IN
ANTOON TIELEN,
UITGEVER:
Waalwijk.
UITTREKSEL uit het verslag der kamer van koophandel
en fabrieken te Waalwijk over 1887.
Algemeene beschouwingen.
Het zou ons een aangename taak zijn verslag te leveren
van den toestand van handel en industrie dezer streek
wuiien wij daaromtrent gunstiger konden gewagen.
Wu zouden dan met meer opgewektheid onze denkbeelden
bo kstaven'" Jaarsgesclliedeuis °P "ijverheidsgebied te
Ier wille van de waarheid echter mogeu wij het ons niet
ontveinzen, dat het afgeloopen jaar zoowel voor de looierij
als voor de schoenfabricatie weinig loonend was. Nog steeds
nebben beide vakken zwaar te kampen tegen de ongelijk
matige heffing van rechten en de handelspolitiek van het
buitenland, terwijl ook de voortdurende algemeene gedrukt
heid m zaken een groote factor ten kwade is. Ware het
met dat er krachtig om het recht van bestaan werd gestreden
met de hoop op eene betere toekomst, dan zouden wellicht,
zooals op vele andere plaatsen in deze provincie geschiedt
verschillende leerlooierijen en schoenenfabrieken minder arbei
den of geheel daarmede ophouden. Aan moed en volharding
ontbreekt het den fabrikanten niet, hoe langer hoe meer
komen zij op de hoogte van hetgeen op modern gebied in
nun vak vereischt wordt.
Het is daaraan dan ook toe te schrijven, dat de werkman
ge ukkig bijna zonder uitzondering genoegzaam werk had en
voldoende loon ontving; bekwame vakmannen toch ver
dienden niet minder dan in de meest gunstige tijden
Uit alles verhindert niet dat ten nadeele van den fabri
kant de groote productie blijft aanhouden, zoodat de winsten
waarlijk zeer gering zijn en de moeilijkheid om goede
debouches te vinden, er niet op vermindert.
De verhouding tusschen patroons en werklieden is uit
muntend.
Teekenschool.
De gemeeute-teekenschool handhaaft op waardige wijze de
goede opiniedie een dertigjarig bestaan voor deze inrich
ting verworven heeft. Jongelui voor onderscheidene am
bachten bestemd maken trouw gebruik van de lessen, zoo
wel in handteekenen als bouwkundig teekenen. Met het
beste succes werd in den afgeloopen cursus ook onderwijs
gegeven 111 het vervaardigen van schoenpatronen en wat
daarmede verwant is het teekenen van modellen uit bui-
tenlandsche vakbladen, enz., zoodat het teekenonderwijs ook
aan onze schoenenindustrie meer en meer diensten bewijst.
Aan het verslag van de commissie ontleenen wij dienaan
gaande het volgende: J
Gedurende dezen cursus werd ook door den directeur
speciaal onderricht gegeven in het vervaardigen van schoen-
patronen op de volgende wijze
Nadatde leerlingen, die het schoenvak beoefenen, bewij
zen hadden geleverd de noodige kunde en kennis van or-
nament-teekenen te bezitten, werden zij onderwezen in de
proportie van den menschelijkën voet en werd hun daarbij
vooral gewezen op alle voorkomende afwijkingendaarna
eekenden zij verschillende schoenen en laarzen naar model
genomen uit buitenlandsche vakbladen; dan leerden zij
eenige meetkunde, zooveel als noodig is om verschillende
derrbiüt iT" e0nsjt™ëeren^rrolgens theoretisch on
derricht m het vervaardigen van leesten en maatnemen naar
den natuurlijken voet en het overbrengen van die maat op
de leest en ten slotte het teekenen en uitsnijden van pa-
<Wn» ?00r ,s?boe"eVeerst het grondpatroon en
daarna verschillende details voor het schoeisS.
iW.; T'ge Jf,en werd in het belanS der schoenenin-
dustrie in deze richting gestreefd.
Fabrieks— en Hand elsnijverheid.
.d?n ganf zal«n in de leerlooierijen en
reeds Tn de'al 4 ,al2r'™en. f"wijzen wij naar hetgeen
naar hè?ver? SC^eene be3chouwl"g<™ >'a besproken en voorts
S' f rer3laS df commissie, voorkomende in de rubriek
//Werkzaamheden der kamer.
steden Taf T"8" T'j °ns 0p de hooSte konden
stenen, ian het navolgende worden vermeld;
en fïlBle scboeru nfabriek der heeren Van der Heijden
en van Gnnsven alhier welke steeds aan vele handen
volop werk verschaft en die zich zoowel voor militaire
verwTerf hW T P"ticulier scboeisel goeden naam
wierf, bleef op denzelfdeu voet werkzaam.
