N.immer 28. Zondag 7 April 1889. 12e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
YHSTETA,
ANTOON TIELEN,
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Belgie.
UITGEVER:
Waalwijk.
64
E. Werner.
en LaiiptraaJsche Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden/1,00.
Franco per post door het gehceie rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Ad verten tiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, -worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden aileen aangnomen loor het advertentiebureau van
Adolï Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
De groote generaal heeft de vlucht geno
men. Hij is in Belgie, te Brussel. Hij heeft
gemeend zelfs de aanvraag niet te moeten
afwachten tot machtiging om een vervolging
tegen hei-li in -cr*"stellei "'iilte Parijs het
belangrijke proces tegen de leiders üer p.
triotten-liga wordt gevoerd, heeft Boulanger
het noodig geoordeeld de grens te leggen
tusschen hem en zijne vervolgers zooals
hij de regeering noemt.
't Is wel een indrukwekkende figuur die
aldus het veld ruimt nu 'ter op aan komt
rekenschap af te leggen van zijn woorden en
daden Zoo verlaat men zijn post niet als men
zich aan 't hoofd heeft gesteld van een be
weging; men laat zijn vrijheid of zijn leven
als de zaak, waarvoor men strijdt en werkt,
dat eischtmaar Boulanger maakt een uit
stapje naar Brussel en richt van daar een
proclamatie aan de Franschenwaarin hij
mededeelt, dat hij in 't lieve vaderland zal
terugkeeren als alles voor hem in gereed
heid is gebracht. Of men in Brussel erg in
zijn schik is met de tegenwoordigheid van
den grooten man valt te betwijfelen de
regeering van Belgie zou door den onruststo
ker allicht in moeielijkheden kunnen komen,
doordien de generaal zich door zijn hoog
dravende proclamatie verheft tot pretendent
en als zoodanig zijn uitlevering kan worden
aangevraagd als de Belgische regeering
zelve 't den generaal niet duidelijk aan
zijn verstand brengtdat zij zich zeer ver
eerd gevoelt door zijn tegenwoordigheid, maar
't toch maar beter vindt als hij hoe eer hoe
liever vertrekt.
Als de generaal nu verder zich van 't po
litiek leven wilde terugtrekken zou 't voor
de Fransch: regeering misschien een uit
komst zijn, maar daaraan denkt hij niet en
toch heeft het boulangisme door 's generaals
vlucht een knak gekregen als nimmer te vo
ren; de boulangistische afgevaardigden zijn
letterlijk verpletterdte meer daar zij van
Het voorval in de houtvesterswoning op de
grenzen, dat niet geheim kon blijven, daar het
met den dood van den houtvester zulk een on-
gelukkigen afloop had gehad, bracht natuurlijk
een geweldige opschudding op Wilicza teweeg.
Niets kon de vorstin onaangenamer zijn dan zulk
een openlijke en bloedige twist. Doctor Fabian
en de administrateur waren er diep door getrof
fen, eD de ondergeschikten, al naarmate zij op
de hand van den landheer of de vorstin waren,
verdeelden zich in twee partijen, die zich harts
tochtelijk voor of tegen de zaak verklaarden.
Slechts een persoon verheugde er zich in, on
danks den tragischen afloop de assessor Hu-
bert. Hij bevond zich juist zooals we gezegd
hebben, ten huize van den administrateur; het
voorgevallene bracht hem onmiddellijk op de
hoogte van den stand der zaken, gaf hem in
zijne ambtelijke betrekking toegang tot het kas
teel, dwong mijnheer Nordeck persoonlijk met
hem om te gaan altemaal zaken, waarop Hu
bert reeds lang heimelijk gehoopt had, zonder ze
tot dusver te kunnen bereiken.
Waldemar had hem zoo kort mogelijk mede
gedeeld, dat hij, tot zelfverdediging verplicht, den
houtvester üsiecki had doodgeschoten, i adatdeze
een moordaanslag op hem had beproefd. Hij had
den beambte tevens verzocht, de noodige stappen
te doen om de zaak te L. aan te geven en zich
tot elke nadere inlichting bereid verklaard, en
de vertegenwoordiger van het politiebureau te L.,
had zich als een groot man in de openbaring-
zijner werkzaamheid doen kennen. Met een woe
denden ijver legde hij zich toe op het ondeizoek,
dat hem was opgdragen, en maakte de ongetoof-
lijkste voorbereidingen daartoe, maar alles te
vergeefs. Hij wilde natuurlijk in de eerste plaats
het dienstdoend personeel van den houtvester
als getuigen van het voorgevallene in verhoor
niets wisten en de royalisten en bonapar-
tisten zien, dat zij leelijk beetgenomen zijn.
