Nummer 91. Zondag 15 November 1891. 14e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELBN,
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
vaa
BUITENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
UITGEVER:
Waalwijk.
Wuliyksffer en Langstraalscoe Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag; en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Advertentiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steinek, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Hoe moeielijker de strijd, des te schooner
de overwinning, zal de Fransche regeering
kunnen zeggen, als zij na korter of langer
tijd de radicalen er weer onder heeit. 't Is
met die heeren inderdaad een wanhopige ge
schiedenis, 't is hun ditmaal weer eens ernst
met hun oppositie tegen de regeering, dat
hebben ze getoond in den aan den socialist
Lafargue tegen den republikeinschen candi-
daat verleenden krachtdadigen steun, dat is
ook weer gebleken toen de radicaal Pelletan
zóó krachtig werd gesteund, dat minister Rou
vier (financiën) zich gedrongen zag de quaestie
van vertrouwen te stellen, waarop met 272
tegen 240 stemmen Pelletan's motie werd
verworpen, dus met slechts 32 stemmen meer
derheid.
Voor 't oogenblik is de regeering de baas
nog, doch de radicalen zijn taai en geduldig
en als zij met ijzeren volharding het spelletje
van „frappez toujours" weer aanvangen, dan
hebben zij weer evenveel kans op een on
voorzien oogenblik hun duel te bereiken als
vroeger, en dan mag men zeggen dat zoo'n
nederlaag voor de regeering geen zedelijke
beteekenis heeft, het feit zelf is er niet min
der om en als men dan toch het leven moet
laten, is een roemvolle dood door een enke
len degenstoot verre te verkiezen boven de
tergende speldeprikjes van de radicalen in
vereeniging met hun tijdelijke bondgenooten,
de boulangisten, de conservatieven, de sociaal
democraten enz.
Op zijne beurt heeft Oostenrijk's keizer
eens gezegd hoe hij over den vrede dacht.
De relatiën van zijn rijk met de andere mo
gendheden, heette hij goed en in de hand
having des vredes zag hij evenals Oostenrijks
bondgenooten het zekerste pand voor het
geluk en de ontwikkeling der volkeren. Toch
is men er ondanks alle vredelievende verze
keringen, nog niet toe gekomen de gevaren
van den politieken toestand van Europa uit
den weg te ruimen of een einde te maken
aan de algemeene krijgstoerustingen, doch
72.
XXVIII.
DE REDDING.
Deze gedachte, nauwelijks in zijne borst ont
waakt, moest wortel schieten, alle andere gissin-
fen en verwachtingen overschaduwen en verstik-
en. Hij meende er thans eene diep vernederende
verklaring voor te hebben gevonden, dat Said het
had durven wagen hem op te sluiten. Said had
terstond bij de eerste ontmoeting met hem de
onderstelling op den voorgrond gesteld, dat hij
het christelijk geloof afzweren en Mahomedaan
worden zou. Het vermoeden lag voor de hand,
dat de gemalin van den eersten staatsdienaar te
Stamboul dit had geëischt, eer hij nader onder
zocht, of hij slechts een bloedverwant van haar
eersten echtgenoot, of haar verloren gewaande
zoon was. De vroum die zelve haar geloof had
afgezworen, om de eerste te worden in het serail
van Kara Mustapha, verlangde hetzelfde ook van
hem, wien zij hare belangstelling wilde wijden.
Het moederhart klopte voor den reeds zoo lang
als dood beweenden zoon niet meer zoo levendig,
om voor de misschien ijdele hoop, hem terug te
vinden, haar schitterenden stand op het spel te
zetten. Uit den brief van Dione bleek, dat haar
twijfel zelfs door het gezicht van het zijden doekje
niet geheel was opgeheven, of Max werkelijk haar
verloren zoon was. Dat Dione om zijnentwil de
gevangene prinsessen in bescherming had geno-
wen; dat zij Kara Mustapha, gelijk ae Pool had
gezegd, er van terughield Weenen aan de woede
tier Janitzaren prijs te geven, bewees, wat trou
wens ook de brief verraadde, hoe smachtend zij
verlangde hem te zien en te spreken, maar liet
ook tevens vermoeden, dat zij er niet aan dacht,
welk een afgrond er tusschen haar en hem lag,
indien hij, in plaats van in de armen der moeder
te snellen, zich moest buigen voor de gemalin
van den man, die Weenen bedwongen, het kruis
in het stof getreden liadi Dacht zij, dat hij als
een gevangen christenslaaf zijne vrijheid zou koo-
pen, gelijk zij had gedaan; dacht zij hem dan de
desondanks meende de keizer op grond van
de algemeen gevoelde behoefte aan vrede,
de hoop te mogen koesteren, dat doel toch
nog eens te bereiken. Mocht het inij gegeven
zijn aldus ging de keizer voort mijnen
volkeren de blijde boodschap te kunnen bren
gen, dat de zorgen en lasten van den be
dreigden vrede hun einde bereikt hebben!
