Nummer 69.
Zondag 1 Sept. 1889.
12e Jaargang.
TONI.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
UITGEVER:
Waalwijk.
Naar het Duitsch van v. d. Horst.
7. Q. Q.
De Echo van het Zuiden.
en MBfslrialsrbe Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden J 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Stein er, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
In de „Post" komt een hoogst interessant
artikel voor over den staatkundigen toestand
van Europa. Gelijk bekend is, heeft de rijks
kanselier, zoo dikwijls hij in de laatste jaren
in den rijksdag over de buitenlandsche poli
tiek sprak, zeer ondubbelzinnig te verstaan
gegeven, dat Frankrijk in Europa de rustver
stoorder is. In den laatsten tijd daarentegen
heelt de officieuse pers herhaaldelijk van de
voor den vrede gevaarlijke houding van
Rusland gesproken, en dezer dagen sprak
zelfs de „Post" van de mogelijkheid, dat in
Frankrijk weder eene vredelievende strooming
de bovenhand zou verkrijgen.
Bij de beoorde ling van het bedoelde ar
tikel van de „Post" is deze herinnering van
beteekenis. Het blad namelijk behandelt in
een hoofdartikel het onlangs te Florence
verschenen geschrift van den Italhanschen
senator Jacini, getiteld „Pensiere sulla po
litica italiana," waarin deze betoogt dat alleen
een Fransch- Duitsche oorlog onvermijdelijk
is, en geenszins een Russisch-Oostenrijksche.
Aan de verdeeling van Europa in twee
kampen zou daarom langs ordelievenden weg
wel een einde gemaakt kunnen worden, ter
wijl de dreigende oorlog zou kunnen worden
beperkt tot een Fransch-Duitsch tweegevecht.
Hierop nu antwoordt de Post met de vol
gende, blijkbaar officieuse en, met het oog
op het wederom verdaagd bezoek van den
czaar, dubbel merkwaardige beschouwingen:
„De gespannen toestand in Europa is niet
zoo hopeloos wegens de verhouding tusschen
Duitschland en Frankrijk, want ware er geen
Rusland, reeds lang zouden de Franschen
zich met Duitschland hebben verzoend. Zij
willen den strijd met Duitschland niet alleen
aanbinden, niet omdat zij onvoorwaardelijk
aan het wapengeluk zouden wanhopen, maar
omdat zij terecht het gevaar te groot achten
in vergelijking met hetgeen zij zouden kun
nen winnen. Wisten de Franschen met onbe
twistbare zekerheiddat zij geheel alleen
door
Hartelijk dank, mijn jongen!" antwoordde een
diepe, welluidende stem. „Ik hoop, dat wij de
beste vrienden van de wereld zullen worden
Geel' mij de hand, Oscar, gij hebt het oog en den
lach van uwen vader."
£n zich vervolgens tot de oude vrouw wen
dende, die doodsbleek en stom in het midden
van het vertrek was blijven staan, vroeg hij haar
op minder hartelijken toon en bijna even bleek
en ernstig als zij zelve was: „Schoonzuster, ik
heb u zeker door mijn komst verschrikt, gij hebt
wellicht reeds sedert lang gemeend dat ik dood
en begraven was. Doch ik kom u slechts een ding
vragen en kunt gij mij daarop voldoende en be
vredigend antwoord geven} dan zal het gebeurde
voor eeuwig vergeten en vergeven zijn."
„Ik weet niet wat gij bedoelt, Karei Verning,"
was het eenige wat de weduwe bevend en bijna
onverstaanbaar kon uitbrengen,terwijl zij de oogen
neersloeg voor den doordringenden blik des ou
den mans. „Ik begrijp niet wat gii mij vragen
wilt. Kan hier misschien aan eene vergissing
gedacht worden? Maar neem toch plaats," sprak
zij verder, terwijl zij met een lichte beweging
van hare hand haren zwager een stoel aanwees,
dien Oscar voor den ouden man had neergezet.
De grijsaard schudde het hoofd. „Nog niet,
mevrouw, eerst moeten de zaken tusschen ons
tot klaarheid gebracht zijn. Ik weet, wat ik
zeg en aan eene vergissing valt hier niet te den
ken, zoodat ik dringend moet verzoeken om die
ophelderingen, welke ik noodig heb en die gij
mij zeker kunt geven. Zeg mij dus, indien gij
de goedheid hebben wilt, waar zich de dochter
mijner overleden zuster, Toni Armfeld, op dit
oogenblik bevindt?"
