Nummer 32. Zondag 21 April 1889. 12e Jaargang. Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. FEUILLETON. NTITSrieT.A ANTOON TIELEN, Staatkundig overzicht. UITGEVER: Waalwijk. Het BOULANGISME. 67 Waalwijksclie en Langilraalsclie Courant Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond. Abonnementsprijs per 3 maanden f1,00. Franco per pos* door het gehecle rijk f 1,15 Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zanden aan den Uitgever. Advertentièn 17 regels J U,6U daari n en cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Ad verten tien 3 maal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Adrertentiën voor Duitscli- land worden alleen aarignomen ioor het advertentiebureau van Adolf Stein er, Hamburg. Reclames 15 cent per regel. De vlucht van Boulanger geeft ons aan leiding om eens na te gaan, wat het Bou- langisme eigenlijk is en wat het gevolg kan zijn van het feit, dat Boulanger in Frankrijk niet kon blijven. De afwezige heeft altijd ongelijk. Dit spreekwoord is van Franschen oorsprong en het is dan ook meermalen gebleken, dat de Franschen den afwezigen spoedig hunne sympathie onthielden. Zoo werd de naam van Napoleon I, aan wien Franrijk veel te dan ken had, toen hij te St. Helena als banneling vertoefde, in Frankrijk bijna niet genoemd. Zoo werd ook de graat van Chambord, tijdens zijne ballingschap te Frohsdorf, meer en meer vergeten. Nu is de vraag, zal men Boulanger ook vergeten Iets, wat voor het tegendeel kan pleiten, is ditLouis Napoleon was tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld en leelde in bal lingschap. Geen mensch vroeg in Frankrijk meer naar hem, men zag in hem hoogstens een belachelijken avonturier. Daar keert hij terug, werd president der Republiek en niet lang daarna als Napoleon III als Keizer ge kroond. Deze gebeurtenis in het leven van Napoleon was eene wisseling van het lot, welke als tegenstelling gelijk staat met die, tusschen het boven aangehaalde spreekwoord der Fran schen en een ander hunner spreekwoorden, nl. dit: „Te rechtertijd weggaan is de hoofd zaak". Is Boulanger nu te rechtertijd weggegaan? misschien is dit wel het geval, maar dit kan niet dan later blijken, en dan za\ aan het licht komen of het voornemen van de regee ring om hem een proces aan te doen en hem daarvoor in hechtenis te nemen, eene goede politiek was of niet. Wat wij gelooven is dit, dat de persoon van Boulanger lang zoo gewichtig niet is als het Boulangisme, en ook niet zoo gevaarlijk als dit, voor het bestaan der republiek; want DOOR E. W E R N E R. Hij hield op en bedacht dat het toch zeer on praktisch was, van de innige genegenheid van een ander te spreken, als hij eigenlijk zijn eigene bedoelde. Greta merkte dat hij op het punt stond reddeloos in zijn eigen woorden verward te ge raken en begreep dat ze hem te hulp moest ko men, wat dan ook geschiedde, 't Was wel is waar slechts een enkele blik, dien ze den be- deesden minnaar toewierp, maar deze sprak niet minder duidelijk dan strak.3 de zijne. De doctor greep op eens moed en ging met ongekende stout moedigheid voort, zeggende: „Die vergissing heeft mij menig ongelukkig oogenblik bezorgd. Gisteren nog zou ik het niet gewaagd hebben u dit te bekennen, hoewel't mij bijna het hart dichtschroeide. Hoe kon ik, wiens geheele bestaan van Waldemar's edelmoedigheid afhankelijk was, u mijne wenschen kenbaar ma ken? Sedert van morgen is dat alles veranderd. De toekomst, die mij is aangeboden, geelt mij althans het recht mijne gevoelens in woorden te brengen. J uffrouw Margaretha, ge hebt mij straks mijn weinig aspireerende natuurverweten: als ge eens wist, hoe ik van jongsat heb moeten leerer. afstand te doen van al datgene, waarop auderen prijsstelien, zoudt ge dat verwijt herroepen. Een zaam en onopgemerkt ben ik door het leven ge gaan; mijne jeugd was somber en vreugdeloos om het noodige te kunnen leeren, heb ik mij de hardste ontberingen moeten getroosten en toch niets daarmede gewonnen, dan dat ik afhankelijk bleef van de luimen of de goedertierenheid van vreemden. Geloof mij, 't valt hard, met een ern stig en edel streden, met warme liefde voor de wetenschap in de