Intusschen wordt te Weenen de opeenhoo-
ping van Russische troepen op de grenzen
van Bessarabië met zorg nagegaan. Weder
drie divisiën werden opgesteld, zoodat er nu
88 bataljons infanterie, 3 bataljons genie, 60
escadrons cavalerie en 34 batterijen op oorlogs
sterkte gereed liggen, die op het eerste bevel
de grenzen van Rumenie kunnen overschrij
den. Eenige Oostenrijksche hoofdofficieren
zijn naar Rumenie vertrokken om het land
te inspecteeren en verslag uit te brengen over
de verdeeling der Rumeensche troepen, die
voornamelijk in Moldavië langs de Pruthlinië
zijn verzameld.
Aan de Oostenrijksche zijde is de grens
bewaking van Galicië en de Bukowina aan
merkelijk versterkt. 500 gendarmen te voet en
150 te paard zijn daarheen gezonden, terwijl
het douanen-corps wordt gewapend en in den
veiligheidsdienst geoefend; ook de politie
wordt versterkt. Het plan bestaat het over
schrijden der grenzen te verbieden, behalve
langs de bestaande wegen.
Minder vredelievend klinkt ook het bericht,
dat in de militaire werkplaatsen te Spandau
eensklaps de werkzaamheden belangrijk zijn
toegenomen. Sedert het voorjaar was de direc
tie geneigd, wegens gebrek aan bestellingen,
het werk zooveel mogelijk in te krimpen,
enkele duizenden werklieden ontvingen hun
ontslag en de dagelijksche arbeidstijd werd
verkort. Eensklaps is hierin verandering ge
komen; dagelijks worden thans nieuwe werk
lieden aangenomen; in verschillende afdeelin-
gen wordt meermalen 14 en 12 uren per dag
gewerkt, in plaats van 10, en in de kanonnen-
gieterij werkt men dag en nacht. Ook in de
geweer- en kruitfabriek, waar het langen tijd
stil was, heerscht meer bedrijvigheid.
gevangen prinses aan te bieden als een zoet loon,
omdat hij een eerlooze renegaat was geworden
De haarlok van Maria brandde hem op de
borst. Had Dione misschien slechts daarom Maria
verschoond, om haar te gebruiken als een werk
tuig om zijne standvastigheid aan het wankelen
te brengen? Wilde Dione hem de keus stellen,
als renegaat Maria's echtgenoot en een gunsteling
van den Turksclien vizier te worden, of Maria
in slavernij te zien wegvoeren
Zoo werd zijn stemming somberder door de
schijnbaar verblijdende berichten, die de Pool
hem had gebracht, en toen 's avonds de vuur
pijlen van den Kahlenberg opstegen, en het
opflikkeren der wachtvuren de aankomst der
reddende scharen verkondigde; toen alles op de
knieën zonk om God te danken; toen de een den
ander met vreugdetranen omhelsde, toen was het
hem bijna alsof hij een vreemdeling was onder
de mannen, met wie hij had gestreden en gele
den, hij kon niet juichen gelijk zijal was zijn
borst vol geestdrift, toch mengde er zich een
bitter verdriet, een bange onrust in.
Guido Starhemberg vond hem op het bastion,
in den donkeren nadit starende, den blik gericht
naar de plaats, waar de banier van den profeet
op St. Ulrich wapperde.
Denkt gij er wel aan, zei Guido, dat het
geluk, indien eindelijk de zegepraal ons zal ver
heugen, voor ons meer in den schoot moet dra
gen dan voor anderen Gij hebt ginds uwe
moeder, ik mijne vrouw. Ik heb van mijn neef
verlof, om zoodra de gelegenheid tot een uitval
zich aanbiedt, aan de gevangenen daar in die tent
te denken; en dit weet ik, indien ik mijne vrouw
niet kan bevrijden, dan heb ik mijne plichten
jegens den keizer en de stad vervuld, dan zal ik
mijne Eleonore wreken en sterven.
Het was in den laatsten tijd, alsof er iets
tusschen ons was gekomen, dat ons van elkander
vervreemdde, hernam Max. Ik dank u, dat gij
mij uwe voornemens meedeelt, ik koester dezelfde
gedachten, en alzoo zullen wij dan morgen schou
der aan schouder als trouwe broeders en kame
raden 9irijden, en overwinnen of sterven.
