Nummer 64.
Zondag 12 Augustus 1888.
lle Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
"VUnTZET-A.,
ANTOON TIELEN,
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Frankrijk.
UITGEVER:
Waalwijk.
Het volgende nummer zal a. s.
Dinsdag namiddag worden uitge
geven; advertentiën daarvoor be
stemd worden ingewacht dien dag
uiterlijk tot 12 uur 's middags.
6
E. Werner.
I
Waalwyksche en Langstraatsche Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels f 0,60 daarbo /en 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
A.dolp Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
De dag van Woensdag is te Parijs betrek
kelijk goed afgeloopen. Er hebben scher
mutselingen plaats gehad, zooals men hier
onder zal zien, en er is eene bom geworpen,
die gelukkig niet ontploft is. Behalve dat
zijn de revolutionnairen van alle water, die
zich in den lijkstoet van burger Eudes ver
drongen, tot onmacht gedwongen door de
afdoende maatregelen, welke genomen waren.
Parijs heeft bij deze gelegenheid kunnen zien
defileeren, al wat het bevat aan communards,
anarchisten, socialisten en grevisten. 't Was
geen verheffend schouwspel, maar 't heeft ten
minste bewezen, dat de orde veel sterker is
dan al hare vijanden vereeuigd. De politie
heeft haren plicht gedaan met werkelijke dap
perheid, zich meester makende van de roode
vlaggen, welke de manifestanten wilden ont
rollen voor de aankomst op het kerkhof.
Natuurlijk heeft dit machtsvertoon onder de
menigte een beweging veroorzaakt, noodlottig
voor eenvoudige nieuwsgierigen. Tal van
personen zijn geslagen en gekwetst, maar
dooden zijn er niet gevallen. Natuurlijk
zullen de schermutselingen wel overdreven
worden voorgesteld, maar de dag is in lange
na niet slecht geweest, als men let op de
vrees, die men vooraf koesterde.
Turkije neemt de leer van het Italiaansch
kabinet betreffende Massowah niet aan. Het
blijft zich beschouwen als suzerein van dat
grondgebied en duldt slechts tijdelijk de aan
wezigheid van Italiaansche troepen aldaar.
Men geeft bij de Porte niet toe, dat de ca
pitulaties kunnen worden afgeschaft zonder
DOOR
De heer Witold was zoo boos, dat hij den
brief op den grond smeet. „Zoo iets te moeten
lezen 1 t Is meesterlijk verzonnen van die vrouw!
Ze weet even goed als ik, dat Waldemar een
eerste stijfkop is. Als ze hem jaren achtereen
bestudeerd had, zou ze hem niet beter in zijn
teere punt hebben kunnen treffen. De gedachte
alleen, dat men hem dwang zou kunnen opleg
gen, brengt hem al buiten zich zelf. Al bewoog
ik nu hemel en aarde om hem terug te houden,
hij gaat toch, al is 't maar om te toonen dat hij
een eigen wil heeft. Wat zegt gij er van
Doctor Fabian scheen geheel in de familie
omstandigheden ingewijd te zijn en de aanstaande
samenkomst, indien al op andere gi'onden, met
denzelfden angst en schrik te gemoet zien.
„Om Godswil 1" zeide hij bezorgd. „Als Wal
demar zich ook te C. op zijne gewone manier
aanstelt, wat zal zijne moeder dan wel van hem
denken
„Dat hij naar zijn vader aardt en niet naar
haar,* antwoordde de landheer met nadruk. „Zóó,
iuist zoo moet zij Waldemar zien, en dan zal 't
mar wel duidelijk worden dat hij nooit een ge
schikt werktuig voor hare intriges kan wezen
want dat er weer intriges bij in 't spel zijn,
daaronder zou ik mijn liootd willen verwedden.
Of de vorstelijke geldbuidel is leeg ik geloof
eigenlijk dat hij nooit vol is geweest of er
moet weer een kleine politieke samenzweering
op touw gezet worden, waarvoor Wilicza, o zoo
gemakkelijk, zoo dicht aan de grenzen ligt. Wat
ze eigenlijk met mijn jongen voorhebben, dat
mag de hemel weten, maar ik zal er wel achter
komen en hem bijtijds de oogen openen.*
/Maar, mijnheer Witold,* vermaande de doc
tor, „zou 't wel goed zijn de oneenigheid in die
ongelukkige lamuie nog aan te wakkeren, nu de
moeder de hand ter verzoening uitsteekt? Was
hare formeele toestemming en anders dan
bij behoorlijk tractaat.
