Nummer 91. Zondag 17 November
aargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
n
BINNENLAND.
Li
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
Tramway Tilburg—Waalwijk.
i
De Echo van het Zuiden,
ra
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukicen, gelden
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels ƒ0,60, daarboven 8 cent pér regel;
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën, driemaal ter
plaatsing opgegeven, worden tweemaal in rekening gebracht
Reclames beneden de rubriek Binnenland 15 cent perregeL
Vervolg)'.
Voor Tilburg is het aanleggen van een Tram
way van groot gewichtmet der tijd kan met
betrekkelijk weinig kosten eene andere lijn aan
de thans geprojecteerde worden toegevoegd en
wel de lijn TilburgGoirle. De laatste plaats
gaat met hare nijvere bevolking sterk vooruit,
het personen- en goederen-vervoer naar het
station is in de laatste jaren aanmerkelijk toe
genomen en nog sterker zou de industrie daar
bloeien, indien dat welvarende dorp eene goede
verbinding met de spoorwegbaan hadwaarvan
het. zoo niet aan den tramway gedacht wordt
helaas wellicht zal verstoken blijven.
Wat de thans geprojecteerde weg betreft
(waarover in ons blad van Woensdag jl. reeds
is gehandeld) kon volgens het plan van den
heer Van den Elzen daar, waar de breedte het
toelaat, de weg langs de zijbermen gelegd wor
den en om de minst mogelijke wrijving te ver
krijgen Vignola-rails gebruikt worden terwijl
daar, waar de bermen niet de noodige breedte
hebben een gezonken spoorin den weg zelve
gelegd zal worden.
Geen der beide systeems is hinderlijk voor
het gewoon verkeer.
De constructie van den weg zal geheel uit
ijzer bestaan, de spoorstaven zullen sterk genoeg
berekend worden om den asdruk der gewone
spoorwegwagens weerstand te kunnen bieden
terwijl de prijzen, die de heer Van den Elzen
in zijne brochure aanhaalt, nog iets hooger zijn
genomen dan do aanbiedingen van eerste fa
brieken aan hem gedaan en die schriftelijk, in
zijn bezit zijn.
De berekening der kosten van exploitatie en
aanleg volgt
De weg tot aan de Koningshoeven heeft eene
lengte van 20000 meter.
Hij splitst die in twee trajecten
lo. Tilburg-Waalwijk; 2o. Tilburg-Koningshoeve.
Eerste traject langlö1/^ kilometer.
Indien men van April tot November 4 treinen
en gedurende de overige 5 maanden 3 treinen
in elke richting doet loopen, dan heeft men 214
dagen van 4 en 151 dagen van 3 treinen of
(4 214) plus (3 151) 1309 treinen ;per
jaar in elke richting, alzoo 2 1309 16.5 of
43197 treinkilometer af te leggen.
Voor den dienst zal men noodig hebben 2
locomotieven, 2 stoomrijtuigen tevens voor stuk
goederen geschikt2 gedekte en 4 open goe
derenwagons.
De exploitatiekosten zullen bedragen
A. Administratie. Ingenieur-Directeur, Se
cretaris-Boekhouder, Controleur, Huur, Licht,
Vuur, Formulieren, Plaatskaartjes, gedrukte
stukken, Advertentiën, Porto's en Telegrammen,
enz. f 7050
B. Dienst van vervoer. Af te leggen
43500 treinkilometer per jaar ad f 0.12
aan kolen, olie, enz. f5220, twee ma
chinisten f1650, een hulpmachinist
f 500, twee conducteurs f 1000, een chef
tevens goederenbeambte te Waalwijk
f850, een te Tilburg f800, acht arbei
ders ad f 1 daags vuur en licht der
bijbureaux f 100, voorkleeding f230 - 13320
C. Onderhoud der lijn. Voor een
chef-arbeider f235 meer loon, aan grint,
bestrating, bouten, enz. f1000 - 1235
De nieuwe rails worden aangeschaft
uit het vernieuwingsfonds, jaarlijks f800.
D. Onderhoud der exploitatiemiddelen.
lo. Aanscliaffingskosten. Twee loco
motieven f15000, twee stoomwagens
f14000, twee gedekte goederenwagens
Transporteeren
f21605
Transport f21605
f 2000, vier open goederenwagens f 3000,
verder materieel, f3000 f 37000.
2o. Onderhoudskosten. Voor loco-
raotieren f1500, rijtuigen f1400, goe
derenwagens f300, verder materieel f200 - 8400
E. Verzekering en Belastingen- 695
F. Vernieuwingsfonds. Voor den
ijzeren weg f 800, voor de locomotieven,
wagens, enz. f2960, zijnde 5 pet. inte
rest van het kapitaal - 3760
De exploitatiekosten TilburgWaal
dijk bedragen dus f 29460
Tweede traject TilburgKoningshoevenlengte
Sljo kilometer.