Dat antwoord heb ik van u verwacht; laten
wij dan beiden mannen zoeken, die vrijwillig
met ons een uitval willen wagen. Geef mij de
hand Max. Ja, er was iets tusschen ons, maar ik
heb het recht niet, mij tot rechter op te werpen.
In Brazilië wordt maarschalk Delia Fon-
seca's dictatuur gaandeweg een schrikbewind.
Zoo zijn, om een voorbeeld te noemen, op
het oogenblik te Rio Janeiro alle dagbladen
verboden, op de drie na, welke de dictatuur
goedkeuren.
Verder wordt gemeld dat de Fonseca alle
constitutioneele rechten der burgers heeft ge
schorst, en dat hij eene commissie heeft be
noemd om op summiere wijze de personen
te vonnissen, die hij „opstandelingen" noemt.
Verscheidene afgevaardigden hebben de
wijk genomen in vreemde gezantschapshotels.
Een gevecht tusschen eene divisie van de
scheepsmacht en de troepen te Rio-Grande
acht men waarschijnlijk.
Uit Santiago wordt aan de Times gemeld
dat verscheidene garnizoenen, gezamenlijk
4000 man tellende, in opstand gekomen zijn
tegen De Fonseca, terwijl San Paulo, Minas
Geraes en Las Catilinas hen waarschijnlijk
zouden steunen. Het heette dat de vloot voor
Rio Grande wankelend was; eene botsing
tusschen de vloot en de garnizoenen werd
waarschijnlijk geacht.
De regeering der Vereenigde Staten heeft
de mededeeling ontvangen dat in 3 steden
van Rio-Grande do Sul de troepen gemeene
zaak gemaakt hebben met de tegenstanders
van het gouvernement-Fonseca.
Onder voorzitterschap van den prefect der
Loire is er te Rive-le-Gier eene gemeen
schappelijke bijeenkomst gehouden van werk-
stakende glasblazers en de patroons, waarin
het tot eene overeenstemming is gekomen.
De patroons hebben eene loonsverhooging
toegestaan. Dientengevolge is de arbeid da
delijk hervat. De bijeenkomst heeft niet
minder dan vier uren geduurd.
Er is eene werkstaking ontstaan onder
de bookmakers, en het moet gezegd wor-
Tot rechter Hadt gij mij dan iets te ver
wijten
Ik erken, dat het een aanmatiging van mij
was, het u kwalijk te nemen, dat gij niet beant-
woorddet aan het beeld, dat ik mij van u had
voorgesteld. Maar laten wij er niet verder over
spreken, tot wederziens, Max, morgen in den
strijd.
Daarmede had Guido zich verwijderd, Max
dacht er over na, in welk opzicht zijn vriend
zich in hem bedrogen kon hebben, maar vond
niets anders dan het vermoeden, dat Guido ziju
verlangen afkeurde naar het wederzien van eene
vrouw, die misschien zijne moeder was, maar
dan toch in allen gevalle eene verzaakster van
haar geloof was, die zich bezondigd had aan de
nagedachtenis zijns vaders en aan hare geloofs-
genooten.
Steeds somberder werd zijne stemming, het
noodlot vervolgde hem met gruwzame wreedheid:
op het oogenblik, waarop het hem de blijde hoop
had gegeven, dat hij als een bloedverwant der
Starhembergen, als keizerlijk officier, die zich bij
de verdediging van Weenen onderscheiden had,
de prinses Liechtenstein nader mocht treden,
waarop het hem misschien gelukken zou de prinses
uit hare gevangenschap te bevrijden, haar redder
te worden; waarop zijn hart zich reeds had ver
heugd een moeder te zullen vinden, stelde men
hem de keus tusschen den heiligsten plicht der
natuur en het opgeven van het vurigst verlangen
van zijn hart de gemalin van den grootvizier
volgde in ieder geval haar echtgenoot, hetzij hij
overwon of terugtrekken moest, en zij eischte
van haar zoon, dat hij haar zou volgen. Kon zij
hem als zoon erkennen, indien hij dit weigerde?
Kon zij hem beminnen, indien hij haar als af
vallige verachtte?
Onderwijl de strijd van den vroegen morgen
af in de dalen van den Kahlen- en van den
Leopoldsberg woedde, was de aanval van de bele
geraars op de bastions van Weenen zoo flauw, dat
de door blijde hoop bezielde verdedigers, dien
met hunne laatste krachten voldoende konden
weerstaan; maar toen een afdeeling Christenen
tot de bestorming van St. Ulrich aanrukte, von
den Max en Guido mannen genoeg, die zich
bereid verklaarden door een uitval de bevrijders
van Weenen te ondersteunen. Hoe ontgloeiden
echter de wangen dier dapperen, hoe klopten
den dat de maatschappij daarbij niet zoo
erg vaart als bij tal van andere werkstakingen.
