Nummer 91.
Zondag 13 November 1892.
15e Jaargang.
Glüek auf
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
o van het Zuiden,
WadwtjMc en Miigsfraalsriic Courant.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden.ƒ1,00.
Frauco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
»an den Uitgever.
UITGEVER:
ANTOON TIELEN,
Waalwijk.
Ad verten tiën 17 regels J 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscb-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
VERSLAG der algemeene verga
dering van de afdeeling „Lang
straat" der N.—Br. maatschappij
van landbouwgehouden te
Baardwijkden 7 November
1892, bij den heer C. van Herpt.
De voorzitter opent de talrijk bezochte
vergadering en verzoekt den secretaris voor
lezing van de notulen der vorige, welke worden
'gearresteerd.
Aan de orde is
lo. Vaststellen der rekening over 1891.
Deze wordt met de daarbij behoorende be
wijsstukken gesteld in handen eener com
missie, waartoe de voorzitter aanwijst de
heeren A. de Kort en H. H. Breuer.
De commissie verklaart na onderzoek een
en ander in orde te hebben bevonden en
«telt vóór tot vaststelling daarvan te beslui
ten, met een bedrag van f201.in ont
vangst en f 185,16 in uitgaaf.
Conform besloten.
2o. De begrooting voor 1893 wordt ar-
tikelsgewijze voorgelezen en sluit met f 295,84
in ontvangst en 285.in uitgaaf.
Besloten als voren.
Daarna wordt onder de zinspreuk „die
niet mist, mist en die mist, mist niet" door
den voorzitter het woord gegeven aan den
heer Van Hoek, rijkslandbouwleeraar te
's Bosch, die tot onderwerp zijner bespreking
heeft„een en ander over bemesting."
Op zijne eigenaardige gemakkelijke en be
vattelijke spreekwijze wordt door hem eerst
eene verklaring van de samenstelling van den
grond gegeven, welke hoofdzakelijk bestaat
uit zand, klei, kalk en humus of teelaarde.
Deze laatste, waarvan spreker het ontstaan
verklaarde, is van het grootste gewicht voor
den groei der gewassen en mag zelfs in de
klei niet ontbreken, daar deze anders te vast
zou worden.
VAN
E. WERNER.
Vertaling van Hermina.
(Overgedrukt met toestemming van den uitgever
P. Gouda Quint, te Arnhem)
//Dat spinrag/ zeide de oude man op minach
tende toon, „dat geborduurde spinrag heeft ons
ook niet veel geholpen! Geef liet aan Martha
Ulrich; dan kan zij het op het huis terugbrengen."
Ulrich bekeek den zakdoek, die zacht en geurig
en licht als een veder in zijne hand rustte; toen
Martha er echter de hare naar uitstrektehief hij
hem schielijk omhoog en drukte hem tegen de
wond, zoodat de fijne kanten met zijn bloed wer
den gekleurd.
„Wat doet ge nu?" riep zijn vader, half ver
baasd en half verstoord. „Wilt ge soms een gat
van een duim diep met dat ding verbinder.? Mij
dunkt, we hebben hier nu genoeg andere zak
doeken."
„Dat wist ik niet," antwoordde Ulrich kortaf,
„'t Behoeft niet, Martha, hij is nu toch bedorven,"
liet hij er op volgenterwijl hij het bewuste
voorwerp vóór in zijn kiel stak.
De handen van het meisje, die zich zoo even
nog zoo flink geroerd hadden, schenen plotseling
verlamden werkeloos bleef zij toezien, hoe de
opzichter zijn zoon vrij onhandig een doek om
het voorhoofd bond. Onafgebroken hield zij de
oogen hierbij op zijn bleek gelaat gevestigd.
Waarom had hij zich zoo gehaast, dien kostbaren
zakdoek onbruikbaar te maken; wilde hij hem
soms liever niet teruggeven
De jonge mijnwerker scheen zich echter niet
lang in de rol van patiënt te kunnen schikken.
Hij had al vrij wat ongeduld aan de dag gelegd
bij de hulpvaardigheid, die hij van alle kanten
had ondervonden, en al het gezag en de overre
dingskracht van zijn vader waren er bij te pas
gekomen, om hem te bewegen, zich deze te laten
welgevallennu stond hij op en verklaarde op
vasten toon, dat het thans genoeg was en men hem
Behalve deze vier bestanddeelen komen
nog negen andere stoffen in den grond voor.
Eene der voornaamste daarvan is het ijzer,
dat noodig is om aan de bladeren hunne
groene kleur te geven. Deze stof is nog ge
noeg voor eeuwen achtereen in den grond
aanwezig. Stikstof, phosphorzuur en kali zijn
noodig, doch ze moeten in oplosbaren toe
stand aanwezig zijn.
