76.
Zondag 29 September 1878,
If, Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BINNENLAND.
Uitgever: ANTOON TXELEN te Waalwijk.
Tilburg Waalw ij k.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden
enz., Jranco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 1 7 regels 0,60, daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter
{ilaatsing opgegeven worden tweemaal in rekening gebracht,
leclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent per regel
u
VIL
Wij zien dusdat in den laatsten tijd de
aandacht der technische wereld gevestigd is
op liet punt der beweegkracht door stoom op
de tramways. Dagelijks hoort men van ge-
nomene pioeven met nieuwe machines, allen
min of meer aan het gestelde doel beant
woordende. Op vele trainwaylijnen zijn stoom-
rijtuigen reeds in gebruik; over het algemeen
schijnen zij beter aan de verlangde eischen
te voldoendan afzonderlijke locomotieven
als trekkrachthoewel deze laatste toch altijd
bij de exploitatie van tramways hoofdzakelijk
voor het vervoer van goederen een rol zullen
blijven vervullen. Immers, met deze zal het
mogelijk zijn, een eiscli te vervullen waaraan
de tramways der toekomst zullen moeten
voldoen namelijk de wagonsal zijn het
dan ook slechts wegens de lichtere construc
tie van den weg der tramwys, de 5-tons-wagons
der groote spoorwegen te vervoeren tot aan
de plaats hunner bestemming, om zoodoende
eene altijd bezwarende omlading te vermijden.
Zoo zoude men deze wagons tot aan de fa
brieken en magazijnen kunnen brengen, om
ze daar af te haken en te lossen. Dit systeem
dat in Frankrijk reeds veelvuldig in zwang
isverdient zeker alle aanbevelingen geeft
den tramway een groot voordeel en gemak
op den gewonen spoorweg. Van daar ook
het groote nutdat voor den tramway de
normaalspoorwijdte bijbehouden worde.
Op na te noemen verbindingen zijn stoom-
tramways in exploitatieen wel in Frankrijk
op verschillende routen o. a. van Rueil naar
Marly-le-Roivan des Andelys naar Etre-
pagnyzij voldoen daar voor grootere indus-
triëele verbindingen zeer goedin Parijs zelve
kan men ze in exploitatie zien, evenals te
Brussel op de zijtakken van het Quartier
Leopold. In Weenen LissabonCassel en
vele andere plaatsen zijn de stoomtramways
aan de orde van den dag. Te Luik hebben
wij zelve uitstekend geslaagde proeven met
de ,/Machine-tracteur" Vaessen bijgewoond;
en de weinige bezwaren, die zich hier nog
voordedenmet het oog op de constructie
schijnen door het stoomrijtuig Enschedë-Buret
reeds uit den weg geruimd te zijn. Reeds
in 1875 bracht eene commissie te Weenen,
en ernstig rapport uit omtrent de invoering
van straatlocomotieven in die stad na genomen
proeven met den Tracteur Granthameene
machinethans sinds lang opgegevenen
verklaarde, dat het bezwaar van het schrikken
der paardenniet van dien omvang isals
in 't algemeen zal gedacht worden. De paarden
worden er aan gewoon even gelijk zij zich
gewennen aan de locomotieven en treinen der
spoorwegen. En zij zullen er zich meer aan
gewennen wanneer het stoomrijtuig zonder
rook of stoom, zonder geweld of geraas zich
voortbeweegt met eene snelheid, niet van die
groottedat zij hetzelve slechts als een scha
duw zien voorbijsnellen, zonder eigenlijk iets
duidelijks te zien. Want de schrik der
paarden is meestal het gevolg daarvandat
ze slechts ten halve zienzet men ze dwars
voor het voorwerp, dat hen schrikken doet,
meestal zal men dan ondervindendat de
schrik van 't eerste oogenblik weldra bedaart.
