Nummer 76. Donderdag 25 September 1890. 13e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
TT.
ANTOON TIELEN,
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
UITGEVER:
Waalwijk.
14.
Naar het Hoogduitsch.
IViialwijiisclit- en Lanptraalscfte (oiiranl,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 1 7 regel» 0,60 daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
De Times heeft zich met haar opzienba
rende mededeelingen betreffende den slaven
handel in Bagamoyo onder Duitsch toezicht
en met Duitsche medewerking, leelijk in de
vingers gesnedental van bladen in Enge
land laken de lichtzinnigheid van het groote
cityblad, dat nu dezelfde houding aanneemt
als een schooljongen, die onder den eersten
indruk van een lichamelijke bestraffing ver
keert.
Balfour's optreden tegen O'Brien c. s. mid
den in den parlementairen vacantie-tijd, heeft
niet weinig agitatie gewekt en zelfs van de
zijde der conservatieven twijfelt men er aan
of 't wel politiek gehandeld is in dien zin
op te treden, juist nu uit Ierland berichten ko
men, die den staat der bevolking allesbehalve
rooskleurig afschilderen. Misschien heeft Bal
four een grooten slag willen slaan door vijf
parlementsleden tegelijk te treffen, maar 't
kan best zijn, dat hij zich misrekend heeft,
want moeielijk valt een afneming der agitatie
te wachtenwaar Balfour de "ongelukkige
Ieren bij wijze van hulp in hun ellende,
berooft van de mannen, die algemeen als
de eenige helpers worden beschouwd.
Met de vorming van een nieuw kabinet
in Portugal is nu belast de gezant te Rome,
Martens Ferrea, die Ribeiro tot minister van
binnenlandsche en zichzelven tot minister
van buitenlandsche zaken zou willen benoemd
zien. De agitatie tegen de conventie met
Engeland duurt voort, tal van gemeenteraden
en andere corporatien dienen protesten in
bij de cortes. De vorming van een nieuw
kabinet is ook geen kinderwerk in de ge
geven omstandigheden, want al verklaart de
regeering, dat er van een republikeinsche
agitatie geen spoor te vinden is, de repu
blikeinen zeiven roepen 't luide uit, dat de
republiek elk oogenblik geproclameerd kan
Voor de dag ten einde was, steeg Reinhold's
verbazing ten toppunt. Hoe was het mogelijk, dat
de graaf zijn schoone vrouw niet liefhad Wel
dra had hij gelegenheid om te zien, dat haar hart
even edel was als haar gelaat. Dien morgen
keerde zijn oude vijand, de pijn op zijn borst,
voor de eerste maal in alle hevigheid terug. Toen
leerde hij de hulp kennen, die de hand eener
vrouw kan aanbrengen. Zij toonde noch angst
noch ontsteltenis. In een oogwenk had zij op de
canapé een rustplaats voor hem bereid.
«-Ge zult het minder benauwd hebben wanneer
ge ligt/- sprak zij overredend.
Zij hielp hem onvermoeid. Zij hielp hem naar
de canapé brengen, lei zijn vermoeid hootd op
de zachte kussens en wiesch zijne slapen met
koud water. Zij vermoeide hem niet met noode-
looze vragen. Nadat de hevigste aanval voorbij
was, opende hij de oogen en sprak zacht
„Ge ziet hier, wat de oorlog van mij gemaakt
heeft. Hoe goed zijt ge. Daar komt het weder,
ik voel het."
En weder hielp zij hem zonder haar tegen
woordigheid van geest ook maar een oogenblik
te verliezen.
„Is het voorbij P" vroeg zij bezorgd toen zijn
trekken zich langzamerhand ontspanden.
„Ja, dank u, ik had gelijk, toen ik steeds ver
langde naar de helpende hand eener vrouw. Ge
kunt niet begrijpen, wat ik, eens een krachtig
man, met hart en ziel soldaat, gevoel wanneer
ik aan mijn stoel vastgekluisterd ben Alles wat
in mij is komt daartegen in opstand. Ik droom
steeds, wat ik doen zouindien ik maar eerst
gezond en krachtig was. Soms verbeeld ik mij
den vijand voor mij te zien. Ik wil hem volgen.
Doch dan komt de koude werkelijkheid en het
blijkt een droom te zijn. Ik voel de pijnlijke
wor.de, die mij tegenhoudt. Dan vraag ik mij
zelf af, waarom dat zoo heeft moeten zijn!"
Zij keek hem vertrouwelijk aan en zeide
peinzend
„Heeft dan iedefeen kommer en zorgen Zou
er den waarlijk niemand gelukkig zijn
worden. Natuurlijk is de wensch de vader
van beider gedachten geweest, zoodat de mid
delweg in deze ook weer de meest vertrouw
bare is en dan moet erkend worden, dat de
toestand lang zoo rooskleurig niet is als 't
wel wenschelijk zou zijn.
