N°. 74
Zondag 22 September 1878.
1» Jaargang.
1
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BINNENLAND.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00, franco per postdoor
het gelieele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
Advertentiën 1 7 regels ƒ0,GO, daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal tw
plaatsing opgegeven worden tweemaal in rekening gebracht.
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel
die zich op dit
blad voor het volgen d
kwartaal abonneeren, ontvangen
de nog voor dat tijdstip verschij
nende nummers gratis.
Tilburg "Waalwijk.
VI.
De tramway, aldus in zijn ontstaan verge
makkelijkt, zal zonder twijfel een voornaam
middel van vervoer wordende tijd van den
bouw der groote particuliere spoorwegen is
in de meeste beschaafde landen voorbij
eenige lijnen bereidt men nog voor, maar
zij worden meestal door bestaande maatschap
pijen aangelegd, tot vulling van leemten in
hun net; aan zijtakken, dienende als toevoer
kanalen naar de hoofdlijnen, vroeger aan de
orde van den dag, wordt zelden meer gedacht.
Deze rol is voor de tramway's weggelegd
zij zullen met de geïsoleerde plaatsen van
industrie en handel als eindpunt, zich ver
binden met de spoorwegenen voor deze
laatste van zeer groot voordeel zijn. Zij zijn
voor de spoorwegen van dezelfde waarde, als
schakels, die men tusschen hun net invoegt;
het voorname doel dat bereikt moet worden
is immers de spoorweg, die bij zijn overig
verkeer, dat van de zijlijn opneemt. Meer
en meer zal zich de behoefte aan dergelijke
locaalspoorwegen doen gevoelenhet zal
hunne roeping worden in directe verbinding
te treden met de nabuurspoorwegende in-
dustrieelenkooplieden en andere belang
hebbenden der streek, die zij doorloopen.
In deze moeten zij hun voornaamsten steun
vindenwel is waar behoort ér ook veel te
gemoetkoming van den Staat toeom eeue
productieve exploitatie mogelijk te maken;
zijn oppertoezicht moet van dien aard zijn
dat deze lijnen bevrijd worden van verplich
tingen, die financieel kunnen drukken.
Daarom is eindelijk het toestaan van het
gebruik der wegen, of zijbermen van wegen,
kanalen en dijken van staat, provincie of
gemeente zoo wenschelijkdit is juist de
vergunningdie den aanleg van dergelijke
lijnenzoo zeer zal vergemakkelijkendaar
dan de kosten voor grondaankoop en grond
werk voor het grootste deel wegvallendie
voor de rentabiliteit der spoorwegen zoo be
zwarend zijn.
Keeren we na bovenstaande tot Tilburg
Waalwijk terug. Het zoude mogelijk zijn,
met het oog op den bestaanden toestand in
Waalwijk, waar nog steeds de hoop op Zwa-
luwe's Bosch voortleeft, dat men ging be-
weeren dat het tot standkomen eener verbin
ding TilburgWaalwijk, misschien een reden
zoude worden, om den spoorweg aan Waal
wijk te weigeren, in het bezit of uitzicht
eener andere verbinding zijnde. Wij willen
dit vooraf trachten te weerleggen en herhalen
dat iedere spoorweg het grootste belang heeft
bij zijlijnen. TilburgWaalwijk zal een voor
naam voedingskanaal Yoor de lijnen der
Staatsspoorwegen zijn, zoowel ten Noorden
als ten Zuiden.
Want even als rivieren hebben spoorwegen
hun stroomgebied, en gelijk men twee rivie
ren door een kanaal vereenigt, zoo zal men
twee hoofdlijnen door secundaire of tertiaire
lijnen verbinden.
Wanneer deze verbinding tot stand koiht,
dan zal zij, zijn geen hoogere dan exploita-
tiebelangen bij de lijn Zwaluwe's Bosch in
het spel, veel meer een reden zijn om deze
lijn zóó te leggen dat zij de zijlijn die
haar met haar eigen net verbindt, aandoet
in andere woorden, er zou een nieuwe oor
zaak ontstaan voor het verkrijgen van den
spoorweg langs Waapvijk. Wij zijn welwil
lend in staat gesteld, een voorbeeld in ons
land aan te halen ter bevestiging van het
gezegde.