Op de voornaamste paardenlederfabriek werd in het
afgeloopen jaar aanzienlijk meer leder bereid, dan in 1886
Het artikel is geregeld te plaatsen en in deze omstandigheid
vindt de fabrikant door meerderen omzet vergoeding voor
de geringe winst per stuk.
De voornaamste schachten fabriek telt thans 15 knechts,
i v-,lüeien eregeld toe, wat als bewijs voor de
deugdelijkheid van het fabrikaat mag gelden. De prijzen
laten te wenschen over door de hevige concurrentie van
groote buitenlandsche fabrieken.
In de werkplaatsen der Nederlandsche fabriek van leder-
artiKelen te Baardwijk werd de arbeid geregeld voortgezet,
hoofdzakelijk bestaande in de vervaardiging van schoeisel
voor het Nederlandsche leger en voor dat in de koloniën.
daar een klein deel aangenomen van de voor het
leger hier telande benoodigde halve zolen tot reparatie van
gedragen schoeiselwaarvan tweemalen eene groote hoeveel
heid in het publiek werd aanbesteed.
De chagrinlederfabriek te Besoijen en de aldaar gevestigde
fabriek voor leestklaar schoenwerk mochten zich in een ruim
debiet verheugen vandaardat zij ook nu weder op ver
meerdering van personeel kunnen wijzen.
Gewaagden wij in ons vorig verslag van de overbrenging
der schoenenfabriek (firma A. van den Bergh) van BesoljeS
naar Waalwijk, thans moeten wij melden dat die fabriek, met
welker aanbouw hier reeds begonnen was, verplaatst is naar
s IjoscIi. lengevolge hiervan vestigden verschillende
schoenmakersgezinnen uit de Langstraat zich aldaar.
De lijm fabriek werkte gedurende het jaar 1887 op den-
26 i f i Vr,°eger* De P"izen van het gefabriceerd
artikel blijven gedrukt tengevolge van buitenlandschen invoer.
Er werd gefabriceerd 16 *17 duizend KG. lijm, waarvoor
ca. 120 duizend KG. lijmvleesch werd verwerkt.
Handel.
Huiden.
Het afgeloopen jaar was voor den huidenliandel niet voor-
deelig. De zaken waren merkelijk minder
De aanvoer uit Antwerpen naar Nederland kan geraamd
worden op pm. 90000 huiden, terwijl uit Havre pm. 50000
stuks werden aangevoerddoch deze aanvoer bestaat meer
uit Je en 3e qualiteit huiden in diverse soorten terwijl
An werpen meestal gezouten La Plata ossenhuiden en enkele
partijen koehuiden leverde. Droge werden weinig aange-
bestemd gedeelte was voor Noordbrabant
Van uit Amsterdam en Rotterdam werden naar deze streek
verzonden circa 60000 huiden, meestel runder- en buffel-
^uiden u't Nedl. O. I. bezittingen, terwijl Londen voorna
melijk huiden uit Engelsch-Indische bezittingen leverde.
De prijzen der La Plata huiden, de Liebigsossen als de
beste en meest geregelde van qualiteit tot maatstaf nemen
de, waren:
de zwaren van fr. 7 7 tot fr. 65
lichten 72 60 Per 50 KG*
De exploitatie der Laplata berichten over cholera ver
bod van invoer van vleesch in Brazilië en het daaruit
voortspruitende deficit in de slachtingen, deden de prijzen
in Januari aanzienlijk omhoog gaan, welke rijzing in Fe
bruari nog door groote aankoopen voor Engeland bevorderd
werd. De hooge prijzen handhaafden zich tot in September
toen eene daling intrad die door voortdurende flauwe
stemming der markt aanhield en de prijzenterwijl wij dit
schrijven, gebracht heeft op ongeveer fr. 60 voor 25-32
KG en fr. 50 voor 20-25 KG. Hit geldt voor prima waar,
tweede soort inferieure waar zijn naarmate nog beduidend
meer teruggeloopen.
De prijzen van O.-I. runder- en buffelhuiden waren zeer
verschillend en varieerden als volgt
Zware runderhuiden 5640 ct.
üchte 68—54
Buffelhuiden 3622
per half kilo.
Iul. huiden en vellen waren het geheele jaar door flauw
gestemd en reculeerden minstens 5 a 6 ct. per KG voor
alle soorten. 1
Leder
Hoewel de handel in leder steeds belangrijk blijft was de
h^huRM ®lilder °m™ng"ik dan vroeger; de invoer van
het bu.tenland en de gedrukte prijzen belemmeren den gano-
van zaken zeer. 5 D
Schors..
