Ruilverkaveling onder Heusden.
Plaatselijk Nieuws
waarin opgenomen„KIEUWSBLAD voor het Land van Heusden en Aitena, de Langstraat en de Bommelerwaard"
Rattentyrannie in het Land van Altena.
Naar aanleiding van de Aimkerksche vondst.
Chemische onkruidbestrijding in granen.
Hoe staat het met de paardenpositie?
2E JAARGANG. No. 77
MAANDAG 3 DECEMBER 1945
VAN
Uitgever: K. VELTMAN te Drunen Algemeen Redacteur: J. H. ROZA te Heusden Drukkerij: FIRMA L. J. VEERMAN te Heusden
Verschijnt Maandag en Vrijdag Abonnementsprijs: f 1.95 per 3 maanden; per week 15 ct.losse nummers 10 ct, Advertentiën 20 cent per regel
Advertentiën en berichten worden ingewacht: Voor het Maandagnummer tot Zaterdagmorgen uiterlijk 10 uur; voor het Vrijdagnummer tot Donderdagmiddag uiterlijk 2 uur
Ongewenscht „wild" huist in de ge
bieden van het Land van Heusden en
Altenaratten en hun kleinere soort-
genooten de muizen. Het zijn kleine ty-
rannen, die de dames terroriseerien, en
alle bewoners schade berokkenen aan
vloeren, kleeding, schoeisel, ja, wat
niet al.
En in het ex-frontgebied vooral heb
ben ze een lustoordruïnes en puin
herbergen de ongewilde gasten bij tien
tallen. Hierbij komt, dat de inundatie
der gebieden langs de Bergsche Maas
oorzaak was, dat velen der knaagdie
ren werden opgedreven naar de droog-
gebleven gronden, en daar hu,n vijand,
de mensch, was geëvacueerd, had het
gebroed vrij spel. Een ware ratten- en
muizenplaag teisterde het opnieuw be
volkte ex-frontgebied met verre omge
ving.
Radicaal middel voor deze „zuive
ring" is opruiming, d.w.z. van de puin-
hoopen, zoodat de kweekplaatsen dezer
ongure gasten verdwijnen.
Want dit ongedierte staat voorniets:
De rimpel in moeders voorhoofd ver
diept zich, als ze bepeinst het probleem
van veiligstelling b.v. van het voedsel.
Geen kast toch blijft buiten het bereik
der indringers.
Inmiddels is men aan de „ontrat-
ting" begonnen, krachtig gesteund door
de N.V. Rattin-Maatschappij, die teGies-
sen, Rijswijk, Andel enz. enz. brood
gratis heeft uitgereikt, gedrenkt in een
vergiftigde vloeistof, doodelijk voor rat
en muis en tevens besmettelijk voor bei
de soorten.
Maar ook hier geldt, dat de vak-
mensch het beste resultaat bereikt: dieze
rattenverdelger weet wel, waar hij hiet
doodelijk gif moet deponeeren.
Intusschen ziet men wel succes, al
is de „zuivering" nog niet volmaakt.
In een aardig gidsje voor het En-
gelsche graafschap Somerset (Penguin
Books) zegt de schrijver: „Zonder na
te denken, beschuldigt men schrijvers
van gidsen er vaak van, dat zij te veel
aandacht aan de kerkgebouwen schen
ken. De kerken van ons land vormen
echter samen een duidelijk geschiedenis
boek en wie belang stelt in de ge
schiedenis van Engeland, mag de eer
biedwaardige gebouwen niet bui.en be
schouwing laten."
Hetzelfde geldt zonder meer, voor
ons land. En de grafzerken der oude
kerkgebouwen zijn soms goed leesbare,
en ook wel eens fraai geïllustreerde
bladzijden van dat geschiedenisboek. Om
voorbeeulen te nee nende palmtakken
van <ie pas gevonden zerk van Wer
kendam herin ieren aan een pelgrims
tocht naar jeruza'em, dus, la en we
zeggenaan de boetvaardigheid, of
de vroomheid, wellicht ook de reis
lust van een bewoner van het Land van
Alteia van vierhonderd jaar geleden.
De 15 „be/.anten" (ronde schijfjes, ei
genlijk munten) op de Meeuwensche en
Aimkerksche grafsteenen deelen mede,
dat een voorvader aan een kruistocht
deelnam. En de Aimkerksche zerk van
Jan van Clootwijck getuigt van den
stand van de beeldhouwkunst in de
eerste helft van de 16e eeuw. Kerk-,
algemeene- en kunstgeschiedenis, alles
geïllustreerd door een paar zerken!
