaten die in dit dorp neergekomen
zijn, zijn er practisch geen ongelukken
gebeurd.
Verder is het vermeldenswaard dat
van dit dorp geen enkel manspersoon
voor verplichte arbeidsinzet of dgl
naar Duitschland is gegaan.
Diegenen die voor den arbeidsinzet
weg moesten, doken onder. Neder
hemert (Noord) met zijn polders en
vooral 't Eiland was dan ook een
prachtverblijfplaats voor onderduikers
en hiervan is gebruik gemaakt ook.
We zullen hopen, dat er spoedig
maatregelen genomen zullen worden
om al diegenen welke geen woning
meer bezitten, voor den winter nog
een dak boven hun hoofd te geven.
Verder is er dan een tekort aan meu
belen, ledikanten, kachels enz., want
de moffen hebben alles vernield, op
gestookt of meegenomen. Maar we
zullen hopen dat ook hiervoor een
oplossing, en liefst voor den winter,
gevonden zal worden.
Nijmegen. De route loopt over Gorinchem,
bij Zaltbommel over de verkeersbrug, dan
terstond naar het Oosten afslaan, onder
het viaduct door en verder rechtuit over
Rossum, Wamel naar Nijmegen.
De zoogenaamde Whiskey-weg door de
Betuwe, die slecht berijdbaar is, en de
verkeersmoeilijkheden op de pont te Hedel,
worden zoodoende vermeden.
Gerepatrieerde personen.
Op 20 Juni 11. waren de volgende per
sonen gerepatrieerd
één tnillioen 243 duizend Franschen.
één millioen 294 duizend Belgen.
195 duizend Nederlanders.
33.488 Tsjecho-Slowaken.
2051 Joegoslaven.
6000 Luxemburgers.
Toelatingsexamen H.B.S. verlicht.
Bij K.B. van 27 Juni '45, is het toela
tingsexamen tot de hoogere burgerscholen
verlicht. Het examen zal alleen betrekking
hebben op een onderzoek in de kennis van
de Nederlandsche taal en het rekenen.
Telegram van H.K.H. Prinses Juliana.
Naar wij vernemen heeft de leider van
de afd Voedselvoorziening van het Ned.
Roode Krbiis, te 's-Hertogenbosch Majoor J.
de Swart, een telegram ontvangen van
H.K.H. Prinses Juliana, waarin de Prinses
Majoor de Swart verzoekt, haar dank over
te brengen aan allen, die in Roode Kruis
verband de hongerende bevolking van het
Noorden en Westen des lands de eerste
hulp hebben geboden.
Wekelijksch Radiokwartier van den Minister-
President.
Het ligt in het voornemen van den Mi
nister-President, binnenkort te beginnen met
des Vrijdagsavonds van 9 9,15 voor de
radio het woord te voeren tot het Neder
landsche volk en daarbij vraagstukken van
regeeringsbeleid Je bespreken en toe te
lichten.
Prins Bernhard naar Indië.
Naar de „Pen-Gun", het weekblad voor
de Ned. Strijdkrachten mededeelt, heeft
Z.K H Prins Bernhard in een interview
met het Amerikaansche persbureau „Inter
national News Service" verklaard, het voor
nemen te hebben naar Indië te gaan In
hetzelfde onderhoud verklaarde de Prins,
dat het wel achttien maanden duren zal
voor ons leger geschikt is voor den strijd
in Indië en sprak de hoop uit, dat het
eerste bataljon voor dit doel, tusschen
Augustus en November afgeleverd zal wor
den.
Weer bruikbare verkeersweg.
Eenige dagen geleden is wederom een
brug gelegd over de sluis te St.-Andries,
geschikt voor alle vervoer met een draag
vermogen van 30 ton.
Hierdoor is een zeer groote verbetering
gekomen in het verkeer van het Westen des
lands (Rotterdam, Dordrecht enz.) naar
De aardappelprijzen.
Het B.V.V.O. deelt mede: De consumen
tenprijs voor de nieuwe aardappelen is
thans vastgesteld op tien cent per kilo
gram voor de groote, en op 7 cent per kg
voor de krielaardappelen. Bovengenoemde
prijzen mogen bij thuisbezorging van de
aardappelen worden verhoogd met één
cent per kilo.
Electriciteitsvoorziening aan particulieren.
Met ingang van 15 Jnli a.s. zal een begin
worden gemaakt met stroomlevering aan de
particuliere verbruikers in het geheeleland.
In verbind met de ernstige kolenpositie zal
het publiek echter belangrijke beperkingen
in het verbruik moeten worden opgelegd
Zooals tot nu gebruikelijk, zullen de rant
soenen worden vastgesteld voor perioden
van omstreeks 60 dagen, t.w
Van December-Januari 26 Kwh.