De Italiaansche gezant moge nu al de om
standigheden inroepen, welke zijne regeering
hebben doen besluiten tot bezetting van Mas
sowah, om deze haven tegen den mahdi te
beschermende sultan heeft bevolen eene
circulaire tot de mogendheden te richten om
de Italiaansche pretenties met kracht te weder
leggen.
De Fransche minister Goblet heeft ook
eene nota over dit onderwerp aan de Itali
aansche regeering gericht. Zij eindigt als volgt:
„Wij weten niet hoe Europa oordeelen zal
over de rechtstheorieën en de handelingen
van Italië. Indien Italie's handelwijze zou
kunnen leiden tot de opheffing der capitula-
tiën en onzer oude rechten te Massowah
dan zou ons niets anders overblijven dan
nota te nemen van deze nieuwe wijze van
handelen, volgens welke de capitulaties zou
den kunnen verdwijnen zonder eenig overleg
met de mogend beden. Wij hebben Italië
gewaarschuwd, en behouden ons voor daaruit
die gevolgtrekkingen af te leiden welke ons
belang ons voorschrijft in die gewesten, waar
wij krachtens regelmatigen titel gevestigd zijn.
In antwoord aan „de Nord" schrijft „de
Norddeutsche" betreffende de Massowah-
quaestie dat zij zich insgelijks zoude
verheugen over het herstel der goede betrek
kingen tusschen Italië en Frankrijk, indien
de oorzaak der stoornis niet gekomen was
van Frankrijk, dat in Massowah geen enkel
handelsbelang had.
„Het voorwendsel der Franschen", zegt de
Norddeutsche „is blijkbaar gezocht en de
gansche zaak bewijst dat Frankrijk van alle
mogendheden het minst waarde hecht aan
het behoud des vredes; het doet bijna zijn
best om geen enkele gelegenheid van hem
te verstoren te laten voorbijgaan."
'tKomt ons voor dat Bismarck's orgaan
de zaken overdrijft; maar hoe het zij, deze
zaak zal den Europeeschen vrede niet in
gevaar brengen.
Italië is nu met zijn kolonisatie-plannen in
't niet beter den vrede tot stand te helpen bren
gen
„Die zaak ziet ge geheel verkeerd in, doctor/
zeide Witold, met eene voor hem buitengewone
bitterheid. „Met die vrouw is geen vrede te slui
ten, als men zich niet onvoorwaardelijk aan hare
heerschzucht onderwerpt; omdat Nordeck dit niet
deed, haalde hij de hel in zijn huis. Nu, ik wil
hem ook niet opvijzelen. Hij had zijn gebreken
en kon eene vrouw het leven zuur genoeg ma
ken maar toch was 't de eerste oorzaak van al
zijn ongeluk dat hij die gravin Morynski tot
vrouw nam. Een andere zou hem misschien ge
leid of invloed op hem uitgeoefend hebben, maar
daartoe was een weinig hart noodig geweest en
van dat artikel heeft mevrouw Jadwiga nooit een
sikkepitje bezeten. Ongevoelig en harteloos is
ze haar geheele leven geweest en trotsch boven
dien. Nu, die zoogenaamde „vernedering* van
haar eerste huwelijk is door het tweede weer
goed gemaakt. 'tWas maar jammer, dat mevrouw
de vorstin Baratowski met haar gemaal en haar
zoon niet op Wilicza haar verblijf mocht hou
den. Dat heelt ze nooit kunnen verkroppen, maar
daarvoor had het testament gelukkig een stokje
Sestoken, en dat Waldemar niet nog later een
omheid begaat, daarvoor hebben wij met onze
opvoeding gezorgd.*
„Wij?* riep de doctor ontsteld. „Mijnheer Wi
told, ik heb hem onderwijs gegeven, zoo goed
als 't in mijn vermogen was en zoo als mij was
opgedragen, n.aar op liet karakter van mijn dis
cipel heb ik ongelukkig, nooit eenigen invloed
kunnen uitoefenen, anders
Hij aarzelde om voort te gaan.
„Andera was hij niet degeen geworden die hij
nu is/ vulde Witold lachend den volzin aan.
„Nu, maak u daarover geen gewetensbezwaren
Mij bevalt de jongen, zooals hij nu eens bestaat
en ondanks al zijne wilde haren. Als ge 't wilt,
heb ik hem dus opgevoedindien dit niet in
overeenstemming is met de; intrigante plannen
der Baratowski's, dan zal 't mij verheugen, en
als mijne opvoeding en hun Parijsche beschaving
morgen met elkander slaags raken, dan zal 't mij
nog meer pleizier doen. Dit is ten minste een
soort van wraak voor dat ondeugende epistel.'