Uit deze voorgaande beschouwingen mogen
onze denkbeelden omtrent aanleg en exploitatie
van stoomtramways eenigzins blijkenwij
willen thans een begin maken met de om
schrijving en nadere beschouwing van het
project TilburgWaalwijk, de aansluiting,
met het station Tilburg en met eenige indus-
trieele hoofdpunten in Tilburg zelve.
Wij zullen hiertoe beginnen met het be
schouwen der af te leggen afstandender
methode van aanlegder noodige gebouwen
en aan te schaffen exploitatiemiddelende
raming der kostenvermoedelijke opbrengst
en rentabiliteit. Er zal bij dit alles in het
oog gehouden moeten wordendat, zooals
wij reeds gezegd hebbende kosten van aan
leg en exploitatie zoo gering mogelijk worden;
om daardoor de rentabiliteit der lijn tot de
grootst mogelijke hoogte op te voerenwij
zullen trachtendie cijfers en schattingen te
verkrijgenhet meest met de werkelijkheid
overeenstemmende, en geen ideale toestanden
scheppen, die later met verlies van geld van
zelf ontnuchterd worden. Geen valsche voor
spiegeling van onmogelijke winsten, dereden
van den ondergang van zoovele ondernemingen,
die bij goed overleg en zuinige huishouding
zeer rentabel hadden kunnen zijn zal ons
hierbij leidenwij zullen die opgaven volgen,
die ons verschaft zijn of verschaft worden
door inwoners der streek, zelve belanghebbend
bij het tot stand komen eener verbinding
die slechts zal moeten strekken tot het belang
van de streek zelveen die daarom slechts
met den steun van industriëelen en belang
hebbenden bij een minimum vooral van
exploitatiekosteneene nuttige en heilzaam
werkende onderneming kan worden.
De Staats-commissie voor het geneeskundig
examen heeft Woensdag tot arts bevorderd den
lieer L. W. van der Sluijs, van Besoijen.
Een bij het Departement van Koloniën
ontvangen telegram van den Gouverneur-generaal
van Nederlandsch Indië bevat de navolgende
tijdingen omtrent Atjeh
Habieb Abdul Rachman heeft medegedeeld,
13 October met volgelingen te Olehleli te willen
embarqueeren naar Arabic. Toekoe Bait begun
stigt zijn vertrek en zegt bezig te zijn de andere
hoofden over te halen tot de gemeenschappelijke
onderwerping der geheele XXII Moekim. Som
mige hoofden geven intusschen de neiging te
kennen, om zich afzonderlijk te onderwerpen.
Een hunner Toekoe Imam Sibreh, heeft zich
reeds persoonlijk aangemeld. De gezondheids
toestand' der ageerende troepen is zeer voldoende.
Door het tweede kantongerecht, te Rotter
dam zijn in de zitting van 11. Dinsdag 2d Sept.
drie Rotterdamsche vleeschhouwers wegens het
in hunne winkels voorhanden hebben van be
dorven vleesch, en een Rotterdamsche vleesch-
houwer, drie kooplieden uit Brielle, en een
vleeschhouwer uit Overschie wegens vervoeren
van bedorven vleesch binnen de gemeente Rot
terdam veroordeeld, ieder tot eene boete van
tien gulden of gevangenisstraf van twee dagen.
De hoeveelheid van het in beslag genomen
en verbeurdverklaarde bedorven vleesijh bedroeg
bijna 1000 kilogram.
De Internationale Jury van de Parijsche
tentoonstelling heeft aan den heer P. J. H.
Cuypers, architect te Amsterdam, een eerste
gouden medaille met de hoogste onderscheiding
toegekend, o. a. voor de door hem tentoonge
stelde teekeningen van het Museum in de hoofd
stad.
