Nummer 46.
Donderdag 9 Juni 1887. 10e Jaargang.
I
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
"buitenland.
ANTOON TIELEN,
Frankrijk.
UITGEVER:
Waalwijk.
Algemeene beschouwingen.
Fabrieks- en Handelsnijverbeid.
Huiden en leder.
Schors.
1
De Echo van het Zuiden,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
a—Mj———anaa—e—nEawgyajaygsq
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steinee, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
■55
//V, ontvingen het verslag der katner van
koophandel en fabrieken te Waalwijk be
treffende den toestand van handelscheep
vaart en nijverheid over het jaar 1886.
Dit in zijn soort uitgebreide werkblijk
baar met de grootste zorg [en nauwkeurigheid
samengesteldbevat een aantal wetenswaar
digheden voor allen die eenigszins belang
stellen in of betrokken zijn bij den handel
en de industrie der Langstraat in het al
gemeen en van Waalwijk in het bijzonder.
Wij meenen onzen lezers geen ondienst te
doen met een en ander er uit over te nemen:
Het jaar 1886 was den voornaamsten tak
ken van industrie evenmin gunstig als zijne
jongste voorgangers.
Menige klaagtoon werd aangehevenen
te rechtover geringe winsten en moeilijk
coulante plaatsing van gefabriceerde goederen
en over slechte betalingen der afnemers.
Dit echter belette niet, dat de schoenen
fabrieken zelfs nog drukker werkten dan
vroeger.
De minder groote schoenmakerijendie
men hier altijd nog veel aantrefthadden
het meest onder den invloed der ongunstige
tijdsomstandigheden te lijden.
Het is een verblijdend teeken dat, ondanks
de zware concurrentie van het buitenlandsch
fabrikaat tengevolge der bekende ongelijke
heffing der rechten in betrekkelijken zin op
vooruitgang kan gewezen worden.
Zoo ziet men thans naast de onheugelijke
jaren bestaande schoenmakerijen met han
denarbeid, welke te Wa a I w ij k steeds als
stapelplaats voortgezet en uitgebreid werden,
waarvan het begin van bestaan zich in de
oudheid verliest en waardoor onze streek
eene zekere vermaardheid heeft verkregen
machinale schoenenfabrieken verrijzen met
70 100 zelfs tot 180 arbeiders.
Bij de rubriek „fabrieks en handelsnijver
heid,, komen wij op die fabrieken meer
speciaal terug.
Onder deze omstandigheden gaat het den
werkman vrij goed.
Er is volop werk tegen goed loonvooral
voor den bekwamen schoenmakersgastdie
bij gewone werkuren van f7.tot f 14.
's'Aveeks kan verdienen.
In haar rapport aan de bekende commissie
van enquête kon de kamer, omtrent den toe
stand van den werkman en de verhouding
tusschen patroons en werkliedengunstig
gewagen.
De leerlooierijen hebben evenzeer te kam
pen met den algemeen gedrukten toestand;
des ondanks werd er met kracht en energie
gewerkt.
Aanleiding daartoe vonden de looiers in
de goedkoope prijzen der grondstoffen, ruwe
huiden en schors.
Op het einde van 1885 en in het begin
van 1886 vooral kenmerkte de huidenmarkt
zich door lage prijzenwaarvan zeer veel
werd geprofiteerd. Belangrijke partijen wer
den gekocht met eene reductie van 1015%.
Deze lage stand der prijzen hield aan tot
bijna het einde van het jaar 1886sedert
zijn tengevolge der heerschende cholera in
La Plata en in de Argentijnsche republiek
waardoor de uitvoer van vleesch verboden
werdde slachtingen zoodanig verminderd
dat er een belangrijk te kort in huiden be
staat zoodat de markt weer sedert geruimen
tijd haar vorig standpunt heeft ingenomen
en terwijl de ledermarkt onbehaaglijk blijft,
hebben de looiers dus slechts voor een kor
ten tijd met voordeel kunnen opereeren.
Deze omstandigheid is echter van te voor-
bijgaanden aard om den gang van zaken der
belangrijke zoolleder-industrie voor de toe
komst te beoordeelen.
