Het zwaar geteisterde
Drongelen.
Oranjefeesten.
Nogmaals Wederopbouw
Ingezonden.
waarin opgenomen„NIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard"
2E JAARGANG. No. 56
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1945
van altéNA
Uitgever: K. VELTMAN te Drunen Algemeen Redacteur: J. H. ROZA te Heusden Drukkerij: FIRMA L. J. VEERMAN te Heusden
Verschijnt Maandag en Vrijdag Abonnementsprijs: f 1.95 per 3 maanden; per week 15 ct.losse nummers 10 ct. Advertentiën 20 cent per regel
Er is misschien in het geheele land
Land van Altena geen plaats aan te
wijzen die schrijnender beeld geeft van
de verwoesting door granaatvuur en
bommen aangericht, als het kleine dorp
Drongelen aan de Bergsche Maas of
schoon dan de dorpen Dussen en Meeu
wen mede op de eerste plaats staan.
Het is hier een troosteloos beleid
van verwoesting en verwildering.
Kerk en to ren zijn geheel vernield,
de meeste huizen verwoest en onbe
woonbaar. De boomgaarden staan vol
onkruid en hebben door het oorlogsge
weld veel geleden.
Nog eenmaal in de geschiedenis is
Drongelens kerk verwoest. Het was in
1509, toen de oude parochiekerk door
een watervloed werd weggespoeld.
Sedert moesten de enkele honderden
inwoners van Drongelen het zonder
openbaar bedehuis doein.
Eerst in 1700 wordt hier door een
zekeren Jan Boll een Herv. kerk ge
sticht.
Ook heeft ün den loop der eeuwen,
het water veel schade aan Drougel|en
toegebracht.
We herinneren hier slechts aan de
vreeselijke St. Elizabethsvloed in 1421,
die heel het gebied tusschen Dordrecht
en Geertruidenberg overstroomde, waar
bij 100.000 mensehen omkwamen en die
het land grootendeels in een „Bies-
bosch" veranderde.
Twee en -zeventig dorpen veixlwe
nen en slechts acht en dertig kwamen
er na verloop van tijd, weer boven.
Tot deze 38 behoort ook Drongelen.
Twee eeuwen later, in 1509, ver
dwijnt het plaatsje opnieuw in de gol
ven wat herhaald wordt in 1775 en
1809.
Waarschijnlijk kreeg Drongelen züjn
naam van een watertje, dat de Dronge
len heette, zooals Dussen ook een ge
lijkmatig watertje heeft.
Veel inwoners heeft Drongelen
nooit gieteld.
In 1840 slechts 358 welk aantal
bij een nieuwe telling, in 1860, terug
gelopen was tot 318.
Jan VII, Heer van Heusden, gehuwd
met de dochter van den Heer van
Witgensteyn, stierf in het jaar 1303,
nalatende een zoon Jan, die, omdat
hij Drongelen in leen had (Ontvangen
van den Heer van Heusden, Heer van
Drongelen werd genoemd.
In zijin wapen voerde hij een zil
veren rad op een blauw veld. Hij was
oom van den laatsten Heer van Heus
den. Wanneer de laatste Heer van
Heusden sterft, volgt Jan hem op.
Jans zoon sterft „tot geen ouder
dom gekomen" zijnde, nalatende vijf
zonen, die allen de titel dragen van
„Heer van Drongelen".
Wanneer later een zekere Robbert
van Drongelen trouwt met Ordilia, de
enige erfdochter van Dirk van Mervve-
de, Heer van Eethen en Meeuwen,
wordt deze Heerlijkheid aan Drongelen
gehecht.
In 1567 wordt Drongelen echter weer
van de Heerlijkheid Eethen en Meeuwen
gescheiden en komt het aan Maria van
Hargen, waarna het overgaat in han
den van Ottelijn van Hargen, dochter
van Heer Splinter van Hargen Rid
der, „mitsgaders huijsvrou van Jon
ker Huijbert van Malsen, Heer van
Tilburg.
In 1608 sterft een zekere Jonker
Johan van Wdttenhorst, oud 74 jaar,
als Heer van Drongelen.
De geschiedschrijver vermeldt nog
verder, dat aan den dijk, een ,,oude
vervalle k ape He" stond, en de „huys-
luijden hare kerkgang off te Eeten off
te Do veren" hadden.
