Nummer 79
Zondag 4 October 1891.
14e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
FEUILLETON.
?aa
BUITENLAND.
Belgie.
UITGEVER:
Waalwijk.
Boulangers uiteinde.
iifsirialsrtf Conrant,
Dit blad verschijnt Woensdag: en Zaterdag avond.
Abonnementspriji per 3 maanden ./1,00.
franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
«an den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
„Sic transit gloria mundi" (zoo vergaat de
grootheid der wereld) en „de mortuis nil nisi
bene (van de dooden niets dan goeds) zijn
een tweetal der meest bekende Latijnsche
spreekwoorden, die we in toepassiug wilden
brengen toen ons het bericht gewerd dat
Boulanger, de ex-generaal in Franschen dienst,
de ex-minister van oorlog der groote Repu
bliek, in Belgie een einde aan zijn veelbewo
gen leven had gemaakt door de hand aan
zichzelf te slaan, 't Was onze eerste gedachte
eerstgenoemd spreekwoord van toepassing te
doen zijn op 's mans leven en sterven en het
2e aan te halen om zijn euveldaden met den
mantel der liefde te bedekken. Doch we zijn
van dat voornemen teruggekomen en wel om
de volgende redenBoulanger is nimmer
groot geweest in den gunstigen zin des woords
en die mantel der liefde is een onbekend
kleedingstuk voor den kroniekschrijver van
den dag, die zich ook niet mag laten biolo
geeren door een in marmer gebeiteld gulden
gratschrift, doch steeds het veelzeggende
dichtje in herinnering moet hebben: hier
liggen de dooden en liegen de stervenden.
Veelbelovend voor hem zeiven wel te
verstaan was zijn optreden, waren de door
hem verworven sympathieën, glansrijk en steeds
toenemend was zijn succes; benijdenswaardig
was zijn populariteit; snel, duizelingwekkend
snel was zijn ondergang en door een laihar-
tige daad lafhartig voor een, die groot
wilde zijn door een zelfmoord, heeft hij,
die in Frankrijk de rol van een Cesar wilde
spelen, een einde gemaakt aan een avontuur
lijk leven.
Ziedaar in weinige woorden de biografie
van een man, die een veelbewogen leven
heeft gehad, van een man, die meer avon
turier was dan held en die toch, door den
schijn aan te nemen als ware hij 't laatste,
een tijdlang het wel en het wee van Frank
rijk in handen heeft gehad en wiens heengaan
in de gegeven omstandigheden voor zijn
vroegere partijgangers wellicht een even wel
kome als onverhoopte verlossing is.
.61.
XXIII.
DE AMULET.
Het was verklaarbaar dat Max, sedert de Tur
ken voor Weenen lagen, niet meer bij Boekei
was geweest; hij was immers thans keizerlijk
ollicier en had dag en nacht dienst, die hem geen
tijd tot bezoeken overliet. Louise had er zich
echter reeds aan gewend hem te beschouwen als
iemand, die tot een anderen kring behoorde, en
andere aanspraken mocht maken aan voor eenige
jaren. Zij had reeds sedert lang geraden, dat hij
een ander beminde; nu wist zij dat hij diep on
gelukkig was geworden op den dag, toen de Tur
ken het klooster Neuberg hadden verwoest, en
thans bracht men hem als een stervende in hun
huis,
Wij behoeven wel nauwelijks te zeggen, dat de
gekwetste geen betere verpleging had kunnen
vinden dan hier, maar dit zou weinig gebaat
hebben, indien er geen bijzondere hulp ware ge
komen, want de geneesmiddelen begonnen in de
stad reeds te ontbreken, en de geneesheeren wa
ren overkropt met patiënten. De oude Wlaska
Barkoy verscheen alsof zij geroepen was, nog eer
Guido bevel kon geven om haar te halen; zij
verbond de wond, nadat zij er een zalf had op
gestreken, maar de amulet, die zij thans aan den
hals van den gewonde bemerkte, scheen haar
bijna nog meer te interesseeren dan de wond zelve.
Ook vond zij een zijden doekje met zonderlinge
teekens, dat Max op de borst had gedragen, en
andermaal deed zij een vreugdekreet hooren.
Dat is het! riep zij. Dat zal voor hem ge
tuigen. God zij geloofd! Wat ik in den geest heb
gezien, zal waarheid worden, ook voor hen, die
er aan twijfelen
Wat helpt ons dat, als hij sterven moet!
snikte Louise. Laat dat kleinood maar, en denk
er aan hem te helpen, hem te redden.
