Nummer 37.
Zondag 8 Mei 1887.
10e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
BEKENDMAKING.
Gemeenteraad van Waalwijk,
ANTOON TIELEN
UITGEVER:
W aal wij k
DE GRAAS- ES DE BROODPRIJZEN.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Franco per post. door het geheele rijk f 1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
■was?
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentieu 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden Smaal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau va*
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Waalwijk
roepen mits deze op zoodanige ingezetenen
die op den eersten Januari dezes jaars hun 25ste
jaar van ouderdom zijn ingetreden, namelijk die
geboren zijn in 1862, benevens de zoodanige, die
zich van buiten 's lands binnen de Gemeente ge
vestigd hebbenvoor zooverre zij nog in eene
der klassen van de schutterij vallenom zich
tusschen den 15 Mei en 1 Juni aanstaande, ter
secretarie deze Gemeente voor den dienst der
Schutterij te doen inschrijvenzullende tot het
ontvangen van hunne aangiftete dier plaats
dagelijks, gedurende den voormiddag van 9 tot
12 ure, worden gevaceerd, de invallende Zon
en Feestdagen hiervan uitgezonderd.
Tot naricht van de belanghebbenden dient:
Dat als ingezetenen in deze worden beschouwd
alle Nederlanders, binnen het rijk hun gewoon
verblijf houdende, en alle vreemdelirgen binnen
liet rijk woonachtig welke hun voornemen om
zich aldaar te vestigen zullen hebben aan den
dag gelegddoor eene uitdrukkelijke verklaring,
hetzij door het overbrengen van den zetel van
hun vermogen of de hoofdmiddelen van hun be
staan voor zooverre zij in de voorrechten van
Nederlanders kunnen declen.
Dat de aangifte tot de inschrijving in allen ge
vallen door de ingezetenen van denhiervoren be
doelden ouderdom behoort gedaan te worden, ook
dan zelfs wanneer de belanghebbende vermeenen
mocht, tot de vrijgestelde of uitgeslotenen van
den schutterlijken dienst te behooren.
Dat zij die in meer dan eene Gemeente hun
verblijf houden of den zetel van hun vermogen
hebben gevestigdtot de inschrijving verplicht
zijn binnen die Gemeentealwaar eene dienst
doende Schutterij aanwezig is, en dat bijaldien,
in de verschillende Gemeenten, waar iemand
verblijf houdt, of den zetel van zijn vermo
gen heeft gevestigd, alleen dienstdoende of al
leen rustende Schutterijen bestaan, dezelve zich
moet doen inschrijven in de Gemeentealwaar
hij voor de Personeele Belasting is aangeslagen;
moetende de Ambtenaren zich doen inschrijven
in die Gemeente, alwaar zij ambtshalve verplicht
zijn hun verblijft te houden.
Dat zijdie bevonden zullen worden zich niet
voor den eersten Juni dezes jaars te hebben doen
inschrijven, door het plaatselijk Bestuur ambts
halve zullen worden ingeschrevenen ter zake
van hun verzuim, in eene geldboete vervallen, ter
wijl dezelve daarenbovenzonder lotingbij de
Schutterij zullen worden ingelijfd, indien het zal
blijkendat er tijdens de verzuimde inschrijving
geene redenen tot uitsluiting of vrijstelling te
hunnen aanzien bestonden.
En worden overigens de ingezetenen aange
maand om zich tijdig van een geboorte-extract
te voorzien en zich alzoo van hunnen juisten ou
derdom te verzekeren, ten einde de inschrijving
behoorlijk geschiedeen niet komen te vervallen
in de straffen bij de wet bepaald.
Waalwijk, 6 Mei 1887.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De burgemeester,
AUG. VAN GROTENHUIS.
De secretaris,
F. W. VAN LIEMPT,
Dezer dagen kwam ons een uiterst belang
rijk statistisch werk in handen over de on
derlinge betrekking tusschen de prijzen van
het graan en van het broodbedoeld werk
is in het licht gegeven door dr. Hirschberg
van Berlijn, in de Jahrbücher fur Nationaêl
Oekonomie und Statistik.