Met deze woorden verliet de landheer het ver
trek. De doctor bukte zich, beurde den brief op,
die nog altijd op den grond lag, vouwde hem
openlijk conflict gekomen met den sultan
van Zanzibar, van wien de Italiaansche re
geering op heftigen toon grondgebied heeft
geëischt als schadeloosstelling voor gemis
aan beleefdheid tegenover koning Humbert
bij de verandering van vorst over Zanzibar.
Rusland schijnt Turkije nu langs een meer
omzichtig en weg tot handelend optreden in
zake de Bulgaarsche quastie te willen voeren.
De Porte heeft van haar gezant te St. Peters
burg bericht ontvangendat minister Von
Giers er op heeft aangedrongen, dat Turkije
van de spoorwegquaestie VacarelBellona
zou gebruik maken om langs militairen weg
bezit te nemen van Oost-Rumelië, dus die
quaestie als stok te gebruiken om den hond
te slaan.
Men heeft echter in Konstantinopel nog
geen zin zich de vingers te branden.
PMO—M—jM—b—hb—a—f
De gewapende macht heeft Woensdag de
handen vol gehad bij de begrafenis van ge
neraal Eudes. Reeds vroeg was een groote
menigte op de been en alles ging rustig, tot
de komst van Rochefort en Basley. Beiden
werden met kreten: „leve de commune be
groet. De stoet werd voorafgegaan door de
aardwerkers-werkstakers en de koffiehuis
bedienden. Achter den lijkwagen kwamen
de redacteurs van „l'Homme libre," „l'Intran-
sigeant" en le >le Cri du .Peuple," waarbij
zich ook Louise Michel had gevoegd. Op
den boulevard Voltaire werden roode vlag
gen in den stoet ontplooid, en op het oogen-
blikdat een commissaris van politie last
gaf die vlaggen in te halen ging een revol
verkogel rakelings langs zijn hoofd en kwam
terecht in de etalage van een kapper.
Onmiddellijk volgde een formeel gevecht
tusschen de gendarmen, die den commissaris
van politie kwamen ontzetten, en de menigte.
Onder deze schermutseling werd Rochefort,
zorgvuldig dicht en zeide met een diepen zucht
„En ten slotte zal 't toch lieetenij Een zekere
doctor Fabian heeft den jongen erfgenaam opge
voed. O, rechtvaardige hemel
De heerlijkheid Wilicza, die Waldemar Nor
deck geërfd had, lag in een yan de oostelijke
provinciën des lands en bestond uit zeer uitge
breide gronden, welker middelpunt het oude
kasteel Wilicza met het landgoed van dien naam
was. De wijs, waarop de overleden Nordeck in
het bezit dier heerlijkheid was gekomen en hoe
hij eindelijk de hand eener gravin Morynski
had verworven, bood slechts een nieuwe bij
drage tot de in onzen tijd4 zoo dikwijls herhaalde
voorbeelden van het te gronde gaan van oude,
eens rijke en machtige adellijke families en liet
opkomen van nieuwe burgerlijke elementen, wie
met den rijkdom ook de macht ten deel viel,
die de eersten zich eens als hun uitsluitend voor
recht toeëigenden.
Gx-aaf Morynski en zijne zuster hadden vroeg
hunne ouders verloren en waren onder de voog
dijschap hunner bloedverwanten gesteld. Jad
wiga ontving hare opvoeding in een klooster en
toen zij dit verliet, had men reeds over hare
hand beschikt. Dit was niets buitengewoons in
die adelijke kringen, en ook de jonge gravin zou
zich onvoorwaardelijk onderworpen hebben, in
dien de voor haar bestemde echtgenoot slechts
van gelijke geboorte als zij, ten minste een zoon
van haar eigen volk was geweest. Maar juist
haar had men tot het werktuig verkozen, om
zekere familieplannen ten koste yan eiken prijs
te verwezenlijken.
In de streek, waar de meeste leden der familie
Morynski woonachtig waren, had zich voor ëenige
jaren een zekere Nordeck gevestigd, een Duit-
scher van lage geboorte, maar die in het bezit
van groote rijkdommen was gekomen. De toe
stand der provincie was destijds van dien aard,
dat 't voor een vreemdeling minder moeilijk was
dan anders om gronden aan te koopen. De na
weeën van den laatsten opstand, die zoo hij al
aan gene zijde van de grenzen was uitgebroken,
de Duitsche landen niet geheel gespaard had,
deden zich alom gevoelen. Een groot ded der
edellieden was voortvluchtig of verarmd, tenge
volge van de offers, die ze voor hun vaderland
die met de kinderen van generaal Eudes in
een rijtuig was gezeten door een groep pos-
sibilisten gedwongen het rijtuig te verlaten,
en na een paar slagen en duwen ontvangen
te hebben heeft hij zich in veiligheid weten
te brengen.