Wederopbouw
Land van Heusden en Altena
Zoo langzamerhand begint het oor
logsbeeld uit het Land van Heusden en
Altena te verdwijnen. De wegen zijn
weer goed begaanbaar, de noodbruggen
zijn vrijwel alle gereed, de inundatie
is ongedaan gemaakt en de versper
ringen en tankvallen zijn verdwenen.
Wat ©en verschil met 5 Mei!!
Ondanks alle remmende factoren is
er toch al heel wat ten goede ver
anderd, al blijft er nog veel te wen-
schen over. De meeste woningen welke
niet jafgebroken worden zijn thans
weer bewoond en daartoe in mindere
of meerdere mate bewoonbaar gemaakt.
In verschillende dorpen zijn wonin
gen. welke in de toekomst wel afge
broken moeten worden, door een tijde
lijke reparatie bewoonbaar gemaakt. In
de dorpen Hank, Dussen, Nieuwendijk,
Eethen, Meeuwen en Werkendam wor
den op deze wijze een 40-tal noodwo
ningen verkregen. Tevens is er een
begin gemaakt met het bouwen van
noodwoningen, zoowel voor de land
bouwende als voor de burgerbevolking.
Sommige noodwoningen en noodstallen
worden gemetseld van afbraaksteen en
andere worden samengesteld van beton
elementen.
In de gemeenten Dussen, Eethen,
Wijk en Almkerk worden o.a. een 50-
tal noodwoningen gebouwd welke zijn
samengesteld uit allerlei beton-onder-
deelen. Deze beton -elementen wanen op
last van de Duitsche Weermacht ge
maakt door beton fabrieken in Zuid-
Holland en bestemd voor vervoer naar
Duitschland. Zoover is liet niet geko
men en ze zijn nu in aanbouw o.a. in
het Land van Heusden en Altena.
Het vervoer van deze onderdeden
vormt een puzzle op zichzelf. Voor de
50 woningen moet 2000 tot betonwaren
worden vervoerd, dus 20 schepen van
100 ton. Het lossen van de schepen
geschiedt door politieke gevangenen uit
de forten Bakkerskil en Giessen.
Het vervoeren geschiedt door die
ploegen van den Burger Dienst. Dit
zijn de voormalige Luchtbesehermings-
menscben van diverse plaatsen uit Bra
bant.
Ook het Commissariaat Noodvoorzie
ning heeft een 10-tal z.g.n. „Woestijn
wagens" ter beschikking gesteld voor
vervoer van materiaal en werklieden.
De grootste helft van de betonelemen
ten as reeds aanwezig op de bouw
plaatsen en het bouwen is begonnen.
De woningen zullen bevatten een woon
keuken, itwee slaapkamertjes, een berg
plaats en een W.C., alles op den be-
ganen grond. V-oor sommige a.s. be
woners zullen de nood woningen een
verbetering in huisvesting beteekenen,
voor anderen een vereenvoudiging, doch
allen zullen zich waarschijnlijk de
spreuk „Eigen haard is goud waard"
tot mottto maken en met blijdschap
te zijner tijd hun „home" gaan be
trekken.
Behalve de in aanbouw zijnde nood
woningen zullen nog een 70-tal nood
woningen worden gebouwd van fabriek
matig gefabriceerde be to monde rdee len
Al met al kan worden opgemerkt,
dat toch op allerlei manieren getracht
wordt in de allergrootste woningnood
te voorzien en al zal in den komen
den winter niet elk gezin een apartte
woning ter beschikking hebben, het
bewonen van kippenhokken en schuur
tjes zal toch oninoodig zijn.
ANDEL.
Vlaggen waaien over het dorp. Het
vroolijk licht der laat-zomerzon geeft
aan 'Andel een feestelijke gloed!!
Er is feestgevierd in Andel. De ver
jaardag van H. M. de Koningin, was
de oorzaak van de festiviteiten van
een aardig défilé enz.
Niet alleen de menschen droegen
hun Oranjespeldje, ook de toren had
een feestelijk aanzien, door de aange
brachte spandoeken.
Na de wijding van den feestmorgen,
door den gemeenschappelijken kerk
dienst in de Ned. Herv. kerk, waar de
beide predikanten der gemeente voor
gingen, volgden de festiviteiten van
den namiddag. Er heerschte een opge
wekte drukte. Overal kinderen met bon
te sjerpen en vlaggen, en vroolijkje
mutsen.
Alles trok omstreeks twee uur naar
het schoolplein, waar de opstelling
plaats had van het défilé der school
jeugd, met Andels fanfare voorop!
