""binnenland.
A WAALWIJK, 11 November 1891.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschland.
Zwitserland.
Italië.
Rusland.
Donderdag 12 November JAAR
MARKT en BOTER MIJN te
Waalwijk.
houden van politieke mannen, tot verschil
lende vereenigingen der hoofdstad behoorend,
v.iarin besloten werd alle liberale en alle
werklieden-vereenigingen uit te noodigen de
handen ineen te slaan en deze beweging op
het getouw te zetten.
Doel daarvan moet wezen te doen erken
nen het recht van iederen burger om zijne
stem uit te brengen.
Alle liberalen, democraten en socialisten
worden uitgenoodigd zich bij de beweging
aan te sluiten.
In Frankrijk hebben Zondag een tweetal
verkiezingen plaats gehad, die niet zonder
beteekenis zijn. Te Auxerre won de radicaal
het van den republikein en te Rijssel ver
koos men den socialist Lafargue met ruim
10000 stemmen. Lafargue bevond zich op
dat oogenblik in hechtenis, maar op voorstel
van Milleraud werd door de kamer verklaard,
dat hij uit de gevangenis behoorde ontslagen
te worden, waarna de minister Constans zijne
onmiddellijke invrijheidstelling beval.
't Gaat den Parnellisten ondanks of wel
licht juist tengevolge van hun woest, onbe
suisd en onbeschaafd optreden, lang niet voor
den wind. Parnell heeft als opvolger in het
lagerhuis voor Cork een anti-parnellist ge
kregen, Flavin is gekozen met 3689 stemmen,
terwijl de pamellistische candidaat Redmond
2157 stemmen verwiert en de candidaat der
conservatieven, Sarsfield wiens voorstan
ders tegenover de beide, elkaar met hand
en tand bestrijdende fracties der Iersche partij
gaarne de rol van den het vette kluifje ver-
wervenden derden man zouden vervuld heb
ben, slechts 1161 stemmen op zich ver-
eenigde.
Zoo heeft den anti-parnellist dus ruim 1500
stemmen voor op zijn tegenstander een
feit van groote beteekenis. Zoo heeft dus het
volk uitspraak gedaan in 't nadeel van de
revolutionaire beginselen van Parnell, zooals
die door zijn nog weinige getrouwen zijn
overgenomen en Gladstone c.s. kunnen jui
chen de bewering, dat Ierland langs den
weg van geweld en wanorde home rule wil
verwerven, is glansrijk gelogenstraft. Ierland
zal het homeruleprogramma van Gladstone
tot in de bijzonderheden opvolgen en geen
afscheiding najagen, zooals de weinige par-
nellistische afgevaardigden dat beoogen.
De kansen voor de gladstonianen in ver-
eeniging met de Ieren voor de algemeene
verkiezingen van 1892, zijn alweder gerezen.
Zondag heeft de Italiaansche premier te
Milaan zijne met ongeduld verwachte politieke
redevoering gehouden. Hij begon met de
verklaring dat de begrooting in volkomen
evenwicht is. Er is zelfs een klein overschot.
Er zal geen nieuwe schuld worden aange
gaan of op andere wijze eene uitgifte van
papier plaats hebben. De regeering verwerpt
elke wijziging der waarborgenwet en zij noo-
digt de bedevaartgangers naar Rome te ko
men, waar zij volkomen veilig zijn. De Paus
neemt somtijds eene dreigende houding aan,
maar wordt binnen de grenzen van het gees
telijk gezag gehouden door de wet, welke
hij niet straffeloos zou schenden. De eer en
het gezag van Italië zullen nauwgezet ge
handhaafd worden. Italië zal niet te kort doen
aan den eerbied, dien het aan de vrijheid
van geweten verschuldigd is. De voorzichtig
heid gebiedt dat wij ons in Afrika niet door
eene onberadene politiek laten medesleepen.
De minister houdt het er stellig voor, dat de
goede verhouding tegenover Menelik spoedig
hersteld zal worden, en hierdoor zal de vrede
in Afrika bevestigd worden. Steunende op
ons krachtig leger, op onze wel toegeruste
vloot en onze trouwe bondgenooten, zullen
wij in staat zijn onze onafhankelijkheid te
kunnen vertrouwen; het was immers mogelijk,
dat hij hem ook hierin had bedrogen, maar het
verlangen van zijn hart naar de moeder, die over
zijn wieg had gewaakt, had niet durven twijfelen
aan de vervulling van Wlaska's voorspelling. Van
Kolschitzky had hij vernomen, hoe Dione naar
hem smachtte, hoe zij haar gemaal van de be
storming van Weenen had teruggehouden. Nog
had hij geen tijd gehad iemand te zoeken, die
hem het in Ilebreeuwsche letters geschreven ge
heim van zijn amulet kon ontcijferen, maar de
dooreengeslagen letters D. L. en M. G. op het
doosje, duidden aan, dat dit de naam van zijne
moeder Dione kon zijn geweest.