Reeds hebben twee voorname leden der bou
langistische fractie hun ontslag genomen uit
het boulangisten comité en de republikeinen
juichen en jubelen over's generaals onhan
digheid dat 't een aard heeft.
Intusschen is Donderdag bij de kamer
eene aanvraag ingekomen van de regeering,
tot yo. "jing van Boulanger.
De voorzitter gaf het "-«ord, aan den mi
nister van justitie. Een geweldig rumoei
ontstond er nu. Verscheidene leden werden
tot de orde geroepen en over Baudry d'Asson
werd de censuur uitgesproken, omdat hij ge
zegd had dat men zich schamen moet lid
dezer kamer te zijn.
In den verderen loop der zitting was een
tijdlang het rumoer oorverdoovend. Paul de
Cassagnac beleedigde de ministers. Laur
gaf uit zijnen naam en dien zijner vrienden
te kennen dat zij begrepen wenschen te
worden in de vervolging. Er werd geroe
pen „Leve de republiek en ook >Leve
Bou'anger
De kamer heeft de commissie voor de
aanvrage ter vervolging benoemd. Alle
leden waren daarvoor gunstig gestemd be
halve Cassagnac.
De kamer heeft ten slotte de aanvraag tot
machtiging om Boulanger te vervolgen goed
gekeurd met 355 tegen 203 stemmen.
Het einde der zitting van de kamer, vóór
de stemming kenmerkte zich door rumoerige
tafereelen. Toen tot onmiddellijke beraad
slaging over de aanvraag der regeering be
sloten wasnoemde Paul de Cassagnac het
requisitoir een weefsel van leugens. Tirard
zeide dat de regeering een man vervolgen
wil, die de republiek trachtte omver te wer
pen en dat zij het land wil behoeden voor
een burgeroorlog. Een amendement van
Dreyfus, strekkend om Boulanger te brengen
voor het hof van assises werd verworpen
met 504 tegen 70 stemmen. Baudry d'Asson
besteeg de tribune en bedreigde den voor
zitter. Vervolgens had de stemming plaats.
Uit Madrid verneemt de Standard* dat
nemenmaar den volgende dag vond men de
houtvesterswoning ledig en gesloten. De lieden
hadden liever niets met al den rechterlijken om
slag te maken gehad en een reeds lang vooiaf
beraamd plan ten uitvoer gebracht, door gedu
rende den nacht de grenzen over te trekken. Hun
nauwkeurige bekendheid met de streek maakte
hun dit niet moeilijk, ondanks de scherpe bewa
king die er van beide zijden plaats had. Zij
hadden zich ongetwijfeld bij de opstandelingen
gevoegd, wier verblijf zij gemakkelijk konden
opsporen, en waren aldus ontsnapt aan der. arm
der gerechtigheid, die zich door bemiddeling van
den assessor zoo verlangend naar hen uitstrekte.
Hubert was ontroostbaar.
z/Ze zijn weg!" zeide hij diep terneergeslagen
tot. den administrateur. „óeen een is er achter
gebleven
//Dat had ik wel vooraf kunnen zeggen/ merkte
Frank aan. 't Was in de gegeven omstandigheden
het verstandigst wat de menschen konden aan
vangen. Ginos zijn ze veilig voor een onderzoek
dat her. waarschijnlijk als medeschuldigen zou
ontmaskerd hebben."
„Maar ik wilde hen in het verhoor nemen
riep de assessor verstoord. „Ik wilde dien ge
heel en troep gevangen zetten."
„Juist daarom wilden zij zich liever onzichtbaar
maken en, om u de waarheid te zeggen, ben ik
blij dat het zich op deze wijs heeft ontwikkeld.
De woeste bende daar ginds was altijd gevaar
lijk voor onsnu zijn wij hen zonder verderen
omslag kwijt; terugkomen zullen ze niet licht
en dus laat hen loopen Mijnheer Nordeck
verkiest bovendien nipt, dat er veel ophef van de
zaak wordt gemaakt.*
„Mijnheer Nordeck heeft in dit geval niets te
verkiezen," verklaarde Hubert op zijn plechtig-
sten en streng ofïicieelen toon. „Hij moet zich bui
gen voor de wet, die het strengst en nauwkeurigst
onderzoek eischt. Wel is waar is de geheele zaak
in zoover ze hem betreft, aan geen twijfel onder
hevig. Hij heeft slechts zijn eigen leven verde
digd en niet eer geschoten, dan nadat de hout
vester dit op hem liad gedaan. Zijne verklaring
in - dit opzicht wordt door het getuigenis van den
koetsier, door het ontvluchten van het dienst
doend personeel, in een woord door den gehee-
len stand van zaken bevestigd. Hoogstens zal
het Engelsch-Marokkaansche geschil bijge
legd is. De sultan staat toe dat de Engel-
sche kabel aan land gebracht wordt, en heeft
beloofd de factorijen te Kaap Juby verder
ongemoeid te zullen laten.
