Nummer 47.
Donderdag 14 Juni 1883. 6C Jaargang.
'lilt,
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1,00, franco per post door
het geheele rijk f 1,15. Brieven, ingezonden stukken, gelden
enz., franco te zenden aan den Uitgever.
Uitgever: ANTOON TIELEN te Waalwijk.
Advertentiën 1—7 regels f 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentieu 3 maal terplaat
sing opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor
Duitschiand worden alleen aangenomen door het advertentie
bureau van Adolf Steiner,Hamburg. Reclames 15 cent perregel
Die zich voor het volgend kwar
taal op deze courant abonneeren,
ontvangen de nog deze maand
uitkomende nummers gratis.
De nieuwe abonnés hebben
tevens recht op de reeds versche
nen gedeelten van het feuilleton:
Het bescheiden landmeisje
en van het verslag der Amster-
damsche tentoonstelling.
Aan het verslag der kamer van
koophandel en fabrieken te Waal
wijk over 1882 ontleenen wij het
volgende
Geene merkwaardige veranderingen zijn er
in den algemeenen toestand van handel en
nijverheid over het jaar 1882 te constateeren.
Bevredigend zou het woord zijn, dat wij
in het algemeen over den handel zouden kun
nen uitsprekenware het nietdat de leer
looierijen en schoeniMk'erijen nog steeds in
gedrukte stemming verkeerden; deze hoofd
bronnen van onze nijverheid staan te nauw
in verband met de welvaart dezer streek om
den toestand dus gunstig te schetsen.
Onze week- en jaarmarkten werden, dank
zij het versneld verkeer per tram en de ver
betering onzer scheepvaart, drukker bezocht
en de handel in vee was wezenlijk zeer
belangrijk.
Voor den veehouder mag 1882 ondereen
der beste jaren gerangschikt worden.
Zelden werden er hoogere prijzen bedongen
en nimmer kwam er schooner en beter vee
op onze markt, terwijl de kooplust voor
buitenlandsche rekening bij elke gelegenheid
te voorschijn trad.
Tot de werkzaamheden der kamer behoorde
o.a. het indienen van een adres aan ZE.
den heer minister van buitenlandsche zaken,
ter ondersteuning van een verzoek om van de
Engelsche regeering te verkrijgen, dat de
invoer van levend hoornvee uit Nederland
weder zou worden toegelaten. Uit een onder
zoek, dat de kamer instelde, is haar ge
bleken dat dit verbod op onze markt wel
niet direct veel nadeel toebrengt maar dat
toch de veehandeldie in deze streek en
vooral in het land van Heusden en Altena
en in de beneden Langstraat zoo zeer bloeit
nog meer in belangrijkheid zou toenemen,
ingeval daaromtrent eene gunstige verandering
mocht kunnen komen.
Aangenaam is het te vermelden, dat de
regeering de werkzaamheden aan de spoor-
weglijn Zwaluwe's Bosch door de Lang
straat met kracht voortzet.
De onderbouw van de spoorwegbruggen
in den Baardwijkschen overlaat en in het
Bossche inundatieveld werden in het najaar,
voor zoover als die werken waren aanbesteed,
opgeleverd.
Elke gepaste gelegenheid nam de kamer te
baat om, zooveel in haar vermogen was deze
voor de welvaart onzer plaats en environs
zoo gewichtige aangelegenheidbij het hooge
staatsbestuur te bevorderen.
Met niet minder genoegen begroette de
kamer de aanneming en bekrachtiging der
wet tot verlegging van den Maasmond door
heropening van het Oude Maasje en hoewel
onze en verder al de andere gemeenten aan
deze zijde van den Baardwijkschen overlaat
niet direct onder den bestaanden toestand
gedrukt gaanhebben wij te veel belang bij
de welvaart der bovendorpen van de Lang-'
straat om niet te deelen in de rechtmatige"
vreugde van het onuitsprekelijk voorrecht,
dat het Noordoostelijk gedeelte van Noord
brabant met de hoofdstad der provincie door
deze langgewenschte verbetering van den wa
tertoestand gaat verkrijgen.
De kamer was voor de aanneming der
wetsvoordracht er reeds op bedacht, dat de
belangen der Langstraatsche havens en in het
bijzonder der Waalwijksche scheepvaart in
het oog moesten gehouden worden en wendde
zich ten dien einde bij adres tot de tweede
kamer der staten-generaal.
In het begin dezes jaars werd, naar aan
leiding van de wet tot heropening van de Oude
Maas, door den heer burgemeester van Waspik
in die gemeente eene vergadering belegd van
belanghebbende gemeente- en waterschaps
besturen in de Langstraatten einde de
belangen te bespreken opzichtens de scheep
vaart naar de Langstraatsche dorpen en de
uitloozing en besproeiing der diverse polders.
Er werd eene commissie benoemd van 5
leden die zich zooveel mogelijk op de hoogte
zal trachten te stellen wat in deze de plannen
der regeering zijnom in eene volgende
vergadering te overwegen, wat er in 't belang
der Langstraat zal behooren te worden gedaan.