Men had hem gezegd, dat 'de Pool in zijne
amulet Candisch werk had herkend, en Dione was
uit Canida ontroerd; er waren dus uitgangspun
ten genoeg voorhanden om aan zijn hart wapenen
te verschaffen tegen den twijfel, maar juist dat
gene, wat zijn hoop vleide, wierp er ook een
schaduw op. Zoolang hij leefde had hij geen
vuriger wensch gekoesterd, dan het geheim zijner
geboorte opgehelderd te zien en het graf zijner
ouders te vinden, indien deze niet meer in leven
mochten zijn. Meer had hij in zijn stouste droo-
men nauwelijks durven hopen, maar dikwijls
was de gedachte in zijn hart binnengeslopen, hoe
onuitsprekelijk gelukkig hij zich zou gevoelen,
indien hij slechts een broeder, een zuster, een
bloedverwant, een vriend van zijn overleden ou
ders kon vinden.
Thans bood het lot hem meer, mén zei hem
dat zijn moeder nog leefde, maar hoe zou hij haar
vinden! Eene slavin van den harem, die door
brutaal geweld onder het juk was gebracht, zou
levendiger sympathie in hem hebben verwekt,
dan eene afvallige, die haar geloof had afgezworen
om de gunst van een Turk te verwerven: en deze
gedachte moest in hem de donkerste gedaante
aannemen, als hij ginds de prachtige tent van
den grootvizier, hier de ellende van de belegerde
stad aanschouwde. Eene huivering voer hem
door de leden: zijne moeder verlangde wellicht
de capitulatie der stad, in den waan, dat hij dan
de vrijheid en een schitterende positie door een
lafhartigen afval zou willen koopen
Wordt vervolgd.
handhaven. Maar onze kracht moet ons het
besef onzer verantwoordelijkheid inboezemen.
Italië behoort zijnen invloed aan te wenden
om den vrede te verzekeren. God zal niet
gedoogen dat de vrede in Europa verstoord
worde en ik ben vast overtuig l dat die be
waard zal blijven. Alle mogendheden zijn
bezield door eene groote voorzichtigheid en
gematigdheid. Het is geene reden tot be
zorgdheid dat bevriende staten zich tot groe
pen vereeenigen. Daardoor wordt een even
wicht geschapen dat de gerustheid bevordert.
Een langdurige ervaring heeft doen zien dat
verbonden in onzen tijd niet anders dan ver
dedigend kunnen zijn. Door het hernieuwen
van haar verbond met Oostenrijk en Duitsch
land, heeft de Italiaansche regeering eenen
staat van zaken bevestigd, welke in staat is
eene rustige staatkunde gemakkelijker te ma
ken. Steunende op ons recht en niets willende
dan den bestaanden toestand handhaven
vooral in de Middellandsche Zee, is Italië
een steun voor den Europeeschen vr'ede.
Onze goede betrekkingen met Rusland heb
ben kort geleden aan de publieke opinie een
gevoel van rust en vrede geschonken. Te
genover Frankrijk hebben wij onveranderlijk
gehandeld op eene wijze, die alle achterdocht
en wantrouwen moet wegnemen en doen
ophouden. De eer, thans daar te lande aan
Garibaldi bewezen, begroet Italië als een
verlangen naar eene hartelijke verhouding,
die het Italiaansche volk altijd dierbaar zal
zijn.
Omtrent Brazilië is weinig nieuws te mel
den; volgens de officieele mededeelingen gaat
alles van een leien dakje, revolutie is er niet
en zal er wel niet komen ook. De praatjes
omtrent het mogelijke herstel van het kei
zerschap, verdienen geen geloof. Verassingen
zijn echter lang niet uitgeslotende afge
vaardigden zijn, zooals men weet, naar huis
gezonden en of de nadere uitlegging van de
redenen dier afdanking, overal in kalmte zal
worden beoordeeld en men er even kalm in
zal berusten, dient afgewacht.
Een telegram van 9 November uit Fer-
nambuco meldt reeds, dat de provincie Rio
Grande do Sul zich onafhankelijk heeft ver
klaard. In het geheele land heerscht onte
vredenheid. Dat klinkt anders.