Er is een keizerlijke kabinetsorder over de
ramp bij Samoa openbaar gemaakt, waarbij
diep leedwezen wordt uitgesproken over het
door God beschikte verlies aan officieren en
manschappen, die nog pas in December j.l.
hun leven in getrouwe plichtsvervulling voor
den kAzer en het rijk hadden verbonden. De
keizer verwacht dat het vertrouwen der marine
op hare voortdurende ontwikkeling door deze
ramp niet geschokt zal blijken. Het voorbeeld
van hen die. hunnen plicht doende, verschei
den zijn moge voor de marine voor altijd
eene leidster zijn, om haar voor het heil en
den roem van het vaderland hare taak ook
verder te doen vervullen.
De staatssecretaris van het ministerie van
marine heeft in den Duitschen rijksdag het
woord genomen voor een verklaring betref
fende de Samoa ramp. De beide schepen
Eber en Adler zullen vervangen worden en
de zorg in de ruimste mate voor de achter
geblevenen van de verongelukten rekent de
regeering zich als een plicht. Gevaar voor
Europeanen is er voor 't oogenblik naar allen
schijn niet en de geest der inboorlingen schijnt
niet bepaald vijandig.
De afzending van een voldoend sterke vloot-
macht is noodzakelijk, omdat Amerika reeds
de afzending van drie schepen heeft bevolen
en om te voorkomen, dat men zou denken
dat Duitschlands belangstelling in zake Samoa
verkoeld is. Voor de uitterusten expeditie
is men reeds ijverig in de weer.
De regeering der Vereenigde Staten heeft
een drietal schepen bevel gegeven naar Sa
moa te stevenen en een tweetal andere moeten
zich tot een vertrek naar Samoa gereed
houden.
Naar de Daily News uit Rome verneemt
bevestigen de laatste depêches uit Massowah
het bericht, dat de koning van Abessinie
gesneuveld is in een veldslag tegen de der-
men hem met eenige gerechtelijke vragen lastig
vallen en dan onvoorwaardelijk vrijspreken. Er
gaan hier echter nog geheel andere diDgen om
we hebben hier ontegensprekelijk met een op
roer, met een samenzwering te doen
„Óm Gods wil!" riep de administrateur terwijl
hij opsprong begint ge al weer daarvan?"
„Met een samenzwering te doen," eindigde Hu
bert den volzin, zonder zich van zijn stuk te la
ten brengen. „Ja, mijnheer Frank, dat was het
alle feiten spreken daarvoor."
„Onzin!" zeide de administrateur zonder om
wegen. ,,'tWas een muiterij tegen den landheer
persoonlijk en niets meer. Bij Osiecki en de
zijnen waren de gewelddadigheden aan de orde
van den dag en de vorstin liet dat alles zijn
gang gaan omdat zij en hare bevelen onvoor
waardelijk geëerbiedigd werden. Van gehoor
zaamheid aan een ander wilde die ruwe troep
niets weten, en toen mijnheer Nordeck hen die
wilde inscherpen en toonen wie de baas was
grepen ze naar hun geweren. Elk ander zou in
zijne plaats verloren zijn geweest, maar hem
hebben zijne geestkracht en koelbloedigheid gered.
Hij schoot dien moordenaar, dien Osiecki, zonder
plichtplegingen neer, en dit boezemde de anderen
zulk een ontzag in, dat geen hunner zich meer
durfde roeren. De zaak is zoo helder en duide
lijk mogelijk en ik begrijp niet, hoe ge daar
achter alweer een samenzwering zoekt."
„En hoe verklaart ge dan de tegenwoordigheid
van freule Morynsky te dier plaatse viel de
assessor hier in op zulk een trionileerenden toon,
alsof hij met dit woord een aangeklaagde van de
hem ten laste gelegde misdaad overtuigde. „Wat
had de gravin in de houtvesters woning te maken,
die twee uren van ltakowicz ligt en tot Willicza
behoort? We weten immers maar al te goed,
welk een rol zij en de vorstin in den geheelen
opstand spelen. Bij dat volk zijn de vrouwen
het allergevaarlijkst. Alles weten ze, alles leiden
zehet gansche net van staatkundige intriges
berust in hare handen en freule Morynski is
een echte dochter van haar vader, de volgzame
leerling harer tante. Hare aanwezigheid in de
houtvesterswoning is ten zonneklaar bewijs dat
er een samenzwering bestaat. Zij haat haar neef
met al het fanatisme van haar volk zij alleen
heeft dien sluipmoord beraamd. Daarom stond
wischen, nabij Metemeh. Het schijnt dat de
Negus getracht heeft koning Menelek over te
halen hem tegen de derwisehen bij te staan,
doch dat Menelek dit geweigerd heeft. De
Italiaansche ministerraad houdt naar aanlei
ding van het bovenstaande eene buitengewone
vergadering. Men vreest dat de zaak der
opvolging op den troon van Abessinie moei
lijkheden zal opleveren. Menelek en de
Debeb-derwischen maken daarop aanspraak
omdat de Negus kinderloos overleden is.