Doordien de verhouding van ruwe huiden en gelooid leer
in 86 tamelijk goed was, waren er door de meeste looiers
meer huiden dan gewoon ingewerkt; dientengevolge kwam
er in het voorjaar behoefte vooral aan Geldersche schors,
hetgeen eene verhooging van pm. 80 a 90 ct. per 65 KG.
op het gewin van '86 maakte, welke prijzen zich nagenoeg
voor het gewin van 1887 konden staande houden; doch in
den loop van het jaar liepen de prijzen weder tot ƒ4.
4,50 vrijstroom terug. Men is daarom dan ook algemeen
van gedachte, dat he& gewin '88 eene flinke verlaging ten
gevolge zal hebben. Hoewel de handel over het geheel
traag waseen gevolg der teruggaande prijzenwerden er
gedurende het jaar toch nog 41 schepen in de Waalwijksche
haven gelost, inhoudende pl.m. 1 i/s millioen KG. Geldersche
schors.
In tegenstelling met de Geldersche onderging de Eransche
schors slechts een geringe verlaging; over het geheel ver
mindert in deze streek het verbruik van Eransche schors.
In Garouille, Valonea en andere looistoffen bleven de
prijzen stationair vooral wordt de aanvoer van Garouille
steeds grooter, niettegenstaande sommige looiers weder met
eene geringe wijziging op het oude sjsteem terugkomen.
Samenstelling en werkzaamheden der kamer
in 1887.
De kamer is samengesteld uit de heeren
J. B. TIMMERMANS Wz., voorzitter
S. FANO, onder-voorzitter i treden af in 1889.
A. C. ZIJLMANS.
C. G. VAN DER HEIJDEN/
J. B. VAN DER HEIJDEN Iwerden herbenoemd in 1887.
I. W. VAN LIEMPTsecretaris.
De werkzaamheden der kamer waren niet minder dan
vroeger. Behalve eenige adressen, die zij aan de hooge
regeering in t belang dezer gemeente en harer naaste om
geving of in 't algemeen belang inzond, waartoe zij of op
eigen initiatief of op uitnoodiging van kamers van koop-
ïandelgemeentebesturen of andere corporaties aanleiding
vond, gat de kamer gehoor aan de roepstem van eenige
industrieelen, ter bijwoning eener bijeenkomst te Utrecht
en later te Amsterdam, waarin zou behandeld worden of de
tegenwoordige handelspolitiek wel de ware is ter bevorde
ring van den bloei der Nedl. nijverheid. Tot voorberei
ding, de leiding der vergaderingen en der algemeene werk
zaamheden werd een comité benoemd, bestaande uit de
heeren J. C. vau Marken Jr, voorzitter, Delft; C. J
Lanters Jr., Alkmaar; Armand Diepen, Tilburg; P. Smidt
van Gelder, Amsterdam; E. Koechlin, den Haag; J. B.
timmermans Wzn., Waalwijk; D. J. van Wijk, Gelder-
rnalsen Mr. J. G. Schölvinck, Amsterdam, secretaris. In
de te Utrecht gestelde motie, die met bijna algemeene stem
men werd aangenomen, werd o. a. besloten, dat er aan eene
commissie van industrieelen zou worden opgedragen:
//Voor eiken tak van nijverheid in het bijzonder gegevens
te verzamelen waaruit kan blijken of- en zoo ja-de Nedl.
„nijverheid in ernstig gevaar is gebracht door de han
delspolitiek, die in het buitenland wordt gevold."
Tegen 21 Juli 1887 deed de kamer eene oproeping tot
de lederindustrieelen, ter vergadering in Musis Sacrum alhier,
welke door 64 belangstellende fabrikanten werd bijgewoond.
Uit de vertegenwoordigde plaatsen werd eene commissie be
noemddie de navolgende rapporten heeft uitgebracht.
Dongen.
LEERLOOIERIJ. De sluiting der Duitsche grenzen en
de nagenoeg vrije invoer uit Duitschland e,n Frankrijk, heeft
tengevolge gehad, dat de productie van overleder met 60
pet is verminderd.
De gemiddelde productie per jaar bedroeg
stuks wicht waarde arb. Icon v.
van 1874-1881 36000 145000 k. f260000 TsTo'oO^*
1881-heden 16000 65000 k. f116000 f13000
minder 20000 80000 f144000 f 17000
Vestiging van nieuwe industrie, b.v. van fijn leder, zon
der bescherming onmogelijk.
De uitvoer van zoolleder bedroeg vddr 1881 20 pet der
productie, vertegenwoordigende eene waarde van f160000.
Ihans bedraagt hij niets meer.
Wordt vervolgd.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond
Abonnementsprijs per 3 maanden J1,Q0.
Franco per post door het geheele rijk f ],15.
Brieven ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
rrr^(ileftftntlön 1_7i reSel* °>60 daart-o en 8 cent per regeJ,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, morden 2maal berekend. Adrertentiën voor Duitsch-
Aa" r Y?rden all®en aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