ziel, dag op dag tot het bevat tingsvermogen van jonge knapen af te dalen, die men de beginselen moet onderwijzen, en ik heb dat lang moeten doen, zeer lang, totdat Walde- mar mij in de gelegenheid stelde voor de studie te leven, en mij de loopbaan opende, die thans zijn persoon kan wel op de eene of andere wijze uit den weg geruimd worden; hij is een sterfelijk mensch en nog kort geleden werd hij in een bevriend gezelschap door eene onmacht overvallen, welke hem er aan her innerde, dat zijne gezondheid niet de krach tigste is en dat de dood wellicht aan alle zijne hoogvliegende toekomst droomen spoediger, dan hij verwacht, een einde kan maken. Maar of hij dood is of leeft, of hij als ban neling aanhangers verliest, de vraag, of het Boulangisme verdwijnen zal, blijft en deze vraag,gelooven wij, kan met een beslist „neen" worden beantwoord. De naam kan ook nog wel verloren gaan, maar de zaak niet en daarop komt het aan. Het Boulangisme is de ontevredenheid met de bestaande toestanden. Misschien niet de meerderheid maar zeker een groot deel der Franschen wenscht naar andere toestanden. De oorzaak hiervan ligt in het onmiskenbaar slechte bestuur, eene reeks van jaren lang. Na den dood van Gambetta begon de periode der ontdekking van schandalen en voortdurend wer den er nieuwe bewijzen van gevonden, hoe verkeerd er gehandeld werd. Het proces Wilson al de gebeurtenissen die het aftre den van Giévy als president tengevolge hadden het dikwijls onverstandig handelen met de wetgeving, het vallen van de Panama maatschappij onlangs het schandaal in den koperhandel de omkooperijen enz. enz. zijn alle feiten die bij de veranderingszucht der Franschen moesten leiden tot een voort durend sterker dringen naar hervormingen niet alleenmaar ook naar eene geheele verandering van alle toestanden. Dit drin gen wordt uitgedrukt door het Boulangisme en het geheim van de populariteit van Bou langer is ditdat men van hem gelooft, dat hij geschikt is om aan dat dringen voldoening te verschaffen. Verliest de menigte eenmaal dit geloof, overtuigt de Boulangistische partij er zich van, dat zij zich in Boulanger heeft vergist dan laat zij hem los, maar de ontevredenheid en het dringen zal blijven. Misschien zal het voor mij ligt. 'tls waar, ik wilde ze voor hem opofferen, wilde de geheele benoeming voor hem verzwijgen, maar toen ik dat zeide,zag ik nug in u de aanslaande vrouw van een ander; nu daar entegen hij had de hand van het jonge meisje gegrepen; verdwenen waren alle schroom en ver- lagenheid; thans, nu hij ééns aan den gang was, stroomden de woorden hem over de lippen //belooft die toekomst mij zooveel, maar of ze mij ook gelukkig zal maken, dat hangt alleen van u af. Beslis gij of ik ze zal aannemen of afslaan, Margaretha Hij was nu even ver gekomen als destijds de assessor, toen hij de gewichtige pauze maakte, die zijn voorgenomen knieval voorafging, en in beide bleef steken, omdat zijne uitverkorene zich juist op het beslissend oogenblik uit de voeten maakte. De doctor had nu wel is waar geen plan om een knieval te wagen, maar vermeed daarentegen ook gelukkig die noodlottige pauze; zonder zich van ae wijs te laten brengen, praatte hij voort, terwijl Greta met neergeslagen oogen voor hem zat en hem met groote voldoening aan hoorde, zoodat liefdesverklaring, jawoord en om helzing ten slotte achtereenvolgens in alle gere geldheid plaats hadden. De assessor Hubert kwam de trap af; hij had den koetsier nog eens onder handen genomen en dit wel zoo lang en uitvoerig, dat beiden er moede en afgemat van waren, en hoopte nu van zijne vermoeiende ambtsplichten te bekomen door den vrijen loop te laten aan de gevoelens van zijn hart. Die arme Hubert! Hij had irnmeis zelf gezrgd, dat het zijn noodlot was overal te laat te komen; in hoever dit echter juist Inden het geval zou zijn, vermoedde hij nog volstrekt niet. 