Zullen wij er de wegen mee gaan
verharden? Of ze verkoopen aan den
steenhouwer, die ze omkeert en nóg
eens gebruikt?
Onlangs bekeek ik de kerk van Hoog-
blokland, inzonderheid de achterzijde.
Niet veel belangrijks, zult ge zeggen.
Voor den ingang van de consistorieka
mer zie ik een steen liggen. Wie wieet..„
En ja, daar zie ik duidelijk een paar
kruisjes in de hoeken. Dit is een oude
altaarsteen, van vóór circa 1572. Want
indertijd stond hier een ouder gebouw,
dat oorspronkelijk een R.K. kerk was.
De buiten neergelegde altaarsteen is
de laatste herinnering. Ook deze steen
spreekt. Vernielen? Ik geloof dat de
tijd van godsdiensthaat voorbij is. Wat
een prachtige samenwerking tegen den
bezetter was er tusschen de menschen
van het „Oude" en „Nieuwe" geloof!
En menig niet-katholiek onderduiker
of hongerlijder denkt alleen nog met
dankbaarheid aan het katholieke Zuiden
terug. Dusstil laten liggen of een vei
liger plaatsje geven. Het is een histo
risch „monument", dat spreekt door
de plaats waar het nu ligt... maar of
er geen waardiger plek te bedenken
is?
De grafzerken geven ook wel eens
proeven van dichtkunst. Ons land telde
meer poëten dan Vondel en Huygens!
In de N. H. kerk van Nieuwpoort, bij
Schoonhoven, noteerde ik dezer dagen
het volgende
„Hieronder rust ik nu al van den
dood verslagen Ik was jongman,
bruidgom, man en lijk en dat in 30
dagen." Dit grafschrift betreft Johan
Pau, overleden in 1673.
In Bolsward (Fr.) zag ik onlangs
een zerk, voorstellende een zeikend
schip. Een mannetje zit aan het roer.
En nu het opschrift: „Hooi varen was
mijn plezier Nu ik dood ben, lig ik
hier Laat varen wat lust Ik ljg in
de eeuwige rust."
Om dergelijke grafschriften te ont
dekken, moet men reizen. Ik doe het
graag. Maar of ik Gert Hamer eve
naren zal? Ik vond in Nieuwpoort
zijn zerk... „Hir leit begraven Gert
Pitersen Hamer ende het ghewest
(e)ens tot Jereuesal(em) ende 2 mal
tot Romen 2 mal tot S. Jacop en is
ghesteurven den 25 April Anno 1602."
S. Jacop, dat is Santiago in Spanje.
Een beroemd pelgrimsoord! Men vond
er schelpen van het model dat nu op
een ShelI-pomp staat (Shell —schelp!)
en tooide daarmee zijn muts. Tcjen
Gert in N. begraven werd, was de
kerk in Protestantsche handen. Maar
vijf pelgrimstochten.Tot het andere
geloof overgegaan Spreekt deze steen
evenals de Hoogbloklandsche van de
groote veranderingen van dien tijd?
Moge de aandacht voor deze en der
gelijke sprekende getuigen van het ver
leden er toe leiden, dat onze kennis
wordt verrijkt, en dat naar het behoud
ervan ernstig gestreefd wordt. Moge
men de noodige aandacht schenkCn-,
ook aan het puin onzer kerken, inzon
derheid aan de natuursteen. Niet on
nadenkend toestaan, dat men uit winst
bejag „prenten uit ons geschiedenis
boek scheurt"!
G. J. SWANBORN.
Gorinchem.
Naschrift. In verband met het feit,
dat Gert Hamer, d.e verschillende pel
grimstochten deed, in 1602 in de Prot.
kerk van Nieuwpoort begraven werd,
nog het volgende: Het is mogelijk,
dat hij katholiek stierf en toch een
rustplaats in de Prot. kerk kreeg. De
Herv. Kerken waren begraafplaats voor
de beter gesitueerden, ook van andere
godsdienstige gezindten. Dit werd mij
medegedeeld door Mr. Dr. J. Belanje,
auteur van een goedkoop, goed geïl
lustreerd en deskundig wierkje over
grafzerken, altaarsteenen, enz. De ti
tel is„Steenen Charters" (Heem
schutserie). De 4e druk is in bewerking.
Bestellingen bij het Bureau van dit
blad of bij den boekhandel.
S.