De Daily Telegraph zegt dat Engeland bij
het verwerpen van de Engelsch-Portugeesche
overeenkomst niets verliezen zou. Indien
Portugal den oorlog verklaarde, zou deze na
eene korte worsteling eindigen met de in
lijving van de Delagoabaai, waardoor de in
vloed van Engeland over de Transvaal nog
weder versterkt zoz worden.
De verschillende partijen in Spanje be
merken thans reeds de schaduwzijde van de
verkiezingen, waarbij het algemeen stemrecht
den vuurdoop zal ondergaan. Behalve zijn
overige erfenis heeft Sagasta den minister
president Canovas ook het algemeen stem
recht nagelaten. De conservatieve regeering,
die thans den schepter zwaait, steunt op de
hervormingen der liberalen, en in zijn laatste
redevoering te Vitoria heeft Canovas nog
ondubbelzinnig verklaard, dat hij vast beslo
ten is, op datgene, wat de liberalen destijds
tot stand brachten, voort te bouwen.
Het schijnt dat aan den eigenlijken verkie
zingsstrijd een hervorming der partijgroepee-
ring zal voorafgaan. De republikeinen der
oude school onder Castelar, Pi y Margall,
Salmeron en Figueras blijven wat zij altijd
waren, Sagasta zal Canovas en de liberalen
zullen de conservatieven bestrijden, evenals
altijd, maar twee politici zullen met een an
der bijltje gaan hakken. Martos, de ex-kamer
president, schijnt met het offer, dat Sagasta
hem destijds in zijn portefeuille bracht, nog
niet tevreden te zijn, hij schijnt den ouden
krijgsmakker ook bij de verkiezingen tege
moet te willen treden en met de conserva
tieven een soort van democratisch-reactionnair
Kartell te willen vormen. Een onmogelijkheid
zou zulk een ongerijmde bond niet zijn, hij
„Ik geloof het niet. Jong en oud, arm en rijk,
iedereen heeft zorgen."
De morgen ging voor den overste verder zoo
snel en aangenaam voorbij, dat zijn nieuwe leven
hem een droom toescheen.
Nadat de aanval van benauwdheid geweken
was en hij weer in staat was zich op te richten,
bracht zij hem boeken en photographieën en wist
liem door haar gepraat den tija snel te ver
drijven.
„Gij hebt u den geheelen dag bijna met mij
beziggehouden. Ik ben wel egoïst en heb uw
man van uw gezelschap beroofd."
„Neen, stel u gerust, wij zien elkander nooit
vóór het diner," zeide zij met iets bitters in hare
stem.
„Zal ik die twee ooit nader tot elkander
kunnen brengen?" dacht Reinhold, terwijl hij
Elfriede nakeek. „Hoe gelukkig zou ik mij ge
voelen."
Dit zou zijn levensdoel zijn op Frankenstein,
maar hij besloot, als een voorzichtig krijgsman
eerst het terrein te verkennen om daarnaar te'
handelen.
Het was reeds etenstijd, toen de graaf terug
keerde. Elfriede kwam voor hem in de woon
kamer, waar Reinhold haar reeds wachtte. Haar
oogen straalden toen zij hem zag. Hoe goed deed
het haar, in deze koude zalen meteen vriendelijk
lachje begroet te worden
„Het is mij zoo nieuw, hier een vriendelijk ge
zicht te zien sprak zij.
Hierop kwam de graaf binnen. Hij ging zijn
vrouw met een lichte buiging voorbij, zonder
haar zelfs aan te zien, terwijl zij den sleep van
haar kleed tot zich trok om hem voorbij te laten
gaan. Het was alsof zij zelfs de aanraking van
haar japon met hem scheen te vermijden. Hier
viel niet te denken aan lielde en harmonie.
De graaf trad dadelijk op Reinhold toe, schudde
hem hartelijk de hand en vroeg hem hoe hij den
dag had doorgebracht.
„Dank zij de zorgen uwer vrouw zeer aange
naam," antwoordde hij.
„Ge ziet er al beter uit, Reinhold. We zullen
u nog geheel gezond maken."
„Dat gave de Hemel," zei de overste. „Ben ik
eerst weer gezond, dan keei ik oogenblikkelijk
in dienst terug."
Hij bood Elfriede den arm en geleidde haar
naar de eetzaal.