In Rumenie heeft men weer eens een mi-
nisterieele crisiszijn ontstaan te danken
hebbende aan verschil van mecniug in net
kabinet zelf, over door den minister van jus
titie voorgedragen benoemingen in de rech
terlijke macht.
Uit Odessa wordt aan de Standard gemeld,
dat de Russische regeering beslist heeft dat
Askinoff zal worden geïnterneerd in een door
hem zeiven goedgekeurde plaats 'des rijks
onder belofte zijnerzijds van geen nieuwe
expedities meer te zullen op touw zetten
zonder machtiging van de regeering.
Boulanger is te Brussel en denkt er gerui-
men tijd te blijven. Zonder dat iemand er
iets van wist, is hij Dinsdag morgen, met den
nachttrein uit Parijs, dus te half zes te Brus
sel aangekomen en heeft zijn intrek genomen
in het Hotel Mengelle in de Rue Royale.
Van uit Parijs was de Brusselsche politie
verwittigd, doch te laat en de generaal was
reeds lang tusschen de Brusselsche muren,
toen men de Parijsche treinen ging bewaken.
Dinsdag avond heeft Boulanger van de tele
foon tusschen Brussel en Parijs gebruik ge
maakt om een manifest te telefoneeren. Eerst
toen werd het bekenddat de Fransche
agitator er reeds was.
Woensdag morgen is Boulanger met graaf
Dillon naar Mons gegaan, waar Rochefort
met zijn nicht vertoefde, en met dezen is de
ze op eens, als uit den grond opgerezen, te mid
den van de oproerlingendaarom trachtte ze
mijnheer Nordeclc zijn revolver te ontrukken,
toen hij op Osiecki aanlegde, en hitste dezen en
zijn volk aan, om een poging tot moord op hun
meester te wagen. Maar die Waldemar is toch
een buitengewone persoonlijkheidNiet alleen
bedwong hij het geheele oproer, maar hij ver
zekerde zich ook van de opstookster en voerde
haar met geweld naar Willicza.
Ondanks al haar tegenstreven, heeft hij zijne
verraderlijke nicht aan hare aanhangers ontrukt
en haar in de slede naast zich gezet, en is toen
met haar aan den haal gegaan, alsof leven on
dood er van afhingen. En denk eens, hij heeft
haarzoolang de rit duurdemet geen enkel
woord verwaardigdgeen syllabe spraken ze met
elkaar, maar hare hand heeft hij geen oogenblik
losgelaten, om elke poging tot ontvluchten te
verlui deren. Ik weet dat alles precies den koet
sier heb ik 't uitvoerig laten vertellen
„Ja. ja, ge hebt hem drie uren achtereen in
het verhoor genomen," viel de administrateur hem
knorrig in de rede, „totdat de arme man er ein
delijk zelf in verward raakte en op alles ja ant
woordde. Hij heeft buiten het venster, waar hij
stond, volstrekt geen bijzonderheden kunnen on
derscheiden en niets gezien clan een woest ru
moer, met den landheer en de jonge gravin in
het midden. Terstond daarop viele n de beide
schoten, en toen is de koetsier, zooals hij zegt,
angstig naar zijne paarden teruggeloopen - al
het overige hebt gijzelf hem in den mond gelegd.
Alleen het getuigenis van mijnheer Nordeck is
van gewicht."
De assessor nam het gezegde hoogst kwalijk en
had grooten zin de geneele politiemacht van L.
op den spreker af te sturen, welker handelwijs
in zijn persoon zoo ongehoord geminacht en ver
oordeeld werdmaar hij bedacht zich nog bij
tijds, dat het immers zijn toekomstige schoon
vader was, die zich deze terechtwiizing veroor
loofde, en bij hem moest men dus zoo iets door
de vingers zien, al was het te bejammeren, dat
hij niet meer ontzag had voor de offioiëele on
feilbaarheid van zijn aanstaanden schoonzoon.
Wordt vervolgd.