Over bovengenoemd onderwerp geeft
Ir. H. A. Ormel de volgende beschou
wing. Door den oorlogstoestand en
door het feit, dat vele bewoners lan
gen tijd waren geëvacueerd, verkeert
een groot aantal pereeelen in buitenge
woon vervuilden toestand. Niet alleen in
de geteisterde streken, doch overal is
de onkruidlaag sterk toegenomen. Dit
onkruid kan op twee manieren bestre
den worden n.l. door het nemen van
landbouwkundige maatregelen en door
gebruik van chemische middelen.
Uit landbouwkundig oogpunt gezien,
is de bestrijding met chemische midde
len als een hulpmiddel te beschouwen.
Het is wenschelijk, deze wijze van be
strijding in het bedrijf uit te schakelen.
Het blijft echter de vraag, o'f wij ooit
zoover zullen komendaarom zal de
chemische bestrijdingswijze voor den
landbouw voorloopig nog van groote
6eteekenis blijven. De laatstgenoemde
wijze van bestrijding mag echter voor
den boer geen aanleiding zijn om het ne
men van de noodige landbouwkundige
maatregelen achterwege te laten.
Schoffelen, eggen, ploegen en wie
den, alsmede het zorgen- voor eeni
goede afwatering en het toepassen van
een doelmatige grondbewerking zijn
noodzakelijk voor het telen van gezonde
en goed ontwikkelde granen.
De chemische bestrijdingsmiddelen
dient men te gebruiken als de onkruiden
nog klein zijn. Het graangewas moet
op dat tijdstip een hoogte van 810
cm hebben bereikt, daar zich dit anders
bij een eventueele beschadiging moei
lijker kan herstellen. De zeer goede
werking en het eenvoudig gebruik van
de z.g. „boomkleurstoffen" hebben er
toe geleid, dat de chemische onkruid
bestrijding thans veelvuldiger pilaatsï
vindt dan vroeger/Had men steeds over
i vdldcende spuitwerking en kleurstoffen
kunnen beschikken, dan zou men in nog
grooteren omvang hiermede gewerkt
j hebben. Het is daarom jammer, dat
thans nog niet gezegd kan worden of
dat zij ook in de toekomst een ruime
toepassing zullen vinden.
Door de vorderingen der moffen en
door hun rooverijen zijn er heel wat
paarden, die zoo noodig waren voor
ons landbouwbedrijf, verdwenen. Ge
lukkig zijn den laatsten tijd heel wat
dieren uit Duitschland weer terugge
haald, België, Canada en Ierland le
verden ook hun paarden-„contingenten"
waardoor de paardenpositie inderdaad
een wat gunstiger beeld te zien geeft.
Daarbij komt, dat de mechanische trac
tie in het landbouwbedrijf al meer en
meer veld wint, zoodat het aantal paar
den, dat voor genoemd bedrijf noodig is,
stijgend is. Ook het najaarswerk op
de akkers schiet flink op; dus ook hier
minder paarden noodig.
Een en ander was oorzaak, dat met
ingang van 19 November de taxatie-
mailden konden worden afgeschaft en
de aan- en verkoopreggeling der paar
den, die mloest zorgen voor een ratio-
neele verdeeling, eveneens vérdwijnén
kon.
Geheel vrij zal evenwel de paarden
handel nog niet worden. Voor aankoop
blijft nog steeds een vergunning noo
dig. Bedoeling is n.L, dat de geteis
terde gebieden vóór gaan, omdat daar
gebrek is aan paarden.
De maximumprijzen blijven eveneens
van kracht. Wel verdwijnen de paar-
defnidentiteitsbewijzen, en ook het uit
leen- en verhuurverbod.
In de vergadering van den Kring
's Hertogenbosch en Omstreken van den
N.C.B. Wcensdag te 's Bosch gehouden,
en waarbij Ir. Kruger een lezing hield
over ruilverkaveling, deelde deze spr.
mede, dat plannen bestaan voor ruilver
kaveling van de Maaskant, de polders
onder Heusden en Vlijmen en het Bos
sche Broek. Het ligt in de bedoeling
de dorpskerk van Empel over te bren
gen naar het Slot. De dijk onder Enge
len, Bokhoven en Hedikhuizen zal wor
den verhoogd, zoodat die polder wa-
tervrij wordt. Voor bemaling zal een
nieuw gemaal gebouwd worden aan het
Hedikhuizensch Sas. Verder bestaat het
plan een weg aan t* leggen van den
Bosch, langs Vlijmen, over Elshout naar
Heusden en vandaar via Dcrdnecht
naar Rotterdam. Plannen van de Pro
vincie doorkruisen in de polders on
der Heusden en Vlijmen de ruilverka
velingsplannen, waardoor een vertraging
is ontstaan. Spr. protesteerde tegen het
feit dat de Provincie hier een bóeren-
gebied wilde, waardoor 2000 ha bouw
grond zouden verloren gaan.