De protectionisten in Duitschland zoowel
als elders beweren dat er geen betrekking
bestaat tusschen de prijzen van het graan en
die van het brood; dat het graan goedkoop
kan zijn en het brood duurdat het graan
duur kan zijn en het brood goedkoop dat
het graan en het brood zijn twee voortbreng
selen geheel van elkander onafhankelijk in
hunne rijzing en daling en dat dientengevol
ge de vrijhandelaars ten onrechte den werklie
den doen gelooven, dat het brood duurder zal
worden verkocht als men de vreemde granen
met een invoerrecht belast, al is dit zelfs
hoog. Om de landbouwers te overtuigen
verzekeren zij hun dat een invoerrecht op
het graan hun zal veroorloven hun koren
duurder te'verkoopen en om de werk
lieden over te halen beweren zij dat de
stijging der graanprijzen, die zij den boeren
belovenin 't geheel geen invloed zal heb
ben op de broodprijzen; op die wijze trach
ten zij iedereen voor hun zaak te winnen
den staat die eenige millioenen zal opstrij
ken den voortbrengerdie zijn waar met
meer winst zal verkoopen, en den verbruiker
die niets méér voor zijn brood behoevende
te betalenden staat nieuwe hulpbronnen
zal verschaffen en dezen dus mogelijk zal
maken de belastingen te verminderen, 't Is
alles voordeel
Om de waarde van dit mooi stelsel na te
gaan heeft dr. Hirschbergdie een onpar
tijdig statisticus is, de officieele gegevens op
gezocht betreffende de gelijktijdige prijzen
van het graan en van het broodna zeer
veel moeite is hij tot de volgende slotsom
gekomen
BEIEREN.
Prijs van 50 kilo rogge en van één pond
roggebrood.
1876kostted.rogge8,78M. enhetbroodl4 pf.
1877 9,85 14,87,,
1878 8,02 13,88
1879 7,97 12,83
1880 10,00 14,48
1881 „10,45,, 15,11
1882 8.96 14,98,,
1883 7,59 14,23
Wat volgt uit dit officieel overzicht? Dat
het brood is gestegen telkens als de rogge
is omhoog gegaan en dat, telkens als de
rogge gedaald is het brood dit ook heeft
gedaan.
WURTEMBERG.
Tarwe Wit brood Rogge Roggebr.
100 kilo. 3 kilo. 100 kilo. 3 kilo.
1875 21,50 0,81 17,68 0,75
1876 23,76 0,87 19.10 0,81
1877 25,14 0,93 20,16 0,88
1878 22,56 0,89 17,52 0,83
1879 21,28 0,81 17,24 0,75
1880 23,45 0,90 20,23 0,84
1881 23,56 0,92 20,35 0,86
1882 22,57 0,94 18,81 0,87
1883 19,04 0.84 16,30 0 77
1884 18,44 0,81 16,17 0,75
Dit tweede overzicht leert ons hetzelfde
als het eerste het brood daalt en rijst tel
kens als het graan omlaag of omhoog gaat.
Een uitzondering slechts is er op dezen re
gel die van 1882toen de tarwe- en rogge-
prijzen lager werden terwijl het brood duur
der werd. Voor dit enkele geval hebben de
protictionisten gelijk.
GROOTHERTOGDOM BADEN.
1868 rogge de 50 kilo 9.91 M. roggebrood 13 pf.
1869 7,40 11
1870 7,86 12
1871 9,11 14
1872 8,60 14
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
10,20
io,32
8,15
8.24
9,43
8,54
8.25
9,65
9,73
9,04
7,92
14
15
12
13
14
14
121/2,,
13,3,,
13,3
14
13,5,,
Wat leert ons deze derde lijst? Dat in
vijftien jaar het graan en het brood tienmaal
denzelfden loop namen viermaal is de prijs
van het graan veranderd zonder invloed uit
te oefenen op den prijs van het brood en
slechts ééns in 1882 namelijk in hetzelf
de jaar dat ook uitzondering maakte in Wur-
temberg daalde de graanprijs terwijl die
van het brood steeg.