In ons vorig verslag mochten wij er op
wijzendat de leerlooierijen alhier meer bij
zonder die tot bereiding van zoolleder op
eene betere hoogte komenalthans om bij
verminderden looitijd vluggeren omzet van
kapitaal te verkrijgen. In het afgeloopen jaar
is onze meening daaromtrent nog meer be
vestigd.
Werd er vroeger met het oude looisysteem
slechts bij uitzondering gebroken, thans is de
nieuwe methode van bewerking der ruwe
huiden tot aan de wording van leder en
vooral het gebruik van vreemde looimiddelen
bijna in elke flinke looierij min of meer in
gevoerd. Bij behoorlijke toepassing van het
nieuw stelsel verkrijgt men aanmerkelijk ver
snelde looiïng en voldoende goede qualiteit.
Het zooileder kan gemakkelijk met het
buitenlandsch wedijverenmaar voor den
uitvoer staan ook hier de ongelijke rechten
als slagboomen in den weg.
Op het. einde van het jaar ontving de kamer
het uitgebreid en zaakkundig rapportopge
maakt door den heer E. B. Verbroeckhoven
te Brusselmembre-rapporteur in klasse 44,
lederbij de jongste internationale tentoon
stelling te Antwerpen.
Wij extraheeren hetgeen betrekking heeft op
de Waalwijksche exposanten
PAYS-BAS.
L'Exposition d'Amsterdam en 1883 fut une
révélation pour nousen ce qui concerne
l'importance et le nombre des tanneries en
Hollande. II est f&cheux de constater tant
d'abstentions a Anversil est vrai que ceux
des.tanneurs de la Néerlande qui ont exposé
dans la classe 44 nous montrent de trés
beaux produitssi la quantité manque la
qualité au moins y étaitnous sommes
heureux de pouvoir le constater.
Monsieur Charles Ficqmembre de la
maison Charles Ficq et Cie a Waalwijk
expose du cuir fort, tanné auchêne, récom-
pensé par une médaille d'or.
Monsieur J. B. Timmermans Wz. membre
de la maison W. Timmermans en Zonen a
Waalwijkexpose de trés beaux cuirs bien
tannéshors concours en sa qualité de men-
bre de jury,
De zoolleerlooierijen werkten, ondanks de
zwakke prijzen voor gelooid leder en de be
schermde concurrentie van buiten, druk door.
Zoo was het ook gesteld met de paarden-
lederfabrieken. De voornaamste dezer inrich
tingen heeft ruim 20 arbeiders en het groot
aantal huiden dat verwerkt werd, overtrof dit
jaar dat van alle voorgaande jaren.
De fabrikanten klagen echter dat de win
sten beduidend minder waren dan vroeger.
Belgische collega's zijn voor het tegenwoor
dige wel de scherpste concurrenten.
De voornaamste schachtenfabriek vond
voortdurend een goed débouché. Zij werkt
thans met 14 knechten en kan met het bui-
tenlandsche fabrikaat gemakkelijk wedijveren.
Hare afnemers zijn meestal binnenlandsche.
Volgens de meening der fabrikanten staan
de inkomende rechten, door andere rijken
geheven wordende, alleen in den weg om
meer voor 't buitenland te kunnen werken.
Dit geldt ook voor de paardenleder-fa-
brieken.
De chagrin-leder-fabriek te Besoijen werkte
op denzelfden voet als verleden jaar. Haar
debiet neemt steeds toe en aan het getal
werklieden werd ook weer uitbreiding gegeven.
In de localen der Nederlandsche fabriek
van lederartikelen te Baardwijk heerschte ge
durende het laatste jaar toenemende leven
digheid, zoodat het aantal werklieden, zoowel
binnen als buiten de fabriek arbeidende, vrij
belangrijk aangroeide. Hoofdzakelijk was dit
te danken aan de opdrachten van de depar
tementen van oorlog en koloniën tot levering
van machinaal schoeisel voor de militairen
der beide legers. Maar bovendien werd aan
de fabriek bij publieke en onderhandsche in
schrijving de levering van andere militaire
equipementen toegewezen, waardoor de werk
zaamheden ook in die richting uitbreiding
erlangden. Nog werd voortgegaan met de
vervaardiging van ander schoeisel, zoowel door
machinalen als handenarbeid, waardoor deze
inrichting tot den bloei der gemeente Baard
wijk het hare blijft bijdragen.