't Was bepaald, dat hij 's namiddags zou vertrekken, maar eerst wilde en moest hij weten, hoe het met zijn aanzoek stond. Hij had vast besloten dezen keer niet zonder het jawoord heen te gaan, en geheel bezield met dit besluit opende hij de deur van het woonvertrek zoo luid en onstuimig, dat het tweetal in de naaste kamer in de gelegenheid was om weer hun gewone houding aan te nemen en te doen alsof er niets geschied was. Greta zat aan het venster en de doctor stond bij haar, dicht nevens de piano, die, tot groote blijdschap van den binnentredenden assessor, ditmaal gesloten was. Hubert groette minzaam. Hij had altijd iets wezen van dat dringen als het zich ontdaan heeft van den naam „Boulangisme" dan eerst recht sterk worden. Als men nu de middelen beschouwt,waar mede de Fransche regeering begonnen is om Boulanger en het Boulangisme te bestrij den dan zal men spoedig overtuigd zijn dat ze niet geschikt kunnen wezen wat het Boulangisme betreft, om hun doel te berei ken. De nu in Frankrijk heerschende rich ting heeft het ronduit gezegd, dat zij de democratische republiek wil en verschillende gemeentebestuursmaatregelen hadden dezen wil tot grondslag. Nu heeft de regeering door den strijd tegen het Boulangisme zich als het ware openlijk tegen dien wil verklaard want de handelwijze tegen Boulanger is niet alleen niet democratisch, maar is over 't geheel ge nomen eene verloochening van de beginselen van den modernen rechtstaatzij is het toe passen van de machtwaarop hetdespotisme steunt. Daarom weigerde de hoogste amb tenaar der Fransche rechtbank de inleiding van een onderzoek op de gewenschte wijze; daarom kan de gevluchte generaal er zich op beroemen dat zij, die met zijne in hechte nisneming waren belasthem zelf van die opdracht kennis gaven en hem raadden te vluchten, daarom telegrafeerde hij dat de toestanden weldra langs wettelijken weg ver anderd zouden worden en daarom zal het gebeurde er ongetwijfeld toe bijdragen om het Boulangismed. w. z. de ontevredenheid over het heerschende systeemoneindig sterker te maken dan het ooit is geweest. Te Brussel is een groote Boulangistische krijgsraad gehouden, waaraan deelgenomen hebben alle leden van het Boulangistische comité, alsook eenige Bonapartische afge vaardigden. Deze conferentie is hoogst belangrijk ge weest, de een zegt, dat een geschrift is ont- bescliermends in zijn voorkomen, als hij der. doc tor ontmoette, die in zijne oogen niets meer was dan een gepensionneerd huisonderwijzer en die hem alleen in de betrekking, waarin hij tot den eigenaar van Wilicza stond, eenig belang inboe zemde. Bij hetgeen hij zich had voorgenomen zat Fabian hem echter heden bepaald in den weg en hij gaf zich geen moeite dit onder stoelen of banken te steken. „'t Spijt mij u te storen. Ik -wist niet, dat ge juist op dit uur juffrouw Greta les gaaft.// Hij zeide dit op zulk een hoogen toon, dat zelfs de goedaardigheid van doctor Fabian er niet te gen bestand was. Tot hiertoe had hij het nog nooit over zich kannen verkrijgen, den assessor de minachtende behandeling te verwijten, die deze zich maar al te dikwijls tegen hem veroor loofde, maar thans, in de tegenwoordigheid zijner aanstaande, griefde het hem diep. Hij hief het hoofd op en zeide met een houding, die Greta's volkomen goedkeuring wegdroeg: „Ge vergist u wij oefenden ons in eene an dere wetenschap De assessor merkte nog niets. Hij was alleen met de gedachte bezield, hoe hij dien iastigen man zoo schielijk mogelijk kon laten heengaan. //In de historische misschien?" vroeg hij boos aardig. Dat's immers uw stokpaartje? Onge lukkig is het minder geschikt voor jonge dames. Ge zult er juffrouw Greta niet weinig mede ver velen, doctor Fabian." Deze wilde antwoorden, maar Greta voork wam hem. Ze achtte het hoog tijd, den assessor den mond te snoeren en nam die taak met bijzondere bereidwilligheid op zich. „Ge zult den doctor wel gauw een anderen titel moeten geven," zeide zij langzaam en met nadruk. „Hij staat op het punt een professoraat te J. aan te nemen, dat men hem wegens zijne, buitengewone wetenschappelijke en letterku. dige talenten heeft aangeboden. „Wat wat zegt ge?" riep de assessor, ach teruit deinzende, hoewel men hem kon aanzien dat hij er nog niets van geloofde. Hij kon zich zulk eene plotselinge herschepping van den al tijd over het hoofd gezienen doctor in een aca demisch professor onmogelijk op eens voorstellen. Bij dezen laatsie had de goedhartigheid