NP- 45.
Zondag 9 Juni 1878.
le Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BINNENLAND.
Op een adres van de heeren G. A. Ten Hou
ten c. s. te Kralingen heeft de Minister van
Buitenlandsche Zaken geantwoord, dat, ingevolge
den wenscli der adressanten, bij (le Fransche
regeering pogingen zijn aangewend, teneinde van
haar te verkrijgen, dat uit Nederland afkomstige
zalm gedurende gesloten visclitijd in Frankrijk
mag worden ingevoerd. Hierop is door de
Fransche Regeering geantwoord, dat aan dit
verzoek niet kan worden voldaan, doch dat in
voer, vervoer en verkoop in Frankrijk, in ge
sloten vischtijd, van viseh, afkomstig uit vijvers
en bewaarplaatsen van viseh (étangs et réservoirs)
in Nederland gelegen, geoorloofd is, mits die
viseh gedekt zij door eene Verklaring van oor
sprong.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond. Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,00, franco per post door het geheele rijk f 1,15. Brieven gelden enz. franco in te zenden aan den uitgever
Antoon Tielen, te Waalwijk, of bij de redactie L. G. van der Donck, te Tilburg. Brieven, ingezonden stukken enz., uitsluitend de redactie betreffende, aan de redactie te Tilburg.
Advertentiën van 1 tot 7 regels 0,60, daarboven 8 cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter plaatsing opgegevenworden slechts tweemaal in rekening gebracht.
Reclames of aanbevelingen beneden de rubriek Binnenland 15 cent per gewonen regel.
De Minister van Binnenlandschc Zaken heeft
bepaalddat liet schriftelijk gedeelte der eind
examens van de H. B. Scholen dit jaar zal
aanvangen den 24en Juni.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen 12
Juni 's namiddags 3^2 ure.
De wet op liet successierecht in de rechte lijn,
is door de Eerste Kamer met 19 tegen 16
stemmen aangenomen.
Op den schietwedstrijd der dienstd. schutterij
en te s Huge is door den luitenant Stroinck, van
de schutterij te Tilburg, de 4 de prijs behaald
in de categorie: personcele- wedstrijd op 200
passen.
De hoofdcommissie voor het nationaal liulde-
lijk a.m Z. K. H. Prins Hendrik der Neder
landen bestaat thans uit 36 leden. Uit de
hooldsteden van al de provinciën, met uitzonde
ring van Drenthe, waar zich geen subcommissie
had gevormd, is een lid der sub-commissie tot
het hoofdbestuur toegetreden, zoo ook al de
leden van de iiotterdamscke en van de Haagsche
commissiën. Van al de steden in Nederland is
Harlingen de eenigedie een afzonderlijk
geschenk zal aanbieden ofschoon ook vele in
gezetenen hunne bijdragen rechtstreeks aan de
hoofdcommissie hebben ingezonden.
De hoofdcommissie heeft tot al de gemeenten
in Nederland liet verzoek gericht om de in
gekomen gelden na aftrek der onvermijdelijke
onkosten, vóór den 20sten Juni. e. k. per aan-
geteekenden brief of per missive en postwissel
te mogen ontvangen en voorts heeft zij doen
weten, dat het haar aangenaam zou zijn, indien
haar de naamlijsten der inteekeuaars, alphabetisch,
gesteldwerden toegezondendaar natuurlijk
anders liet alphabetisch stellen verbazend veel
tijd en moeite zou kosten.
Aan eene particuliere correspondentie uit Atjeh
aan liet Bat. Handelsblad ontleenen wij het vol
gende
De kraton is thans werkelijk geheel veranderd
en men gaat nog dagelijks met vernieuwing voort.
Overal waar men zijn schreden zet, ziet men
werklieden bezig; steeds verrijzen er nieuwe ge
bouwen die het vroegere ongezonde verblijf in
een nette stad zullen herscheppen. En niet al
leen van binnen is men op verfraaiing en ver
betering bedachtmaar men gaat nu ook naar
buiten werken en heeft daartoe in de eerste plaats
de hand aan 't werk geslagen om een waardigen
hoofdingang naar de Koningstad daar te stellen.