Omtrent de machinale schoenenfabriek te
Besoijen (firma A van den Bergh) ontvingen
wij de navolgende beschouwingen
De zaak verkeert in een stadium van voor
uitgang en uitbreiding. Het aantal vervaar
digde schoenen beliep het aanzienlijk getal
van 1800 paar per week, een getal, hetwelk
tot dusver geene enkele fabriek in ons land
bereikte. De fabriek wordt met stoom ge
dreven. De aanvragen overtreffen nog steeds
het gefabriceerde. Door uitbreiding van het
werklieden personeel werden de localiteiten
te klein bevonden. Dientengevolge is het plan
vastgesteld om eene nieuwe fabriek, in over
eenstemming met den omvang der zaak, naar
de nieuwste van dien aard in het buitenland
bestaande, in te richten en wel te Waalwijk
in de onmiddellijke nabijheid van het station.
Er zijn thans reeds werkzaam 136 man
nelijke en 48 vrouwelijke arbeiders.
De grondstoffen worden uit de eerste hand
aangevoerd. Er werd o. a. in 1886 verbruikt
p. m. 40.000 kilo zoolleder, uitsluitend van
Noordbrabantsche looierijen. De loonen der
werklieden zijn voor mannelijke f 8,a f 13,
en voor vrouwelijke f4.a f8.per week.
Deze hooge loonen stellen den fabrikant in
staat over degelijk werkvolk te beschikken.
In de fabriek heerscht door handhaving
der bestaande reglementen een goede orde.
De fabriek voor leestklaar schoenwerk te
Besoijen naar het Engelsch systeem heeft,
door het aanschaffen van machines der nieuw
ste constructie, beduidende verbeteringen aan
gebracht, zoodat zij langzamerhand in staat
is in alle opzichten met de producten van
het buitenland te concurreeren. Eene ver
meerdering van personeel is tevens het bewijs,
dut de zaak zich in een toenemenden bloei
mag verheugen.
Door de machinale schoenenfabriek van de
heeren van der Heyden en Van Grinsven
alhier werden behalve voor de gewone le
verantie ook militaire schoenen gefabriceerd,
hoofdzakelijk voor rekening van de departe
menten van koloniën en van oorlog, die tot
genoegen werden afgeleverd. Deze zaak ver
schaft aan vele handen volop werk tegen
goed loon.
De handel in huiden en leder was niet
minder belangrijk dan in voorgaande jaren.
De prijzen varieerden "nog al aanmerkelijk.
Omtrent den juisten aanvoer van huiden
kon de kamer geene vertrouwbare gegevens
verkrijgen.
Wij verwijzen hieromtrent naar hetgeen
reeds is medegedeeld in onze algemeene be
schouwingen en kunnen er nog bijvoegen,
dat door een paar leerlooiers firma's relatiën
zijn aangeknoopt met het buitenland voor
den verkoop van zoolleder, en wel in eene
streek, waarheen nog nimmer vanhier leder ge-
importeerd werd. De verzonden monsters wer
den goedgekeurd en omtrent de prijzen wordt
nog onderhandeld.
Uit goede bron vernamen wij nog, dat er
in 1886 p.m. 130,000 stuks huiden alleen uit
Antwerpen in Nederland zijn aangevoerd, voor
het meerendeel bestaande uit zware gezouten
La Plata en Rio Grande huiden, waarvan
een zeer groot gedeelte met bestemming voor
Noordbrabant.
Wij calculeeren dat de 130,000 stuks hui
den ongeveer een kapitaal vertegenwoordigen
van 1,750.000.
Voorts worden vele huiden van dezelfde
gesteldheid en qualiteit rechtstreeks uit Havre
getrokken, terwijl Londen onze markt voor
ziet van lichte en bijsoorten.
