Nummer 92. Donderdag 19 November 1891. 14° Jaargang
fëïïuTuFFöa.^
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Be Goudsmid van,
ANTOON TIELEN,
UITGEVER:
Waalwijk.
Het GOUDEN Jubilé der harmonie
St. CRISPIJN
van Waalwijk en Bezooien./A
VERVOLG der NOTULEN der
vergadering van de Gilde
St. Crispijn van Waalwijk
en Besoijen, .op 3 Novem
ber 1840, ten huize van den
heer P. Yerwiel.
en Lsïigslraatsehe €onrant,
Dit blad verschijnt Woensdag: en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aun den Uitgever.
Advcrtentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regeJ
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolï Steinbr, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Een zeldzaam feest mocht de harmonie St.
Crispijn Maandag vieren: het feest van haar
50jarig bestaan; reden dan ook, waarom de
gilde het zich ten duren plicht rekende, dezm
dag recht feestelijk te herdenken, reden ook,
waarom de bovenzaal van den heer H. J.
van Kregten zoo was opgesierd, reden, waarom
eene zoo vroolijke stemming heerschte onder
het zeer talrijk opgekomen publiek.
Onze blik, over al die hoofden heen door
de zaal geworpen, ontmoet de zeer netjes
versierde gaslampen, dwaalt dan langs den
zilveren band om de pet van den portier
naar den achtermuur der zaalblijft een
oogenblik met welgevallen rusten op het keu
rig geteekende „50 jarig jubilé" op den spie
gel, vindt nog even in de nis tegenover den
ingang der zaal eene kleine vingerwijzing
omtrent deze feestelijke gelegenheid, in de
dikke cijfers „50" en blijft dan staren op het
prachtige scherm, dat het orchest verbergt.
Het scherm gaat op en het oog valt op een
drietal portretten, omlijst met groen, en eene
zeer nette vlaggen-tropée, bekroond met het
opschrift „hulde aan den oprichter," ter lin
kerzijde opgeluisterd door het oude vaandel,
door den weled. heer Drossaerts aangekocht
en vanaf 1841 het eerste vaandel van St.
Crispijn, ter rechterzijde versierd met het
tegenwoordige nieuwe vaandel met de bekroo-
ningsmedailles in top. In het midden der
straks genoemde portretten zien wij der beel
tenis van den weled. heer Willem Timmer
mans hulde bewezen als grondvester der
harmonie, als oprichter van St. Crispijn. Ter
rechterzijde daarvan vinden wij het portret
van den heer Adr. v. Lieshout, gedurende 15
jaren voorzitter en ter linkerzijde dat van
den heer J. Schambergen, den ijvervollen, on-
vermoeiden vroegeren directeur.
Als curiositeit was daaronder opgehangen
een in de eerste jaren van haar bestaan ge
bruikte klephoorn van Adr. van Drunen en
73.
XXVIII.
DE REDDING.
Verder door te dringen zou dolzinnigheid zijn
geweest, nog staan er duizenden voor lien in een
bloedigen strijd met de aanvallers; de beide
vrienden verbergen zich in eene diepte bij een
vernielde batterij. De Turken die in liunne on
middellijke nabijheid strijder., beginnen te wijken,
daar opent zich eene tent, eenigen slepen weer-
looze schreiende vrouwen uit haar schuilhoek, en
willen haar noodzaken hen te vólgen.
Het zijn de prachtig gekleede wachters van
den harem des viziers, die naar de gevluchte
vrouwen gezocht en haar nu gevondeu hebben,
en met geweld willen wegvoeren.
Hier moeten wij den draad van ons verhaal
een oogenblik afbreken, om te vermelden, wat
er gedurende den strijd in de tent van Kara Mus-
tapha was gebeurd.