De onoogelijkenietige barrière, waardoor men
voorheen den kraton als het ware moest bin
nensluipen is alreeds verdwenende brug van
Banteh Perak wordt vernieuwd en waar vroeger
rondom Kotta-Radja struik en onkruid welig
tierden, ontdekt men nu een geheel schoon ge
maakt en gemoderniseerd terrein en zal weldra
een groote breede rijweg den bewoners dier stad
de welkome gelegenheid aanbieden voor een
flinke wandeling. Vooral thansnu er ook
dames te Atjeh zijn en er spoedig meer zullen
komen, zal door de liefhebbers weldra een da-
gelijksche pantoffel-parade te Atjeh worden ge
houden die de Bataviasche naar de kroon
steekt. De kolonel Van der Heijden is er juist
de aangewezen persoon voor om alle werkelijk
nuttige en fraaie verbeteringen in te voeren en
ik geloof stellig datals hij vrijer was is zijne
handelingenmen nog iets geheel anders zou
zien.
Met en door dit alles is de algemeene ge
zondheidstoestand aanmerkelijk verbeterd, en velen
aarzelen nietdit laatste vooral op rekening te
stellen van het behoorlijk schoonhouden van
het terrein, waardoor de atmosfeer zuiver blijft.
Het ziektecijfer is dan ook 50 pCt. minder dan
vroeger, blijkbaar uit liet feit, dat in het laatst
van liet vorige en in het begin van dit jaar het
groot hospitaal te Panteh Perak 1200 zieken
herbergdeen er in Februari jl. nog maar on
geveer zes honderd gevonden werden. Ik noem
bij voorkeur de maand Februari, welke steeds
in de geneeskundige annalen van Atjeh bekend
heeft gestaan als de meeste gevallen van cholera
opleverende.
Het zijn evenwel niet enkel zieken, (lie in de
hospitalen als zoodanige verpleegd worden; van
tijd tot tijd wordt het getal lijders daar nog
vermeerderd door dezen of genen ongelukkige
die het slachtoffer wordt van Atjehsche ma-
raudeurs, die, op verre na nog uitgeroeid, hunne
schanddaden bedrijven in de onmiddellijke na
bijheid van den kraton.
Omtrent den toestand van den Keizer van
Duitschland melclen de Duitsche bladen o. a.,
I dat de verwondingen in den rechter onderarm
zich hierdoor laten verklarendat de Keizer,
juist toen liet schot viel, cle hand aan den helm
i had gebrachtom het publiek te groeten. In
dien arm bevonden zich 7 wonden, in den linker
bovenarm en den schouder 20, iu den nek 6 en
in de linkerzijde van het gelaat 5 of 6. In een
geneeskundig consult', over de wijze van belian-
I deli ng, hebben de artsen besloten, (le nog in het
lichaam aanwezige hagelkorrels niet door opera-
tieve behandeling te verwijderen, uit vrees voor
liet daarmede gepaard gaande bloedverlies en
het gevaar edele deelen te zulleu treffen. Men
hoopt, dat de Keizer verder geen nadeelige ge-
j volgen van de hagelkorrels zal ondervinden. Tot
nu toe had zich nog geen wondkoorts voorgedaan
en had de geheimraad dr. Liman als zijne over
tuiging uitgesproken, dat de toestand des Keizers
geen aanleiding meer gaf tot ernstige bezorgdheid.
De aankomst der leden van het. Keizerlijke hof
te Berlijn, was treffend, door de diepe droefheid,
die zich op aller gelaat teekende, terwijl de ont
moeting met den Keizer hartroerend moet zijn
geweest. De artsen verboden echter een lang
durig bezoekde Keizerin verlaat de kamer van
haar gemaal niet.
Wat Nobiling betreftzijn levensdraad zal
waarschijnlijk spoedig worden afgesneden want
voortdurend komen gedeelten van (le hersens
uit (le wond te voorschijn. De kogel is boven
het rechteroog in (le hersens en den schedel
gedrongenzoodat de geneesheeren algemeen
overtuigd zijn, dat hij in geen geval meer kan
verhoord worden wat te meer wordt betreurd,
omdat hij pertinent heeft verklaard„dat vele
anderen bij de zaak betrokken zijn, (lie hij niet
wil verschoonen, maar ook niet verraden." „Mij
heeft het getroffen voegde hij er bij en uit
deze laatste uitdrukking wil men opmaken, dat
de daad het gevolg is van een gemeenschappelijk
plan, tot de uitvoering waarvan de dader door
het lot is aangewezen. Men onderstelt, dat No
biling tot (1e secte der St. Simonisten behoort.