Miniatuur-moffen, keukenwagens,
Roode Kruiswagens, mitrailleurs, de
Fuehrer-in-zakformaat incluis, versier
de sportkarren, aardig verkleede meis
jes, enz.
Boven den stoet waarden fleurig
uit de tallooze vlaggen.
Zoo werd de feestelijke stemming ver
hoogd. En dan Andels fanfare! Die
vooral niet te vergeten/!Ieder weet
toch, dat de geleerden meenen, dat
de eerste uitingen van de mensche-
lijke cultuur, muziek en dans zijn ge
weest en dat in het tijdvak, voorafgaan
de aan het moment, waarop de mensch
kon spreken, eerst zong, aL was het
dan op de manier van de kleine baby
in de wieg! Neen, zonder de edele
toonkunst, zou het leven een saaie
boel zijn! Wat zou een feestelijke bij
eenkomst zijn, zonder zang en muziek?
Er is dan ook een streven merkbaar
om nieuw leven in te blazen aan de ei
gen volksmuziek! D muzikale klanken
van Andels fanfare zijn gehoond tot bij
na middernacht, toen bij het licht dei-
geïmproviseerde, electrische lampen, op
het school plein, inog de stoelendans
we r d ui tge voe rd
De Konininginnedag is te Andel op
gepaste en opgewekte wijze gevierd!
WERKENDAM.
Op Dinsdag 4 en Woensdag 5
Sept. jl. is hier ter plaatse het Ko-
ninginnefeest op ouderwetsche ma
nier gevierd, met dit verschil dat
er heelemaal niets verfrisschends
te krijgen was.
Dinsdagmorgen 11 uur is de pret
begonnen met een optocht van alle
schoolkinderen met versierde wa
gentjes en fietsen door de gemeente
waarvoor ze allen nog getracteerd
zijn op de scholen en waarna ze in
optocht naar de feestwei zijn ge
gaan met voorop 't muziekcorps
»Crescendo« te Nieuwendijk, alwaar
verschillende volksspelen uitge
voerd werden voor meisjes en jon
gens.
's Avonds om 7,30 uur hield de
muziekvereen »Crescendo« een mu
zikale rondwandeling door het dorp
waarna het een concert gaf op de
feestwei achter de voormalige mo
len, terwijl de zangvereen. »Soli
Deo Gloria* eenige liederen zong.
De heer C. v. Breugelen zorgde
voor de muziek op de rijkelijk
versierde Hoogstraat waar het dans-
lustige publiek van profiteerde door
een walsje te maken op de straat.
Om 10 uur verzamelde zich op
de feestweide een zeer groote me
nigte met lampionnen om zich te
formeeren tot een optocht en een
rondgang te maken door ons dorp
en ook weer voorafgegaan door
»Crescendo«
Woensdagmorgen reeds vroeg
werden wij gewekt door de trom
petten van 2 herauten te paard.
De allegorische-historische optocht
welke om 9 uur door het dorp zou
trekken, liet zeer lang op zich
wachten, maar toen hij kwam ver
goedde het ook alles. De optocht
was 57 wagens lang, waaronder 'n
oorlogsschip, een evacuatiewagen
en een wagen van de Crossing
Spionnagedienst door de Maaslinie),
een overvalwagentje, de verwoes
ting van Werkendam, Mussert en
zijn tante en nog zooveel prachtig
versierde en opgemaakte wagens
dat het te veel plaatsruimte zou
vergen om ze allemaal te beschrij
ven Van deze optocht is zeer veel
genoten. Er is ook zeer veel werk
van gemaakt.
Om 2 uur begonnen de volksspe
len voor oudere personen
Hierna ringrijderij voor paren,
waar zeer veel belangstelling voor
was. Des avonds was er een con
cert door twee muziekvereenigin-
gen nl. »Creseendo« van Sliedrecht
en »Nooit Gedacht« van Almkerk.
Om 10 uur was er een openlucht
bioscoop waar een Mikimuisfilm en
een van Prinses Juliana en Prins
Bernhard met de verloving en de
intocht in Den Haag.
Om 11 uur was er een prachtig
vuurwerk, zooals we dat in Wer
kendam de laatste jaren voor den
oorlog gewend waren.
De eerste dag kenmerkte zich
weer door echt Oranjeweer met het
Oranjezonnetje, terwijl de tweede
dag koud en regenachtig werd na
den middag
Voor de allegorische optocht wa
ren f 795 aan prijzen uitgeloofd nl.
3 eerste prijzen en voor de volks
spelen een bedrag van f 220, totaal
f 1015.