Wat in het boek des noodlots staat geschre
ven, zal vervuld worden, hernam Wlaska; de
geest heeft mij doen zien, dat hij het wapen der
Georges Ernest Jean Marie Boulanger werd
den 2en Februari 1837 te Rennes geboren
en wist zich in den militairen dienst reeds
op jeugdigen leeftijd zoozeer te onderscheiden,
dat hij, in 1859 te Turbigo door een kogel
in de borst gewond, met het Legioen van
Eer werd begiftigd. Op 25-jarigen leeftijd
was hij kapitein en 8 jaar later bataljons
commandant. In den oorlog van 1870—71
onderscheidde hij zich herhaaldelijk, werd
meermalen gewond en verwierf den graad
van officier van het Legioen van Eer. Suc
cessievelijk werd hij nu bevorderd tot luite
nant-kolonel en brigade-generaal, vervulde
verschillende hem door de regeering opge
dragen zendingen en werd in 1882 benoemd
tot directeur der infanterieafdeeling aan het
ministerie van oorlog.
Nu heeft de overgang plaats: uit den sol
daat komt de administrateur voort: reorgani-
seeren van dit, wijzigingen van dat, geschieden
onder zijn beleid en toen hem in 1886 door
De Freycinet de portefeuille van oorlog wordt
aangeboden, acht hij daardoor zijn eerzucht
niet bevredigd, integendeel, door de benoe
ming tot dezen hoogen post wordt zij geprik
keld en alleen de hooge betrekking van
president der republiek, kan hem voldoen,
daarnaar streeft hij, daarop is al zijn werken
berekend en als hij zijn reorganisatieplan voor
het leger voorlegt, als hij het vrijwilligerschap
bestrijdt en den diensttijd van drie jaar ver
dedigt en aanbeveelt, dan begroet Frankrijk
in hem reeds zijn red.der en de revanche
schreeuwers in 't bijzonder meenen in hem
hun man te hebben gevonden. En de pers
verheerlijkt hem en de menigte juicht en
jubelt als hij, op zijn zwart ros gezeten, van
de revue weerkeert: men ziet in Boulanger
den dictator, die Elzas en Lotharingen aan
Duitschlaud zal ontnemen.
Doch de regeering werd opmerkzaam 's
generaals doen en laten begon haar verdacht
voor te komen en al spoedig na zijn duel
met Floquet ook toen president der Ka
mer volgde de val van het kabinet-Goblet
en daarmee die van Boulanger als minister
Starhembergen in zijn schild voert, en dat een
Prinses hem den mirtekrans in de haren vlecht,
daarom vrees ik niet voor zijn leven. Hij zal ge
nezen, doch niet enkel door de zalf, maar door
datgene wat zijn hart bevrijdt van het verterende
gift van het verdriet.
Louise zat met hare moeder en Wlaska aan het
bed van den lijder, de mannen waren weder heen-
gesneld, waar hun plicht hen riep; daar klonk
een klokje, en door een koorknaap gevolgd, ver
scheen de oude eerwaardige, bisschop Kollonitz
van Wcener-Neustadt, om Max het laatste oliesel
toe te dienen, en hem den troost der kerk aan
te bieden.
Even onvermoeid als graaf Rudiger von Star
hemberg voor de verdediging van Weenen zorgde,
even zelopolïerend vervulde de bisschop (later
kardinaal) graaf Leopold Kollonitz, de plichten
van zijn heilig ambt; hij moedigde de soldaten
in den strijd aan, troostte en zegende de sterven
den en bezocht de gekwetsten en besmettelijke
zieken.
De bisschop verkeerde in een zonderlingen ge
moedstoestand. Guido von Starhemberg had hem
verzocht naar het huis van meester Bockel te
gaan, waar een man op sterven lag, die niet alleen
tot de dappersten en braafsten van de stad be
hoorde, maar hem zeiven ook dierbaar was als
een broeder. Eene heidin, had hij er bijgevoegd,
wil weten, dat hij de zoon is van mijn onge-
lukkigen oom, die in liet Oosten is verdwenen;
laat hem niet sterven zonder het H. Sacrament
te hebben ontvangen
Toen kwam bij den kerkvorst, die vroeger
commandeur der Maltezerriddei's was geweest,
een duistere herinnering op, de herinnering aan
een vriend, die het kruis der orde had opgenomen,
om voor eene schuld voor zijne moeder te boeten,
en die toen voor de schoonheid eener Griekin
wbs bezweken. Hij had hem zelf met de Griekin
in den echt verbonden en had, toen gene in den
strijd gevallen, en de moeder van het kind door
de Turken weggevoerd was, den zoon van Gund-
acker onder lijken in een brandendhuis gevonden,
hij had hem opgevoed, tot dat een nieuwe over
val der Turken, het lot ook hem het kind had
ontrukt. Hij had gedacht dat de knaap dood was,
nu zou hij plotseling van hem hooren en eene
heidin wilde in den vreemdeling den zoon van
den verdwenen Gundacker zien.