GROOTHERTOGDOM HESSEN.
Gemiddelde prijs van 16 markten de eenige
waaromtrent de schrijver inlichtingen heeft kun
nen krijgen.
1878rogge 16,64 M. brood 25,62
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
M.
17,22
20,47
21,18
18,34
16 18
16,18
16,-
24,35
26,75
27,37
26.75
25,12
23,37
22,87
Op nieuw zien wij het graan en het brood
denzelfden weg volgen. Alleen in 1884 werd
het brood goedkooper terwijl de rogge aan
denzelfden prijs bleef.
OLDENBURG.
De officieele statistiek zegt
1841-50 1853-56 1858-60 1871-75
Rog: 25 L. in m. 2,41 3,71 2,67 3,37
Rog.br. 5 kilo 0,64 1,05 0,70 0.82
Nog eens dezelfde loop.
Dr. Hirschberg geeft vervolgens een over
zicht van de meer gedetailleerde prijzen voor
Oldenburg en het vorstendom Birkenfeld van
1859 1870; 't resultaat is hetzelfde: twee
maal uitgezonderd dalen of rijzen graan en
brood ter zelfder tijde.
De statistieken van Weenen bevestigen op
hare beurt de vrijhandels leer en maken die
der protectionisten tot eene economische
ketterij. Van 1871 tot in 1885 hielden graan
en brood te Weenen gelijken tred. Slechts
eens, in I884, was er geen overeenstemming
De nasporingen zijn overal gedaan waar zij
eene oplossing konden geven en overal heb
ben zij de onderlinge betrekking tusschen
graan en brood duidelijk bewezen.
't Is geconstateerd dat de broodprijs den
graanprijs maar moeilijk volgt als deze laat
ste zeer hoog is, maar ten slotte gaat hij
toch mede in weerwil van alles.
Tegenover de onbetwistbare ondervinding
die de wetenschap ons onder het oog brengt
hebben wij het recht tot de protectionisten
te zeggen
Als gij den graanprijs opdrijft zult gij den
broodprijs verhoogen en sinds lang is reeds be
wezen dat de invoerrechten op het graan
den prijs er van betrekkelijk hebben verhoogd,
dat wil zeggen dat dezelfde qualiteit graan
duurder is in de protectionistische landen die
het invoeren dan in diewelke het vrij laten
binnenkomen.
OPENBARE VERGADERING
op Woensdag 4 Mei nam. 7 uur.
Tegenwoordig alle leden behalve de wethouder
Dr. de Haan.
Voorzitter do burgemeester van Grotenhuis.
De voorzitter opent de vergadering.
De notulen der vorige worden voorgelezen en
onveranderd goedgekeurd.
De voorzitter gevft te kennen dat hij alvorens
de aau de orde zijnde zaken in het openbaar te
behandelen den raad eenige mededeelingeu
wenscht te doen met gesloten deuren.
De deureu worden gesloten.
Na heropening besluit de raad nogmaals een
oproeping te doen voor een gemeentegeneesheer
op een jaarwedde van f 1000 en daartoe in ver
schillende bladen advertentien te plaatsen.
Verder zegt de voorzitter dat B. en W. den
raad uenschen te vragen of deze geuegen is de
overeenkomst met de firma P. J. van Gils tot
levering van geneesmiddelen ten behoeve der
armlastigen, tegeu 1 Augustus a. s. op te zeggen.
Dit behoorde eigelijk te zijn geschied voor 1 Mei,
maar het hoohi der firma, daartoe aangezocht
heeft bereidwillig toegestemd dat dit iets later
zou geschieden.
Voorgelezen wordt een adres van apotheker
Ri'ijnenwaarin deze den raad in overweging
geelt voortaan de levering der geneesmiddelen
aan de armlastigen te doer, plaats hebben vol
gens het tarief Opwijrda; adressant vindt deze
regeling waardiger en houdt ze voor financiëel
voordeeligvooral m6t het oog op de tegen
woordige lage prijzen der geneesmiddelen, zooals
o. a. levertraan en chinine. Hij stelt voor hem
de levering een jaar op te dragen volgens dat
tarief; blijkt liet dan dat de rekening de tegen
woordige aannemingsom te boven gaat dan
behoeft de gemeente bem niets te betalen.
