L Hoe verschillende plaatsen in onze omgeving den oorlog doorstonden JIENST LANDBOUWHERSTEL. Officiëele mededeelingen Gewestelijk Arbeidsbureau 's-Hertogenbosch Ingezonden. Bekendmakingen Plaatselijk Nieuws waarin opgenomen„NIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard" 2E JAARGANG, NO. 48 VRIJDAG 24 AUGUSTUS 1945 van altéNA Uitgever: K. VELTMAN te Drunen Algemeen Redacteur: J. H. ROZA te Heusden t Drukkerij: FIRMA L. J. VEERMAN te Heusden Verschijnt Maandag en Vrijdag Abonnementsprijs: f 1.95 per 3 maanden; per week 15 ct.losse nummers 10 ct. Advertentiën 20 cent per regel GENDEREN. September 1944. De geallieerde legers hebben de Atlanticwal doorbroken, hebben Frankrijk in korten tijd gedeeltelijk bezet en zijn via België naar onze grenzen op gerukt. Breda is zelfs al bevrijd en nog enkele dagen en ook wij zullen het bevrij dingsfeest kunnen vieren. Zoo was de al- gemeene gedachte in het Land van Altena en ook in Genderen werd deze meening gedeeld. Welk eeji teleurstelling toen bleek, dat we, na nog haast 2 maanden nazzi- terreur den 5en November '44 moesten evacueeren. Begin September kregen we de eerste Duitsche soldaten, echter nog maar door trekkende troepen. Doch al spoedig daarop kregen we inkwartiering. Dez'e eerste sol daten gedroegen zich, niettegenstaande het moffen wuren, menschelijk, doch spoedig werd dit alles anders. De burgers moesten nabij de brug, den Maasdijk, Drongelen enz. versterkingen aan leggen, loopgraven en bunkers maken, enz., terwijl men op 't laatst aan granaatvuur en aanvallen der jagers was blootgesteld. In de laatste dagen van October vielen de eerste granaten in ons dorp. Door raket- bommen der jagers, viel hier het eerste slachtoffer, nl. de landbouwer Pieter van Koijck. Vreeselijk in het gelaat' verminkt werd hij opgenomen, om na enkele dagen het tijdelijke met het eeuwige te verwisselen. Verschillende malen werd getracht het stof felijk overschot aan den schoot der aarde toe te vertrouwen, hetwelk telkens door granaatvuur werd verhinderd, 's Maandags is zulks geschied nabij zijne oning. Hoe droevig is het echter voor ouders en fa milie, dat bij hun terugkeer, hun geliefd familielid daar niet meer was, doch het stoffelijk overschot door de duitschers is weggevoerd. De laatste week, toen het granaatvuur heviger werd, richtten de menschen hun kelders in als slaapplaatsen. Zij die geen kelder hadden, venden een verblijf in de kelders van de melkfabriek. Dank zij mede den heer Van Dam, directeur der fabriek, die de kelders daarvoor inrichtte, zoodat een 80 menschen daarin een nachtverblijf vonden. Het vuur werd steeds erger, en van 4 op 5 November bezetten de geallieerden den zyidelijkeu Maasoever. De bevrijder was nabij, doch wij zouden ondervinden, dat de bevrijding nog verre was. Zondagmorgen 5 November kwamen SS. mannen bij de menschen binnenvallen met het ontsrellende berichtom 1 uur allen geruimd. De evacuatie was werkelijkheid geworden. De moffen waren al aan het rooven toen de burgers nog in hun huizen waren. Onder moorddadig granaatvuur vluchtte men Genderen uit, over kleine wegen, ja zelfs* door het veld zag men de menschen trekken. De toppen sloegen uit de boomen, stuk ken van de huizen, overal granaatinslag. Zoo was de vlucht op 5 November. Een wonder mag het heeten, dat hierbij geen slachtoffers te betreuren zijn. Vele oudjes ook jongp menschen zouden hun dorpje niet meer terugzien. Bij het bombardement