Nummer 72. Zondag 11 September 1887. 10e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
BUITENLAND.
Frankrijk.
Spanje.
Engeland.
UITGEVER:
Waalwijk.
De Schouwburgbrand te Exeter.
Dit blad verschijnt Woensdag; en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00.
Franco per post' door het geheele rijk f 1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
mmmmatamm—iw—i
Toen wij ons verstoutten het oude ge
loofsartikel aan te vallendat er voor de
looierij alleen heil bestond in bescherming
begrepen wij zeer goed dat er een storm
van verontwaardiging tegen ons zou opgaan
en wij machtige bestrijders zouden vinden.
Bij het optreden der Eindhovensche Looi
ers-Vereeniging tegenover onsverleenden
wij haar met de meeste bereidwilligheid hos
pitaliteit en stonden haar een kolom of zes
in ons blad af.
Nu wij echter oordeelen dat er aan alles
een einde moet komen, dus ook aan het
opnemen van stukken van den omvang als
die van genoemde vereenigingheet het dat
wij haar den pas hebben afgesnedenerg
dankbaar vinden wij het niet; we zullen
maar denken dat ondank 's werelds loon is,
en er ons verder niet moede over maken:
Zij heeft thans voor de plaatsing harer
artikelen een ander blad gevonden, welks
lezers van het voorafgegane niets weten en
in wier oogen de breedsprakige woordvoer
der der Eindhovensche natuurlijk het groot
ste gelijk heeft van de wereld.
Wij zullen het ingezonden stuk, dat wij
in bedoelde courant vonden niet beantwoor
den. Wij erkennen gaarne dat wij den moed
en den lust missen om zulke divagaties te
weerspreken.
Wij constateeren alleendat trots alle
geschrijf, men er niet in geslaagd is het
feit te niet te doen, waarvan wij zijn uit
gegaan dat de buitenlandsche handelspolitiek
o]) de Waalwijksclie lederindustrie een zeer
gunstig en invloed heeft uitgeoefenddat de
productie is toegenomen dat onze industrie op
de binnenlandsche markt voor hare artikelen
de concurrentie van het buitenland zeer goed
het hootd kan bieden en ten slotte dat de
arbeidsloonen in 't geheel niet verlaagd zijn
maar integendeel de toestand der werklieden
met het oog op de daling van de prijzen der
levensmiddeleneer verbeterd is dan slechter
geworden.
Deze onze bewering is nog nooit, noch
in 't openbaar noch in 't privé tegengespro
ken dan door de Eindhovensche heeren,
die meenen het beter te weten dan de be
trokken personen zeiven. Wel bekome het
hun
Ja tochwe hebben een kaakslag
gehad ineen marktberichtje.
Wat zulk een manier van bewijsvoeren te
beduiden heeft, willen wij nog even aantoo-
nendoor drie achtereenvolgende marktbe
richten uit dat zelfde blad aan te halen
een week na elkander opgenomen
19 Augustus.
Voor leder blijft goede vraag bestaan;
de voorjaars en zomervoorraad is bijna
geheel opgeruimdvan daar dat de
prijzen zeer vast zijn en voor sommige
soorten zelfs iets hooger.
26 Augustus.
Aan de tegenwoordige prijzen is de
looierij zeer slecht. Er wordt algemeen
geklaagdde eenige hoop van den looier
is dat de huiden veel minder zullen
worden ondanks de groote voorraad is
dat nog niet het geval.
2 September.
De handel in leder was deze week
weder druk, de prijzen zijn iets vaster
vooral voor licht zooilederwaaraau veel
behoefte bestaat. Zwaar daarentegen is
slechts aan gedrukte prijzen te plaatsen.
De Eindhovensche neme ons niet kwalijk,
dat wij van dien kaakslag niets gevoeld
hebbenintegendeel vinden wij het een kas-
Advertentiën 1—7 regels f 0,60 dnarbo.en 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land°worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steinek, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
tijding voor hendie tot staving hunner
beweringen gedoemd zijn zich van zulke
armzalige argumenten te bedienen.