Verschillende leden vindeu da» deze laatste
conditie niets te beteekenen heeftwant dat
adressant wel zal zorgen zijn rekening niet boven
die som op te voeren.
De voorzitter„B. en W. stellen voor de
levering gedurende een jaar te doen p)aat9 hebben
volgens de prijsberekening van Opwijrda."
De beer Timmermans van Turenhout„U
zult mij toegeveD mijnheer de voorzitter, dat
liet niet te verwachten is dat ik geheel op de
hoogte zou zijn van die apot bekers geschiedenis;
ik veronderstel zeker dat u wel adviezen zult
hebben ingewonnen; ik wenschte u nu te vragen
of u ook informaties hebt van andere personen
dbn v.in mijnbeer Reijnen die in deze partij is
en dus wellicht min of meer bevooroordeeld;
andere menschen zouden misschien andere ad
viezen geven."
De voorzitter: „Naar aanleiding van het door
mijnheeer Timmermans gezegde stel ik vooraan
twee, drie door den raad aan te wijzen apothekers
te schrijvan en hun te vragen of dit het goed
koopste tarief is."
De heer Zijlmans „De levering der genees
middelen heeft nu bijna 3 jaren plaats gehad en
blocvoor dien tijd had het armbestuur een
goede maatregel ingesteld namelijk om aan
niemand geneeskundige hulp te verleenen zonder
bon van het armbestuur. Ik geloof dat wij een
heel goeden leiddraad hebben als men nagaat
hoeveel recepten er geweest zijn kan men bere
kenen hoeveel zij per stuk hebben gekosten
als ik mij niet vergis zal dit meer zijn dan
volgens het tarief sou zijn geweest."
De heer Timmermans van Tureühout: „Men
zou op die wijze zeker een leiddraad hebben om
te zien wat ieder recept beeft gekostmaar er
zijn misschien nog andere zaken die ik niet ken
en daaromtrent zou ik gaarne ingelicht worden.
De voorzitter Dit zouden wij kuunen vragen.
Mijnheer Reijnen heeft de zaak met mij wel'
besproken wat ik weet, weet ik van hem, maar
ik heb er ook verder geen verstand van; als de
heeren het du9 goedvinden zullen wij nader in-
formeeren."
De heer Timmermans van Turenhout„Ik
meen dat de maatschappij tot exploitatie der
staatsspoorwegen volgens een lager tarief wordt
bediend."
De voorzitter„Ik meen dat juist dit gevolgd
wordt".
De heer van der Heijden: „Vroeger, voordat
de geneesmiddelen en bloc werden geleverd, had
elk apotheker de leverantie een jaar, en toen
kwam het zeer duur uit; 't werd zoo erg dat er
middelen motsten worden beraamd om de jaar-
lijksche kosten te verminderen. Toen i9 er aan
besteed en de aanneming geschiedde werkelijk
lager. Zou er nu iets tegen zijn de levering te
laten geschieden volgens de berekening van
Opwyrda en ze op te dragen aan den apotheker
die op dat tarief de grootste korting geeft dit
is de eenvoudigste weg; ik zou het dan niet
gunnen voor een jaar, maar voor 2, 4 o? 6 jaar.
Vooral omdat de levertraan nu zoo goedkoop is
zal er waarschijnlijk nog heel wat korting op
gegeven worden."
De heer Mombers: „Ik steun dit voorstel; ik
meende het zelf ook te doen."
De voorzitter: „Men zou het kunnen doen bij
loting."
De heer van der Heijden „Dan worden zij
het weer eens en dau gaat het weder juist als
vroeger."
De heer Timmermaus Wz.: „Het tarief Opwyrda
bestaat uit 4 categorieën en volgens de laagste
zal bier worden geleverd. Voor het overige
meen ik te weten dat de firma van Gils zich bij
deze regeling zal nederleggen den eersten keer
zal de leverancier bij loting worden aange
wezen en vervolgens ieder de levering hebben