Dat in dezen slechten tijd in de industrie
(ook buiten het maken van kanonnen en gewe
ren) nog wel wat te verdienen is, kan blijken
uit het bericht van de Berlijnsche jBö'rsen-courier,
dat de regeling der erfenis van den onlangs
overleden fabrikant Borsig nu zoo ver is gevor
derd, dat men zijn nagelaten vermogen eenigszins
kon nagaan het bedraagt in staatspapieren en
comptanten (in ronde som) drie-en-dertig mil-
lioen mark, waarvan 18 millioen aan de weduwe
en 15 millioen aan de kinderen toekomen. Daar
bij zijn niet gerekend de groote fabrieken der
firma tc Berlijn en in Opper-Silezie.
Op het eiland Rottum is aangespoeld een
flesch, waarin vier papiertjes, geschreven in het
Hollandsch, Franscli, Duitsch en Engelsch, van
den volgenden inhoudwDen 31sten Juli van
het jaar 1S78 is het schip „Elise", onder kapt.
Roelols, dat den 27 Juli uit Delfzijl op avontuur
vertrokken is, op een ruwe kust gestooten. Help
ons, wij zijn in groot gevaar. Dit papier is in
zee geworpen den ln Augustus in 't gezicht
van Denemarken."
Omtrent de Tentoonstelling te Boxtel wordt
ons nog het volgende gemeld
Schier op alle nommerswaarop door de
commissie prijzen waren uitgeloofd zijn inzen
dingen gedaan. Nochtans kan men niet zeggen
dat de tentoonstelling uitmuntte door veel; wel
zou men verschillende inzendingen, vooral op 't
gebied van tuin- en akkerbouwzeldzaam in
hun soort mogen noemen. De collectie Granen
was goed aangevuld. Zeer trok de aandacht
eenige halmen Tarwe met gevulde aren, zes-rijig,
ingezonden door C. Jansenvan Moergestel.
Ook de inzendingen uit Helenaveen trokken
vele toeschouwersen geven een zeer gunstig
denkbeeld van den akkerbouw in die streek.
Over de aardappelen trok vooral de aandacht
de Amerikaansche Roséingezonden door den
heer C. J. Vorsterman van Oijenuit Moer
gestel eene soortdie zich tweemaal in 't jaar
laat telen en bij doelmatige behandeling zeer
rijke winsten afwerpt. In 't oog vallend rijk
was de collectie suikerbieten en mangelwortels,
producten die in deze streken nog altijd te
weinig geteeld worden. Men vond exemplaren
van 7 kilo en meer. Ooft was er. nog al inge
zonden. Vrij compleet was de verzameling in
gezonden door Karei van Stolbergtuinman op
't Kasteel te Ilelvoirt, vooral zijne Frankenthaler-
druiven verdienen vermelding. Zeer boeiden ook
de aandacht de appelen bekend onder den naam
van Keizer Alexander, ingezonden door den heer
II. Verschuren van Haps. Door den heer Van
Lieshout, van Boxtelwaren peren ingezonden,
le Gratiole, die den toegekenden lsten prijs
o'verwaardig waren.
De schoonste en belangrijkste verzameling van
potbloemcn was ingekomen van 'W. A. II. de
Werd, van Boxteleene collectie die aller aan
dacht en bewondering trok. De hem toegekende
gouden medaille is glansrijk verdiend en werd
door niemand betwist. Wij wenschen den jeug
digen dienaar van de aanminnige Flora van
harte geluk met zijne bekroning en hopen dat
ze zal dienen om hem aan te moedigen op den
ingeslagen weg voort te gaan. Ook het mozaik-
perk van bontbladerige gewassen van J. C. Riet
veld van Helmondwas prachtig en net aan
gelegd.
Door den heer JH. van Hoogerwouvan
Boxtelwerd de gouden medaille behaald voor
het schoonste en langste eenjarig schot van de
Pinus Silvester (gewonen den). Het langste
schot had eene lengte van 1.19 M.wel een
bewijs dat deze boomsoort hier welig tiert en
dat de cultuur bij de tegenwoordige duurte van
alle houtsoorten, rijke winsten kan afwerpen.