HEUSDEN.
Gratis Voedseluitdeeling Ned. Roode Kruis.
Aanstaande Dinsdag 4 Dec. zal het
Ned. Roode Kruis kindervoeding uitrei
ken op de zalmkleurige voedselkaarten.
Tevens zullen dan op de groenja
voedselkaarten cigaretten worden uit
gedeeld.
De uitreiking zal ^geschieden in de
teekenschool van 912 uur.
Na genoemden tijd kan niemand meer
geholpen worden.
Donderdagavond kwam de tij
delijke gemeenteraad onder Voorzitter
schap van den wnd. Burgemeester Ah
v. Delft in eerste zitting bijleen.
Na het afleggen van de vereischte
eeden heette de Voorzitter de raadsle,-1
den welkom en sprak de hoop uit, dat
zij veel in het belang van Heusden zul
len mogen doen. Hij bracht dank aan
de raadsleden die niet in het college
waren teruggekeerd, voor alles wat deziei
in het belang van de gemeente hadden
gedaan. Spr. acht het overbodig een1
opsomming te geven over alles wat in
de gemeente Heusden is gepasseerd^
doch stelt voor een oogenblik van stil
te in acht te nemen voor de oorlogs
slachtoffers, die in de gemeente zijn
gevallen.
Hij merkte vervolgens op, dat in
de naaste toekomst veel arbeid van
den raad zal worden gevraagd, in ver
band met den opbouw van de gemeente)
de verbetering der wegen ien in gerjeéd-
heid brengen van industrie-terrein.
Spr. deelde mede, een paar weken
geleden den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen op bezoek
te hebben gehad, waarbij Zijne Exoel-
lentie verklaarde, dat Heusden de volle
belangstelling van de regeering heeft
en hoopt dat deze belangstelling resul
taat voor de gemeente zal mogen ople
veren.
Het reglement van orde, dat voor
den vorigen gemeenteraad gold, wordt
ook van toepassing verklaart voorden
tijdel ijken gemeenteraad.
De raad gaat er mede accoord, dat
de raadszittingen met gebed zullen wor
den geopend en gesloten.
Hierop volgde de verkiezing van
wethouders. Bij de eerste stemming)
werden 3 stemmen uitgebracht op den
heer Chr. Oldendorp, twee op den!
heer J. M. Buijs, 1 op den heer M«
Wijnstekers, terwijl 1 stem van on
waarde werd verklaard. Bij de tweede
stemming verkregen de heeren Chr. Ol
dendorp en M. J. Buijs elk 3 stemmen*
de heer Th. Buijs 1 stem. Bij de 3de
stemming verwierf de heer J. M. Buijs)
4 de heer Oldendorp 3 stemmen, zooi
dat de heer J. M. Buijs was gekozen.
Bij de 4e stemming voor den tweeden
wethouderszetel verkreeg de heer Chr.
Oldendorp 5, de heeren M. Wijnstekers
en Nieuwenhuis elk 1 stem, zoodat
de heer Oldendorp was gekozen.
De ge meen te rekening en de rekening}
van den Vleeschkeuringsdienst werd den
raad aangebodenvoor onderzoek wer
den aangewezen de heeren die Kortj
Wijnstekers en Th. Buijs.
Bij de rondvraag verzocht de heer Ol
dendorp inzage te mogen "hebben van
liet regelement van orde. De Voorzitter!
zegt zulks toe.
De heer Wijnstekers vraagt of het
niet mogelijk is, dat de straatverlich
ting wordt uitgebreid.
®)e Voorzitter antwoordt over deze
kwe tie een bezoek te hebben gehad
van een vertegenwoordiger van de
PNEM. Waarschijnlijk zullen er eert
paar lichtpunten bij mogen komen, doch
Vermoedelijk zullen de thans reeds bran
dende lantaarns van minder sterke lam
pen moeten worden voorzien, wat wel
geen bezwaar zal opleveren. Ook ia
Oudheusden zullen een paar lichtpun
ten worden aangebracht, terwijl ook in