Van Februari Maart 19 Kwh.
Van April Mei 12 Kwh.
Van Juni tot Juli 8 Kwh.
Van Augustus - September 12 Kwh.
Van October—November 23 Kwh.
Bovengenoemde rantsoenen gelden uit
sluitend voor verlichting en huishoudelijk
verbruik. Voor diegenen die uitsluitend
of in hoofdzaak electrisch koken, gelden de
volgende rantsoenen
voor gezinnen van 2 personen 85 Kwh.
per periode
voor elk gezinslid meer 15 Kwh. per
periode
voor alleenwonende personen die zelf
koken 12'/. Kwh. per periode.
Rantsoenoverschrijdingen zullen streng
worden gestraft en wel door afsluiting van
den stroomtoevoer.
Men gebruike weinig lampen en lampen
met een laag vermogen. De verbruikers
ontvangen t z.t. van het electriciteitsbedrijf
een opgave van hun rantsoen.
Indien een verbruiker meent voor een
hooger rantsoen in aanmerking te komen,
dient hij zich tijdig tot het betrokken elec
triciteitsbedrijf te wenden.
Wij ontvingen een ingezonden stuk
uit Andel onder het opschriftMalle
gevallen of Brandende Kwestie's."
Onze plaatsruimte laat niet toe
ingezonden stukken als deze in zijn
geheel op te nemen. Gaarne willen
wij evenwel klachten onder de aan
dacht brengen en zoo noodig onzer
zijds er een kort woord aan toe
voegen. De inzender die voor het
verrichten van zijn werkzaamheden
dagelijks van Andel naar Waalwijk
moet fietsen, vond het veer te Dron-
gelen, dat met ingang van 5 Juli
met twee ijzeren roeibooten was
opengesteld, Maandagmorgen ge
sloten, met gevolg, dat hij over
Heusden naar Waalwijk moest fiet
sen. Bovendien is het overzetveer
te Drongelen gratis, te Heusden
moet men betalen.
Waarom werd het veer gesloten
Niemand die daarop antwoord kon
geven. De NBS.-ers die op post
stonden wisten het niet en verklaar
den dat ze hoopten, dat er weer
spoedig gevaren zou worden. Blijk
baar waren er al onaangename
dingen voorgevallen.
De Commandant te Wijk zou het
verbod uitgevaardigd hebben. Bij
informatie verklaarde men daar,
dat de plaatselijke commandant
een dergelijk verbod niet had uit
gevaardigd, doch dat het van
de Waterstaat kwam, vermoedelijk
wegens mijnen gevaar. Inzender
is toen maar niet naar Waterstaat
gaan zoeken, want die is in zoo'n
geval overal en nergens. Hij hoopt,
en vermoedelijk velen met hem,
dat Drongelen weer spoedig gaat
varen.
Tot zoover inzender. Wij zijn
het met zijn schrijven volkomen
eens en begrijpen ook niet, dat er
niet meer gang achter gezet kan
worden om totgeregeldertoestanden
te komen. Gaarne erkennen wij,
dat ook „Waterstaat" voor groote
moeilijkheden staat, maar dit neemt
niet weg, dat veel anders kon. Het
personeel loopt te wandelen, over
zetten van passagiers wordt te
Heusden nog steeds aan particulieren
over gelaten. Komt men aan de
overzijde van de rivier, dan ziet
men van gemeentewege werklieden
overal bezig om de wegen in orde
te brengen. De toegangsweg naar
het overzetveer te Heusden ligt nog
precies zooals op den lsten dag na
de algeheele bevrijding. Vooral
bij regenachtig weer, is het een
groote toer, om het veer te bereiken.
Hoe moeilijk Waterstaat het ook
moge hebben meer activiteit was
toch wel gewenscht.
HEUSDEN.
In de plaats van den heer
G Schipper, is tot ontvanger der
Herv. Kerk benoemd de heer D. J.
Hus, terwijl de heer J. den Dolder
tot Koster bij dezelfde kerk is be
noemd, in de plaats van den heer
B. Kamerman, die de gemeente
heeft verlaten.
Bij het te 's-Bosch gehouden
examen machineschrijven slaagde
onze stadsgenoote mej. R. Roza.
Op de eerste zitting van het
ConsultatieBureau voor Zuigelingen
op 10 Juli 11. verschenen niet min
der dan 30 moeders met haar kin
deren, n 1 uit Heusden 22 Herpt 3
Oudheusden 2Aalburg 1Bab.
Broek 1Genderen 1.
-~ v -