Ayescha nad na den dood van Said het leger
niet verlaten, ofschoon dit het natuurlijkste en
door den regel voorgeschrevene ware geweest
zij had den geheelen harera van den vermoorde
naar Adrianopel gezonden, maar had Dione ver
zocht bij haar te mogen blijven, tot het kruis
van den Stephanusdom was nedergeworpen. Dione
had aanvankelijk geweigerd dit verzoek toe te
staan, eensdeels omdat zij nooit sympathie had
gevoeld voor de gemalin van Said, en de invloed
van deze op Fatime het hart van hare dochter
van haar vervreemdde; anderdeels omdat zij begon
te vermoeden, dat Ayescha als vertrouwde van
Said bekend was met de wenschen van haar hart,
en op wraak peinsde voor den dood van haar ge
maal. Zij gevoelde instinctmatig, dat deze vrouw
haar haatte; toen echter Ayescha met schijnbare
onderwerping verklaarde, dat zij dan maar een
schuilplaats wilde zoeken in den harem van den
eersten den besten pacha, die haar zou willen op
nemen, gaf zij toe, uit vrees deze vrouw nog meer
te verbitteren; zij hoopte, weldra een voorwendsel
te zullen vinden om haar uit het leger te ver
onder een gouden kroon meer op den voor
grond van het orkest, het instrument altijd
gebruikt door den heer J. Schambergen.
Geheel in overeenstemming met de versie
ring der zaal was de uitvoering van het
concert. Men zag, men hoorde, men voelde
het, dat de harmonie onder haren nieuwen
directeur snelle vorderingen maakt. De num
mers werden alle, zonder uitzondering, flink
ten gehoore gebracht. Na het tweede nummer
nam de heer C. R. M. Ficq het woord om
de aanwezigen welkom te heeten, en zeide,
dat het hem, niettegenstaande hel aangename,
het pleizierige aan zijne taak verbonden, on
mogelijk was en bleef de geschiedenis van
de harmonie, hare voor- en tegenspoeden,
hare wederwaardigheden en wisselvalligheden
in eenige woorden saam te vatten; reden
waarom hij zulks volgaarne den secretaris
thesaurier overdroeg.
De heer Rubbens las daarop het volgende:
Door W. Timmermans voorgesteld om onder
ons eene Hoornmuziek op te richten.
De voordracht in omvraag gebracht, door de
meerderheid aangenomen. Later door de meer
derheid goedgekeurd met 2 tegenstemmen.
Voorgedragen om uit onze fonds debenoodigde
muziekstukken aan te koopen. Deze voordracht
aangenomen volgens onderstaande conditie:
De leden, die zich hiervoor aanmelden, moeten
uit hunne eigen beurs het leergeld betalen, daar
enboven de contributiegelden gelijk een ander
lid en voor de geschoten gelden 5 pet. intrest in
het jaar. Indien er zich onder ons geen leden ge
noeg voor opdoen, kan men er honoraire leden
voor aannemen, die nochtans wel onder de be
paalde jaren en tevens tot schoenmakers of leer-
looiersafTairen behooren.
Voorgesteld om een commissaris voor het mu
ziek daar te stellen, die een lid der directie al
leen voor de muzikanten zal wezen en tevens lid
der directie in het geheel Deze voordracht
wijderen.
Dione had aan eene zwakheid toegegeven en
dit zou haar spoedig berouwen. Toen zij den
volgenden dag door beden en vertoogen Fatime
wilae bewegen, om aan de weduwe van Said
geen al te groot vertrouwen te schenken, schoten
de oogen van hare dochter vuur. Gij haat
Ayescha, riep het jonge meisje, omdat de booze
u heeft verleid afvallig te worden van het geloof
van den Profeet, ik weet allesIk weet dat uw
hart hangt aan den zoon van den giaoer, die
daar in de Christenstad de geloovigen trotseert;
ik weet dat gij heimelijk eene boodschap van
hem hebt ontvangen, maar gij zijt mijne moeder,
en daarom zwijg ik. Maar laat mij niet moeten
gelooven, dat gij verraad smeedt tegen mijn
vader, ik zou u aanklagen, moeder! In den koran
staat geschreven Indien eene vrouw van haar
man toorn of haat heeft te vreezen, dan is het
geen zonde de zaak in der minne bij te leggen,
want verzoening is beter dan verwijdering. Doch
mijn vader zou u moeten verstooten, indien gij
afvallig werdt van het geloof. Ik wil niet de
zuster zijn van een ongeloovige, ik wil u niet
zien onder de verworpenen 1
Dione verbleekte. Zij vernam uit deze woorden
van Fatime, dat Ayescha hare geheimen kende,
want alleen deze kon Fatime daarvan hebben
onderricht; zij zag echter ook, dat het haar niet
zou gelukken, bij hare dochter gevoelens van
zusterliefde voor haar zoon op te wekken. Indien
de Hemel haar den verloren zoon teruggaf, dan
moest haar hart kiezen tusschen hare beide
kinderen.
