Sestverkooping:
STRAATMEST,
HUIS ERF EN TUIN,
SCHOUWVOERING.
Notaris A. J. RANT,
ADYERTE NI EN
YIBSOOraH:
Pubpek Verkoopen:
Van der Klokken
GETROUWD:
ANTHONIDSAAN
Maria Agnes Aloysia van Mill.
ZOON
Anna van Roessel-Van Sprang.
Waalwijk, 15 September 1887.
Eenige en algemeene kennisgeving.
TWEE aanzienlijke partijen
op Maandag 26 dezer.
de hoogle van 2,00 meter minus AP. vol te
storten met grove grintna eerst onder water
het driftzand er uitgebaggerd te hebben.
Deze proef mislukte want zeer spoedig was
het driftzand tot boven de grove grint gestegen.
Eene tweede pro f met fijn gewasschen grint
of grof scherp ?aud houdt oogenblikkelijk het
driftzand naar beneden en thans is men van
gevoelen, dat de proef geleverd is en dat dit
systeem aan de verwachting beantwoordt.
Bij het inbrengen van die ijzeren trommels
zijn de zes welputten alleen wat gezakt; de eene
wat meerde andere wat minder, doch eene
juiste nota van zakkiug is er niet gehouden
zoodat men gerust kan rekenen dat alle wel-
putteu nog dieper liggen dan hunne aangegeven
peilen.
Bij besluit van den raad der slad van 3
Mei j.l. is door het bestuur voorgesteld, van op
het terrein der pompiurichtir.g te Rosmalen
nog 4 pul ten te metse.en met 4 ijzeren kuipen,
voorzien van geperforeerde dubbele wanden
aangevuld met kiezel.
Dit is weder een ander proefmiddelwant in
de bestaunde putten nadat gebleken was dat
men het welzand oiet machtig washeeft men
ijzeren geperforeerde cylinders van slechts en
kelen wend laten inzakken en te midden dier
ruimte de kiezel gestort.
T*n„s niettegenstaaade men vermeent dat de
ed gelukt is zal men echter eene au-
nemen.
eren kuipen zijn gemaakt van twee
e kleinste van 2.00 meter middellijn
tenite of grootste van 2.66 meter
welke aan don onderkant scherp te
en en aan de bovenzijde door ban-
sen afstand van 0.33 meter worden
omnadat die met kiez 1 gevuld
."orden gesteld ter vervanging van de
kuip of rad, daarop het metselwerk
leggen en dan als één werk bij opraet-
.g in den grond te laten zakken waarschijn-
jk tot hetzelfde peil van 5,00 meter minus
A.P. als bij de andere putten.
Wanneer men alsdan niet dadelijk den put
ook vol kiezel stortzal het wel- of drift- of
loop-zand de volle vrijheid hebben zich van
onder op te werken tot aan zijne natuurlijke
hoogte.
De proef van de zes eerste ijzeren trommels
heeft gekost f 400.00 per putdoch de proef
van deze ijzeren trommels zal kosten f 850.00
per put.
Ook volgens advies van den gemeente archi
tect is het niet wenschelijk dit werk in het open
baar aan te besteden en slechts een lid vraagt
naar het bedrag der globale begrooting.
Het antwoord van het bestuur luidtdat de
raming is f3400.00 voor de ijzeren kuipen en
f 3700.00 voor het metselwerk.
Ook zegt het bestuur dat het nuttig en wen
schelijk is om het aantal putteu te brengen op
het oorspronkelijk vastgestelde getal van tien.
Dit baart versvondering, aangezien de zes eer
ste putten liggen met een straal van 100 meters
uit deu middelput e.n op een gelijkeu afstand van
100 meter uit elkander, zoodat dit een zuiveren
cirkel maaktwanneer er nu nog zes pulten
buiten omheen gelegd werden met gelijken af
stand vun 100 meters uit de bestaande putten
alsdan zoude dit weder eene goede teekening en
een geregeld werk geleverd hebben doch thans
verraadt dit wel eenigzinsdat men gehoopt
heeft met zes putten te volstaan.
Moeielijk is er een goede uitleg aan te ge
ven vooral wanneer het bestuur machtiging
vraagt tot het bouwen van 4 putten, en te ge
lijkertijd veiklaart dat er dubbel en dwars water
genoeg is.
Niettegenstaande dit alles wordt liet voorstel
zonder stemming aangenomen.