Het was juist deze vraag, die mevrouw Ver
ning verwacht en gevreesd had. Eerst na eeni-
tegenover Duitschland zouden moeten staan,
zij zouden tot het inzicht komen, hoeveel
ruimte de wereld biedt, hoe groot de voor
deden zijn, waarop Frankrijk thans reeds de
hand gelegd heeft, en hoe groot daarentegen
voor Frankrijk de nadeelen zijn, als het door
zijne vijandschap Duitschland dwingt aan
alle andere staten tegen Frankrijk de hand
te reiken. Daar echter de Franschen op een
bondgenootschap met Rusland rekenen, hopen
zij Duitschland te verpletteren en dan in
Europa de vrije hand te hebben. Hierin ligt
de droevige kern van het gevaar voor den
Europeeschen vredehierin alleen Voor
Frankrijk zijn er duizenden dingen, waarin
Duitschlands vriendschap het van nut zou
wezenRusland echter wil geene vrienden
hebben, wil niemand iets schuldig zijn, het
gelooft zijne duidelijke bestemming alleen te
kunnen vervullen. Eene hulp als van Frank
rijk laat het zich welgevallen, alleen echter
omdat, naar Russische opvatting, zij geene
wederkeerigheid eischt.
„Duitschland en Frankrijk zouden verzoend
kunnen zijn, indien Frankrijk zijn natuurlijke
rol in de statenwereld begreep. Duitschland
en Rusland zijn langen tijd bondgenooten
geweest, zoolang namelijk Rusland in Duitsch
land slechts een werktuig kon zien helpers
met gelijke rechten en gelijke aanspraken
kan het niet gebruiken, wil het niet hebben,
daartoe zijn zijne plannen te veelomvattend.
„Frankrijk, wij herhalen het, zou zich met
ons verzoenen, indien het alle uitzichten op
Russische hulp ontnomen werd; Rusland echter
zou zich niet met ons verzoenen, ook niet
als Frankrijk geheel van de aarde verdween.
Onder Rusland verstaan wij de zoogenaamde
partij van het panslavisme, welke in de Rus
sische staatkunde de drijvende kracht is, wel
is waar niet door hare innerlijke waarde en
beteekenis, maar alleen tengevolge van het
onnatuurlijke in het geheele Russische staats -
wezen.
„De senator Jacini vergist zich dus geheel
in den aard der Europeesche toestanden;
ware hij scherpzinniger, dan zou hij ter ver
vulling van zijn wenscb, om den oorlog te
gen tijd was het haar mogelijk te spreken en
toen klonk het: „Ik weet het niet!"
„Gij weet het niet, zuster? en sedert wanneer
weet gij dit niet?"
„Het kind kwam op zesjarigen leeftijd in ons
huis en bleef daar tot haar dertienden, tot den
tijd dat mijn man stierf. Ik bracht haar toen
terug naar de stad en sedert heb ik niets meer
van haar gehoord."
„Aan wien hebt gij dan het arme kind toever
trouwd God almachtig, mevrouw, waarom hebt
gij die arme wees verstooten
„Oom?" kwam Oscar bleek en bevend tusschen
beiden, „op dien toon moogt gij niet tot mijne
moeder spreken. Zij had, hoe hel ook zijn moge,
in elk geval het recht om te handelen, zooals zij
gedaan heeft,"
De vonkelende oogen van den ouden man richt
ten zich bij deze woorden plotseling op den jon
geling.
„Dat zullen wij voor dit oogenblik onbeslist
laten, Oscar. Maar weten zal en moet ik, waar
die vrouw dat arme kind gelaten heeft en aan
wien zij het heeft toevertrouwd, al zou ik ook
de hulp der politie moeten inroepen om het aan
het licht te brengen."
Mevrouw Verning hief de hand op als een tee-
ken dat zij spreken wilde. „Ik kon het kind
niet meer in mijn huis houden, ik was het meisje
niets verplicht en mocht haar niet lijden. Ik denk
dat de stedelijke regeering zich harer zal hebben
aangetrokken."
„Dat is met andere woorden: Het armenhuis is
hare woonplaats geworden God moge u dit ver
geven, mevrouw, ik kan het niet. Maar, inderdaad,
weet gij niet w.ar het arme kind thans is?"
„Neen en ik verlang ook niet, iets omtrent
haar te vernemen."