Wanneer Erich iets tot zijn vrouw zeide, ant
woordde zij hem meteenkuele, trotsche houding;
heeft zijn voorgangers reeds in de Spaansche
geschiedenisiets nieuws zou het echter zijn
wanneer ook, zooals men mompelt. Zorrilla,
de revolutionnair a outrance, als derde man
tot dien bond toetrad. In elk geval schijnt
Zorrilla reeds eenigszins gematigd te zijn,
want in een redevoering, die hij onlangs op een
verbroederingsdiner der Latijiische rassen, te
Parijs hield, heeft hij voor het eerst sinds
15 jaar de noodzakelijkheid van een vreed
zame propaganda en de democratie als de
onvermijdelijke overgangstoestand bij de ver
andering van de monarchie in een republiek
erkend. Voor een man als Zorilla beteekent
zulk een bekentenis haast zooveel als de ver
loochening van zijn verleden.
De herfstmanoeuvres in Pruisisch-Silezie
zijn afgeloopen en keizer Wilhelm heeft zijn
rondreizen weder hervat, terwijl keizer Franz
Jozef naar Weenen is teruggekeerd om al
daar de komst af te wachten van Duitsch-
lands vorst, die echter den tusschentijd nut
tig gebruikt, uit vrees anders tijd te kort te
zullen komen.
De samenkomst op Rhonstock is geëindigd
zooals zij was aangevangen met omhelzin
gen tusschen beide vorsten met gejuich en
gejubel van de menigte en met de be
kroning van beider gevolg. Von Caprivi
kreeg van keizer Frans Josef het grootkruis
der Stephanus-orde met briljanten.
Na afloop der manoeuvres Zaterdag, sprak
keizer Wilhelm tegenover keizer Frans Josef
en koning Albert van Saksen zijn dank uit
en hij gaf de hoop te kennendat zij de
overtuiging hadden opgedaandat het prui-
sische leger even flink is gebleven als onder
keizer Wilhelm waardoor een borgstelling is
verkregen voor de sterkte en de vertrouw
baarheid van de bestaande wapenbroeder
schap. Keizer Frans Jozef sprak, ook namens
koning Albert, zijn dank uit en verklaarde er
trotsch op te zijn een bondgenoot te hebben
die over zulke troepen beschikt; hij achtte
indien de overste echter-met haar sprak, kreeg
haar gelaat de gewone schoonheid terug. Zij was
de beminnelijkste gastvrouw, die hij ooit gezien
had.
Hij zag, dat zij bij al haar kennis van litteratuur
ook als vrouw des huizes een goed figuur maakte;
de bedienden gehoorzaamden op haar wenken.
„Ik weet niet wat Erich nog meer verlangen
kan," dacht hij.
Hij kon geen fout in haar ontdekken. Hoe zou
het diner wel ziin, als zij geheel alleen waren?
De graaf moet deze gedachte geraden hebben
want hij zeide plotseling
„Wij hadden eenige vrienden uitgenoodigd,
maar ik heb ze geschreven, of zij hun bezoek
liever wilden uitstellen, want ik dacht, dat ge
wel moei zoudt zijn, Reinhold. Wij dineeren nooit
alleen.'
De jonge gravin zweeg. Reinhold zag hoe zij
zich wist te beheerschen; hoe sarkastisch haar man
ook jegens haar was, het mocht hem niet geluk
ken haar een scherp antwoord te ontlokken.
„Zij bezit zelf'oeheersching in een hoog mate,"
dacht Reinhold, „dat is eene vaste grondslag voor
alle andere deugden.
XX.
Op zekeren morgen trad de graaf de eetkamer
binnen met de woorden„Bijna iedereen heeft
onze uitnoodiging aangenomenwij zullen de
schoonste vrouw der provincie bij ons te zien
krijgen.'
„Wie is die gelukkige vroeg Reinhold.
„Kent ge mevrouw von Heiberg niet, die prach
tige jonge weduwe, met haar gouden haren, zoo
als de dichters zeggen
„Mevrouw von Heiberg? Ik heb zelfs haar
naam nooit gehoord en ik geloof," vervolgde hij
met een buiging tegen de gravin, „dat wij de
liefste en schoonste vrouw uit de provincie reeds
op Frankenstein hebben."
„Ge zijt een ecl^e/vleier, Reinhold," lachte de
graaf. „Chacun son goüt. Maar oordeel niet voor
dat ge de persoon in quaestie gezien hebt.'
„Mijn meeDing daaromtrent, is reeds sinds lan
gen tijd gevestigd antwoorddReinhold. Wan
neer hij de zaak van Elfriede op zich nam, deed
hij dit met zooveel tact, dat de graaf het hem
onmogelijk kwalijk kon nemen.
„Mevrouw von Heiberg heeft meer bewonde
raars dan eenige andere vrouw.'