Het is dus zeer te wenschen dat de raad
besluit eene bouwcommissie aan te stellen, van
een drietal personen die in dergelijke gevallen,
als verantwo ordende personen optreden en aan
de raadsleden betere en meerdere inlichtingen
verschaffen.
Wanneer die commissie nu reeds bestond
dan zoude men geen grond zien irausporteeren
per stortkarretje van af de Hinthamer brug naar
de Vuchterpoortmet de bepaling dat de gela
den kar over de voormalige wal (dus losse
grond) moet rijdeu doch leeg mag tcrugkee-
ren over de keien der straten hetwelk natuur
lijk verhooging van rijloon veroorzaakt, als
wanneer de vrachtrijder den weg in tegenover
gestelde richting nemen mocht.
Aldaar hoopt men een bouwterreinlje te ver
krijgen zonder vooraf te weten hoe dit in te
richten en zonder vooraf een samenhangend plan
te maken ea aan het publiek ter beoordeeling
over te laten zooals in andere uroote steden
geschiedt; met het terrein der Vuchterpoort,
het bastion van den steeuenmolen, en den thans
bestaanden weg naar de gruotc brugdie
alsdan verschoven moet wo.den uit welke ter
reinen vereenigd met het zoog-naamde Zonnen-
veld en het bastion van den houten molen voor
eeu kundig teekenaar, een bij uitnemenhei.l
schoon punt tot verfraaiing der stad had kun
nen opleveren.
Bij eerie in optima forma bestaande waterlei
ding in andere steden 19 men tot eene bere
kening gekomen dat die zestig liter water per
hoofdinwouer in 24 uren levert, hetwelk alhier
zoude zijn 60 liter maal 25 000 inwoners dus
1.500.000 liter of 1500 kubieke meter water.
Eene aansluiting berekend op 12Vs persoon
zoude veroorzaken 2000 aansluitingendie te
zamen zouden moeten leveren 1.500.000 liter
of 750 liter per dag van 24 uren voor tlke
aansluiting.
Deze 750 liter maal de 350 reeds bestaande
annsluitingen zouden opleveren 262500 liter
dus 262lji kubieke, meter per dag.
Niemand zal betwijfelen dat deze verbruiking
than9 nog niet zoo hoog geklommen i9 en dat
men dus gerust op deze berekening als maatstaf
kan doorgaan.
Twee honderd en zestig kubieke meter ver
deeld over 6 putteD bedraagt 43 kub. meter
voor eiken put, waarom hpt wel te voorbarig is,
thans reeds te besluiten die vier patten te bouwen.
Wanneer men dit over dag en nacht verdeelt,
dan is het voor eiken put 1, 8 kubieke meter
of 1800 liter per uur.
Een meter diepte in den put levert diie ku
bieke meter water zoodat e'ken dag het water
door uitmaling slechts veertien meter zakt
hetwelk weder door veertien meter kwel wordt
aangevoerd.
De uitmaling en weder opwelling van water
gebeurt langzaam en van lieverlede, zoodat men
waarschijnlijk geen stijging of daling in den put
zal bemerken waarom dan ook door den meer
deren last, die het overige water op het grond-
zand zet, eo de wcioige zuiging, door het nog
weinige verbruik, het welzand geenc gelegenheid
heeft zich op te werken.
Vooral in den afgelonpen winter, toen het
water enkele malen tot nog al betrekkelijk hoogen
stand geweest is, en toen de belendende buiten
polder is geinundeerd geweest.
Deze zomer had eene betere oplossing kunnen
bezorgenindien het getal verbruikers grooter
was geweest, terwijl de waterstand in dien groud
ook lager wa9.
Vrij algemeen spreekt men in deze streken
van wellen en welwaterofschoon deze grond
geen enkele wel bezit. Wel bezit deze grond
een grond- of voorraad-waierdat overal aar.
't zelfde peil ligt, en welk peil beheerscht wordt
door de naast bij zijnde rivier. Alzoo word', deze
grond beheerscht door de rivier de Maas en bij
inundatie van den in de nabijheid liggenden
polder door deu waterstand in dien polder.
De dijden dezer streek houden wel wat en
eenigen tijd tegen, doch zouden op den langen
duur door de kwel overmeesterd worden dit
is eeu verschil met den Hollandschen grond, die
niets doorlaat. Tot bewijs ziet meu den weg
van Amsterdam naar Diemerbiug, alwaar aan
de eene zijde het water der vaart bijna tot aan
den boord gestegen is en aaL de andere zijde
een vijf meter diepe polder zich bevir.dt, die
voortdurend droog is niets geen last van kwel
bezit.