„Goed, ik zal u er zeker niet ten tweeden male
mede komen laatig vallen. Maar, dat ik mij op
andere wijze zekerheid zal verschalïen, dat ik,
wanneer het zijn moet. elk wapen zal aangrijpen
dat mij noodig zal blijken, om datgene te ver
krijgen wat ik mij heb voorgesteld machtig te
worden, daarop kunt gij aan. Elk wapen me
vrouw, zal mij goed zijn. Uwe handelwijze ver
dient geen medelijden gij hebt....*
„Oom, ik moet u nogmaals verzoeken u te ma
tigen," riep Oscar luid, „anders...."
vermijden, waarin Italië als derde lid der
triple-alliantie gewikkeld zou wordeneen
ander middel hebben kunnen opsporen. Dan
had hij het denkbeeld kunnen aanbevelen om,
door eene overeenstemming der vastelands
rijken van westelijk Europa, voor Rusland
den weg naar Azie en het Balkanschiereiland
vrij te laten, welk denkbeeld hij met de
onbetwistbaar juiste overweging zou kunnen
aanbevelen, dat door veroveringen van zulken
omvang de aard van het Russische rijk ge
heel veranderen en het voor Westelijk Europa
volkomen onschadelijk maken zou. Dit is
echter een weg, dien meer dan ééne mogend
heid niet gemakkelijk zou willen inslaan
maar het denkbeeld kan overwogen worden.
Een beperken van den in Europa heerschen-
den naijver en vijandschap tot een strijd om
de Vogeezen, is echter eene hersenschim."
In het Oosten is het in lang niet pluis.
Niet alleen dat de mogendheden het oog ge
richt moeten houden op hetgeen in Armenië
en op Kreta geschiedtook eischt Servie en
Bulgarije voortdurend de aandacht.
Zoo onderhandelt de Servische regeering
met Krupp over de levering van acht batte
rijen van zwaar kaliber.
Op een dringend verzoek van den minis
ter van oorlog heeft verder de minister van
openbare werken bevolendat aan alle
spoorwegstations terstond een buitengewoon
stel uitwijk-rails moet worden gelegd ten
einde het geleidelijk vervoer van belangrijke
militaire transporten te verzekeren. Ondanks
de officieele logenstraffingen blijft er groote
levendigheid heerschen ter zake van re-
requisities van paarden wagens en oorlogs
materialen.
De Bulgaarsche regeeringwegens de mi
litaire toebereidselen van Servie verontrust
heeft aan de Porte doen weten dat, mochten
de agressieve neigingen van Servie zich be
vestigen Bulgarije verplicht zou zijn te mo-
biliseeren, teneinde zich tegen verrassingen
te vrijwaren.
De algemeene verkiezingen in Frankrijk
zijn definitief op 22 September vastgesteld
IOT-nnn iti r t~» n-ii titmii mii iirii—iimwii ■nil m
„Ja, Ja, ik begrijp je, mijn jongen, het is uw
moeder en gij staat niet toe dat men haar be-
leedigt. Dat is braai gehandeld. Nu mevrouw,
uw dienaar!"
En, zonder in het huis zijns broeders een bete
broods genuttigd te hebben, ja, zelfs zonder van
den stoel te hebben gebruik gemaakt, dien men
hem had aangeboden, ging hij met zware stap
pen de kamer uit, gevolgd door Oscar, wiens ge
voel van recht hem verbood, om voor zijnen oom
Toni's vei blijf plaats geheim te houden.
Wat hij wist, zou hij in'geen geval verzwijgen.
„Een oogenblikje, oom," sprak hij, „mijne nicht
is op het oogenblik als juffrouw van gezelschap
in dienst bij gravin Hartcnstein. Neem mij niet
kwalijk dat ik, uit medelijden voor mijne moeder,
u dit eerst Ihans zeg."
De oude man schudde het hoofd. „Zij is daar
sedert heden morgen niet meer, antwoordde hij
zacht, en treurig, die wilden, o, die barbaren!
Zij hebben dat arme ongelukkige kind uit haar
laatste schuilplaats verdreven om, God weet, mis
schien haar verderf in den mond te loopen" ging
hij toornig voort.
Oscar stond sprakeloos van schrik en verbazing
„Mijn God!" stamelde hij, „dat wist ik niet."
De oude man streek zich de zilveren lokken
uit het gelaat, als om het verhitte hoofd te ver
koelen en sprak op korten, vastberaden toon
die duidelijk blijk gaf van inwendige woede. Ik
zal haar vinden. Mijn lieve Toni is nu niet meer
zonder beschermer. Maar, beste Oscar," ging hij
voort, „zeg mij eens, leeft mijn beste vriend, de
makker mijner jonge jaren, Meinhold Dahlberg
nog?"
Oscar schudde ontkennend het hoofd. „Hij is
sedert jaren dood, oom."
„En Frits Goltau Engelbrecht Mehrens
-Eveneens reeds lang dood.
Het was treurig om aan te zien hoe de arme
oude manbij elk doodbericht, al bleeker en
bleeker werd. „En nu nog de laatste mijner
vrienden, spr k hij, bijna wanhopig, „mijn wa
penbroeder, mijn trouwe makker, Rudolf Anting,
is hij nog in het rijk der levenden?"
„Die leeft nog en maakt het zeer goed," riep
Oscar, blijkbaar verheugd, toch ook één enkele
goede tijding te kunnen brengen.