en Clermont-Ferrand werd hem als garnizoens
plaats aangewezen. Zijn roem en populariteit
begonnen toen reeds te tanen, doch de ra
dicale pers hield hem staande, verdedigde
hem en had de ex-minister toen de wijsheid
gehad zijn plichten als generaal te vervullen
zonder zijn eerzucht vrij spel te laten, wel
licht zou hij zijn gezag herwonnen hebben,
maar hij had die wijsheid niet, hij zocht in
kuiperijen en onedele praktijken zijn kracht
en hij werd de held der voorsteden en
der catés-chantants 1
De verdere gebeurtenissen liggen ons allen
nog te versch in 't geheugen om er lang bij
stil te staangepensioneerd, ging hij met
elkeen, die tot hem kwam, verbintenissen aan,
hij wilde aller vriend zijn, deed zich in twin
tig departementen tegelijk verkiezen en liet
het goud rijkelijk vloeien. Toen meende hij
zich meester van het terrein, het land werd
overstroomd met politieke geschriften betrek
kelijk den ex-generaal en hij werd de
speelpop der gecoaliseerde kroonpretendenten
tot, juist op het oogenblik, dat hij de dicta
tuur maar voor 't grijpen meende te hebben,
de Senaat als Hooggerechtshof hem ter ver
antwoording riep en hij zichzelf door een
jammerlijke en lafhartige vlucht de kans ont
nam ooit zijn eerzucht te kunnen bevredigen.
Hij was toen reeds politiek dood of ten minste
zieltogend en geen der pogingen om zijn
vroegere populariteit te doen herleven, mocht
baten. Zijn reizen heen en weer van Brussel
naar Londen en Jersey en later weer van
daar naar Brussel was niets dan een langzaam
maar zeker sterven, besloten door of liever
eindigend met een revolverschot.
Tegen half twaalf Woensdagmorgen heeft
de generaal zich op het graf van zijne, den
16 Juli 11. overleden vriendin, madame de
Bonnemain door een revolverschot van het
leven beroofd en daardoor een bloedige streep
ge; et onder een belangrijke bladzijde uit de
geschiedenis van zijn vaderland. Is hij wer
kelijk bezweken onder het gewicht der smart
over den dood zijner gezellin of is hij gestor
ven zooals hij geleefd heeftin een schijn
Dit scheen bijna bedrog. De ridder van Gund
acker had zijn familienaam geheim gehouden;
zou het kind, dat zijne ouders nauwelijks had
gekend, hebben vernomen wie zijn vader was
geweest
De zaak schpen des te meer verdacht, omdat
er eene Heidin in het spel was. Het gelaat van
den bisschop betrok, toen hij aan het bed van
den lijder de oude vrouw gewaar werd, wier
zonderlinge opschik, wier geheel uiterlijk in haar
de Heidin deden herkennen. Sta op en ga heen,
riep hij toornig, bezondig u niet met uw godde-
looze kunsten aan een lichaam, welks ziel de
Verlosser reeds heeft opgeroepen
Ik ben een Christinhernam Wlaska oot
moedig, ik ben ook een oude dienares van de
Starhembergen, wees - barmhartig, hoogwaardig
heer, en laat raii hier blijven.
De bisschop hoorde nauwelijks meer wat zij
zeide. Hij had de amulet gezien, en hield zijn
oog stijf daarop gevestigd; hij maakte 't kleinood
van den hals des lijders los, opende het doosje
en ontroerde, zonderling getroffen en als be
dwelmd, door datgene wat hij zag, en wat voor
zijne ziel uit de schaduwen van half vergeten
dagen steeds duidelijker te voorschijn trad. Reeds
wilde hij aan zijn gedachten woorden geven,
toen hij zich de belofte van stilzwijgendheid
herinnerde, die hij zijn overleden vriend had
gedaan. Hij mocht den sluier niet oplichten, eer
de zoon van den verdwenene zijn dertigste levens
jaar had bereikt, en hij wist op dezen oogenblik
niet, of dit reeds het geval was. Het was even
wel ook in het belang van den gekwetste zoo
deze in het leven bleef dat zijn geheim met
omzichtigheid werd ontsluierd. Al had Guido
hem broeder genoemd, zoo waren er andere
leden van het geslacht, die zeker zeer nauwgezet
de echtheid van een bloedverwant, die eensklaps
als erfgenaam kwam opduiken, zouden onder
zoeken.
Thans was het echter de tijd niet uit te
vorschen of de gewonde de rechtmatige bezitter
der amulet was, of hij misschien niet toevallig
daaraan gekomen en of hij niet met behulp der
Heidin eenig bedrog had voorbereid.
