Nummer 50.
Zondag 23 Juni 1889.
12e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
•VnSTZET-A
ANTOON TIELEN
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
De hedendaagsche Schoenen-
industrie.
81 E. Werner
Echo van het Zuiden.
Waalwijksclie en Langslraalsche Courant
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden,/1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels f 0,60 daarboven 8 cent per regeJ,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolï Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
-:o:-
Allen, die gewoon zijn belangstellend den
loop der Waalwijksche en Langstraatsche
industrie te volgen, zullen met ingenomen
heid de omwenteling hebben gadegeslagen
welke de laatste jaren op het gebied der
schoenen-fabricage is tot stand gekomen
Zooals men weet was het vroeger zoo ge
renommeerde Waalwijksche schoeisel na de
vette jaren, volgende op den Eransch-Duit-
schen oorlog, door het knoeien, zoowel van
bazen als van knechts, in alle opzichten zoo
zeer achteruitgegaan, dat het door het bui-
tenlandsche als 't ware geheel van de markt
verdrongen werd.
Eenige schrandere vakmannen, begrijpende
dat de ondergang der Waalwijksche schoenen
industrie onvermijdelijk was, als niet met den
ouden sleur gebroken werd, zonnen op mid
delen om haar den vorigen roem terug te
geven. Zij trachtten dit te bereiken door
uitbreiding hunner zaken; zij zagen i.i, dat,
er per paar maar weinig te verdienen
nu
was, zij op groote schaal moesten fabriceeren,
om toch het noodige te winnen. Aan kun
dige en actieve agenten droegen zij de taak
op, hun fabrikaat onder de oogen der ver
bruikers te brengen, die reeds begonnen het
geheel of ten minste grooteudeels niet meer
als bruikbaar te beschouwen. Zij verbonden
aan zich knappe, ontwikkelde werkkrachten,
personen zoowel op theoretisch als praktisch
teirein hier en in het buitenland uitstekend
gevormd, ten einde door dezer kennis en
ervaring, vereenigd met. hunne eigene, in
staat gesteld te worden schoeisel te vervaar
digen, dat èn in kwaliteit èn in prijs met
het buitenlandsch zou kunnen concurreeren.
De uitkomst heeft bewezen, dat die man
nen volkomen juist hebben gezien; de door
hen aangegrepen middelen hebben de schoen
makerij gereleveerd, niet alleen hun eigen
fabrikaat maar ook dat van al hunne vak-
genooten.
Overal toch valt een verbazende vooruit
gang op te merken in de modellen. Zeer
DOOll
«.Over acht dagen," was liet antwoord. „Maar
met betrekking tot den titel, dien ge mij daar
geeft, mijnheer Frank, meen ik mij een kleine
wijziging le mogen veroorloven. Ik weer
maakte hij een pauze, veel langer dan destijds
zijne liefdesverklaring voorafging, en zag de aan
wezigen één voor één aan, alsof hij hen op iets
groots wilde voorbereiden, haalde vervolgens diep
adem en eindigde, terwijl een zalig glimlachje
op zijn gelaat verscheen «.sedert gisteren ben
ik regeeringsraad.
«Goddank! Eindelijk!* zeide Greta op half lui
den toon, terwijl haar man haar aan den arm
stootte, om haar voor verdere onvoorzichtige ui
tingen te waarschuwen. Gelukkig had Hubert
dezen uitroep niet gehoordmet een waardigheid,
volkomen in overeenstemming met het gewicht
van het oogenblik, ontving hij aller gelukwen-
sclien. Geen wonder dat hij zoo verzoenend ge
zind was De nieuwe regeeringsraad was ver ver
heven boven de beleedigingen, die de voormalige
assessor ooit had ondergaan. Hij vergaf ieder,
zelfs den staat, die hem zoolang miskend had.
«Die bevordering brengt echter geen verande
ring in mijn besluit teweeg," hernam hij, zonder
te bedenken dat hij haar enkel en alleen aan dat
bealuit te danken had. „De staat erkent dikwijls
maar al te laat, wat hij aan zijne dienaars ver-
fdicht is, maar de teerling is nu eens geworpen,
k neem nu natuurlijk nog mijn vroegere ambts
plichten waar, en deze laatste week, dat ik in
vele kunnen met recht smaakvol genoemd
worden, maar alle voldoen aan de eischen,
die voor net, gemakkelijk en solied schoeisel
gesteld mogen worden.