De stalmest, het bewerken en bewaren
daarvan en welke stoffen daarin het meest
voorkomen, kwamen nu aan de beurt. Vooral
raadde spreker aan, goede aarde, waarin veel
kalk is, te gebruiken, of plaggen, welke lang
genoeg in den stal moeten blijven, om de
dure stikstof gebonden in salpeterzuur, am
moniak of organische stoffen vast te houden
en om humus te verkrijgen.
De hulpmeststoffen, de naam duidt het
reeds aan, dienen alleen, om wat aan de
stalmest ontbreekt, aan te vullen.
De oorsprong, de samenstelling en het ge
bruik der voornaamste enkelvoudige en ge
mengde hulpmeststoffen, o. a. van chilisalpe-
ter, Thomas en andere phosphaatmeelsoorten,
slakkenmeel, kainit en guano, voor verschil
lende gronden, voor gras- en hooilanden en
voor de meest voorkomende gewassen werd
door spreker breedvoerig nagegaan.
Het werd den landbouwers o. a. duidelijk
gemaakt dat, wanneer een roggeakker in 't
voorjaar niet opwil en men gewoonlijk den
ploeg ter hand neemt om het gewas om te
ploegen en door een zomervrucht te vervan
gen, dit vaak niet noodig is, ja, dat men
zelfs nog verrassende uitkomsten kan verkrij
gen door het gebruik van een enkel baaltje
chilisalpeter, waarin veel stikstof aanwezig is
en binnen een paar weken op de stroovor-
ming werkt; hetzelfde kan ook met evengoed
gevolg bij traag groeiende aardappelen en
andere gewassen worden aangewend.
Toch mag niet te eenzijdig worden ge
werkt en mag men niet uit het oog verlie
zen, dat ook phosphorzuur en kali voldoende
aanwezig moeten zijn, wijl men anders wel
verder met rust moest laten.
„Laat dien stijfkop zijn eigen gang maar gaan!"
zeide de opzichter. „Daar is niets met hem aan
te vangenwe zullen eens afwachten, wat de
dokter zegt. Ge zijt een rare snaak, Ulrich
Iets aan de eerepoort doen, die voor de nieuwe
heerschappen is opgericht o foei! wie zou daar
toe een hand willen uitsteken, dat vernedert
een mensch; maar zich vóór de paarden werpen,
die met diezelfde heerschappen op hol zijn, zonder
te bedenken, dat men nog een ouden vader heeft,
wiens eenig kind men is dat noemt men con
sequent in je nieuwerwetsche taal, niet waar?
Welaan, gij allen, die hem toch in alles schijnt
te willen navolgen,'t kan werkelijk geen kwaad,
dat gij ook hierin eens een voorbeeld aan hem
neemt
En met deze woorden, waarin, ondanks zijn
voorgewende verbolgenheid op zijn zoon, de va
derlijke trots en liefde maar al te duidelijk door
schemerden greep hij Ulrich bij den arm en
troonde hem met zich mede.
De avond viel. De feestelijkheden op de land
goederen der familie Berkow waren afgeloopen
voor zoover de hooge gasten er aan deelnamen.
Toen het noodlottig ongeval, dat het gansche
feest bijna in duigen had doen vallen, geen treu-
rigen gevolgen bleek te hebben, was het oor
spronkelijk programma geregeld gevolgd. Thans
bleet het jonge echtpaar, dat den geheelen na
middag in alles had moeten deelen, eindelijk en
ten laatste alleen. Zoo even had de heer Scheffer
afscheid genomen die den volgenden dag naar
den ouden heer Berkow in de residentie terug
keerde; en thans verliet ook de bediende het
vertrek, nadat hij de theetafel in orde had ge
bracht.
De op de tafel staande lamp wierp haar helder
schijnsel op het lichtblauw damasten behangsel
en de sierlijk bewerkte meubels van het kleine
salon, dat, zoowel als de andere zalen en kamers
geheel nieuw en smaakvol ingericht om de jonge
vrouw te ontvangentot de reeks harer eigen
vertrekken behoorde. De thans gesloten zware
zijden gordijnen voor ramen en deuren schenen
het geheel van de buitenwereld af te zonderen;
bloemen geurden in tal van vazen en marmeren
schalen, en op de ta!el, vóór de kleine ottomane,
stond het zilveren theeservies gereed, als «en beeld
veel stroo doch weinig graan zal winnen en
men zou varen als iemand, die, een huis
willende bouwen, wel kalk en zand in over
vloed heeft, doch slechts voor 5/4 steenen.