Tot lid dier commissie werd benoemd de
heer A. C. Zijlmans, lid dezer kamer en lid
van het waterschaps-bestuur van den buiten
polder van Waalwijk.
De commissie verzond bereids een adres
aan de hooge regeering om den eerstaanwe-
zenden ingenieur, belast met het oppertoezicht
over de voorbereidende werkzaamheden voor
de doorgraving, te machtigen aan een door
genoemde commissie aan te stellen deskundige
de plannen mede te deelenen om zich van
tijd tot tijd op de hoogte der werkzaamheden
te mogen stellen.
Onderwijs. Door ZEx. den minister van
binnenlandsche zaken werdop voordracht
van den districtsschoolopziener, opgericht eene
normaalschool tot opleiding van onderwijzers
met voorbereidende klasse.
Het schoolgebouw onderging eene bedui
dende vergrooting en verbetering.
De gemeentelijke teekenschool beantwoordde
ook dit jaar even als vroeger, volkomen aan
haar doel.
Bij de opening van den cursus 1882/83
waren 48 leerlingen voor verschillende tee
kenvakken ingeschreven, waarvan 44 de lessen
bijwoonden en meerendeels blijken gaven van
studie-ijver en gemaakte vorderingen.
Ook hier wordt de schoenenindustrie in
't oog gehouden en den leerlingen gelegen-
heid gegeven naar schoone en doelmatige
modellen te teekenen.
Voor zoover de ruimte niet door "Waal
wijksche jongelui wordt ingenomen, worden
ook leerlingen uit naburige gemeenten toe
gelaten, zoodat deze nuttige inrichting ook
in wijderen kring waardeering verdient.
Fabrieks- en handelsnijverheid. De winsten
voor den looier bleven weer beneden het
middelmatige en dit wel, tengevolge van
weinig voldoende prijzen voor het leder en
de daar tegenoverstaande hooge prijzen van
ruwe huiden en schors.
Er werd echter niet beduidend minder
gewerkt dan vorige jarende omzet van
leder was zelfs in de prima qualiteiten iets
levendiger en dit is volgens de kamer een
verblijdend verschijnsel, omdat zij tot de
ervaring is gekomendat de Waalwijksche
zoolleerlooiers zich in de laatste jaren meer
op de looierij van eerste soort huiden heb
ben toegelegd.
t3 Wij hebben dit feit reeds in een vorig
yerslag aangehaald.
De bekende omstandigheid verder dat het
Waalwijksche zooileder geheel naar de oude,
wellicht eenig goede methode wordt gelooid,
namelijk door het gebruik van puike eiken
schors, hoofdzakelijk inlandsch product, en
dat het looiingsproces noch door stoom,
noch door. eenige kunstmiddelen geforceerd
wordt, gevén aan het zoolleder die eigen-
schnppen, welke hetzelve in hooge mate boven
het meeste buitenlandsche fabrikaat verheffen.
In de schoenmakerijen alhier, te Baard
wijk en Bezooijenwas de omzet ongeveer
gelijk met dien van het vorig jaar. De meeste
fabrikanten klagen echter over de lage prij
zen. In de vier voornaamste schoenmakerijen
te Bezooijen waarvan twee uitsluitend met
handenarbeid gedreven worden (deze twee
fabrikanten hebben ieder nog eene drukke
looierij) en de beide andere machinaal en met
handenarbeid tevenshebben p.m. 230 man
nelijke en vrouwelijke arbeiders volop werk.
De arbeidsloonen bedragen per week van
f 6 tot f 12 voor de mannelijke en van
f 2.50 tot f 4.00 voor de vrouwelijke arbeiders.
AannemJ UgCö" 'Vau militaire -schoenep^joor -
marine en koloniën hadden dit jaar nietpïaaraT
De klomplaarzen voor de bemanning van
de Willem Barentz werden wederom door
denzelfden fabrikant alhier geleverd.
In de Nederlandsche fabriek van lederar
tikelen te Baardio jkwerd dit jaar geen
machinaal schoeisel vervaardigdde werk
zaamheden in de fabriek werden echter hervat
door de aanneming van eene belangrijke
partij kwartiermutsendie gevolgd werden
door eenige andere aannemingen van min
deren omvang.
De paardenleerlooierijen en leertouwerijen
werkten zeer druk en met succes. Welwaren
de ruwe huiden hoog in prijs doch tengevolge
van vermeerderd debiet konden de fabrikan
ten de prijzen opzetten.
De paardenstuiten vinden geregeld aftrek,
meestal voor Duitschiand.
Op het laatst van dit jaar werd alhier eene
schachtenfabriek opgericht, die zich reeds
eenigszins ontwikkelt.
Met het oog op den vooruitgang der paar
denleerlooierijen belooft deze inrichting, hoe
wel op kleine schaal begonnen, wel eene
toekomst te hebben.
Aan de margarine boterfabriek alhier,
heeft het getal arbeiders gevarieerd tusschen
de 20 en 25, met verdiensten van gemiddeld
f 7.50 a f 11.per week.