Het bezoeken van de teekenschool en het
bijwonen der lessen van den heer Staller heeft
hierop zeker een zeer gunstigen invloed uitge
oefend.
Ook de wijze van fabriceeren heeft eene
groote wijziging ten goede ondergaan, waar
door de soliditeit ten zeerste wordt bevor
derd. Het snijden van het leder en andere
grondstoffen geschiedt naar vaste berekenin
gen en gaat met veel minder verlies gepaard,
waaruit volgt dat fabrikanten in staat zijn
goedkooper te leveren.
Waarlijk, zij hebben zich verdienstelijk
gemaakt jegens de Waalwijksche en Lang
straatsche nijverheid, de maunen, die in de
tijden van moedeloosheid en druk de energie
hadden tegen de buitenlandsche concurreutie
op te treden en door hun voorbeeld de
vakgenooten aanzetten om hun voetspoor te
volgen, de mannen, die tijd en geld veil
hadden om zich op te werpen als baanbre
kers, om den stroom van verbruikers wedei
te leiden naar Waalwijk en de Langstraat,
den weg te bereiden voor hunne collega's
en zoodoende de welvaart te bevorderen van
werkgever en werkman.
Dat zij op het goede pad zijn bewijst de drukte,
die hier thans overal heerscht tengevolge
van de vele bestellingen, welke uit onze
groote steden niet alleen maar ook uit het
buitenland en zelfs uit andere werelddeelen
toevloeien.
Zeker is hetdat het aanvankelijk kleine
succes van bedoelde fabrikanten de oogen
heeft geopend van kleinere en grootere bazen
sn een prijzenswaardigen naijver heeft doen
onstaan om het fabrikaat over het geheel te
verbeteren en Waalwijk en de Langstraat,
het centrum der Nederlandsche lederindu
strie te doen blijven aan Te spits dier nij
verheid, die door alle tijden heen aan zoo-
velen een onbezorgd en ruim bestaan ver
schaft heeft.
_auu JJCSBS.
In de Belgische Kamer is Zaterdag de
interpellatie van Janson over het Henegouwer
proces voortgezet. De minister president,
die zijne verdediging vervolgde, werd heftig
aangevallen door Janson en Bara, terwijl de
liberalen op hunne beurt door enkele minis-
terieelen aangegrepen werden, die trachtten
de verdeeldheid, die tot voor korten tijd
onder de liberalen heeft bestaan, opnieuw
op te rakelen. In de heele zitting is van een
geregeld debat geen sprake geweest.
Bijna na iederen volzin volgde en eene in
terruptie, waarop weder door den spreker en
door anderen geantwoord werd, het een en
ander vergezeld van een gejoel, geschreeuw
en tumult, dat tegen 5 ure zijn toppunt be
reikte, zoo zelfs dat den minister van justitie,
den heer Lejeune, het spreken feitelijk on
mogelijk werd gemaakt. Men schreeuwde
elkander over en weer toe, maar voor de
verslaggevers was hetgeen er gezegd werd
meerendeels onverstaanbaar, en toen de mi
nister Lejeune, hetzij omdat hij uitgesproken
had, hetzij hij er van afzag het rumoer te
overschreeuwen, wederom zitten ging, sloot
de voorzitter de zitting en tevens, volgens
sommige bladen, de discussie over de inter
pellatie.
Nu wordt er tegen 30 Juni te Brussel een
liberale betooging georganiseerd, die gevolgd
zal worden door een staatkundig banket.
Frère-Orban, Bara en alle liberale afgevaar
digden en senatoren zijn uitgenoodigd daar
aan deel te nemen.
't Kan er aardig gaan spannen bij onze
zuidelijke buren.
Daar de commissie ter treffing van een
vergelijk tusschen de Fransche Kamer en
Senaat orer de militaire wet 't niet eens
heeft kunnen worden is zij ontbonden
De ministerraad heeft thans besloten, on
middellijk nadat de begrooting zal zijn afge
handeld, bij de Kamer op beraadslaging over
de legerwet aan te dringen. De ministers
zullen als reden doen gelden, dat die wet
noodzakelijkerwijze tot stand dient tc komen
voordat de Kamers uiteengaan.
In de Kamer heeft men 't weer over de
marine gehad en naar aanleiding van een
voorstel van den afgevaardigde Roche om
een krediet van 915.000 francs te verleenen
betrekking ben, heeft men mij nog een hoogst
gewichtige taak toevertrouwd. Ik ben op reis
naar W., moet ge weten.*
„De grenzen over?" vroeg Fabian verwonderd.