Spreker verklaarde te moeten eindigen
wijl ook de laatste trein niet wacht hij
hoopte het laatste woord nog niet tot de
Baardwijksche hoorders te hebben gesproken.
De voorzitter bracht namens het bestuur
der afdeeling en de aanwezigen een warm
woord van dank aan den heer Van Hoek
voor de heldere uiteenzetting van dit belang
rijke onderwerp.
Na de vergadering werd bij den secre
taris der afdeeling opgave gedaan van het
aantal voederkoeken, welke men dezen win
ter denkt noodig te hebben, teneinde voor
gezamenlijke rekening, onder controle van
het rijksproefstation, tot den aankoop over
te gaan, waardoor goede waar voor den minst
mogelijken prijs kan worden verkregen.
De secretaris der afd.
J. A. J. VAN HEIJST.
't Is op de Oude zoowel als op de Nieuwe
Wereld, dat de gespannen aandacht gevestigd
blijft van allen, die in de politiek belangstellen
en zelfs zijn de brandpunten in de Oude
Wereld zóó velerlei, dat men bijna niet weet
waaraan op 't oogenblik de voorrang dient
te worden gegeven.
Nog zijn, de luchthartigheid der Franschen
in 'l algemeen en der Parijzenaars in 't bij
zonder, ten spijtde agitatiede ontzetting
zoowel als de verontwaardiging over het hel-
sche misdrijf van Dinsdagmorgen niet gekal
meerd, nog geeft de Fransche pers een klare
afspiegeling van de opgewondenheid en van
de radeloosheid der eerste oogenblikken en
reeds wordt elders de aandacht gevraagd
voor een kabinetscrisis (in Hongarijen is 't
nu definitief tot een crisis gekomen door
Szapary's aftreding als premier in vereeniging
van huiselijke gezelligheid, te midden van al die
pracht en weelde.
Wat het salon ten minste betrof de jongge
huwden schenen het genot van die huiselijke
omgeving voor het oogenblik nog niet te beseffen.
Nog in feestgewaad getooid, stond de jonge vrouw
midden in de kamer; zij hield den ruiker in de
hand, dien Wilberg zelf, in plaats van Martha,
haar thans had mogen overhandigen. De geur
der oranjebloesems scheen hare aandacht zoozeer
te boeien, dat zij ooren noch oogen had voor iets
anders; zelfs niet voor haar echtgenoot, die hierop
trouwens ook weinig aanspraak kon maken, daar
hij, zoodra de deur zich achter den bediende had
gesloten, uitgeput in een leunstoel nederviel.
„Dat eeuwige ontvangen en voorstellen is wer
kelijk geestdoodend Vindt ge ook niet, Eugenie?
Sedert gisteren raiddag heeft meri ons nauwelijks
een minuut rust gegund I Eerst liet trouwen,
toen het diner, daarop den geheelen nacht en
voormiddag die vermoeiende tocht met den trein
en de extra-post, voorts dat tragisch incident,
hier weer ontvangst en voorstelling van al de
beambten, diner toen papa het programma
van al die feestelijkheden ontwierp, schijnt hij
zich bitter weinig om onze zenuwen bekommerd
te hebben. De mijnen zijn althans, ik beken het
openhartig, totaal uitgepnt."
De jonge vrouw wendde liet hoofd om en sloeg
een minachtenden blik op den man, die bij dit
eerste vertrouwelijk samenzijn over zijn „zenu
wen" begon te spreken. Zeker had Eugenie er
geen hinder van; haar schoon gelaat verried al
thans niet het minste spoor van vermoeienis.
„Hebt ge eenig nader bericht ontvangen, of de
wond van den jongen Hartmann gevaarlijk is?"
vroeg zij, als eenig antwoord.
Arthur zag min of meer verbaasd op, dat er
zoo weinig notitie werd genomen van zijn bui
tengewoon lange redeneering, waartoe hij zich als
bij uitzondering had laten vervoeren. „Scheffer
zegt, dat ze niet van belang is/ antwoordde hij
achteloos. „De dokter is, geloof ik, bij hem ge
weest. We zullen een belooning voor den iongen
man moeten bedenken. Ik zal ait maar aan den
directeur opdragen/
„Zoudt ge die zaak niet liever persoonlijk af
doen
"Ik zelf? Neen, dat zou niet gaan. Zoo-ils ik
later hoorde, is hij geen gewoon werkman, maai
de zoon van een opziener bij de mijnen en zelf
met al zijn rcollega's); voor een oproerige
beweging (in Belgie maken ettelijke honder
den sociaal-democraten vrij wat lawaai
schreeuwende om algemeen stemrecht en
door groote luidruchtigheid in qualiteit ver
goedend wat hun in quantiteit ontbreekt); voor
een nieuwe niet van belang ontbloote zege
der Franschen in Dahomeyvoor de zoo
hoogst beduidende presidentsverkiezing in de
Vereenigde Staten van Noord-Amerika en
voor de opening van den Landdag van Prui
sen met de traditioneele troonrede, uitge
sproken door den premier Eulenberg.