te Andel waren 3 dooden uit Genderen te betreuren, nl. Arie de Jong en zijn twee zoons. Op 5 Januari leek de hel over Wijk en Veen te zijn losgebroken, aldaar waren er zeer velen uit Genderen geëvacueerd. Met het bom bardement aldaar, werd op tragische wijze het slachtoffer, het 13-jarige K< esje van der Kolk, terwijl op gelijken datum in Veen het einde van hun leven vonden, Arie de Joo- de, diens vrouw en hun beide kinderen. Het dochtertje van B. Treffers alhier, kwam van koude en ellende om, bij de reis over de Waal. Een viertal oudjes zijn in den vreemde gestorven, en ver van huis begra ven. Velen zijn er opgepikt en naar duitsch- land getransporteerd. Enkele weken voor de capitulatie kwam tot ons de droeve mare, dat de heer M. van Wijk naar zijn woning te Genderen was gegaan en niet was terug- ge keerd. Korten tijd daarna kwam de droeve waarheid aan het licht, ook de heer Van Wijk yas op de bekende duitsche wijze om het leven gebracht. Groot was de vreugde onder de bevol king, toen men op 5 Mei de vrijheidsvlag zag wapperen. Groot was de vreugde, dat men na 31 weken geëvacueerd te zijn ge weest naar de woonplaatsen konden terug- keeren. Doch hoe? Zooals het de bewoners van de omliggende dorpen verging, zoo ook ons. Met achter lating van het beste wat we bezaten, moesten we een andere woonplaats opzoeken. Velen werden gastvrij ontvangen in Aalburg, Wijk, Veen, Andel en Giessen enz. Alleen de Genderschen dijk mocht blijven, zoodat deze overbevolkt werd. Dit was echter ook slechts tijdelijk, want hier kwam 19 Nov. het bevel »dr., aus". Diegenen, die het al eens mee gemaakt hadden, wisten maar al te goed wat dit beteekende en wat de gevolgen waren. En zonder pardon ging het door koude, regen en modder naar onbekende bestemming. Door velen werd een heen komen naar Wijk gezocht, terwijl anderen naar Andel vluchten. In Genderen vielen al haast 14 dagen lang onophoudelijk granaten en we hoopten daar verder van verschoond te blijven. Maar de «tTomniy guns" en de .Spitfires" kenden geen medelijden en wierpen dood en ver derf op al wat door de duitschers van be lang was Het leven hing voortdurend aan een zijden draad en was vaak onhoudbaar. Bovendien begonnen V I's over ons heen te ronken en viel er nog al eens een, ge vaarlijk dichtbij. Dit moordtuig heeft echter onder onze inwoners gelukkig geen slacht offers gemaakt. Toen Wijk ook moest evacueeren, begon voor velen onzer de grootste ellende. Waren ze een beetje thuis geworden op de plaats waar ze zaten, nu begonnen opnieuw dezelfde moeilijkheden te komen. Vaak nog erger, want nu moest het door sneeuw en ijs naar onbekende bestemming. Al meer en meer geraakten we van elkaar verwijderd en toen bovendien de geëvacueerden uit Veen ver trekken moesten, werd de toestand nog hopeloozer. Ook Neer-Andel werd verdre ven en verschillende menschen uit Genderen evacueerden voor de derde maal. Meer dan een gezin heeft zoodoende wel viif keer moeten opbreken. Wat hierbij geleden en ontbeerd moest worden, kan slechts begrij pen, wie het zelf mee gemaakt heeft. Toen, na veel lijden en smart, waarover ook een vorig geplaatst artikel sprak, einde lijk de dag der bevrijding daar was, konden de overlevenden plannen gaan maken om naar huis te keeren. Helaas waren er 17 menschen uit Genderen, die niet meer met ons terug konden gaan. 1 werd door een granaat getroffen, 8 door bommen, 1 werd op laffe wijze door de nazi's vermoord en de