„Ja. Mij zijn onderhandelingen opgedragen met
de daar aanwezige beambten omtrent de inhech
tenisneming en uitlevering van een hoogver
rader.*
Greta wierp haar man een blik toe, die duide
lijk zeide: „Daar begint hij alweer! En dat zelfs
als regeeringsraad!" Frank was echter opmerk
zaam geworaen, maar deed zijn best een onver
schilligen toon aan te slaan, toen hij zeide
„De opstand is nu toch gedempt, dunkt mij.*
„Maar de samenzweringen (luren voort!' riep
Hubert driftig. „Daarvan hebben we thans weer
een schitterend voorbeeld. Ge weet misschien nog
niet dat de aanvoerder, de ziel van de geheele
revolutie, graaf Morynski, ontvlucht is?"
Fabian en zijne vrouw zagen den spreker met
ongeloovige verbazing aan, terwijl de administra
teur kalm beweerde: „Dat's haast niet mogelijk."
De nieuwe regeeringsraad haalde de schouders
op, „'t Is helaas geen geheim meerte L. wordt
er al op straat over gesproken. VVilicza en ita-
kowicz geven daar altijd, evenals vroeger, rijke
stof tot discours. Wel is waar is er van Wilieza
niets meer te vreezen, sedert mijnheer Nordeck
daar zooveel veranderingen en verbeteringen in
voert, maar op Rakowicz houdt de vorstin liura-
towsky haar verblijf en geloof mij, die vrouw is
gevaarlijk voor de geheele provincie; we krijgen
geen rust, zoolang zij op onzen grond blijft. God
weet, wat ze nu weer heeft uitgevoerd om haar
broeder te bevrijden! Een ongeëvenaarde dolkop
moet 't geweest zijn, die zijn leven daarvoor heeft
willen wagenDe tot verbanning veroordeelde
gevangenen worden uiterst streng bewaakt. Niet
temin hebben zijne medeplichtigen zich met den
graaf in verbinding weten te stellen en hem de
middelen tot ontvluchten in handen gespeeld. Zij
zijn tot binnen in de vesting, tot aan den muur
der gevangenis zelve doorgedrongenmen heeft
de bewijzen gevonden, dat de vluchteling hier
verwacht werd, en daarop hebben ze hem mid
den door al de wallen en ringmuren ontvoerd
hoe dat is tot dusver nog een raadsel. De
halve bezetting móet omgekocht zijn geweest
de geheele vesting is in rep en roer over het on
gelooflijk vermetele stuk. Reed« gedurende twee
dagen wordt de gansche omtrek doorzocht, maar
tot nu toe is er nog geen spoor gevonden."
In het begin had Fabian naar dit alles met
warme belangstelling geluisterd maar naarmate
het roekelooze van de onderneming meer en meer
ter sprake kwam, begon hij ongerust te worden.
Een onbestemd vermoeden ï-ees in zijne ziel op,
en een haastige vraag zweefde hem op de tong,
toen hij nog juist bij tijds den waarschuwenden
blik van zijn schoonvader ontmoette, die hem
onwillekeurig het zwijgen oplegde. Hij zweeg
dan ook, maar ontroerde inwendig.
Greta had niets van die zwijgende overeenkomst
tusschen de beide andere gemerkt en luisterde
belangstellend, terwijl Hubert voortging:
„De vluchtelingen kunnen niet ver gekomen
zijn, want de vlucht werd bijna onmiddellijk na
het vertrek van den graaf ontdekt. De grenzen
heeft hij nog niet gepasseerd dat staat vast,
maar even ontwijfelbaar zeker is het, dat hij het
Duitsche grondgebied zal trachten te bereiken
daar hier het gevaar minder groot voor hem is.
Waarschijnlijk wendt hij zich het eerst naar Ra
kowicz. Wilieza is nu Goddank! voor zulke ver
raderlijke listen gesloten, hoewel mijnheer Nor
deck op het oogenblik niet daar is."
„Neen,* bevestigde de administi-ateur„hij is
op den Oldenhot."
„Dat weet ik; hij heeft dit onzen president zelf
medegedeeldtoen hij afscheid van hem nam.
't Is maar goed dat hij afwezig is het zou
pijnlijk voor hem wezen, zijn oom te zien ge-
voor het afwerken van pantsers, deelde de
minister van marine doodkalm mede, dat
hij plan heeft binnenkort 50 60 millioen
aan te vragen, welk plannetje nogal opzien
wekt.