In de vestibule van de mairie in het Xle
arrondissement is, bij het voorbijtrekken van
den stoet, een bom geworpen, die gelukkig
niet uiteengesprongen is.
Op het kerkhof zijn verscheidene redevoe
ringen uitgesproken, waaronder ook een door
Louise Michel; al deze toespraken eindigden
met het gewone knaleffect„Leve de com
mune
Een vijfentwintigtal arrestaties hebben plaats
gehad en het aantal gewonden is belangrijk,
men zegt 40.
Over de werkstakingen is nog geen
gunstiger nieuws te melden. Integendeel, in
de provincie, zooals te Lyon en te Rijsel
en omstrekenbreiden de werkstakingen
zich uit.
Alleen te Axniens schijnt het rustiger te
warden.
Ook in het Noorden van Frankrijk
hebben overstroomingen groote schade ver
oorzaakt. In de landstreek tusschen Maresqel
en Beaurainville (Pas de Calais) heeft een
wind- en waterhoos ontzaglijke verwoestingen
aangericht.
Op vele plaatsen stond de spoorweg 11/3
meter onder water.
Een spoortrein van Atrecht naar Bologne
is ontspoord op de plek, waar de overstrooming
den weg onklaar had gemaakt. Drie waggons
werden verbrijzeld en verscheidene reizigers
bekwamen verwondingen, waaronder eenigen
zeer ernstige.
Het gerechtshof der Monden van de
Rhone heeft Fielouxdeu bindedie een
moord pleegde op zijne hem ontrouwe vrouw,
vrijgesproken.
Men meldt uit Algiers
De schade, door de sprinkhanen aange
bracht alléén in het arrondissement Sedrata,
hadden overgehad, en zpo viel het Nordeck niet
moeilijk, de met schulden bezwaarde goederen
tegen de helft der waarde over te nemen en al
lengs in het bezit eener heerlijkheid te geraken,
die hem een plaats onder de eerste grondbezit
ters des lands verzekerde.
Wel is waar, was de parvenu iemand van zeer
weinig beschaving en had hij een terugstootend
uiterlijkook bleek het weldra dat hij een ka
rakterloos en wispelturig man wasmaar zijne
onbegrensde rijkdommen gaven hem niettemin
eene macht en invloed, die zich slechts al te
schielijk in den geheelen omtrek deden gevoelen,
vooral toen zij zich op bepaald vijandelijke wiis
tegen alles richtten wat Poolsch heette, mis
schien wel uit wraak dat al de aristocratische
en Slavische bewoners der naburige landgoede
ren zich met onverholen minachting op een af
stand bleven houden. Hetzij nu dat men van
dezen kant onvoorzichtig te werk was gegaan,
hetzij dat de sluwe vreemdeling op zijn eigen
hand voor spion gespeeld had, hij kwam althans
eenige kuiperijen van de andere partij op het
spoor. Dit maakte hem tot een zeer gevaarlij
ken tegenstander en zijne vriendschap tot een
noodzakelijk kwaad. Ten koste van eiken prijs
moest men den man winnen, die, zooais men reeas
sedert lang wist, wel te winnen zou zijn. Door
omkooping kon men bij den millionnair natuur
lijk niets gedaan krijgen en zoo bleef slechts
zijne ijdelheid over, die hem de vermaagschap-
ping met een der adellijke Poolsche families als
uiterst gewenscht deed voorkomen. Misschien
leidde de omstandigheid, dat Wilicza tot voor
omstreeks een halve eeuw in het bezit van de
familie Morynski was geweest, de keus juist op
de kleindochter van den laatsten eigenaarmis
schien was er ook geen ander geslacht dat een
dochter of zuster het offer wilde laten brengen,
dat men van de arme, afhankelijke wees ver
langde. Het streelde den onbeschaafden parvenu,
dat de hand eener gravin Morynski voor hem
bereikbaar was; een huwelijksgift was hem on
verschillig; hij legde er zich dus met de borst
op toe om dit plan te doen gelukken, en Jad
wiga zag reeds bij hare intrede in de wereld
een toekomst voor haar geopend, waartegen hare
ziel in opstand kwam.
(Wordt vervolgd.)