Over ons ingezonden stuk „Weder
opbouw," geplaatst in dit blad van
30 Aug. 1.1. mochten wij van vele zij
den bewijzen van instemming ontvan
gen.
Zooals echter in het nummer van 7
Sept. d.a.v. blijkt, is dit stukje ook
bekend geworden op het Streekbureau
Wederopbouw te Almkerk, en heeft
n.l. het Hoofd van dit Bureau het
noodig geoordeeld ons te antwoorden.
Het is zijn goed recht zulks te doen,
en onzerzijds hadden wij ook wel ver
wacht van deze zijde critiek te hooren.
Maar dan had schrijver moeten begin
nen met te antwoorden aan de Werk-
commissie van de N.C.A.B., en dit niet
persoonlijk te stellen aan den secre
taris dezer. Inmiddels houden wij ons
voor opbouwende critiek aanbevolen.
Voorop willen wij echter inog stel
len, dat het nog onze persoonlijke^,
noch (de bedoeling onzer commissie is,
op welke wijze ook persoonlijk te zijfn
zulks zou o.i. hier niet op zijn plaats
zijn en het kan het beoogde doel
nimmer bevorderen.
Wij willen hier dan nog eens duide-
delijk en iklaar zeggen, dat het enkel
en .alleen ons streven is actie te voeren
tegen den bestaanden gang van zaken,
betreffende den wederopbouw in dezie
streek, zonder eenige persoonlijke bij
bedoelingen.
De schrijvier van liet stukje van 7
Sept. Iheeft het noodig geoordeeld een
zevental punten naar voren te brengen
en hierop willen wij in het kort ant
woord geven.
Ie. Dat de architecten voor den op
bouw van boerderijen geheel buiten het
bureau Almkerk zoluden staan, wil er
bij ons niet in, aangezien deze architec
ten door het bureau Almkerk aan ons
zijn bekend gemaakt, ook wat de ma
terialen toewijzing betreft, moeten deze
architecten bij Almkerk terechtkomen.
Of Ihier echter wel of niet combinatie
is, vinden wij van minder belang, dat
er 'niet gewerkt wordt in het algemeen
belang, staat echter voor ons vast, en
daar gaat het tenslotte om. Wel zouden
wij hierbij kunnen opmerken, dat de
uitbreiding van-het bureaiucrat is me dan
nog 'met één meer verergerd is als
wij wisten. Tijdens de bezetting van
ons Hand hadden wij steeds de hoop,
dat na de bevrijding vele bureaux zou
den worden opgeheven, en dat wij ook
bevrijd zouden worden van veel amb
tenarij, 'wat iin vele gevallen naar on
ze meeniing zeer bevordierlijk zou ge
weest zijn voor een snelle en goed'koo-
pere uitvoering der opbouw werkzaam
heden.
2e. Geeft schrijver toe dat Boerde-
rijenbouw uitsluitend werkt met geïm
porteerde (krachten, dus is het waar wat
wij beweerden. Dat het ander bureau
dit uitsluitend zou doen voor z.g.n.
overheidswerk iwil er bij ons [niet in.
Wij willen hier dan ook gaarne feiten
noemen. Het woonhuis van de Wed.
Pruissen te Hank wordt hersteld, hier
voor ikwamen twee eigen zoons, welke
erkend patroon zijn niet in aanmerking.
Ook werden ons nog een tweetal ge
vallen uit Hank genoemd, waar een
aannemer een tweetal werkjes bij zijn
klanten werd ontnomen. In Genderen
wordt een woonhuis dei' fam. Vos her
steld door de fa. v. Andel en Vet,'
welk werk naar ons wordt medegedeeld,
eerst was opgedragen aan de Wed. P.
A. Kramer aldaar.
Bovenstaande gevallen lijken ons geen
„overheidswerk". Ook wat dit laatste
betreft zou ik een geval willen noe
men. Voor de herstellingswerkzaamhe
den aan het schoolgebouw te Wijk, werd
door den Burgemeester aangezocht J.
van Wijk te Wijk. Deze begaf zich
na eenige dagen naar genoemd gebouw
om met de werkzaamheden een aanvang
te maken, toen bleek echter dat reeds
aannemers van buiten, door het bu
reau Almkerk met deze werkzaamheden
waren belast.
3e. Hieraan wil de schrijver een
humoristisch tintje geven, door n.l,.
te schrijven van werknemers „op de
bon" enz. Wij voor ons vinden de za
ken. welke wij hier bepleiten, n.l. „Het
herstellen van het door oorlogsgeweld