In de laatste nota der Zwitsersche Bonds-
Regeering aan Duitschland wordt verzet
aangeteekend tegen de onrechtvaardige be
schuldigingen, als zou Zwitserland oogluikend
revolutionnaire elementen toelaten en daar
door feitelijk daaraan medeplichtig worden.
Nooit zijn de Zwitsersche autoriteiten tekort
geschoten in hare verplichtingen tegenover
de naburige Staten.
Nog wordt door de Zwitsersche Bonds-
Regeering aangevoerd, dat bij de meeste
zaken, welke tot beklag aanleiding gegeven
hebben, gebleken is dat de Duitsche politie
er zelve de hand in heeft gehad.
Wat de neutraliteit van Zwitserland betreft,
doet de Regeering opmerken, dat deze berust
op eene voor onbeperkten duur aangegane
overeenkomst der Mogendheden. De vraag of
haar beginsel in twijfel kan worden getrok
ken in tijd van vrede, is niet voor behande
ling vatbaar. Zwitserland heeft gedurende den
loop van deze eeuw de gelegenheid gehad
het bewijs te leveren, dat het zijn neutrali
teit niet alleen aanvaard, maar ook verdedigd
heeft, en in de toekomst zal dit zoo blijven.
De over het geschil verontrustende berich
ten zijn onjuist; de behandeling van het ge
schil gaat den gewonen gang.
De Norddeutsche Allgemeine Zeitung be
helst intussehen een heftig artikel tegen de
misbruiken, waaraan Zwitserland door het
bevorderen der sociaal-democratie schuldig
is, en die, zoo zij tusschen groote staten zich
voorgedaan hadden, tot oorlog geleid zouden
hebben. Zwitserlands neutraliteit wordt onna
tuurlijk en onhoudbaarals beleedigende
minachting van de belangen van een nabu-
rigen staat als gerechtvaardigd beschouwd
wordt.
Hoewel men in het Oosten langzamerhand
zijn vertrouwen terugkrijgt, schijnt men toch
niet geheel en al gerust te zijn over de dingen
die komen kunnen. De Oostenrijksche en de
Hongaarsche regeering nemen gestrenge
maatregelen om alle gemeenschap tusschen
de Serviërs van Oostenrijk, die van Bosnië
en van Servie langs de grens van Servie af te
breken ter gelegenheid van het Kossowo-feest
-
vangennemen en uitleverenzooals ongetwijfeld
geschiedt."
„Hoe Zult ge hem uitleveren riep Greta
opgewonden.
Hubert zag haar verbaasd aan. „Natuurlijk
Hij is immers een misdadiger, een hoogverrader!
De met ons bevriende regeering zal daarop haar
x-echt laten gelden."
De jonge vrouw zag eerst haar echtgenoot en
daarop haar vader aanze begreep volstrekt niet
dat geen van beide in hare verontwaardiging
deeldemaar de administrateur staarde onver
schillig voor zich uit en Fabian sprak geen woord.
De dappere Greta liet zich hierdoor echter niet
weerhouden. Ze verdiepte zich in eene juist niet
zeer vleiende beoordeeling van de „met ons be
vriende regeering" en ook het bestuur,, van haar
eigen land moest zich eenige zeer stekelige aan
merkingen laten welgevallen. Hubert luisterde
met verbazing. Voor de eerste maal rees er een
dankbaar gevoel in zijn binnenste op, dat zij
niet de vrouw van een aan zijn vorst en volk
verknocht regeeringsraad was geworden; 't bleek
hem maar al te duidelijk dat zij ook met zulke
hoogverradersdenkbeelden besmet was.
„Als ik u was, zou ik die opdracht geweigerd
hebben," besloot zij. „Zoo kort voor uw heengaan
hadt gc dat best kunnen doen. Ik zou mijn werk
zaamheden niet willen besluiten met een armen,
half doodgejaagden gevangene zijne vervolgers
weer opnieuw in handen te leveren."
„Ik ben regeeringsraad," zeide Hubert, al den
klemtoon op dit woord leggende, „en ik doe mijn
plicht. De staat gebiedt ik gehoorzaam.
Maar zooals ik zie, is mijn rijtuig de gevaarlijke
plek gelukkig gepasseerd. Vaarwel, heeren Uw
dienaar, mevrouw Fabian! Mijn plicht roept mij."
Met dezen groet verwijderde hij zich.
Wordt vervolgd.