alweer de overhand gekregen, en de gedachte aan de dubbele krenking, die hij den neef van zijn te- worpen om de meening te wederleggen, als zou hun vlucht voor de rechters gelijkstaan met het opgeven van den strijdde ander meent dat eene verdediging van Boulanger is opgesteld tegen de aanklacht van den pro cureur-generaal, een derde eindelijk en deze is waarschijnlijk 't dichtst bij de waar heid meent, dat het plan voor de kies campagne is vastgesteld en besproken is hoe men de agitatie te Parijs levendig zal houden voor den generaal, zonder door manifesfatiën het welslagen der Tentoonstelling het troetelkind der Parijzenaars in gevaar te brengen. Tot leider van de Boulanger-commissie in Frankrijk is, bij afwezigheid van de voor naamste leden, die het 'twijsste achten zich in Brussel buiten schot te houden, benoemd de afgevaardigde Vacher. In Belgische re- geeringskringen houdt men zich onverpoosd bezig met het feit, dat Brussel gekozen is tot den zetel van een contra-regeering tegen het gouvernement van een naburige mogend heid, waarmede men in goede verstandhouding staat. 't Zou best kunnen zijn, dat de al te groote gastvrijheid van de Belgische regeering haar later zal berouwen. Brussel wordt een vrij plaats voor politieke agitators en dat de Fransche regeering daarover weinig gesticht is, valt te begrijpen. Er loopen opnieuw geruchten van plannen, door het Spaansche ministerie opgevat tot uitschrijving van een leening van een mil liard peseta's (500,000,000 gulden) om het evenwicht in het budget te herstellen. De gunstige toestand van de Europeesche markt zou het ministerie daartoe hebben uit gelokt. Het budget van den Engelschen minister Goschen maakt over het geheel geen on- gunstigen indruk omdat de verhooging van enkele belastingen niet direct het volk treft, maar de gegoeden en de caféhouders. Zooals men weet bedoelt de minister verhooging der successierechten met één procent van genstander en den ongelukkigen minnaar zijner uitverkorene moest laten ondergaan, maakte zijn mededoogen gaande. „Mijnheer Hubert," begon hij, in de onderstel ling dat de assessor reeds wist wat er in de laatste dagen aan de academie was voorgevallen, wat echter niet liet geval was, „'t doet mij zeer veel leed, door mijnheer uw oom blijkbaar zoo miskend te worden. Niemand is meer overtuigd van 's mans groote verdienste dan ik. Wees ver zekerd dat ik niet het minste aandeel heb in den strijd, dien mijne „Geschiedenis der Germa nen" heeft uitgelokt. Professor Schwarz schijnt te denken, dat ik uit eigenbelang dien strijd aan gehitst en tot het uiterste gedreven heb Nu begon den assessor een licht op te gaan, maar het was een vreeselijk licht. Hij wist niet den naam van dien „onbekenden man," dien de tegenpaitij in de hoogte had gestoken, terwijl zij zich verstoutte zijn werk naast, ja, zelfs boven de geschriften van Schwarz te stellen maar hij wist wel dat hierbij eene „Geschiedenis der Ger manen' in het spel was, en Fabian's woorden lieten geen twijfel voor hem over. dat de ver vaardiger van dat boek, die intrigant, die aan rander van zijne familieberoemdheid, in leven den lijve voor hem stond. Hij wilde zijne ver wondering, zijne verontwaardiging in woorden lucht geven, toen Greta, die zien reeds geroepen achtte als toekomstige professorsvrouw op te tre den, zich opnieuw in het gesprek mengde. „Ja, en professor Schwarz zal zeker in dat ge loof versterkt worden, nu doctor Fabian als zijn opvolger aan de hoogeschool te J. benoemd is. Ge weet immer9 dat uw oom zijn ontslag heeft genomen De assessor hijgde op zulk een beangstigende wijze naar lucht, dat Fabian zijne aanstaande een smeekenden blik toewierp, maar deze was zon der genade. Zij kon het niet vergeten, dat Hu- bert reeds maanden geleden op haar jawoord gebluft had en wilde hem hiervoor een lesje ge ven daarom speelde ze haar laatsten troef uit en greep plechtig de hand van den doctor, zeg gende „En tevens, mijnheer Hubert, he'o ik het ge noegen, n in den toekomstigen professor Fabian, den opvolger van uw beroemden oom, mijn aan staanden man -voor te stellen." (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1889 | | pagina 1