De volkswoede tegen den Amerikaanschen
gezant te Santiagoden beruchten Egan
neemt steeds toe, vooral nu men weet, dat
een aantal deelnemers aan de jongst ont
dekte samenzwering tegen het voorloopig be
wind (Junta) in het gebouw der legatie de
wijk hebben genomen. De houding der be
volking werd zoo dreigend, dat Egan bang
werd en der Junta deed weten, dat hij haar
verantwoordelijk stelde voor alles wat ge
beuren mocht. Hierop heeft de Junta eene
afdeeling ruiterij voor het gezantschapsge
bouw doen post doen vatten.
In de afgeloopen maand hebben in Frank
rijk de belastingen weer niet minder dan
negen millioen francs boven de raming opge
bracht en bijkans 10 millioen meer dan in
October van verleden jaar.
Zondagmorgen had te Ville d'Avray de
onthulling van liet gedenkteeken plaats, dat
door de Elzas-Lotharingers ter eere van Gam-
betta aldaar is opgericht. De minister van
openbaar onderwijs leidde de plechtigheid.
De kazerne te Macon brandde Zondag
avond af. Het magazijn van het 134e linie
regiment kon nog ontruimd worden, doch
2000 geweren bleven achter. Tegen zeven
uur in den avond bereikten de vlammen de
bewaarplaats der patronen, verschillende ont
ploffingen hadden plaats, doch alles liep zon
der persoonlijke ongelukken af.
Nabij Ourskamp liepen twee goederen
treinen bij het rangeeren op elkaareen
smeerder werd gewond. De sneltrein naar
Brussel en Holland had 98 minuten vertra
ging; de reizigers moesten onder fakkellicht
de plaats des onheils passeeren en in een
inderhaast saamgestelden trein de reis ver
volgen.
De Londensche County council heeft be
sloten tot den bouw van eene nieuwe tunnel
onder de Theems, ter verbinding van Black-
wall en Greenwich. Het werk zal 871,000 p.
st. (f 10,452,000) kosten,
Naar de Times uit Tanger verneemt,
brachten soldaten, uit Fez teruggekeerd, be
richt omtrent eene gisting aldaar. Moeley
Ismael, des sultans lievelingsbroeder, werd
voor het kalifaat ongeschikt verklaard en
verbannen met den hoofdkadi. De edelen
worden beschuldigd van een komplot tegen
den sultan, beoogend om Moeley op den troon
te plaatsen. Des sultans raadsman, Siachmet
Ben Moesa, viel mede in ongenade en werd
vervangen.
CALCUTTA, 10 November. Door een
orkaan waarin het oorlogsschip „Enterprise"
vergaan is, zijn groote onheilen op de An-
daman-eilanden veroorzaakt. Een wervelwind
viel met vreeselijke kracht op de gevange
nissen der Indische dwangarbeiders, waarvan
er door het instorten der gebouwen 60 ge
dood en 200 gewond werden.
Gansch Berlijn is in rep en roer wegens
het faillissement van het aanzienlijk bankiers
huis Hirschfeld en Wolff, met een passief
van 7 millioen tegenover een actief van hoog
stens een paar ton. Reeds zestig jaren bestond
het huis. Plet hoofd der firma, de heer Wolff,
die verschillende posten bekleedde en zeer
gezien was om zijne liefdadigheid, is gevan
gen genomen. Hij moet al sinds 20 jaren in
moeilijkheden verkeerd hebben en in den
laatsten tijd dreef hij, om zich nog staande
te houden, wisselruiterij. Toen hij geen raad
meer wist, riep hij de hulp van een der
grootste Berlijnsche huizen in en weldra kon
er een bedrag van 1 millioen mark in contan
ten bijeengebracht worden om hen te helpen.
Maar die som was onvoldoende; er was min
stens 4 millioen noodig.
De zaak wekt te meer sensatie, wijl de
eerste kringen der hoofdstad er in betrokken
zijn en een aantal hooge heeren van het hof,
o. a. ook de minister graaf Zedlitz, groote
schade lijden.
Een tweede belangrijk faillissement, dat
van de Berliner Wechselbank, 't welk een nog
treuriger aanzien kreeg door den zelfmoord
van twee der bestuurders, de gebroeders
'Sommerfeld, heeft Zateidag de Duitsche hoofd
stad in een volslagen staat van paniek ge
bracht. Ter beurze daalden de koersen aan
merkelijk en op straat zag men niets dan
verslagen gezichten.