De raadsman der slad heeft zich dus vergist,
toen hij vermeende da» het grondwater zich
aldaar hooger iu den grond bevindt, dan in de
stad of hare naaste omstreken.
Bij opgraving is gebleken dat tusschen het
boven of heizand en het onder of welzand, zich
eene vaste klei- of leemachtige specie bevindt
die waarschijnlijk het bovenwater niet of minder
gemakkelijk doorlaat; waardoor boven- of zak-
water is genomen geworden voor grond- of
welwater.
Het is dus raadzamer om te wachten en te
zien wat het welzaud in den zomer bij een
lageren waterstand en meerder veroruik doen
zal; daar de ondervinding geleerd heeft, dat bij
gewone pulten dat zand nllijd stijgt tot zijne
natuurlijke hoogte en de verwachting bij deze
putten i", dat die ijzeren trommels en dat grint
ni-ts zullen afdoen en ten slotte zich in de
diepte zullen verliezen, om door het natuurlijke
drift of loopend zaud te worden vervangen.
Genomen proeven op putten van gelijke w ijdte,
welke gebouwd zijn op ]/2 a 1 meier in het
drift- of welzand, hebben de ondervinding ge
leverd dat, wanneer mcü in dien put eene
meerdere diepte of kuil maakte dat gat binnen
betrekkelijk korten tijd weder is aa ngezand, dat
het altijd raadzaam is, om de vijf of tien jaren
eeu bestaanden put weder uit te diepen tot aan
het houten rad of kuip waarop die is aangelegd,
en dat hut zand, hoe blank ook altijd eenigzins
bezet is met slib.
Deze zes putten zijn te diep io 't driftzand
aangelegdzoodat het te verwachten isdat
zooveel als die te diep zijn aangelegd het wel
zand zich zal opwerpen doch hiervoor is geen
kans tot veranderen verbeteren of verhelpen
zoodra blijken zal, dat de zes puttin niet meer
voldoende kuuuen Icvereu alsdan zal het 't
raadzaamste wezen, zes andere putten te graven
tusschen des zes bestaande, ook elk op een af-
9taud van 100 meter uit den middelput doch
deze putten tc bouwen volgens een ar.der voor-
schrilt.
Wanneer deze zes bestaande putten zullen
zijn aai,gezand tot de natuurlijke hoogte van
het welzand buiten de putten hetgeen alhier
moeielijk vooraf te bepalen, doch naar alle waar
schijnlijkheid te verwachten is op 0 meter
A.P. of 1 meter -f A.P., dan moet het water
uitsluitend 5 a 6 meter opstijgen, en dat zand
zit dus meer gesioten in deu cirkel van deu
gemelselden put en in den ijzeren trommel
dan wel wanneer die put niet zoo diep is aan
gelegd.
Hoe sterker zuiging men in een put heeft,
des te meer opwerking van driftzand verkrijgt
men en een put die stil en rustig blijft liggeu
zal geene verandering in zijn zandlaag onder
vinden en het water zal ook niet bederve»,
zooals enkelen vermeenen.
Indien men nu geduldig afwacht tot dat deze
voorspelling bewaarheid wordt, dan zal meu
moeten bekennen, dat wanneer zes pulten niet
aan de verwachting voldoen, en in de toekomst
niet zoo gemakkelijk en ui::t zoo veel water
meer leveren ah zij thans doen fn kunnen
dut dan het bijbouwen van nog vier putten
de groote zaak niet redden kan.
Zelfs de verklaring van het hoofd der gemeente,
dat het terrein voldoende groot is tot den aan
leg van zestien puttenzal het ongerief ook niet
verhelpen en de kwaal genezen doch een ge
heel ander middeleven ah eene bodemerij voor
de schepen moet aai gebracht worden, om niet
alios als verloren te beschouwen.
Niet zeer gemakkelijk zal men zoo spoedig
het hoofd in den schoot leggen en bekennen dat
men gedwaald heeft maar men zal blijven
voortgaan in 't nemen van proeven tot dat de
vierde ton gouds zal zijn besteed geworden.
De eerste aanbesteding en daarstelling van al
wat men thans gesticht ziet om slechts ronde
getallen te gebruiken bedraagt drie ton goud9,
doch dadelijk en voor alles in gang was wa9
men reeds begonnen met proefnemingen waar
toe de vierde ton moet dienen en eindelijk
als bodemerij zal moeten komen de vijfde ton
goud9.