Te Wageningen worden ook krachtige po
gingen in 't werk gesteld tot het verkrijgen
van een tramway naar het dichtstbijzijnde
station Ede van den Rijnspoorweg. Laten
we het verslag der commissie daaromtrent
zelve spreken
/•/Bij de Directie der Nederlandsclie Rijn-
spoorweg-maatschappij vond dit plan (tram-
,/way-aanleg) grooten bijval en krachtige
medewerking werd toegezegd. Reeds dadelijk
„verklaarde zij zich bereid op het station
„Ede de noodige haar toebehoorende terreinen
„voor de uitoefening van dien dienst kosteloos
„beschikbaar te stellenzoomede haar per
soneel voor het vervoer èn van personen èn
„van goederen naar Wageningen. Verder
„zouden op alle stations dier maatschappij
„doorgaande plaats- en bagage-biljetten naar
„Wageningen worden uitgegeven met inbegrip
„van de prijzen voor den tramway, gelijk
„wederkeerig te Wageningen dergelijke bil-
„jetten naar al die stations zouden worden
„verkocht. Verder bood zij aan 1/3 van het
„benoodigde kapitaal te zullen verschaffen
„onder verband van de eigendommen der op
„te richten vennootschap tegen een minimum
„rente van 3 pet. en een maximum van 5
„pet.wanneer de onderneming meer dan
„dit bedrag in een jaar afwierpzoude de
„helft van het meerdere strekken tot aflos
sing van het kapitaal van den Rijnspoorweg,
„en de andere helft als reserve-kapitaal het
„eigendom der onderneming blijven."
Wel een bewijs voorwaar dat de directie
van den Rijnspoorweg er belang in ziet
zijlijnen met krachtige hand te ondersteunen.
En de Rijnspoorwegmaatschappij is genoeg
bekend wat hare goede financieele resultaten
betreft.
Eu nu iets omtrent de beweegkracht op
de tramways. Twee beweegkrachten worden
thans aangewend; stoom en paarden en tot
heden de paarden nog het meest.
Het zal onnoodig zijn redenen van den
voorkeur van stoomkracht te geven het zijn
dezelfde als die bij elke krachtuitoefening
gelden op het gebied van industrie en ver
keerswezen. Stippen we alleen de hoofdbe
zwaren tegen het gebruik van stoom aan,
die het meeste aan de orde van den dag
zijn. Wij bedoelen het schrikken der last
dieren op de wegen, en het bezwaar van
spoedig stilhouden. Het eerste kan een be
zwaar zijn, doch niet van dien aard, dat het
de invoering van stoom zon beletten het
gebruik van stoomtramways in straten van
steden, waar het wagenverkeer van veel groo
teren omvang is dan op verbindingswegen,
bewijst dat dit bezwaar niet van dien aard
is, dat stoom niet algemeen zou kunnen in
gevoerd worden, zooals uit aan te halen
voorbeelden blijken zal. Het tweede is slechts
een technische quaestie die reeds uit den
weg geruimd is, want we lezen omtrent de
voiture automotrice (zelfwerkend stoomrij-
tuig) van Enschede-Buret, bestemd voor stoom
tramways, in het tijdschrift van het Instituut
van Ingenieurs (Juni 78) het volgende
„De eerste proefmachine daarvan hebben
„wij te Brussel op den Boulevard botanique
„en eenige maanden later in 1876 op clen
„spoorweg Braine-le-Comte in werking ge-
„bracht. De proefnemingen hebben uitste
kend voldaan, waarvan verschillende attesten
„van Belgische en Engelsche ingenieurs in
„ons bezit zijn. De heer Enschedé meende
„nog verder te moeten gaan, en wij hebben
„een stoomrijtuig voor spoorwegen met beperkt
„personenverkeer ontworpen. Ons voornem#»
„is na samenstelling van bet geheel, (deels
„te Brussel, deels in de Koninkl. fabriek
„van den heer J. J. Beijnes te Haarlem te
„vervaardigen) dit stoomrijtuig te zenden
„naar de Parijsche tentoonstelling. Wij heb-
„ben gemeend eene zoo zeldzaam aangeboden
„gelegenheid te moeten aangrijpen om, waar
„de intelligentie van de gansche wereld ver
zameld is het oordeel af te wachten omtrent
„een nieuw principe, waarvan een omkeering
„van het gansche exploitatiesysteem van spoor-
„wegtramways, buurtwegen, met zekerheid
„te verwachten is. De machine maakt niet
„het minste gerucht, maakt geen rook en
„doet geen stoom ontsnappen. Door een
„eigenaardige inrichting is het ons gelukt
„naar willekeur met een snelheid van 10 Km.
„per uur, de machine oogenblikkelijk niet
„alleen te doen stilstaan, maar zelfs in tegen
overgestelde richting te doen teruggaan.
„In een officieel rapport door den ingenieur
„Kirck-Patrick, die onze proeven gedurende
„weken heeft bijgewoond uitgebracht aan
„den baron de Vandal, president-directeur
„van den tramway du Nord te Parijs zegt
„hij „Le mouvement de cette machine est
„„tellement régulier et doux, qu'on ne peut
„„se le représenter que par le balaucier
„„d'une pendule ordinaire"".
De met het stoomrijtuig Enschedé-Buret
te bereiken snelheid is 50 KM. per uur.