Ook deze instelling stond in de financieele
wereld gunstig aangeschreven. Als oorzaak
van haar ondergang wordt evenwel minder
aangenomen de overdreven weelderige levens
wijze harer directeuren en hunne gewaagde
speculation, dan wel het gewekte wantrouwen
en de moedeloosheid, die zich van het publiek
hebben meester gemaaki na het faillissement
van Hirschfeld en Wolff, 't welk tengevolge
heeft, dat allerwege de aan de banken toe
vertrouwde gelden worden opgevraagd. Op
die wijze kwam deze instelling en komen bij
voortduring vele firma's nu op het oogenblik
in de meest nijpende geldverlegenheid. Geld
om hen te helpen, dat onder andere omstan
digheden gemakkelijk te krijgen zou wezen,
is nu bij het 'heerschende wantrouwen moei
lijk te bekomen, en zoo staat menig goed huis
op het oogenblik wankel.
Om den toeloop naar de bankiers-kantoren,
den run, gelijk de vak-term luidt, te keeren,
hebben een aantal aanzienlijke bankiers firma's
Zondag hunne kantoren geopend gehouden.
Daardoor, gelijk mede door aan hunne clien
tèle bekend te maken, dat men ten allen tijde
tot afrekenen bereid is, hopen de firma's het
publiek weer een weinig gerust te stellen.
Bij het faillissement der Wechselbank ko
men, behalve een aantal kleine burgers en
een paar financiëerende kunstenaars, ook vele
aanzienlijke personen tekort. Genoemd wordt
o. a. graaf YValderse.
De rechtbank te Leipzig heeft uitgemaakt,
dat men majesteitsschennis pleegt, wanneer
men bij de uitbrenging van een heildronk op
den keizer, blijft zitten.
Het Berliner Tageblatt schrijft: Er
dreigt een werkelijke nood door het gebrek
aan aaidappelen. De oogst is slechter uitge
vallen dan het goede weder in September
deed verwachten. De opbrengst is op ver
scheidene plaatsen zoo gering, dat vele kleine
landbouwers volsLrekt geen aardappelen ver-
koopen. De prijs wordt voortdurend hooger.
Wij gaan een harden tijd tegemoet. De aard
appelen zijn wegens de hooge prijzen voor
velen niet te bekomen.
Daarbij komen zeer vele diefstallen van
aardappelen voor, zelfs uit de huizen en schu
ren der eigenaars. De dieven, die doorgaans
in groote troepen met hondekarren komen,
deinzen daarbij voor geene gewelddadigheden
terug. Onlangs kwam het te Boszow voor,
dat men een hond aanhitste op den bestolen
eigenaar, en een boer, te Staalen, die met
een geladen geweer de aardappeldieven poog
de te verjagen, moest wijken voor de over
macht der bende en hen ongehinderd hun
gang laten gaan.
Men schrijft omtrent den brand te Meiringen:
Wie niet in Zwitserland woont, kan zich
moeilijk een denkbeeld vormen van de kracht
en de werking van den Föhn. Stel u voor
een soldeerder, die de vlam van zijn soldeer-
lamp met behulp van een blaaspijp in hori
zontale richting tegen 't soldeersel aanjaagt.
Zoo is de werking van den Föhn op enkele
plaatsen van Zwitserland, nl. daar waar die
bergwind door een eng dal kan jagen. Van
daar dan ook dat op de plaatsen, die aan
den Föhn zijn blootgesteld en waar dit ge
vaar voorhanden is, bij zoodanige gelegenheid
het branden van vuur, zelfs het rooken van
sigaren op straat, verboden is. Zondagmorgen
had eene arme weduwe vuur aan, om boter
te smelten, de vlam slaat in de pan, ver
breidt zich in de keuken op hetzelfde
oogenblik steekt de Föhn op, en men weet
dat het dorp verloren is. Het huisje dier
weduwe ligt in Stein, dat aan Meiringen
grenst en er mee samenhangt. Even steekt
de vlam de groote bierbrouwerij en eenige
andere huizen daaromheen aan, springt dan
over eene kleinere vlakte en over een 24tal
huizen, grootendeels tot Stein, een paar tot
Meiringen behoorend, daalt dan, om, als door
een blaaspijp bestuurd, het hotel Krone aan
te steken, wipt even naar de andere zijde,
om de Engelsc'ne kerk naast 't hotel du Sau-
vage te vernielen, en jaagt dan in gelijke
hoogle door de breede dorpsst-aat heen, aan
beide zijden alles vernielend wat haar in den
weg komt. Men zou onbekend met den Föhn,
meenen dat de vlam, door den wind gedre
ven, de daken der huizen aanstako neen!