Deze bodemerij of liever gezegd dit eenige
reddende raiddel is
1. Zes putten te leggen tusschen de zes be
staande op 100 meter afstand uit den mid
delput. en 50 meter aan weerszijden uit (le be
staande putten tn die zes t.ieuwe putten te ver
binden door buizen met de bestaande puiten.
Deze putleD worden gemaakt van 1 steen of
0.22 meter dikte muurwerk. De steenen wor
den gelegd op de houten kuip of rad met de
koplaag richtende naar het centrum van den
put en de kleine openingen tusschen de steenen
die men door den cirkel krijgt aan den buiten
wand worden met dunne eikenhouten spieën
opgespied: daarop wordt, in eene dunoe laag,
levende heideraos gespreid in plaats van kalk
en dadelijk daarop in 't behoorlijk verband een
tweede laag steeneu gelegd om zoo voortgaande
tot de hoogte van 0.75 a 1.00 meter te komen:
alsdan begint men met sterke specie bestaande
uit kalk, zand en cement, door te metselen ec
bij lagen van tien steenen van binnen met de
uitpuilende 9petie het metselwerk in te voegen
en ovtr te wasschen en de buitenzijde dadelijk
met dezelfde spetie te vertinneu.
Deze wijze van putten maken geeft de gele
genheid aan het welwater, zoodra de put ten
volle in 't welzand staatvan alle zijden toe te
stroomcü en de ondervinding van meer dan
25 jaren heeft doen zien, dat mos en eikenhout
behoorlijk onder water blijven bestaan en dat
die zoude men denken .losse steenen, behoor
lijk op hun plaat9 blijven liggen.
2. Üp drie meter afstand van elk dezer zes
nieuwe putten met een straal uit het centrum
van den middelput over het centrum van elk
der zes puttenvan 104 meter zal men thans
een cirkel trekken buiten en om deze zes nieuwe
putten; en buiten dezen cirkel eeu kanaal of
eene gracht graven ter breedte van 40 meter
zoodat de straal van den buitcu cirkel zal wor
den 144 meier.
Dit kar.aal of deze gracht met taluds van 1
op 1 zal wordi n gelegd tot circa 1/8 meter in
't welzand.
Alzoo hebben de zes nieuwe putten en ook
de zes oude of bestaande putten een voorraad
water dat hun zeer gemakkelijk aanvoert door
de.u korten afstand ondergrondswelke onuit
puttelijk zal wezen.
Een voorbeeld tot opheldering zal deze zaak
zeer Vereenvoudigen Wanneer men in de Vucht-
sche heide nabij de Lunetten 1 2 en 3 die
het kamp uilmaken en aan de voorzijde door
grachten omringd zijn putten bouwt iu de on
middellijke nabijheid dier grachten, dan zal men
zien -dat die putten onmogelijk zijn lens of droog
ie krijgen doch wanneer men in die zelfde
heide op verren afstand van die grachten een
put bouwt, dan zal in den zomer bij lagen wa
terstand die gemakkelijk en zeer spoedig zijn
lens of droog te krijgen.
De grond komende uit dit kanaal of gracht
zal weder daar buiten worded opgeworpen en
dienen tot dijk of borstwering van den ócnen
meter dat alles te laag is aangelegd tegen een
eventueele doorbraak in den Maasdijk.
Het technische gedeelte afgehandeld zijnde
zoo komt nu het financiëele gedeelte aan de
beurt.
Door verloop van tijd en vooraleer de wa
terleiding geheel zal voltooid wezen zullen de
vijf ton gouds ten volle besteed zijn dat een
rentelast aan de stad zal veroorzaken van 20000
gulden berekend tegen 4% 's jaars.
Hierbij komt nog het amortis-ering's bedrag
ad 2% 's jaars tot eene som van 10.000 gulden:
en wanecer men nu voor tractementen van di
recteur en klerk, machinist cn stoker en verder
personeel met het kolenverbruik er. de repara
tie eene gelijke som van 10.000 gulden «chat,
dan moet er jaarlijksvoor de aansluitingen
ontvangen worden de som van 40.000 gulden.