Li de margarine boterfabricage bestaat, zoo
als bekend is, eene zware concurrentiede
goede naam van het product schijnt echter
gevestigd te zijn; het ontbrak den fabrikant
dan ook niet aan geregelde orders, hoofdzake
lijk voor Engeland en Schotland.
De lijmfabriek werkte geregeldde fabri
kanten zien nog steeds hun debiet vermeer
deren.
De in 1881 opgerichte zeepziederij gaat
naar wensch. In den loop des jaars werd
veraccijnsd voor een gefabriceerd bedrag van
ruim /'20.Ü00.
Te Bezooijen werd opgericht eene fabriek
tot bereiding van chagrijnleder.
Aanvankelijk had de ondernemer met vele
moeielijkheden te kampendoch thans is
hij deze bezwaren te bovenhij ziet met
satisfactiedat zijn fabrikaat reeds aftrek
vindt en dat de verbruikers nieuwe bestellin
gen doen. Naar het zich laat aanzien zal
dit lederdat in deze streek veel wordt ver
werkt, met het buitenlandsche fabrikaat kun
nen concurreeren.
De boterfabriek van denzelfden ondernemer
gaat naar zijne verklaring minder goed en
maakt hij daarvan dan ook den laatsten tijd
weinig werk.
De inrichting tot machinale bereiding
van leestklaar schoenwerk te Bezooijenvolgens
het Engelsch systeemwerkte het geheel
jaar door tapielijk druk. In het begin bedroeg
het aantal vrouwelijke arbeiders hoogstens 10,
thans zijn er reeds een 30tal aan deze in
stelling verbonden met een weekgeld van
ƒ2.50 tot f 5.50.
De fabrikant zou zijne zaak nog meer
kunnen uitbreiden, maar hij beklaagt zich,
dat hij moeielijk geschikt werkvolk kan krij
gen. De oorzaak moet hierin gelegen zijn
dat men liever thuis dan.in de fabrieken werkt.
De vernisstokerij alhier bleef in denzelfden
gunstigen toestand verkeeren, evenals de
bierbrouwerij „de Klok", die mede met succes
werkt.
De twee boekdrukkerijen en daaraan ver
wante boekhandel breiden hunne zaken
steeds uit.
Het debiet van de goudwinkels was niet
minder dan vroeger terwijl de goudsmederij
v z^pals* van ouds geregeld bezig bleef.
De sigarenfabrieken en tabakskerverijen
hadden druk werk.
De bestaande kuiperijen ontbrak het niet
aan drukken arbeid.
Deze tak van nijverheid vindt veel steun
in de bierbrouwerijen, boterfabrieken en in
de zeepziederij.
De mandenmakerijen verkeeren eveneens
in gunstigen toestand.
De diverse brood- koek- en banketbak
kerijen zoomede rund- en varkensslachterijen
mogen zich voortdurend in een druk debiet
verheugen.
De stoom schors- en graanmolens hadden
volop te malen.
De ambachtsnijverheid had niet veel reden
van tevredenheid, daar in het afgeloopen jaar
weinig nieuwe gebouwen werden aangelegd
zoodat, vooral in den winter, de behoefte aan
werk zich wel eens deed gevoelen.
Tengevolge van het overlijden van den
eigenaar, heeft de gemeente bij publieken
verkoop de gasfabriek aangekocht en exploi
teert dezelve sedert 1 April jl. voor hare
rekening. De koopsom bedraagt ruim f 15.000.
De gasprijs is door den gemeenteraad be
paald op 12 cents per stère.
De bierbrouwerij het „Hert" te Vlijmen
onderging, tengevolge van het toenemend
debietvooral in de Engelsche bieren Extra
Stout en Pale-Ale, eene aanmerkelijke vergroo
ting. In het hoofdgebouw der internationale
tentoonstelling te Amsterdam heeft de onder
nemer zijne bieren geëtaleerd en, door het
plaatsen van eene schoone kiosk, gelegenheid
gegeven dezelve dagelijks te vertappen.
Staat van de beroepen te Waalwijk.
4-3 Leerlooierijen 441 schoen- en laarzen
makers 2 bierbrouwerijen, 15 handelsagenten
en commissionairs, 7 schippers, 109 inland -
sche kramers en venters, 2 debitanten in
loterijbriefjes 87 winkeliers, 1 goudsmederij,
3 expediteurs1 tabakskerverij3 sigaren
fabrieken 3 suikerbakkerijen7 vleeschhou-
wers en spekslagers, 10 wagenaars en kar—
relieden7 huis- en rijtuigschilders en glazen
makers 115 |kooplieden6 kleermakers
8 metselaarsbazen, 17 timmerlieden3 grof-
en hoefsmeden2 kuipers, 1 schrijnwerker,
1 meubelmaker1 zadelmaker2 stoel- en
wieldraaiers2 mandenmakers3 koper- en
blikslagers, 2 horlogiemakers, 6 stalhouders,
9 fabrikanten2 boekhandelaars2 boek
binders, 2 wijnkoopers, 12 bakkers, 4 ge-
De Echo van kt Zuiden,