Nummer 50. Donderdag Juni 1893. 16e Jaargang, Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. 99 AiNTOON TIE'LRN, De Echo van het Zuiden, Hul«(jksfhrra Lufsinitsrfcr Courant, Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond. Abonnementsprijs per 3 maanden j 1,00. franco per posi door het geheele rijk f 1,15 brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zendr tan den Uitgever. 1 T G E V Lfi R Waalwijk. Advertentiën 1—7 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitacb- land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van Adolf Steinek, Hamburg. Reclames 15 cent per regel. UITTREKSEL uil het VERSLAG der Kamer van Koophan del en Fabrieken te Waalwijk. Algemeene beschouwingen. Het jaar 1892 leverde voor onze industriëele streek over het algemeen geene gunstige resultaten op ten aanzien van den handel, maar uog minder ten opzichte van de nijverheid. De schoenenfabrieken werkten wel op den gewonen voet door en de gezellen hadden ook in den afgeloopeu winter, zij het dan tegen eene betrekkelijk geringe loonsvermindering, wel genoeg werk, doch de fabrikanten zeiven klagen terecht over geringe prijzen, terwijl tevens de ongunstige toestand van den handel en de slechte betalingen in de hoofdsteden van ons land, waar het fabrikaat zijne voornaamste débouchés vindt, oorzaak waren van min of me» r belangrijke verliezen. Dientengevolge kwamen er in deze streek eenige faillissemen ten en onderhandsche schikkingen met crediteuren voor. Ongelukkigerwijze vielen deze déconfitures ongeveer op den zelfden tijd voor, namelijk in de maanden November en Decem ber, een tijdstip waarop eene catastrophe vau dien aard het meest gevoeld wordtzoowel door den werkman als door den werkgever. Voor het tegenwoordige wordt er weer druk gewerkt en de voorjaarsleveringen, begunstigd door goed weder, zijn zelfs van grooteren omvang dan verleden jaar op het correspondeerend tijdstip. Vooral de leerlooierij in deze gemeente is in enkele opzichten eene hetere periode ingetreden, daar haar fabrikaat, zeer ge wild en gezocht blijvende, gemakkelijk aan de hoogste prijzen te plaatsen is. Die prijzen zijn echter nog altijd weinig loonend, doch het algemeen gevoelen bestaat, dat, tengevolge van de beduidend mindere inwerking van ruwe huiden op de voor name buitenlandsche leerlooierijen en de betrekkelijk geringe voorraad daarvan op de hoofdmarkten van Europa, gevoegd bij de enorme reductie in de slachting, in vergelijking met vorige jaren in Laplata en de Ilio Grande, in deze binnenkort eene merkbare wending ten goede kan komen. De zoolleerlooierijen, die zeer belangrijk zijn, hebben ook voor, dat zij meest alle gedreven worden met eigen kapitaal. Deze twee takken vau industrie, schoenmakerij en leerlooierij, maken hier sedert onheugelijke jaren de hoofdbronnen van be staan uit. Haar hoogste bloei dateert van de jaren 1850 tot 1875. Sedert zijn de winsten veel verminderd, hoofzakelijk tengevolge van de ongelijkmatige heffing van rechten en handels tarieven in het buitenland. Hier wordt alle fabrikaat bijna zonder belasting ingevoerd, terwijl de grenzen van het buiten land, tengevolge van de hooge rechten, die daar van onze gefabriceerde artikelen worden geheven, voor onze nijverheid zijn gesloten Wat de scheepvaart aangaat, kan onze gemeente zich ver heugen in eene voortdurend toenemende beweging. Zij gaat bovendien eene goede toekomst tegemoet door de werken in verband met den nieuwen Maasmond. Met voldoening verneemt men, dat de zoozeer gewenschte schutsluis in onze haven alle kans krijgt om tot stand te komen. Hierdoor zullen niet alleen voor deze gemeente en haar directe omgeving handel en scheepvaart vergemakkelijkt en voor meerdere uitbreiding vatbaar gemaakt worden, maar ook de voorname fabrieksplaats Tilburg, waarvoor de Waalwijksche haven tot dusver de geschiktste waterweg is, ziet in deze schut sluis veel belang. Vandaar dat dan ook haar Gemeentebestuur en de Kamer van Koophandel, in vereeniging met de Kamers vau Koophandel te Amsterdam en te Waalwijk, bij de Hooge Regeering verschillende officieele stappen hebben gedaan ten gunste van dit hoogst nuttige geprojecteerde rijkswerk. De beweging op 's rijks post- en telegraafkantoor, evenals het mouvement bij het correspondentschap der Nederlandsche Bank, toont in allerichtingen min of meer belangrijke uitbrei dingen aan, zooals uit het overzicht der operatien van het correspondentschap en van het rijks post- en telegraafkantoor nader in dit