dat ware minder noodlottig geweestmen
had dan veel nog kunnen redden. Maar de
Föhn dreef de vlam als met een blaaspijp
zijdelings door de vensters der huizen heen,
zuodat in veel minder dan een uur meer dan
honderd grootere en kleinere gebouwen in
brand stonden. In het geheel zijn verbrand
174 panden, bewoond door 168 gezinnen, te
zamen met 766 personen. Een oud man vond
den dood in den vlammen; velen werden
meer of min ernstig gekwetst. De schier on-
geloofelijke hitte deed het glas smelten en
verteerde het graniet der trottoirs. Eene
menigte vee verbrandde, of werd door de
hitte levend gebraden, de uien in den grond
gekookt, de groenten in de tuinen en de
boomen verzengd en verbrand. Straks slaat
de razende vlam de Kerkstraat in, om ook
daar aan weerszijden alles te vernielen. Door
eene plotseling andere richting bleef de kerk
met pastorie, school, gasthuis en een stuk
of twaalf panden daaromheen echter gespaard;
maar weer in haar oorspronkelijke richting
teruggekeerd, zet de vlam haar vernielings
werk voort tot aan het uiterste eind van
Meiringen, om daarna over een vrij groote
onbebouwde ruimte heen te springen en eerst
het gehucht Eisenbolgen, op drie panden na
en het gehucht Hausen voor een deel te
vernielen. Toen was 't uit; de vlam vond
geen voedsel meer; in anderhalf uur was het
vernielingswerk voltooid. Men beweert bij het
op zes uur van Meiringen gelegen gehucht
Dörligen, aan het begin van 't Thuner Meer,
verbrande en verschroeide bladen van het
archief er. den burgerlijken stand van Mei
ringen gevonden te hebben. Alleen aan ge
bouwen bedraagt de schade ongeveer twee
millioen fr. Evenals de meeste van deze was
ook het grootste deel van 't meubilair voor
ruim een millioen fr. verzekerd. Wat gered
werd, is niet noemenswaard, en de winter
staat voor de deur
Niet alle hotels zijn vernield, zooals in
een vorig bericht werd gemeld. Het fraaie
hotel du Sauvage en het hotel de la Gare
bleven gespaard. Ook het spoorwegstation
is ongedeerd gebleven.
Uit Italië komen berichten van strenge
koude. Het vriest hard te Florence en al de
hoogten in den omtrek dier stad zijn met
sneeuw bedekt.
Ook uit noordelijker landen dan het oord
„waar de citroenboom bloeit" wordt buiten
gewoon felle koude bericht. Zoo is, naar de
Kölnische Zeitung meldt, in den laatsten nacht
van October op den straatweg van Sötern
naar Türkismühle een brievenbesteller dood
gevroren.
In wel onderrichte kringen verwacht men
dat ook de uitvoer van tarwe zal verboden
worden, ofschoon nog niet dadelijk.
Het eerste winterconcert der liedertafel
Oefening en Vermaak van Waalwijk en Be-
zooien, verleden Zondag gegeven met wel
willende medewerking van den heer L. van
Cromvoirt, directeur, en een aantal zangers
van de Éaardwijksche liedertafel Tot bloei
der Toonkunst, is uitstekend geslaagd.
De zaal was stampvolde verschillende
nummers van het met zorg gekozen pro
gramma werden door de vereenigde zangers
meesterlijk uitgevoerd en luide toegejuicht.
Het slotnummer „Hymne" van De Vliegh
werd gedirigeerd door den heer L. van
Cromvoirt, daartoe door de heer Frans de
Cortie uitgenoodigd.
De heer van Cromvoirt trad ook op als
solozanger en wel met Der Neugierige, van
Schubert, de twee Kerelen van Benoit en
Bruid en Bruidegom van Verhulst. Zijn lief
geluid en beschaafde voordracht vielen zeer
in den smaakhet laatste nummer voldeed
zoo uitstekend, dat de heer v. Cromvoirt het
op algemeen verlangen herhaalde.
Vermelding verdient zeker nog dat de
heer P. Snijders zong „Die Theilung der
Erde" van Haydn, en wel zoo prachtig, dat
een donderend applaus blijk gaf van de te
vredenheid van het publiek.
Nadat de voorzitter, de heer J. Timmer
mans Wz. in welgekozen bewoordingen de
Baardwijksche kunstbroeders bedankt had
voor de welwillend verleende medewerking,
eindigde deze uitvoeringvan welke zeker
allen, die het genoegen hadden haar bij te
wonen, hoogstvoldaan zijn huiswaarts ge
keerd.
Bij voortdurend geanimeerden handel
in de Langstraat bleven kalfkoeien en dito