Bij de inschrijvingen van Java- en andere
Oost-Indische huiden, te Amsterdam en Rot
terdam gehouden, lieten de Noordbrabantsche
huidenhandelaars en leerlooiers zich niet on
betuigd.
De bewerking van inlandsche huiden en
vellen nam ook dit jaar weer in omvang toe.
Omtrent den handel in schors en het ver
bruik daarvan, zoowel als omtrent de prijzen,
refereeren wij aan het verslag van 1885.
In het voorjaar van 1886 ruimde de over
jarige inlandsche schors tamelijk vlug op met
eene verhooging van 40 a 50 ets de 65 kg.
Eene soortgelijke verhooging doet zich meestal
reeds tegen het einde van 't jaar en meer
nog een paar maanden tegen het nieuwe ge
win voor. De blektijd van het inlandsch pro
duct begint half Mei en eindigt zoo ongeveer
20 Juni.
In fransche en belgische schors was het
verschil, zoowel wat den handel als de prij
zen betreft, gering en ongeveer gelijk met
het vorige jaar.
Meer dan ooit neemt het verbruik toe van
zoogenaamde vreemde looimiddelen met name
Garouille (Afrikaansche wortelschors), Valonea
Myrabolanen, gemalen Quebrachohout en dito
extracten, kastanje- en eikenhout-extracten enz.
Hoewel eenige dezer middelen hier nog
weinig bekend zijn en voorzeker nog niet
veel gebezigd worden, werken dezelve bij een
oordeelkundige toepassing gunstig en voor-
deelig. Een overwegend bezwaar is er aan
verbonden namelijk dat men bij veelvuldig
gebruik de looierij er naar moet inrichten
deze omstandigheid gaat gepaard met groote
kosten en veel studie en inspanning.
Door onze overleerlooierijen worden vooral
de extracten met goed gevolg gebruikt.
Een voornaam leerlooier alhierdie zelf
een groot verbruiker isimporteerde eenige
ladingen Garouille rechtstreeks uit Oran als
mede eenige kleinere partijtjes Valonea uit
Smyrna. De qualiteit was zeer goed; deze
artikelen vonden onmiddellijk koopers.
Tal van plaunen worden den Franschen mi
nister van oorlog toegeschreven en wanneer deze
plannen verwezenlijkt worden zal hij nog meer
nieuwigheden in het leger in het loven roepen
dan ooit van generaal 3oulanger verwacht had
den kunnen worden. De veel besproken popu
laire minister van oorlog, die afgetreden ia,
heeft dua in zijn opvolger zijn man gevonden.
Niet alleen, dat geueraal Ferron bet legervoor-
9tel van zijn voorganger handhaaft maar hij
is ook voornemens het ontwerp in de kamer te
verdedigen waarbij eer. crediet geopend wordt
voor de proefnemingen met het mobiel maken
van het leger. Ook wil de nieuwe minister van
oorlog de toestemming der kamer vrageu om
hen voor eenigen tijd onder de wapenen te roe
pen die als tenn van het gezin van den dienst
zijn vrijgesteld. Deze oproeging zou dau in
twee malen moeten geschieden telkens 125000
man tegelijk.
In de lcger-corarais9ie heeft generaal Ferron
ook een hoogst gunstiger, icdruk gemaakt, zoo
dat van hem groote verwachtingen gekoes
terd worden. M-*n vraagt zich echter af wat
er thans met Boulanger gedaan mo«t worden.
Zijn opvolger heeft hem reeds een commande-
ment over een legercorps willen opdragen maar
hij heeft hiervoor bedankt voorgevende eerst
wat te willen uitrusten.
Zes werklieden die bij het wegruimen
van het puin van de afgebrande Opera zich
meester gemaakt hadden van verscheidene voor
werpen op of bij de lijken gevonden stonden
Donderdag voor de rechtbank terecht. Niet
één hunner ontkende. Trouwens daar viel r.iet
aan te denken. Wel kwamen eenigen met de
verkla ing voor den dag, dat zij meeuden geen
diefstal te plegen door het wegnemen van voor
werpen vooral van kleederen die daar voor de
de hand lagen. Zij werden alle veroordeeld
de straf was voor den een drie maanden voor
den ander vier maanden gevangenzetting.