De meest volledige verzameling van werktui
gen, bruikbaar voor deze streken, was ingekomen
van den heer G. Siout, van Tiel, die dan hier
voor ook de gouden medaille verwierf. Vooral
zijne stroosnijders en haver- en boonenbrekers
trokken de aandacht der landbouwers. Een ka-
tarakt-karnmachine ingezonden door den heer
Louis Nagel, van Arnhem en deel uitmakende
van eene collectie werktuigen voor de zuivelbe
reiding, droeg de goedkeuring van 't publiek en
van de Jury weg en werd dan ook met den eersten
prijs beloond. Eén gebrek kleeft naar onze
zienswijze aan de machinenamelijk dat ze
te duur is (f95).
Het beste dorschmacliine was ingezonden door
H. II. Verhoeven en II. Verhagen, van Gemert;
de machine wordt door twee paarden in bewe
ging gebracht en geeft het stroo goed gedorschen
in gaven toestand terug.
Maandag had de tentoonstelling plaats van
paarden en vee. De aanvoer voldeed niet aan
de verwachting, terwijl men verschillende dieren
aanwees, die op eene tentoonstelling onmogelijk
een goed figuur konden maken. Vooral de aan
voer van wolvee was onbeduidend. De gouden
medailleuitgeloofd door Z. M. den Koning
voor den schoonsten dekhengst werd behaald
door A. den Ouden, van Zevenbergen met een
bruine hengst van 5 jaarOldenburgsch ras
hebbende een hoogte van 1.64 M. l)c 4-jarige
hengst van Jnn Dekkersvan Beek en Donk,
kwam den bekroonden zeer nabij. Aan W. v.
d. Avendonkvan Moergestelis de gouden
medaille toegekend voor het aanvoeren van den
schoonsten stier van inlandsch ras, terwijl V. E.
P. M. Scholten van Aschat, van St. Agatha, een
gouden medaille verwierf voor het exposeeren
van de schoonste verzameling van ongehoornd
rundvee. Zijn kolossale roodbontedriejarige,
ongehoornde stier trok zeer de aandacht van
deskundigen.
't ïs onmogelijk van al het merkwaardige dat,
werd aangevoerd, eene gedetailleerde beschrijving
te geven, 'tls dan ook volstrekt ons doel niet.
Wellicht hebben we veel stilzwijgend voorbijge
gaan dat naar 't oordeel van dezen of genen
eene loffelijke vermelding overwaardig is. De
beperkte ruimte, die ons beschikbaar staat, ver
oorlooft ons niet, uitvoeriger te zijn.
Dinsdag werd er groot festival gegeven, waar
aan een 14-tal muziekvereerigingen deelnamen,
terwijl de feesten gesloten werden door prachtig
en goed' geslaagd vuurwerk. Hel getal vreem
delingen, vooral op Dinsdag was enorm, en we
gelooven niet, dat er Boxtel ooit zooveel vereenigd
zag. Het getal bezoekers der tentoonstelling mag
veilig op 8 «a 9000 geschat worden. De ten
toonstelling werd begunstigd door prachtig we
der slechts een enkele maal scheen de hemel
ontrouw te worden. De orde en rust werd flink
gehandhaafd en geen enkele maal ernstig gestoord.
Dank daarvoor op de eerste plaat3 den Voor
zitter der 7 de Afdeeling den ijvervollen burge
meester van Boxtel. Bezadigdbeleidvol en
voorzichtig vond men hem steeds daar, waar de
handhaving der orde een krachtige hand eischte.
Een ieder bewonderde dan ook zijn toewijding
en opoffering voor de zaak. Eere ook aan de
overige leden der regelings-commissie en aan de
commissarissen van orde ieder was steeds op
zijn post en heeft er het zijne toe bijgedragen
om de tentoonstelling naar wensch te doen slagen.
Dank brengen wij bij deze aan allen die op
welke wijze ookhunne sympathie betuigden
voor de tentoonstelling en ze zijn velen.
De eerste proef is wel gelukt en Boxtel mag