Zij gevoelde reeds in dezen oogenblik naar
welke zijde haar hart haar zou trekken. In de
aderen van Fatime stroomde het bloed van den
man, die haar in haar bitterste leed snood had
bedrogen, die haar had gezegd, dat haar zoon
dood was, om haar zoo doende gemakkelijker
los te scheuren van alle banden van herinnerin
gen, die haar dierbaar waren.
Maar ook nog nooit sedert die oude herinnerin
gen weder in haar levendig geworden waren, was
het haar zoo duidelijk geweest als heden, dat
haar geheele samenleven mettKara Mustapha eene
verloochening was van hare heiligste gevoelens;
dat hare plaats was onder het kruis; dat zij niet
rustig zou kunnen sterven, indien zij zich niet
eerst had verzoend met dien God, in wiens naam
aangenomen. W. Timmermans hiervoor door al
de present zijnde leden aangestemd, die op zich
heeft genomen het regelen der muzikanten, het
aankoopen der instrumenten en wat er toe noo-
dig zal wezen, met voorkennis der directie. Voor
gesteld door den commissaris onder ons leden
eene vrijwillige bijdrage te doen en naamloos om
in de volgende vergadering hiervoor rond te
gaan. Deze voordracht aangenomen.
Voor muzikanten op bovenstaande voorwaar
den aangepresenteerd
J. J. van den Houdt, H. v. d. Wiel, J.
Tabbers, J. B. Schambergen, O. Verhaaren,
A. H. van Ree, Adr. Span P. N. Tabbers.
Door W. Timmermans al9 lid voorgedragen
Ant. Span. Door alle leden goedgekeurd, volgens
reglementsorder geballoteerd aangenomen met 23
erwten en 6 boonen, op dato voor entree betaald
25 stuivers."
Zouals dus dit verslag luidt, werd in deze ver
gadering het fondament gelegd der thans feest
vierende harmonie „St. Crispijn.* De eerste stap
was nu gedaan, maar dit was gemakkelijker dan
de harmonie flink te constitueeren, vooral wan
neer men bedenkt, dat de Gilde op dit oogen
blik eene slecht voorziene beurs had, daar hare
kas in het jaar te voren, 1840, geheel was leeg
geplunderd. De heer Willem Timmermans stond
dus voor eenen zwaren arbeidwel waren er de
muzikanten, doch de instrumenten ontbraken en
ook het geld om deze aan te koopen. Doch dit
maakte den eersten „commissaris der muziek" niet
moedeloos. Gevleid als hij was door de eervolle
taak hem door de gilde opgedragen om de har
monie te grondvesten, liet hij geene poging on
beproefd, was hem geene moeite te groot om het
doel te bereiken, dat hij zich had voorgesteld.
En, een goede uitslag beloonde zijn edel stre
ven, want een jaar na de eerste vergadering,
mocht hij de voldoening smaken de liarmonie
St. Crispijn te zien samengesteld uit een geoefend
personeel, hetwelk kon beschikken over de noo-
dige instrumenten.
Behalve de muzikanten, die op de vergadering
der oprichting zich hadden aangemeld, sloten
zich dit jaar nog bij de harmonie aan
Frans de Vries, Gerrit v. d. Ven, Jan v. d. Ven,
Ant. Pulles, J. B. Pulles, Corn. Pulles, Laurens
Klijberg, Jos. Klijberg, L. Tabbers, M. de Visscher,
Gerrit Brok, J. Meulesteen, Karei Verbruggen,
Louis verbruggen, A. van Oijen, Jan Alessie, Th.
v. Bokhoven, Mathijs Franken als tamboer, en J.
v. d Heijden als adjudant, terwijl men onderling
goedgevonden had om Adr. Trouwgod aan te
stellen als harlekijn. De functie van dezen laatste
was om, als de harmonie door de straten trok,
zij was gedoopt, en wiens woord in haar hart
weerklank had gevonden.