De verdere berekening en het te kort wordt
alhier aan den lezer zeiven overgelaten, die thans
zal gaan inzien (Ut de waterleiding eene kapitale
verhooging van den hoofdelijken omslag zal aau-
brengen,
Menigeen zal dan de vraag stellen was die
waterleiding dan zoo noodzakelijk
Bij nabzing van het exemplaar no 135 aan
't hoofd dezts vermeld, handelende over de Dom
mel zit t men welke de middelen zijn om den
bodera der stad die ziek en kwijnend is, weder
op te beuren en te genezen.
Te midden der tnarkt ligt een put, die alom
bekend was om het heerlijk drinkwaterxen
oordeelde dat die put dieper moe9t liggen en
men be»loot een kleinere put te bouwen in dUn
grooten putdoch daar deze nieuwe pul weinig
zwaarte gewicht had zoo moest men zeer veel
groD(l uitg'aven om die te laten zakken, en op
't onverwachts zakte ook de groote of oude put
en bekwam dwarsscheuren, zoodat het boven
gronds zakwater, alvorens naar de wel te trekken
en door het driftzand zijne natuurlijke filtreering
te ondergaanter zijde te vroeg in den put
kwam en voor altijd het putwater bedierf.
Wanneer men een ijzeren trommel, doch
zonder ronde gaatjesin den put had laten
zakken, en op de vroeger algemeen gebruikelijke
wijze had uitgedieptdan wa9 die uitdieping
of dieper making gewis goed gelukt.
Even zoo of liever gezegd even slecht is men
gevaren met nog andere publieke pompen en
(ie oorzaak werd algemeen gezocht in het lang
bestaan der stad en de te langen tijd opeenhoo-
ping van inwonersdie den giond bedorven
hebben als ook in het gas dat er het noodige
heeft bijgebracht.
Wanneer het bestuur der stad halsstarrig zal
volhouden de Dommelvaart door de stad te laten
bestaan en er niet toe zal besluiten eene schut
sluis te bouwen, daar, alwaar zij dezer dagen
de Guillotine sluizen heeft weggebroken en na
voltcoiiog van den Maasmond geen hooger peil
op de Dieze zai zien dan 2,20 meter -f- AP.
dan zal men en 's zomers en 's winters voort
durend stinkend water in de stads binnen Dieze
blijven houden.
Dc sluiting der watervrijmaking zal overbodig
zijn tenzij bij Wester- en Zuidwester- stormen,
die echter niet eiken winter plaat9 hebben; doch
de reiniging of afwassching van den bodem
door een hoogwaterstand van 4,50 meter -f- AP.
zal dan ook niet meer geschieden maar zal
dusdanig worden doortrokken van alle uiine en
faecalien der beslaan le beerputten; daar het eene
algemecne bekendheid isdat een gemetselde
beerput niet bestand is en het vloeibare in den
grond laat zakken dat ten slotte geen enkele
goede weiwaterput zal overblijven en men zal
gedwongen worden bij de waterleiding aan te
sluiten.
Alsdan zal de waterleiding eerst hare goede
rekening maken.
De schrijver van de Brochures.
en
AMSTERDAM, 15 September 1887.
Damstraat No 36.
<0T CAFÉ EN LOGEMENT.
Voorspoedig bevallen van een welgeschapen
Het GEMEENTEBESTUUR van Waalwijk
zal op Woensdag 21 September 1887,
des voormiddags om 1072 uur, ter plaatse
in het openbaar
liggende aan de Haven en de Gasfabriek.
ZEGT HET VOORT.
te Waalwijk, zal ter heroerge van H. J.
VAN CAEM, te Sprang
BIJ VEILING
op Dinsdag 27 September 1887
BIJ AFSLAG
op Dinsdag 11 October 1887,
telkens des avonds 7 uur,
te Sprangsectie B. nos 819 en 9 7 3, samen
groot 14' aren 40 centiaren.
Toebehoorende aan LA GRENS VOS te
Sprang.
Het Bestuur van liet Waterschap den
Binnenpolder van Waalwijk maakt be
kend dat het schoonmaken en uitdiepen
van den Waterloop „DE LOINT'' over de
geheele lengte der gemeente een aanvang
zal nemen
Zij die voornemens zijn aan genoemden
waterloop verbeteringen of andere werken
uit te voeren, worden uitgenoodigd zich dieu
tijd ten nutte te maken.
"Wijders, dat door het bestuur, te beginnen
op Maandag 3 Octoberde schouw zal
worden gevoerd over de waterleidingen
sluizen en duikers binnen het Waterschap
gelegen.
Waalwijk, 13 September 1887.
Het Bestuur voornoemd
voorzitter