„Dan geloof ik, dat zij een gevaarlijke co
quette is."
de trouwe vriendschap voor immer onwrik
baar en gaf als zijn meening te kennen, dat,
als het eenmaal noodig mocht zijn, het Duit
sche en Oostenrijksche leger ook trouwe wa
penbroederschap zouden bewaren.
Te Weenen is men zeer in zijn schik over
de samenkomst, die evenwel naar luid ver
trouwbare berichten niets nieuws heeft
gebrachtbeide leidende staatslieden schij
nen 't op alle punten eens te zijn geweest.
In regeringskringen te Weenen schijnt
men overtuigd, dat samenkomst van Rohnstock
geenerlei invloed hebben zal op de handels
betrekkingen tusschen Oostenrijk en Duitsch-
land daar de moeilijkheden, welke aan een
vergelijk op oeconomisch gebied in den weg
staan, van te ernstigen aard zijn. Het staat
kundig-militaire verbond blijft wat het tot
dusver geweest is en in officieele kringen
maakt men zich geen illusisiesdat Duitsch-
land thans beslister dan in het verledene de
Oostersche politiek van zijn bondgenoot on
dersteunen zal.
Het blad „La Paix" vertelt intusschen,dat
er bij de samenkomst ernstige sprake is ge
weest van de opneming van Frankrijk in de
triple alliantie een lievelings-ideetje van
keizer Frans Jozetterwijl keizer Wilhelm
czaar Alexander liever als bondgenoot zou
hebben. Keizer Wilhelm zou ten slotte het
ideetje van een quadruple-alliantie (Duitsch-
land, Oostenrijk Italië en Frankrijk) nog zoo
verwerpelijk niet hebben gevonden
Men wendt nu pogingen aan om 't tusschen
reactionairen en radicalen in Tessino op een
accoordje te gooien. De leiders van beide
partijen zijn te Bern ontboden, evenals de
bondscommissaris Kuenzli, die versterking
van bezetting, ook met het oog op de aan
staande verkiezingen, wenschelijk acht, hoe
wel 't op het oogenblik alles rustig is en
zelfs een gunstige schikking wordt verwacht.
De kiezers, die zooals men weet, tegen 5
October zijn samengeroepen, moeten beslis -
Graaf Erich lachte.
„Dat is zij inderdaad, maar haar coquetterie is
zoo aantrekkelijk, dat geen man het een schande
vindt éénmaal in haar netten gevangen te zijn
geweest."
„Smaken verschillen, mij zou een coquette nooit
bevallen."
Reinhold vreesde het ergste van dit aangekon
digde bezoekwat kon hij er tegen doen als
de graaf het hof maakte aan deze beroemde
schoonheid.
Trots, koude, onverschilligheid, tegenzin, ja
zelfs verachting, dit alles stond de verzoening
van Erich en Elfriede in den weg. Hoe was dat
te overwinnen. Ik stond liever aan het hoofd
van mijn regiment, tegenover den vijandde
overwinning zou mij dan zoo moeilijk niet voor
komen sprak hij bij zich zelf.
Ter wille van de jonge vrouw moest hij echter
volhouden. Hij hield innig veel van haarware
ZÜ ziJn jongere zuster geweest, hij had niet meer
van haar kunnen houden, haar niet met meer
liefde hebben beschermd. Hij bewonderde haar
karakter zoowel als hare schoonheid.
Hij zag wat haar echtgenoot niet tien wilde
dat onder dien kouden trots een wereld van lijden
en teedere gevoelens begiaven lag. Zij was meer
voor hem dan iemand anders en hij zou alles
gegeven hebben, indien hij haar had kunnen ge
ven wat haar toekwam, de liefde van Erich.
XXI.
Het kan zijn dat het medelijden, hetwelk hij
voor de jonge verlaten vrouw koesterde, te veel
was voor zijn zwakke gezondheid, of dat de lucht
in Frankenstein niet gunstig op hem werkte, in
de laatste dagen bevoelde hij zich minder wel.
De graaf, die in alles, wat zijn neef betrof, even
hartelijk en zorgvuldig was, had twee der grootste
en vroolijkste kamers uit het huis voor hem laten
gereed maken cn de gravin was met allen ijver
bezig ze op de gezelligste wijze in te richten.
Men vond er de schoonste en geurigste bloemen,
de mooiste boek- en plaatwerken. De jonge
vrouw zelve bracht daar menig uur door. De
dag, die haar vroeger dikwerf zoo lang toescheen,
viel haar nu kort; zij bracht dan haar teekenge
reedschappen mee, of had zij een nieuw boek
ontvangen, dan was zij niet tevreden voordat zij
het hem had voorgelezen. Zij beschouwde hem
als haar ouderen broeder en had hem ook als
zoodanig lief.
Wordt vervolgd.