Zij kon voor haar kind niet huichelen. Uwe
tong spreekt, antwoordde zij, maar wat gij zegt,
komt uit het hart van Ayescha, niet uit dat van
mijne dochter. Hoe kunt gij gelooven, dat ik
ooit den man zou verraden, die mij weldaden
heeft bewezen? De giftige adem van den laster
heeft uw hart van mij vervreemd vraag het
uw vader, en hij zal u zeggen, dat hij zelfs on
derzoek heeft gedaan naar het kind, dat ik in
smarten heb ter wereld gebracht; dat hij te ver
geefs heeft getracht het weer in mijne armen te
voeren. Maar ik heb een sterk vermoeden, dat
Said mij bedrogen heeft, toen ik te Stamboul een
Duitscher zag, die de trekken van mijn eersten
echtgenoot droeg, en ik hem belastte dien bij mij
te brengen. Eene vreemde ontrooft u het ver
trouwen in uwe moeder, en gij wilt mij de gebo
den van den koran herinneren?
Fatime zweeg beschaamd, maar Dione hield het
voor geraden, nieuwe aanvallen van Ayescha te
voorkomen, door haar gemaal te bekennen, dat
zij hoop had gekregen haar doodgewaanden zoon
nog levend te zullen vinden, en dat zij vermoed
de, dat hij in VVeenen was.
Kara Mustapha glimlachte, alsof hij van Dione
niet had verwacht, dat een dwaze waan haar
ernstig kon bezighouden. Dione was niet meer
de vrouw, die eenmaal zijne zinnen had in vlam
men gezet, zij was nu zijne vriendin, zijne ver
trouwde. Hij was zoo kalm in het bewustzijn,
dat het lot van Weenen slechts van zijn wil af
hing, dat het hem niet eens in de gedachte kwam,
dat het verkeer van spionnen in zijn leger den
Christenen eenig voordeel zou kunnen aanbren
gen; nog minder had hij kunnen vermoeden, dat
Dione in dit opzicht iets zou doen tegen zijn be
lang. Ik schenk u de gevangenen, die gij uit den
buit zult willen uitkiezen, zei hij, maar gij han
delt dwaas, oude. wonden open te rijten, om
daarmee te spelen.
De vizier toonde dezelfde gerustheid, toen het
glinsteren der pantsers op ae hoogten van den
Kahleuberg hem de toenadering verkondigde van
het leger, dat tot ontzet kwam opdagen.
Hij twijfelde er niet aan, dit met zijne over
macht te zullen verpletteren, en dan moestWeenen
zich overgeven. Hij begon eerst aan de mogelijk
heid eener nederlaag te denken, toen zijne scharen
voor haar uit te loopen en door zijn hanswors
tenpak en zijne dartele sprongen de toeschou
wers te vermaken.
De harmonie bestond nu, en wilde zoo spoe
dig mogelijk aan de inwoners van Waalwijk nare
geboorte aankondigen. Het was met kermis van
het jaar 1842, dat zij voor het eerst in het open
baar optrad en met vroolijke marschen de stra
ten dóórtrok. Het korps maakte een zeer goeden
indruk en vooral droeg hiertoe bij hun uniform,
die bestond uit licht grijze jas, witte broek, witte
pet en stoffen sokschoenen met verlakte neuzen.
De som voor deze kleeding benoodigd was be
reidwillig door den geachten oprichter, den heer
Willem Timmermans, verschaft.
In dien tijd werden ook de muzikale tochten
in St. Jansnacht ingesteld, welke echter door ver
schillende omstandigheden vanaf 1888 niet meer
werden voortgezet.