overigen hebben moeten sterven ver van huis en haard, die hun zoo dierbaar waren. Ook de re-evacuatie verliep niet zoo vlot als we wel gedacht en gehoopt hadden. Het duurde nog tot 11 Juni voordat onze woonplaats geheel vrijgegeven werd. Zou dit direct na de capitulatie gebeurd zijn, dan was er nog veel in den landbouw te redden geweest. Verschillende gewassen konden n.l half Mei nog gezaaid worden, doch hiervan is nu weinig terecht gekomen. Het mijnengevaar was hier de oorzaak van. Deze zijn echter pas opgeruimd toen ons dorp alweer bewoond was, zoodat het lange wachten geen doel heeft gehad. Groote materieele schade is door de be woners geleden. Haast alle roerende goede ren, van aschbakjes tot auto's toe zijn ge stolen, vernield of verbrand. Groote voor raden koren, aardappelen en fruit gingen verjoren. 15 huizen, waaronder kapitale boerderijen, gingen in vlammen op. Een 20-tal werd tot puin geschoten en de overi gen voor de helft zwaar en licht beschadigd. Van den eeuwenouden toren is de spits geheel vernield, terwijl het overige gedeelte aan den zuidkant een wrak gelijk is. Dit is ook het geval met Herv. Kerk en Pasto rie. Van de noordzijde valt het echter mee, doch van de andere zijde bezien, is dit alles onherstelbaar. De Geref. Kerk is een puinhoop, deze is door een bom geheel vernield. Ja, wie de plaats en kerkgebouw voorheen niet kende vindt haar niet weer terug. Ook het prachtige schoolhuis is met den grond gelijk gemaakt. De enkele jaren geleden nieuwgebouwde grasdrogerij is thans een hopeloos gedrocht. Zoo waren de moeilijkheden niet voorbij, toen we weer naar Genderen terug konden. Het ontbrak aan alles en nog wat en velen hadden totaal niets meer over. Door elkaar te helpen en zichzelf te behelpen, konden we ons met het minst mogelijke redden. Geluk kig dat nu de „Hark" bestaat, die bij velen de eerste nood gelenigd heeft. En boven dien, we zijn in ons eigen dorp en blij dat we het er niet slechter hebben afgebracht. Bijkantoor Almkerk. Volgens belofte laten wij hieronder volgen het art. 1639 p en q, betreffende het aan nemen en ontslaan van wetkkrachten. Artikel 1639 p. van het Burgerl. Wetboek Voor den werkgever worden als dringende redenen in den zin van het voor gaande artikel beschouwd zoodanige daden, eigenschappen of gedragingen van den ar beider, die ten gevolge hebben, dat van den werkgever redelijkerwijze niet kan gevergd worden de dienstbetfekking te laten voort duren. Dringende redenen zullen onder andere aanwezig geacht kunnen worden lo. wanneer de arbeider bij de afsluiting der overeenkomst den werkgever heeft mis leid door het vertoonen van valsche of vervalschte getuigschriften, of dezen opzet telijk valsche inlichtingen heeft gegeven omtrent de wijze waarop zijne vorige dienst betrekking is geëindigd 2o. wanneer hij, in ernstige mate, de be kwaamheid of geschiktheid blijkt te missen tot den arbeid, waarvoor hij zich heeft ver bond. n 3o. wanneer hij zich ondanks waarschu wing overgeeft aan dronkenschap of ander liederlijk gedrag. 