De meerdere kosten bestaan in
Meerdere af te leggen treinkilometers punt B.
tweemaal daags een trein van Goirke naar de
Hoeven of 730 treinen op en neer per jaar
samen 5110 met rangeeren 5200 treinkilometer
ad f0.12 alzoo te zamen f 624
1 hulpmachinist, 1 chefarbeider, 1 ar
beider, licht, vuur, enz. - 1470
Punt O. Hiervoor vermeerderd met - 200
h E. - 100
F. Vernieuwingsfonds vermeer
derd met I - - 600
De meerdere exploitatiekosten Tilburg-
Koningshoeven bedragen alzoo f2994
De gezamenlijke exploitatie-kosten bedragen
f32454.
Kosten van aanleg per kilometer.
1. Voorbereidende werkzaamheden f 120
2. Grondwerk - 250
3. Bovenbouw, wissels, dwarsleggers 9500
4. Signalen - 50
5. Goederenloods en remise te Waal
wijk f 8000
Wachtlokaal bij Kaatsh. - 1000
Goederenloods, "remise en
klein atelier te Tilburg - 9000
Remise op de Hoeven - 2000
Waterkr., draaischijven - 3000
f23000
of per kilometer- 1150
6. Indien men de kosten der expl.
middelen op f37.000 schat, dan
is dit per kilometer - 1850
7. Leiding van den bouw, opzicht
afrekening - 100
8. Boekhouding en onkosten, comité
van toezicht uit de aandeelhou
ders - 150
9. Onvoorziene uitgaven. - 130
Interest 6 over 4 md. bouw
tijd - 266
10.
Kosten van aanleg per kilometer. f 13566
Het aanlegkapitaal voor 20 kilometer f 13566
20 f271320.
Voor Tilburg—Waalwijk f 223839 of f224000.
Reken nu als interest van het kapitaal een
rentevoet van 5 dan is dit van f 270.000
de som van. ƒ13500.
Hierbij het bedrag der exploitatie
kosten ad- 32454.
Samen dus 45954.
of rond 46000.in 't jaar of 126.per
dag.
Dit is dus het bedrag dat gewonnen moet
worden om de aandeelhouders 5 °/0 van hun
ingebracht kapitaal uit te keerèn.
1 Bovengemelde berekening is gegrond op deug
delijke opgaven, daaronder zijn begrepen aan
zienlijke sommen voor gebouwen, afschrijving op
machineriën, wagens en verder materieel, terwijl
daaronder ook het vernieuwingsfonds eene plaats
inneemt.
Nauwkeurig en tot in de kleinste bijzonder
heden wordt in de brochure van den heer Van
den Elzen, het plan ontwikkeld en naar het
oordeel van deskundigen valt op de berekening
niets aan te merken.
In eene memorie van toelichting voor den
aanleg en de exploitatie van een stoomtram way
door de heeren Linse, Van Heusdeu c. s. on
langs rondgezonden, komt ook de lijn Tilburg-
Waalwijk voor. De rermoedelijke kosten van
aanleg, alhoewel geenszins gespecificeerd, zullen
volgens hun plan 250 a 300 duizend gulden
bedragen dï exploitatiekosten ƒ34.000 beloopen,
alzoo te zamen minstens ƒ284.000.terwijl
de heer Van den Elzen in zijne brochure slechts
een bedrag van ƒ223.839.noodig acht voor
het aanleggen en exploiteeren van de lijn Tilburg-
Waalwijk en 270.000.voor de lijn Waalwijk-
Koningshoeven.
In de concessie-aanvrage van de heeren Linse
c. s. wordt bedongen dat de concessionarissen
mede in de winst zullen deelen, indien de aan
deelhouders meer dan 5 °/0 van hun kapitaal
ontvangen» waarvan in het plan van den heer
Van den Elzen geen sprake is.
Volgens berekening van beide concessieaanvra
gers zou dan de vermoedelijke opbrengst veel
meer dan vijf procent bedragen. Dat zij daarvan
overtuigd zijn is duidelijk, immers de kosten
die zij zich nu reeds getroosten, zijn bij niet
tot standkoming der lijn geheel verloren, terwijl
zij slechts dan eenig voordeel kunnen genieten,
wanneer de opbrengst meer dan 5 bedraagt.
Mocht onverhoopt die opbrengst minder be
dragen dan noodig is om die rente uit te keeren,
dan nog worden de aandeelhouders indirect ge
baat door de tot standkoming der lijn en dat
indirect voordeel voor industrieelen en bewoners
der plaatsen, die de lijn doorloopt is van meerder
waarde dan de geheele rentevergoeding. Deze
zienswijze wordt gedeeld door den grooten Oos-
tenrijkschen Ingenieur Von Weber, toen hij in
zijn werk Neue Pfade der Volkswirthschaft om
trent de kapitaalvorming van spoorwegen van
locaal belang, de woorden schreef
„De geheele geest der ondernemingen van
deze soort is een ander dan die der hoofdlijnen
„en het publiek staat in geheel andere verhou-
„ding tegenover haar.
„De belangen, waaraan zij hun ontstaan te
„danken hebben zijn meestal van localen aard,
„en veel meer op de werkelijke exploitatie van
„den weg, dan op winst bij den aanleg gericht.