Meer dan 30 KM. wordt in ons land niet
toegelaten voor dit verkeersmiddel.
Z. M. de Koning heeft den heer mr. W. II.
üullert benoemd tot voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
In het jongstverschenen Wochen- und Xreis-
blatt leest men Vele dagbladen hebben melding
gemaakt van de verloving van prinses Emma
met den Koning der Nederlanden. Het eene
blad meldtdat de verloving heeft plaats gehad,
het andere dat de plechtigheid tegen het aan
staande voorjaar op handen is. Naar de berichten,
door ons ingewonnen, zijn die mededeelingen
allen valsch en onwaar. Dit alleen is zeker
dat de Koning der Nederlanden den vorst van
Waldeck en Pyrmont de toezegging heeft gedaan,
om hem in den loop van den herfst andermaal
te komen bezoeken.
Onze correspondent meldt ons het volgende
omtrent de te Boxtel gehouden landbouw-ten-
toonstelling
Volgens het feest-programma kwamen de leden
van de Maatschappij bij elkander bij Bloem
in het Fortuin en trokken vandaar, in plechtigen
optocht naar het tentoonstellings-terrein.
De stoet was samengesteld als volgt:
Voorop ging de Fanfare van Boxtelvrolijke
marschen spelendevervolgens de leden der
Juryhet Hoofdbestuurde leden der Rege-
lings-commissie en de Commissarissen van orde
terwijl de trein gesloten werd door de leden der
club Boxtel en omstreken.
Namens den Voorzitter der Maatschappij
den heer J. A. v. d. Burgtdie verhinderd was
voor Maandag te komenwerd de tentoonstel
ling geopend door den voorzitter der 7e Af-
deelingbaron F. van Larasweerde burgemees
ter van Boxtel en Haaren. Deze hield bij die
gelegenheid eene korte krachtige toespraak en
verder luisterde de Fanfare de opcnings-plech-
tigheid op door de uitvoering van eenige nette
stukken.
Voor het tentoonstellingsterrein had men uit
gekozen eene uitgestrekteschoongelegen weide,
toebehoorende aan den heer MahieHeer van
Boxtel en Liempdein de nabijheid van het
station een perceel gansch omgeven door hoog
opgeschoten kanada boomen, Het terrein was
behoorlijk afgeslotenterwijl eene eenvoudige
nette poort toegang verleende,
De weide was in een feestterrein herschapen;
talrijke kronkelpaden verdeelden het geheel in
een aantal doelmatigenet gevormde perken.
Vlaggentropheën en groene dennen hier en
daar aangebrachtgaven het geheel een waar
lijk feestelijk aanzien. Rechts en links van den
ingang waren de voor het vee bestemde plaatsen
die eerst Maandag zouden worden ingenomen.
Daarop volgde eene collectie werktuigenver
volgens eenige fraai aangelegde bloemperken
boomgewassen en heesters. Links vond men
eene verzameltng landbouw- en tuingereedschap,
zuivelwerktuigen voor de zuivelbereiding
kunstmest9toiFen producten der bijenteeltza
den halmgewassentuingroenten ooft enz.
Rechts was geëtaleerd allerlei soort [van graan
en voedergewassen mangelwortelen en suiker
bieten hop vlas hennipmaïsaardappelen,
enz. en ten slotte eene scboone verzameling
bouquetten.
Achter op het terrein vond meu nog geex-
poseerd eene fraaie collectie landbouwproducten,
van de Maatschappij Helenaveenalsmede eene
kioskgedekt met pannen en vorsten van hier
nog weinig bekend modelafkomstig van Echt
in Limburg.
Ook bevond zich op dat gedeelte een gebouw,
waar men tegen matigen prijs goede verver-
schingen kou bekomen alsook de muziektent.
Tot eer der Regelings-commissie moet gezegd
worden dat zij haar plan goed doordacht heeft,
dat alles den stempel draagt van rijp nadenken
en gezond overlegdat zij hare taak flink heeft
aangepaktmet moed en ijver de handen uit
den mouw gestoken en geen middeldat op
haren weg lagongebruikt heeft gelaten om
het slagen der tentoonstelling te verzekeren.
De volgende gouden medailles zijn toegekend:
1. Dieuitgeloofd door Z. M. den Koning
Yoor den schoonsten dekhengst aan A. den
Ouden te Zevenbergen.
2. Voor den besten stierinlandsch rasaan
W. van Avendonk te Moergestel.
3. Voor de schoonste verzameling ongehoornd
rundree aan V. E. F. M. Scholten van Aschat
te St. Agatha.
4. Voor de schoonste en belangrijkste verza
meling bloemen aan W. A. H. de Werd te
Boxtel.
5. Voor het schoonste en langste schot van