„Goddank klonk het uit den mond van den
zoodat thans de verkiezings-campagne eerst
goed een aanvang kan nemen. Wel is reeds
propaganda gemaakt maar namen van
candidaten zijn nog niet genoemd. De bou-
langisten moeten nu ook hun slag slaan
doch hunne gelederen zijn erg gedund. Men
kan geen personen genoeg vinden die ge
schikt zijn als hun candidaten aanbevolen te
worden. Een poging is gewaagd door La-
guerre en Laisant, door in het circus Fer
nando Dinsdag een meeting te beleggen
waarin de veroordeelden van het hooggerechts
hof vrij van schuld werden verklaard, doch
deze poging heeft weinig succes gehad. Al
leen is het gevolg dier meeting geweest, dat
een 70tal personen wegens het uiten van op
roerige kreten gearresteerd zijn.
Uit Madrid verneemt de „Daily News"
dat de bewapeningen in Marokko aldaar
onrust en naijver verwekken, te meer omdat
de sultan Fransche, Duitsche en Italiaansche
officieren gebruikt voor het oefenen der troe
pen.
Als bewijs hoe goed de Italiaansche bevol
king der koloniale politiek gezind is, dient
dat het gezantschap van den koning Me-
nelik op weg naar het Quirinaal werd uitge
floten.
De toestand op Creta blijft al dezelfde
en doet in Engeland de vraag rijzen of het
voor Turkije niet gewenscht was deze bron
van onrust voor goed aan een ander af te
staan. Mocht Engeland begeerig wezen dit
eiland te bezetten en de rust te herstellen
Gladstone wijst op de rechten dus ook ver
plichtingen die Engeland heeft jegens het
Turksche rijk. Hij verklaart den toestand in
Armen ie voor onhoudbaar en geeft een af
grijselijk tafereel van een Turksche Beij Mous-
sa, die om het bezit van een zestienjarigCris-
ten meisje eene familie uitmoordde, vervolgens
een ander, die hem hinderde, met woning
en al verbrandde en den 16 April met eene
bende een rooftocht hield naar het dorp
Dabavank, waar na den moord op de manne
lijke bewoners zeventien gehuwde en onge
huwde vrouwen werden mishandeld.
grijsaard. „Dit is het eerste goede nieuws dat ik
verneem, sedert mijn terugkomst in het vaderland.
Nu, mijn jongen, vaarwel, in dit huis kom ik nooit
weder."
Hij vertrokondanks de pogingendie Oscar
aanwendde om hem tot andere gedachten te bren
gen en liet den jongen eigenaar van Sehorndorf
alleen, ten prooi aan de tegenstrijdigste gedachten.
In de stemming, waarin hij verkeerde, kon hij
onmogelijk naar zijn moeder terugkeeren, alles
koofcte en woelde in zijn binnenste.
Toni was dus uit den dienst der gravin plotse
ling ontslagen, of was uit eigen beweging heen
gegaan doch in elk geval om zijnentwil. Het
hart klopte hem zoo onrustig, alsof hij een mis
daad begaan had en, lang vóór den gewonen
tijd, stond hij heden in het kleine, blauwe bou
doir van de schoone gravin.
Hij werd er dezen keer bijzonder vriendelijk,
zelfs teeder ontvangen en alles werkte mede om
hem in een zwijmel van genot en betoovering,
de werkelijkheid te doen vergeten en zich, zonder
tegenstrevenaan den zaligen indruk van het
oogenblik over te geven.
Deze vrouw was ten minste oprecht, deze vrouw
beminde hem om zijn persoon, om zijn eigen ik,
want, zoowel in rang als in fortuin, stond zij ver
boven hem.
Zijn hart jaagde sneller en sneller, hij fluisterde
woorden, die aan zijn hart vreemd waren doch,
toen de schoone Emilie hem bij het scheiden
vroeg, of hij niemand gemist had, kwam hem
eensklaps het beeld van de ongelukkigeToni
voor den geest.
Met een gedwongen lachje, waaruit wroeging
en zelfverwijt spraken, hoewel niet merkbaar voor
de schoone vrouw, riep hij uit: „O, ja, waar
achtig, juffrouw Armfeld! Dat is waar ook. Ik
merk nu eerst dat zij ontbreekt."
„Zij is ongesteld geworden," zeide de gravin
met een betooverenden blik, „en bovendien houd
ik er van, om nu en dan een kleine verandering
in de dekoratiën van mijn salon te brengen."
Ondanks al zijn gebreken zou Oscar in elk an
der geval niet nagelaten hebben, de hooghartige
onbeschaamdheiddie in deze woorden lag op
gesloten, met een scherpe aanmerking te beant
woorden, doch thana was hij door da omstandig
heden gedwongen zijn gevoelens te verbergen.
Wordt vervolgd.