Verder is de Looiersvereeniging te Eind
hoven er in geslaagd wereldkundig te maken,
dat de toestand der lederindustrie te Eind
hoven geheel anders is dan hierdat de
looierij daar kwijnt en zij, de kracht en ener
gie missende om zich zelf te reddenbe
scherming noodig heeft om in 't leven te
blijven.
't Is treurig voor Eindhovenmaar T
zal wel waar zijn, daar er zoo vreeselijk
veel geschreven is om dit aan de groote klok
te hangen.
Men moge dit nu een bewijs van sterkte
noemen, wij vreezen dat meuschen met ge
zond verstand een tegenovergestelde meening
zullen zijn toegedaan. Wil de Eindho/en-
sche looiersvereeniging den weg niet op haar
door de Langstraatsche confraters aangewe
zen wil zijals een hulpeloos kind om
bescherming blijven roepen en intusscheD
hare vakgenooten elders met reuzenschreden
laten voortsnellen op de baan van vooruit
gang, tant pis pour ellel 'i Zal alweder
strekken ten bewijze van ons gevoelen over
vrijhandel en bescherming en ten goede ko
men aan de industrie der streektot behar
tiging van welker belangen ons blad meer
speciaal wordt geschreven.
Met zeer veel genoegen nemen wij acte
van de verklaring der Eindhovensche looi
ersvereeniging, dat zij onze politiek zal blij
ven bestrijden.
Wij zijn zeer gevoelig voor die eer. 't
Spijt ons echter dat wij niet de verzekering
kunnen geven ten opzichte van haar dezelfde
gedragslijn te zullen volgen; wij zullen de
Eindhovensche eenvoudig haar gang laten
gaanzonder van haar proza meer notitie
te nemen dan het ons werkelijk zal blijken
te verdienen.
De tijd en de bittere ondervinding zullen
haar beter dan wij overtuigen dat zij zich
op een dwaalspoor bevindt en dan houdt
hare bestrijding van zelfs op.
Als 't dan maar niet te laat is als zij
maar niet voor dien tijdzooals met een
kleine wijziging Multatuli zegt//stikt
in bescherming en verdwijnt7'.
In den minislerrnad deelde de minster van
oorlog mede, dat de door hem out vangen roedo-
dcelingen over de mobilisatieproef de uitmuntende
resultaten door de vertegenwoordigers der pers
geconstateerd, bevestigen.
Terwijl een handelsreiziger en een photo-
graaf op een bovenkamer te Rijssel bezig waren
valsch geld te maken, werden zij door c-en com
missaris van politie overvallen, wiens agenten de
twee valsche munters in hechtenL en ecu groot
aantal valsche stukken van 1 franc ir. beslag
namen.
Toen eender bewaarders van het fort Hautc-
Bordeaux de-e week de cellen ging inspec-
tecren, bemerkte hij tot zijn 3chrik dat twee
gevaarlijke boeven verdweuen waren. Beiden
wisten te ontkomen door de ijzeren staveu van
hun cel door te vijlen en deu muur over te
klimmen. Tot nu toe zijn zij nog niet opge
spoord.
Uit Lougrono wordt bericht da» te Scuutera
gewelddadigheden hebben plaats gehad, die ge
richt waren legen den burgemeester en een al
daar gevestigd vreemdeling, Eunerland geheeten,
die beiden wijnhandelaren zijn en vermoed wer
den kunstwiju te verknopen. Een hoop volks
trok naar de wijnkelders var. heide personen,
schreeuwende Weg met den kun»twiju In de
wijnkelders van Enuerlaud werden een aantal va
ten, inhoudende 20,000 tot 25,000 liter wijn,
stuk geslagen, zoodat de inhoud geheel en al
wegvloeide. Bij de kelders van den burgemees
ter werd de volksmenigte teruggedreven door
de gendarmes, die ten slotte ondersteund door
iumiddeis aangerukte soldaten de rust herstelden.