4o. wanneer hij zich schuldig maakt aan diefstal, verduistering, bedrog of andere misdrijven, waardoor hij het vertrouwen des werkgevers onwaardig wordt (Sr. 310 v., 321 v., 326 v.) 5o. wanneer hij den werkgever, diens familieleden of huisgenoten, of zijne mede arbeiders mishandelt, grovelijk beleedigt of op ernstige wijze bedreigt (Sr. 300 v.) 6o. wanneer hij den werkgever, diens familieleden of huisgenooten, of zijne mede arbeiders verleidt of tacht te verleiden tot handelingen, strijdig met de wetten of de goede zeden 7o. wanneer hij opzettelijk, of ondanks waarschuwing roekeloos, des werkgevers eigendom beschadigt of aan ernstig gevaar blpotstelt (Sr. 350) 8o. wanneer hij opzettelijk, of ondanks waarschuwing roekeloos, zich zelf of anderen aan ernstig gevaar blootstelt 9o. wanneer hij bijzonderheden aangaande des werkgevers buishouding of bedrijf, die hij behoorde geheim te houden, bekend maakt (Sr. 272) lOo. wanneer hij hardnekkig weigert te voldoen aan redelijke bevelen of opdrachten, hem door of namens den werkgever ver strekt llo. wanneer hij op andere wijze grove lijk de plichten veronachtzaamt, welke de overeenkomst hem oplegt 12o. wanneer hij door opzet of roekeloos heid buiten staat geraakt den bedongen arbeid te verrichten. Bedingen, waardoor aan den werkgever de beslissing zou worden overgelaten, of er een dringende reden in den zin van artikel 1639o aanwezig is, zijn-nietig (B 1639 vi, 1639 q, K 751, 382, 436). 1639 q. Voor den arbeider worden als dringende redenen in den zin van artikel 1639 o beschouwd zoodanige omstandig heden, die ten gevolge hebben, dat van den arbeider redelijkerwijze niet kan gevergd worden de dienstbetrekking te laten voort duren. Dringende redenen zullen onder andere aanwezig geacht kunnen worden lo. wanneer de werkgever den arbeider, diens familieleden of huisgenooten mishan delt, grovelijk beleedigt of op ernstige wijze bedreigt, of gedoogt dat dergelijke hande lingen door een zijner huisgenooten of ondergeschikten worden gepleegd (Sr. 300 v.) 2o. wanneer hij den arbeider, diens familie leden of hui'genooten verleidt of tracht te verleiden tot handelingen, strijdig met de wetten of de goede zeden, of gedoogt dat dergelijke verleidingen of pogingen tot ver leiding door een zijner huisgenooten' of ondergeschikten worden gepleegd 3o. wanneer hij het loon niet op den bepaalden tijd voldo'et (B 1638 v.); 4o. wanneer hij, waar kost en inwoning bedongen zijn, niet op behoorlijke wijze daarin voorziet (B 1638 t); 5o. wanneer hij dm arbeider, wiens loon afhankelijk van de uitkomsten van den te verrichten arbeid is vastgesteld, geen vol doende arbeid verschaft 6o. wanneer hij den arbeider, wiens loon afhankelijk van de uitkomsten van den te verrichten arbeid is vastgesteld, de bedongen hulp niet of niet in behoorlijke mate ver schaft 7o. wanneer hij op andere wijze grovelijk de plichten veronachtzaamt, welke de over eenkomst hem oplegt 8o. wanneer hij, zonder dat de aard der dienstbetrekking dit medebrengt, den ar beider, niettegenstaande diens weigering, gelast, arbeid in het bedrijf van een anderen werkgever te verrichten. 9o. wanneer de voortduring der dienst betrekking voor den arbèider zoude ver bonden zijn met ernstige gevaren voor leven, gezondheid, zedelijkheid of goeden naam, welke niet blijkbaar waren ten tijde van het sluiten der overeenkomst lOo. wanneer de arbeider door ziekte of andere oorzaken zonder zijn toedoen buiten staat geraakt den bedongen arbeid te ver richten. Bedingen, waardoor aan den arbeider de beslissing zou worden overgelaten, of er eene dringende reden in den zin van artikel 1639o aanwezig is, zijn nietig. (B 1375, 1639 p, K. 75i, 384 437). Over het stukje „Plaatsing van Nood woningen" wil ik gaarne iets opmer ken in Uw blad. Vóór de vergadering van 9 Aug., waar Arch, van Stokkum en Ir. de