Kort na (len aanslag van Hödel moet hij tegen
het meisjedat hem bediendegezegd hebben
„Of Hödel al geen goed schutter is geweest, zal
toch wel een ander worden gevonden." In den
morgen van Zondag verkeerde hij in zenuwach-
tigen toestand.
Door den heer Dietzin dienst bij Gerold
Onder de Linden, en die met Holtfeuer en een
officier de kamer van Nobiling binnendrong,
wordt de scène met den dader in diens vertrek,
in het Berl. Tagbl. breedvoerig geteekend. Toen
de deur was opengebroken stond Nobiling bij
de kachelgereed om te schieten. Hij trof al
dadelijk Holtfeuer. Dietz sprong toen op Nobi
ling toe en drukte diens arm, waarmede hij (len
Zundnadel-revolver vast hield, tegen den wand.
De officier gaf toen Nobiling een houw over
het hoofd, daar hij anders niet te vatten zou
geweest zijn. Nobiling liadvoor liet open
breken van de deur, reeds een schot op zichzelf
gelost. In de worsteling met Dietz ging een
tweede af, 'dat Nobiling trof. Een politie-agent,
die binnenkwamhield Dietz(lie met bloed
overstroomd was, voor den moordenaar; slechts
met moeite werd dit misverstand opgehelderd.
Aandoenlijk was de scène bij Nobiling's moeder
en stiefvader aan huis. Deze zaten rustig bij
de naraiddag-koffietoen zij in een hofrijtuig
dr. Langenbeck zagen afhalen. Nobiling's stief
vader maakte nog de opmerking(lat het wel
een hooggeplaatst heer moest zijn, die ziek was
geworden(laar de geheimraad met zulk een
spoed werd ontboden. Fen half uur later houdt
een vigelaut stil voor de deur. Een in het zwart
gekleede dame treedt er uit, doodsbleek en ont
roerd. „Barmhartige God" roept de moeder
uit „wat scheelt umijn dochter (De
dochter is ziekenverpleegster in een der hospi
talen). Zij verzocht haar moeder te zwijgen en
eerst naar binnen te komen. Hier liet de dochter
zich nedervallen in een leuningstoelterwijl de
moeder met angstig gemoed als aan haar lippen
hing.
Eindelijk vroeg de dochter „Is Karei heden
ook hier geweest „Neen", antwoordde de
majoor„gister-avond heeft hij ons bezocht."
„Men heeft", vervolgde de dochter, „op den
Keizer geschoten." „Wie", vroeg de vader. De
dochter antwoordde met akelige stem.,De
moordenaar heet Karei Nobiling. Zijn naam
wordt met de verschrikkelijkste verwenschingen
genoemd en gevloekt.. Ik hoorde 't tumitlt voor
mijn venster en snelde herwaarts, om h het ge
beurde te melden." De majoor stond verplet,
de moeder viel in onmacht en de dochter ving
haar op in haar armen. Spoedig daarop werden
de majoor en zijn vrouw beleefd verzochtaan
het politie-bureau te komen. De dochter mocht
heil vergezellen. Op weg daarheen spraken geen
van allen een woordontzetting en smart hadden
hen stom gemaakt. Zij moesten het aanhooren,
hoe extra-nummers van de dagbladen de misdaad
van liun kind wereldkundig maakten.
Uit Roermond meldt men Dinsdag-middag
kwam een aankomende jongen met zijne moeder
uit het veld. Bij het station komt een hond
onverwacht toespringen. Verschrikt springt de
knaap op zij en struikelt ongelukkig tegen een
aanrijdende zwaar geladen kar. Het rad ging
den armen jongen over den hals. Hij was da
delijk een lijk.