De bookmakers namelijk achten zich in hunne
rechten verkort door eenige administratieve
maatregelente hunnen opzichte genomen
op grond der wet, die voor eenige maanden
is gemaakt tot beperking hunner industrie.
Het aantal bisschoppen, die hunne in
stemming betuigd hebben met den bekenden
brief van den aartsbisschop van Aix aan den
minister van justitie en eeredienst, is thans
reeds tot 57 gestegen; dat is meer dan twee
derden van het Fransche episcopaat.
In den stand der werkstaking in het
bekken van de Pas de-Calais is geene wijzi
ging gekomen. De mijnwerkers blijven vol
harden in hun verzet en verklaren dat de
Belgen bereid zijn hun voorbeeld te volgen.
DUINKERKEN, 12 November. Een vaar
tuig, geladen met dynamiet'is door de be
manning verlaten en afgedreven zoodat het
een groot gevaar voor de scheepvaart op
levert.
De felle wind van Woensdag is een orkaan
gelijk geweest in het Engelsch kanaal en langs
de Noord-Oostkust van Groot-Brittannie. Ver
scheidene visschersvaartuigen zijn vergaan en
een groot Engelsch schip naar Australië be
stemd, de Benvenue, is bij Sandgate op den
grond geraakt en gedeeltelijk uit elkander
geslagen.
Volgens de eerste berichten verdronken de
kapitein, diens vrouw en vijf man der equipage,
terwijl achttien man zich aan het want kon
den vastklemmen, om hulp roepende, die het
in den beginne onmogelijk was hun te ver-
leenen. Een later bericht echter meldt, dat
hetna ongeloofelijke krachtsinspanning en
herhaalde vergeefsche pogingen, met de red
dingsboot gelukt is zeven-en twintig man
van het wrak te krijgen, die ten aanschouwe
van duizenden veertien uren lang in het want
hadden doorgebracht. Mogelijk dus dat de
dooden uit het eerste bericht hierbij zijn.
hunne harten sneller, toen de bisschop graaf
Kollonitz, in zijn heilig ambtsgewaad en met het
gewijd kruis in de hand, eensklaps verscheen om
zich aan hun hoofd te stellen.
Het was alsof de tijd der kruistochten was
teruggekeerd, toen geestdriftvolle priesters de
banieren van het kruis tegen de ongeloovigen
hadden opgeheven. Het geldt nu de bevrijding
van gevangenen uit de handen der Turken, het
is niet meer een dienst, dien die dappere mannen
aan hunne aanvoerders Guido en Max bewijzen,
het betreft nu den heiligen plicht, duizende zielen
van het verderf te redden, Christenbroeders en
Christenvrouwen uit de slavernij der Turken te
verlossen
De bisschop had van de tinnen van den hofburg
gezien, hoe men in het Turksche leger dekameelen
met dezen levenden last had bevracht; hij voert
de bezielde schaar aan, en alles voor zich neder-
maaiende, bereikt hij den aftrekkenden trein juist
op het oogenblik, toen van de hoogte van St.
Ulrich de vaan van den profeet nederzinkt, en
Kara Mustapha in woede en vertwijfeling moet
erkennen, dat zijn leger geslagen, dat niets meer
te redden is.
De stroom der vluchtelingen wendt zich naar
de vrijschare, maar ziende dat daar ook reeds
de vijand is, tracht hij een anderen uitweg te
vinden. Te vergeefs zien Guido en Max rond
naar de vrouwen, die hun hart zoekt; een ge
kwetste gevangen Turk deelt hun eindelijk mede,
dat verscheidene vrouwen uit den harem van
den grootvizier gevlucht zijn, toen de hoogte van
St. Ulrich werd verlaten; zij hielden zich in allen
gevalle in de nabijgelegen tenten verborgen. Guido
en Max wendden zich nu naar St. Ulrich. De
vrienden slaan er geen acht op, dat zij alleen
zijn; dat duizenden Turken in opeengedrongen
hoopen al vluchtende alle wegen beaekken, en
alles onder hunne voeten en de hoeven hunner
paarden vertrappen. Door de Turken onbemerkt
laten zij de massa's voorbijsnellen, slechts lang
zaam en langs omwegen kunnen zij vooruitkomen,
maar eindelijk bereiken zij de legerplaats, waar
nog een troep Janitzaren met onwrikbaren moed
tegen de aanstormende overwinnaars stand hou
den, en besloten zijn, dat de verdere weg van
dezen sleehts over hunne lijken zal gaan.
(Wordt vervolgd.)