De gedetailleerde beschrijvingen omtrent
de vreeselijke gebeurtenis te Parijsworden
nader aangevuld door beschouwingen over de
onmiddellijke oorzaak van zooveel ellende
en natuurlijk over hem of haar, die het helsche
voorwerp heeft neergelegddaarwaar 't
volgens de bestemming dood en verderf moest
zaaien en misschien in nog heviger mate
zou gezaaid hebben ook', dan nu het geval
is geweest. Vele zijn natuurlijk weder de
stuurluidie gerechtigd meenen te zijn tot
het geven van raad om de schuldigen te
straffen niet alleen, doch om dergelijke mis
drijven in de toekomst te voorkomen tevens
en dat te doen door gestrenge bewaking van
alle oproerpredikers door opheffing van de
anarchistische organen enz. Wil de regeering
toonen dat zij durft, wil zij trachten het ge
beurde, voor zoover dit mogelijk is, goed te
makenwil zij door energieke maatregelen
het bewijs leverendat zij 't goede wil en
daardoor aanspraak maken op toegevendheid,
zooal niet op vergeving dan dient nu ge
handeld, dan dient nu door daden de goede
wil kond gedaan, de gestrengsle maatregelen
tegen de anarchisten zullen gebillijkt en toe
gejuicht worden. Loubet c.s, kunnen er staat
op maken dat zelts uitzonderingswetten, hoe
zeer in beginsel afgekeurd dan ook, ingang
zullen vinden bij de groote meerderheid
waar zij gelden lieden, die een onafgebroken
gevaar uitmaken voor den nijveren burger en
zijn gezin.
t—
ook iets van dien aard; hoe kan ik dus weten
of een geschenk in geld of iets anders hier welkom
is. De directeur zal dat geval wel in orde brengen."
Dit zeggende, drukte hij het hoofd nog dieper
in de kussens. Eugenie antwoordde niet; zij zette
zich op de sofa en liet het voorhoofd in de hand
rusten. Na omstreeks een minuut stilte scheen
Arthur nochtans tot inzicht te komen, dat hij
zijne jonge vrouw eenige opmerkzaamheid diende
te bewijzen, en dat hij niet, zoolang er thee werd
gedronken, zonder een woord te spreken in zijn
fauteuil kon begraven blijvenhet kostte hem
wel eenige inspanning, maar hij bracht het offer
en stond werkelijk op. Aan de zijde zijner echt
genoot plaats nemendvatte hij hare liund en
deed zelfs een poging, om zijn arm om haar heen
te slaan; doch het bleef bij de poging. Schielijk
trok Eugenie hare hand uit ae zijne en schoof
een eind van hem af. Tevens trof hem ook weer
diezelfde blik, die zijn vader, den vorigen dag in
de kerk, het genot van zijne schoondochter voor
den eersten keer te omhelzen zoo ten eenenmale
vergald had. Er lag weer diezelfde koele, afwe
rende uitdrukking in, die beter te kennen gaf,
dan dik met woorden had kunnen geschieden: „Ik
ben ongenaakbaar voor u en uws gelijken."
Het scheen echter vrij wat gemakkelijker, den
vader door deze fiere houding ontzag in te boe
zemen, dan den zoon; waarschijnlijk omdat deze
zich eigenlijk door niets meer liet imponeeren.
Hij scheen dan ook noch ontroerd noch afgeschrikt
door dit maar al te duidelijk blijk van naar on
verholen afkeeralleen zag hij haar eenigszins
verbaasd aan.
„Is je dit onaangenaam, Eugenie?"
„Ten minstf» ongewoon. Tot dusver hebt ge
er mij altijd van verschoond."
De jonge man was veel te phlegmatisch van
aard, om liet kwetsende dezer woorden te gevoe
len hij meende er een soort van verwijt in te
zien.
„Tot dusver? Ja, de etiquette werd in je va
derlijk huis wel wat overdreven, Gedurende de
twee maanden van onze verloving lieb ik geen
enkelen keer het geluk gehad, je alleen te zien
en te spreken en legde ae bestendige nabijheid
van je vader of broeder ons een dwang op, die
bij dit ons eerst, ongestoord samenzijn is opge
heven."
Wordt vervolgd.