De bisschop onderdrukte iedere vraag, die
nieuwsgierige belangstelling hem op de lippen
bracht; de zieke zou ook niet in staat zijn geweest
hem te antwoordden; hij verwijderde zich nadat
van grootheid, doch in werkelijkheid zeer
klein en gering, geen weerstand kunnende
bieden aan het noodlot? Dat hij 't eerste
heeft willen doen gelooven is buiten allen
twijfel en dat hij niet in een oogenblik van
waanzin of diepe verslagenheid heeft gehan
deld, maar alles wel heeft overlegd en over
wogen, is eveneens zeker en 't is bijna te
verwonderen hoe zijn moeder en zijn vrien
den hem alleen hebben laten heengaan op
een zoo ongewoon uur zonder achterdocht
te koesteren, te meer, daar hij reeds herhaal
delijk toespelingen had gemaakt, die niet te
misduiden waren.
De kalmte, die spoedig is gevolgd op de
agitatie, bij de ontvangst van de tijding uit
Brussel te Parijs gewekt, is wel kenmerkend,
we mogen er het bewijs in zien van de vaste
positie der regeering, die een tijdperk van
kalmte en rust tegemoet schijnt te gaan en
dagelijks meer terrein wint. De bladen laten
zich over het geheel kalm uitde Cocarde
en de Intransigeant alleen bevatten waardee-
rende woorden; uit den toon der andere or
ganen blijkt alleen dat men hem beschouwde
als een man met wien men geen rekening
meer hield, de een heet zijn daad een lafheid,
de andere noemt haar grootsch, al naarmate
de respectieve schrijvers een min of meer
gunstige opinie over den zelfmoord hebben.
Door de groote daling in de koffieprijzen
heeft een der oudste en voornaamste firma's
te Antwerpen hare betalingen gestaakt met
een passief van 2 millioen francs. Naar men
verzekert, is te Antwerpen door de crisis in
Argentinië niet minder dan 200 millioen francs
verloren.
Men meldt uit Brussel van Donderdag:
Heden avond wordt het lijk van Boulanger
gekist, op bevel van den geneesheer, wegens
de snel toenemende ontbinding.
hij den gekwetste het Sacrament had toegediend;
maar hoezeer hij ook had getracht zijne ge
moedsbeweging te verbergen, alle aanwezigen
hadden opgemerkt, hoe diep het gezicht van de
amulet hem had getroffen.
Hij herkende den Starhemberg, mompelde
Wlaska, en wil het verbergen. Maar wat God
aan het licht wil brengen, dat zal in helderen
zonneschijn stralen, al mochten ook de machtig
ste der aarde daartegen samenspannen. Dat zijn
de letterteekens der Griekin, dat zijn Turksche,
dat Hebreeuwsche letters, vervolgde zij, terwijl
zij op het geopende doosje wees. Die amulet
mag niemand hem ontnemen, zij getuigt voor
hem.
Louise en hare moeder waren overtuigd, dat
de woorden der oude zouden vervuld worden,
en toen Max in het ijlen der wondkoorts van
zijne moeder de Sultane sprak, die naar hem
smachtte en van wie men hem met geweld terug
hield, kon hare verbeelding zich, althans in ruwe
omtrekken, een beeld van zijn verleden schetsen.
Wat ieder, die Max bij zijn eerste verschijning
te Weenen had gadegelagen, reeds instincmatig
had gevoeld, of uit zijn raadselachtige gezegden,
zijne bekwaamheden en talenten had opgemaakt,
dat door de voorspellingen van Wlaska een ge
heimzinnig romantisch aanzien had gekregen,
scheen thans bevestigd. De jonge man met licht
blonde haren, in het Oosten geboren, moest van
Duitsclie afkomst zijn, daar hij ook de Duitsche
taal machtig was; al gaf hij zich ook voor een
handwerksgezel uit, al bewees hij een kunstenaar
te zijn, zoo verried toch zijn geheele denkwijze,
zijn houding, zijn voorkomen, dat de kiem voor
hoogere aanspraken in de jeugd in zijn hart
moest gelegd zijn, en zijne neiging voor ridder
oefeningen en zijn riddereerzucht waren steeds
te voorschijn getreden, hoezeer hij zich ook moeite
had gegeven, die onder bescheiden nederigheid
te verbergen.
Het gevoel van Louise voor Max had zich van
alle egoïstische wenschen gezuiverd, sedert het
haar duidelijk was geworden, dat hij haar slechts
als een zuster beminde, dat hij een ander beeld
in zijn hart droeg en ook tot een anderen kring
behoorde.
(Wordt vervolgd.)