„De kapitaalvorming voor deze lijnen zal zich
„daarom ook zeer wezenlijk van de gewoonlijk
aangewende onderscheiden
In de Pr. NB. Ct. van 14 Nov. 11. komt een
ingezonden stuk voor van iemand, die voor die
gelegenheid den naam van Philomusis aanneemt.
Natuurlijk is het onze zaak niet, dat geschrijf
te beantwoordenwij wenschen alleen aan onze
lezers bekend te maken, dat de reden waarom
wij nooit een verslag van de concerten der Har
monie en van hare Zangvereeniging Apollo op
nemen eenvoudig deze is dat een lid van het
bestuur van dat gezelschap ons verzocht heeft
dat nooit te doen.
De heer Van den Elzen heeftmet het
oog op de door hem gedane concessie-aanvrage
voor aanleg en exploitatie van een stoomtramway
WaalwijkTilburg en Station TilburgKonings
hoeven en de tamelijk algemeen geuit wordende
vreesvoor het schrikken der paarden op de
wegen waarlangs zich de stoomtram bewegen
zalaan belanghebbenden het volgende uittrek
sel toegezonden uit eene korte mededeeling van
den heer J. P. de Bordes President van het
koninklijk instituut van ingenieursin de ver
gadering van genoemd Instituut van 10 Sept.
11. gedaan, betreffende den stoomtramway Cassel
Wilhelmsliöhe, door hem in persoon bezocht.
„Last en ongerief ondervindt men niet door
„dit vervoermiddel. Geen stoom of rook wordt
„gezien. Zelfs in den open wagen, vlak bij de
//locomotief zittende heb ik niets bemerkt dan
„de reuk van de olie.
„Hoezeer de trein langs de drukste straten
„en wegen looptveroorzaakt dit geen gevaar.
„De paarden schrikken er niet vooren zelfs
„niet des avondswanneer de locomotief met
„het groote roode midden- en de twee witte
„lichten op zijde door de straten rijdtja ik
„zag de locomotief met de twee rijtuigen op de
„Königsplatze op een marktdag rijdenmidden
/tusschen de vrouwendie met vruchten en
„groenten op de markt zaten. Naar men mij
„verzekerde is er nooit een ongeluk gebeurd."
Te Dongen zal concessie aangevraagd wor
den voor den aanleg vau een tramway van daar
naar 't station Gilzc-Reijen, De exploitatie-kosten
worden op p. m. f 100,000 gulden gerekend en
het provenu op f 6000 ongeveer in het jaar.
Ook wordt er concessie aangevraagd voor een
tramway tusschen 's Bosch en Vught, door den
heer van-Seters te Vught..
Te New-York zijn in het publiek proeven
genomen met electrisch licht voor huiselijk ge
bruik. Het gold hier proeven met de Sawyer-
lamp, eene uitvinding van de heeren W. E.
Sawyer en Albon Man.
Het heet thans dat alle moeilijkheden overwon*
nen zijn en dat het electrisch licht overal kan
toegepast worden. De lamp bestaat uit een
glazen ballongevuld met zuiver stikstofgas.
In den ballon bevindt zich naar de lichtsterkte
die men verlangt eene grootere of kleinere
naald van houtskooldie door den electrischen
stroom tot 30,000 a 50,000 gr. Fahr. wordt
verhit. Deze naald verteert nieter heeft geen
verbranding plaats der houtskoolomdat de
zuurstof geheel ontbreekt. De verhitte houtskool
dus straalt licht uit (dat zeer gelijk moet wezen aan
daglicht), zoolang de electrische stroom blijft
circuleeren.
De uitvinders beweren dat eene stoommachine
van 1000 pk. licht leveren kan voor 30,000
branderstegen den prijs van 10 dollar per
uurterwijl het voor gelijke hoeveelheid licht
benoodigde gas (150,000 kub. vt.) minstens
412,50 dollar kost.
Men kan de lichtsterkte naar willekeur rege
len zelfs tot zwakke schemering brengenen
ook kan men eene lichtsterkte verkrijgen van
30 gasvlammen.
Er is eene maatschappij opgericht die dit
licht in den handel zal brengen.
Door een blind jongmensch, Robert H. Fenn,
te Rochester (N: lr.) is een electro-meter uitge
vonden, geschikt om de hoeveelheid electriciteit,
die door een draad gaat, nauwkeurig te meten.
Men meldt uit 's-Hertogenbosch
Het water is alhier in de laatste dagen aan
merkelijk gewassen en heeft reeds eene hoogte
bereikt van 4,20 meter boven A. P. De om
streken staan reeds grootendeels onder water.
Door de overstrooming van den Pettelaarschen
weg is thans ook de gemeenschap met St. Mi
chielsgestel en den Dungen over dien weg on
derbroken.
Sedert eenige jaren hebben de goudmijnen
in Siberië buitengewone opbrengsten opgeleverd.
In het district Irkoutsk vond men in den laat-
sten tijd meer dan 909 puds goud. Onlangs
heeft men in eene goudmijn, bij het dorp Mo-
bygina, een goudklomp gevonden, wegende meer
dan 147 pond. Tot nu toe had men in Rus
land zulk een zwaar stuk niet gevonden. De