Bruijn sprak over de plaatsing van de noodwoningen, was in een voorbe spreking een verzoek van Burgemeester D. A. v. d. Schans overgebracht om de noodwoningen anders te plaatsen n.l. zooveel mogelijk op de erven van de verwoeste panden. Ir. de Bruijn had dit in principe toegestaan. Daarna kwam Arch, van Stokkum met hetzelfde verzoek. Als ik, als afzijdig ingewijde er dus iets van mag zeggen, dan is het dit Arch, van Stokkum zal de eer hem in de Sirene toegebracht, eerlijkheidshalve moeten overdoen aan den Burgemeester van de gemeente Eethen. Dat het uitsluitend op verzoek van Burgemeester van der Schans is ver anderd moge ik bewijzen door de mededeeling, dat de plaatsing in de gemeente Dussen onveranderd is. Arch van Stokkum is m.i. al te vlot geweest met z'n berichtje aan de Sirene en de bedoeling er van is toch ook wel wat doorzichtig, wat advertentie achtig. Met dank voor de plaatsing, G. VAN LOENEN - Almkerk, Hoofd van het Streekbureau Weder opbouw „Land van Heusden en Altena" Verstrekking van gras- en klaver zaden voor blijvend weiland en van Italiaansch Raaygras en roode klaver aan gedupeerden, door den Dienst Landbouwherstel, geschiedt gratis. De verstrekking van domestic Raaygras daarentegen geschiedt bij wijze van voorschot op de schadevergoeding. Het Hoofd van Plaatselijke Politie, als bedoeld in artikel 1 van de vreem delingenverordening, in de gemeente Heusden gezien artikel 4 van voornoemde verordening, vordert en zulks onver minderd de bijzondere vorderfngen, die, ingevolge dat artikel, door de daartoe bevoegde ambtenaren kunnen worden gesteld dat alle vreemdelingen, die hun woon- of verblijfplaats hebben of vertoeven in de gemeente Heusden, zich op 25 Augustus 1945 in persoon voorzien van hun identiteitspapieren bij hem aanmelden ten bureele gemeente-secre tarie. Onverminderd de andere maatrege len, welke kunnen worden getroffen ten aanzien van den vreemdeling, die voornoemden aanmeldingsplicht niet nakomt, wordt deze, als schuldig aan overtreding ingevolge artikel 26, le lid van het besluit op den bijzondere staat van beleg, gestraft met hechtenis van ten hoogste 1 jaar of geldboete van ten hoogste f 2000. Deze verordening is niet van toepassing op 1. vreemde burgerlijke ambtenaren, geen vijandelijke onderdanen zijnde, die in het in bijzonderen staat van beleg verkeerende gebied moeten ver blijven of dit moeten verlaten, mits voorzien van een diplomatiek visum, verleend door een'daartoe bevoegden Nederlandschen diplomatieken ambte naar 2. de personen, die behooren tot de geallieerde strijdkrachten of met toestemming van de militaire overheid onderdeelen van die strijdkrachten ver gezellen of volgen. De wnd. Burgemeester van Heusden, A. VAN DELFT. Heusden, 20 Aug. 1945. HEUSDEN. Dat Heusden en omliggende plaatsen onze fanfare een warm hart toedragen, blijkt ten volle, nu de actie met het ophalen der eertijds gezonden circulaires, is afgeloopen. Toen deze werden ver zonden hadden bestuur en leden niet verwacht, dat de offervaardig- heid voor onze fanfare zoo groot zou zijn. Nimmer deed het bestuur te vergeefs een beroep op den steun der Heusdenaren als er moeilijk heden waren Het is daarom met groote dankbaarheid dat wij den uitslag der gehouden collecte ver melden, die het zoo groote bedrag van ongeveer f 2200 heeft opge bracht. Gevers en geefsters hartelijk

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

De Sirene | 1945 | | pagina 1