Ligt de vreeselijke ramp van de Opéra
Comique ons nog versch in het geheugen, te
Exeter in Engeland heeft Maandagavond eeu
uLt minder vreeselijke ramp plaatsgehad.
Het theater van deze stad, aan de zuid-west
kust van Engeland gelgen, is gedurende de
voorstelling ir. brand geraakt en binnen korten
lijd was er niets dan een brandende puin
hoop van over. De plotselinge hevigheid van
het vuur, de saaiheid, waarmede het zich ver
breidde, het gemis van eeuig alarmsignaal op
het tooneel, waar de brand een aanvang nam,
a smede het ouvoldoend aar-tal uilgangen, dit
al'es werkte als het wure samen om deze ramp
nog vreeselijker te maken dan die der Opéra
Comique.
Het stuk droeg den titel van //Roman Rye,,
en de zaal was dicht bezit, zelfs de stalles wa
ren flink gevuld. Een rondreizende tooneeitrocp,
Gildert Elliot's troep, die er een week achtereen
voorstellingen zou geven, had dat drama als ope
ningsvoorstelling der reeks gekozen. Tot over tien
ging alles goed, toen eeusklaps te tien minuten
over tien onder hel spreken van een der acteurs
het gordijn inet groote suelbeid begon te zak
ken, zoodat hij maar net tijd genoeg had ach
teruit te springen tot groote hilariteit der aan
wezigen, die niets vermoedden van het onheil
dat huu beschoreu was. De kapelmeester
wilde juist een muziekstuk doen aanvangen
tot het ongeval met het gordijn weder her
steld was, toen eensklaps de vlammen gezien
werden en de angstige kreten t Brand Brand
door het gebouw weerklonken.
Binuen drie minuten was de schouwburg in
een brandenden oven herschapen. De vlammen
sloegen woest om zich h'ien en de dichte rook
maakte het tooneel nog verschrikkelijker. De
kolommen vuur, het gegil der vrouwen,de hulp
kreten en wanhopige uitroepen der mannen
vormden tooneeleu, door geen pen te beschrijven.
De vrouwen stortten zich van de balkons aan
de straat van eene hoogte van 40 voet en het
looden dak was met ongelukkigeu gevuld, die
nergens hulp of uitkomst zagen.
Er bleef hun slechts de keus over door de
vlammen te worden verslonden of op de straat
te worden verpletterd. Gelukkig slaagden (ie
brandweermannen er in door het plaatsen van
ladders hulp aan te brengen.
Vijf minuten ua het uitbreken van den brand
waren (le brandweermannen op hun post.
Hoewel de schouwburg eerst voor een jaar
was geopend en zijn voorganger een dergelijk
lot onderging, schijnen de gangen en trappen
alle veel te nauw en te bekrompen geweest te
zijn, zoodat spoedig de gewonden en dooden de
uitgangeu versperden, waardoor er meer den dood
vonden, dan door het vuur zelf. De galerij, die
dicht bezet was, had slechts een uitgang, die
weldra geheel versperd was, zoodat dat gedeelte
van het gebouw letterlijk een oven vormde
waarin de ongelukkiger, onverbiddelijk aan den
dood waren overgegeven, hetzij door verstikking
of verbranding. Een klein denkbeeld te geven,
van den toestand dier ongelukkigen in den rug
door het vuur aangegrepen, gaat onze kracht
te boven geen pen die dat gejammer en die
doodsangsten zou kunnen beschrijven. Men schat
het aantal der op de galerij omgekomenen op
meer dan 90.
De brandweerman en klommen met readings-
ladders naar de vensters, doch de meeste per-
sonen, die zich daar verdrongen hadden, waren
reeds om het leven gekomen.
Bij het afzenden der laatste berichten waren
ongeveer 100 lijken te voorschijn gebracht bui
tendien zijn er onder dö toeschouwers, die deu
schouwburg vulden, velen bijna geheel door de
vlammen vertecid en volkomen onkenbaar gewor
den.