De vooruitgang der harmonie was verrassend
dit was voor een groot deel te danken aan de
ambitie der werkende leden, maar wel hoofdza
kelijk aan de goede zorgen, die de eerste direc
teur, de heer Adrianus van Drunen, aan het ge
zelschap besteedde
Deze verdienstelijke man werd, na eenige iaren
den maatstok gehanteerd te hebben, opgevolgd
door den heer Piqué, welke weder opgevolgd
werd door den heer Gerrit v. d. Ven, in het jaar
1849. Deze dirigeerde tot 1857. In dat jaar werd
de heer Wijnpers van 's Bosch directeur, doch in
datzelfde jaar werd deze vervangen door den heer
Botté welke deze functie tot 1860 vervulde, Deze
directeur richtte in het jaar 1858 een strijkorchest
bij de harmonie op, hetwelk echter bij zijn heen
gaan weer te niet ging. Nu volgde een angstig
tijdperk. Het ledental der harmonie was geslon
ken tot acht, maar met deze acht getrouwen mocht
het den heer Jos. Klijberg, die toen als hoofd der
harmonie optrad, met vele inspanning gelukken
het gezelschap te doen blijven voortbestaan. Toen
volgde na korte jaren de heer A. J. Hesselberth
zijnen voorganger in het directeurschap op en
had het genoegen tot 1885 het hoofd der har
monie te kunnen zijn.
De heer L. J. Schambergen kwam toen aan de
spits en spande tot 1887, dus het jaar dat hij door
den dood aan het gezelschap ontviel, alle krach
ten in, gedurende ae jaren 1886/87 bijgestaan door
den heer Van Leeuwen uit 's Bosch. I)e heer U.
Wijkmans nam na den dood van den heer Scham
bergen den dirigeerstok ter hand en bleef dezen,
hierin gesteund in 1888 en 89 door den heer Jos.
Kessels, te Tilburg, hanteeren tot het begin van
het huidige jaar, waarin hij het teeken zijner
waardigheid overgaf aan den tegenwoordigen di
recteur, den heer Th. Schambergen.
overal terugweken, en nu greep eene wilde
woede hem aan. Hij dreigde de vluchtelingen te
laten neerschieten hij raasde en vloekte, doch
toen hij eindelijk moest erkennen, dat hij zelfs
de hoogten van St. Ulich niet zou kunnen be
houden, gaf hij bevel zijn harem en zijne schatten
in veiligheid te brengen. De beangstigde vrouwen
waren reeds begonnen de lastdieren met hare
kostbaarheden te beladen, maar de wacht van
het serail had zich tegen hare vlucht verzet. Nu
drong alles in wilden haast dooreen, en Ayescha,
die tot hiertoe Dione niet had verlaten, alsof zij
argwaan koesterde, dat deze een anderen weg
ter vlucht mocht inslaan, dan dien welken het
Turksche leger volgde, werd door het gedrang
van vrouwen, ennuchen, lastdieren en vluchtende
soldaten van de zijde van Dione weggerukt.
Waar is Dione? schreeuwde de woedende,
toen de karavaan zich reeds in beweging stelde,
en zij Fatime zonder hare moeder op een kameel
onder andere vrouwen zag zitten. Houdt opl De
verraderes moet meeHet is haar schuld, dat
men Said heeft vermoord, die de bestorming van
Weenen had gewild, en dat wij thans moeten
vluchten al9 laffe honden. Grijpt den vizier, grijpt
Dione, de Padischah zal richten
De woorden der furie vonden ingang bij die
wachters van het serail, die zelfs in dezen oogen
blik, nu de vijand reeds in aantocht was, nog
gedachtig waren aan hun eersten plicht, de ver-
antwooraelijkheid voor de vrouwen van den
harem. Ayescha had de juiste woorden gevonden
om hunne verbittering op te wekkende buit
was hun ontgaan, waarop zij reeds begeerig
hadden gerekend, en de weduwe van Said booa
hun een slachtoffer om zich daarover te wreken.
Maar ook de grootvizier had hare woorden
gehoord; hij zag ae sombere blikken der vluch
tende Janitzaren dreigend op hem gevestigd. Hij
liet den aftocht blazen, dreef de karavaan tot de
vlucht aan, opdat zij den weg niet zoude ver
sperren, stelde zich aan het hoofd eener afdeeling
Tsclierkessische ruiters en rende heen; de be
dreiging van Ayescha klonk hem nog in de
ooren.
(Wordt vervolgd.)