Woensdag-morgen te uren heeft op de
Schelde voor Antwerpen eene aanvaring plaats
gehad tusschen de Belgische stoomboot - Neder-
landkomende van Philadelphia, en de Engelsche
schoener Crescent van Irvine(lie voor anker
lag. De schoener kreeg belangrijke avarij aan
den boeg, terwijl de boot er goed afkwam. Er
waren 130 tusschendeks passagiers, 25 van (le
lste en 16 van (le 2de klasse aan boord, bijna
allen op reis naar Parijsom de tentoonstelling
te bezoeken.
Jl. Vrijdag werd te Almelo een beer door de
stad geleid. Aan den Bernschcn straatweg
waar men hem op stal wilde zetten, greep hij
plotseling een fabriekarbeider aan; met moeite
en niet zonder gevaar gelukte het een der gelei
ders den erg aan het hoofd gewonde uit de
klauwen van het woedende beest te bevrijden.
Een grappig voorval had dezer dagen plaats
in liet Panopticum Castan te Brussel (eene
galerij van wassenbeelden). De ijverige directeur
van dit museum is reeds in het bezit van een
wassen Hödel. Twee Berlijnsche politie-agenten,
die den moordenaar hadden gekend en te Brussel
het spoor van een anderen boef volgden, meenden
dat Hödel ontsnapt was en grepen, verheugd
over de vangst, tot groot genoegen van het
publiek het conterfeitsel van den misdadiger aan
om hem gevangen te nemen.
Uit het Noorden des lands meldt men aan
de N. Rott. Ct., dat de grasmaaiers in geen
jaren zooveel product hebben aanschouwd, als
thans 't geval is. Er zijn streken, waar meer
dan het dubbele van anders geoogst wordt; dit
gevoegd bij den nog aanwezigen grooten voor
raad hooi, doet eene goedkoopte van het winter
voeder te gemoet zien, die zeker in liet laatste
10-tal jaren niet heeft plaats gehad. Voor de
huurders van boerenerven, de zoogenaamde
„weiers", is zulks eene verademing van de vele
opbrengsten, die hen tot hiertoe drukten, en
strekt de lage hooiprijs als equivalent van de
steeds opgedreven pachtsommen, die bij niet
weinigen grooten druk veroorzaken.
Omtrent het vergaan van de Grosser Kurfürst
wordt uit Londen aan de Kölnische ZUj. geschre
ven, dat het voorloopig onderzoek geen persoon
.als den schuldige aanwijst. Officieren en man
schappen hebben zich onderscheiden door groote
tegenwoordigheid van geest en nauwgezette
plichtsbetrachting.
Toen de Kurfürst, na tweemaal te zijn uit
geweken voor zeilschepen, die in zijn koers
kwamen, weer zijn ouden koers wilde hernemen,
wilde ook de Wilhelm, die volgde, deze wending
bewerkstelligen. Maar bij die wending geraakte
liet stuurt.oestel in het ongureede, schoon dit
vóór 't vertrek van het schip nog nauwkeurig
was onderzocht. De Kurfürst werkte met volle
kracht en op de Wilhelm werd „achteruit!"
gecommandeerdmaar liet. was reeds te laat.
Bij den schok verloor de Wilhelm twee en
twintig voet van zijn pantserbekleeding, en als
de zee niet zoo kalm was geweest, zou ook dit
schip ongetwijfeld zijn gezonken.
Vreemd mag 't heeten, dat zoo weinig man
schappen bedreven waren in de zwemkunst,
terwijl anders in Duitschland iedereen zwemt
waar maar eenigszins water is.
De kapitein van dezen bodem, Graaf Monts,
is op inderdaad onbegrijpelijke wijze gered. Hij
weigerde zijn schip te verlaten en toen het zonk
trachtte hij zich door zwemmen te redden. Een
boot nam liern op, maar daar dit vaartuig reeds
zwaar geladen was, kantelde liet, zoodat Monts
opnieuw in 't water viel. Hij werd toen voor
de tweede maal door een boot opgenomen, maar
ook deze sloeg om, totdat de kapitein voor
de derde maal, en thans voor goed, schoon iu
geheel bewusteloozen toestand, gered werd.