Volgens sommige opgaven zou het aantal
dooden 240 bedragen, doch dit cijfer wordt over
dreven geacht, toch gelooft men dat niet minder
dan 200 menseheu het slachtoffer zijn geworden
van deze ramp, met inbegrip der gekwetsten,
onder wie ecu zestigtal in een zeer ernstigeu
toestand verkeert.
Naar een der acteurs mededeelt, is het vuur
ontslaan onder het tooneel er. niet in de friezen,
zooals aanvankelijk werd verzekerd; een stuk doek
zou, men weet niet door welke oorzaak, vlam
hebben gevat, en dit aanleiding zijn geweest tot
den brand, welke'in ongelooflijk korten tij 1 den
geheelen schouwbu'g in lichterlaaie zette.
Eenige personen, die gevlucht waren op de
ijzereu markiezen boven het portiek, werden ge
red door moedige burgers, die met eigen levensge
vaar huo ter hulpe snelden. Ook vele andereu stel
den zich in de bres en de sheriff van Exeter heeft
aanteekening gehouden van de heldendaden, die
hij zag volbrengen, om later de welverdieude
beloouingen te kunnen uitreiken. De menigte op
straat juichte met geestdrift de redders toe tel
kens wanneer zij een der toeschouwers uit den
schouwburg redden.
Eeu dak stort te in op het oogenblik dat eenige
mannen het beklommen hadden om eene viouw
te redoen, die zich te raidden der vlamrr.en be
vond twee der redders kwamen daarbij om.
Het geheele personeel van den schouwburg kon
hel schouwburglokaal verlaten door de hoofddeur
welke van het tooneel toegang gaf toidesiraat.
De uasporicgen zijn den geheelen nacht en in
den ochtend van den 6en voortgezet. Hartver
scheurende tóoneelen kwamen 'les morgens voor
in den Guildhall, waar al de nabestaanden waren
bijeengeroepen, opdat men het aantal der ont-
brekenden zou kunnen opmaken. De slachtoffers
zijn meorendeels lieden uit de volksklasse, die
zich naar den schouwburg hadden begeven om
het volksdrama te gaan zien van den heer Sims,
en hunne kinderen thuis hadden gelateu. De ramp
heeft dan ook een groot aantal kinderen tot
weezen gemaakt.
Uit de bijzonderheden, die verder aan het
licht zijn gekomen, blijkt dat de trappen van den
schouwburg opgevuld waren met lijken, waarvan
vele half verbrand. De vluchtenden waren zoo
danig iu de nauwe gangen opgehoopt, dat
alle ridding onmogelijk was. Voor den schouw
burg ziet men de bloedsporen der ougelukkigeu
die den dood vonden, door uit de vensters te
springen.
Bij het bouwen van dezen schouwburg had
meu rekeniog gehouden met vele der nieuwe
plannen, welke ook op het vaste land voor de
veiligheid van het publiek zijn aangenomen.
Toch geven de bladen als hunne mee
ning te kennen, dat de voorzorgsmaatregelen
nog niet voldoende warenzij vragen de on
middellijke sluiting van al de schouwburgen,
waar zich geen uitgangen bevinden, ruim en
talrijk genoeg om elke ramp vuu dezen aard
onmogelijk te maken.
De tuin van het Londen-hotel was spoedig in
een lazareth herschapen, waar een honderdtal
vreeselijk verminkte en verbrande lichamen spoe
dig waren bijeengebracht en waar hun de eersts
hulp werd verleend.
Het juiste getal der omgekomenen op te geven
is onmogelijk. Evenals bij de ramp der Opéra
Comique zijn er vele lijken onder de puinhoopen
begraven. Vele der lichamen zijn onkenbaar
door de verwondingen, die ze iieboen bekomen.
De algemeens meening is, dat een goedwer-
kend ijzeren gordijn neergelaten onmiddellijk
na het scherm, het vuur tot het tooneel zou
hebben beperkt en een vreeselijke catastrophe
daardoor zou zijn voorkomen.
Later berichten melden nog de volgende
bijzonder heden
Toen de heer Matthews Dinsdagavond iu dc