verslag zal blijken. Verschillende werken tot verfraaiing van de gemeente en tot verbetering van waterloozing voor de landerijen in den Biunen- en Buitenpolder, in verband met het waterverbruik voor de leerlooierijen, zijn bij het Gemeentebestuur en de betrokken Polderbesturen aanhangig. De uitvoering daarvan, zal waarschijnlijk in den loop van 1893 geschieden, (voor zoover men niet zal hebben te wachten op de meergenoemde werken van den nieuwen Maasmond,) waardoor vooral de irrigatie en de in- en uitlooziug eene aan merkelijke verbetering zullen kunnen ondergaan. Onze week- en jaarmarkten blijven haren goeden naam hand haven, ofschoon de handel in vee niet gunstig was, tengevolge van het verbod van invoer in Belgie en Duitschland. Ook vertoonde zich, zoowel in de zand- als in de kleistreek onzer nabuurschap, het mond- en klauwzeer. Dit onheil is ge lukkig weer geweken. In den aanvoer had dit toch geene belangrijke vermindering tengevolge, zooals uit de cijfers in de daartoe bestemde rubriek blijken zal. Bij de reeds bestaande jaarmarkten werd in den loop van het jaar nog eene enkele zoogenaamde groote markt gevoegd. De gezondheidstoestand van den veestapel laat thans niets te wenschen over. Het bezoek op de markten neemt intusschen gaandeweg toe. De gunstige ligging onzer gemeente aan spoor- en waterwe gen, omgeven door een aantal welvarende dorpen, haar vormend tot het middelpunt der Langstraat en als hoofdplaats van het Kanton Waalwijk, geven onze gemeente een eigenaardig, bedrijvig cachet, zooals men zelden in plaatsen van gelijken rang aantreft. Verlegging van den Maasmond. De werken tot verlegging van de uitmonding der rivier de Maas vorderen goed; met het, graven der nieuwe rivier is men reeds gekomen tot onder de gemeente Bezooien en aan de Waal wijksche grenzen. liet zuider afvoerkanaal onder deze gemeente ten oosten van de Waalwijksche haven werd opgeleverd en goedgekeurd; eveneens het scheepvaartkanaal ten westen dier haven, welk kanaal in het begin van November voor de scheep vaart werd opengesteld. Omtrent, het bouwen eener schutsluis tot verbinding der Waalwijksche haven met de nieuwe rivier is door de hooge regeering nog geen beslissing genomen. De minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, heeft aan Gedeput. Staten van Noordbrabant medegedeeld, dat hij bereid is de onderwerpelijke sluis te bouwen, mits de provincie de toegezegde bijdrage van V3 in de aaulegkosten gestand doet en de gemeente Waalwijk op zich neemt het onderhoud en de bediening der sluis. Daar echter deze kosten nog al aanzienlijk zijn, zullende die om de f 2000.per jaar bedragen, en de gemeente om ze te dekken verhooging van de bestaande belas tingen zou moeten uitschrijven, heeft de Gemeenteraad B en W. in vereeniging met onze Kamer van Koophandel opgedragen, met de betrokken autoriteiten in correspondentie te treden en te trachten het daarheen te leiden, dat tie Staat ook deze kosten op zich neemt. Fabrieks- en Handelsnijverheid, Omtrent den toestand der leerlooierijen valt het navolgende mede tc deelen Niet minder dan in de twee of drie voorgaande jaren wel ken de leerlooierijen in deze gemeente Hink door. Op de eerste plaats de voorname zoolleerlooierijen, jaarlijks met ongeveer 25,000 stuks in diverse soorten en wichten, doch meestal prima soort zware huiden. Onder bijvoeging van de daartoe benoodigde schors en andere looimiddelen, wordt het jaarlijksch kapitaal berekend op ongeveer f 500,000, een kapitaal, dat, naar men weet, slechts ongeveer om de twee jaar is om te zetten. Tengevolge van den algemeen drukkenden toestand van handel en industrie, en niet minder als gevolg van de ongunstige toepassing der bestaande handelstarieven in het buitenland, zijn de intresseu en de winsten van dezen voornamen tak van nijverheid niet genoegzaam loonend, voor de opofferingen, die zich fabrikanten getroosten. Het is niettemin bemoedigend den volhardenden ijver en het beleid onzer leerlooiers gade te slaan en te zien, met hoeveel belangstelling zij zich op de hoogte stellen van beproefde, deug delijke methoden vau bereiding, waardoor zij de fameuse con currentie van het buitenland hot. hoofd weten te bieden. Verschillende voorname looiers hebben het aantal werklieden vermeerderd, hunne werkplaatsen en drogerijen vergroot en verbeterd en deze naar de eischen des tij cis doen inrichten. Een en ander draagt er toe bijdat het fabrikaat werkelijk met het beste kan worden vergeleken en dat er althans voor zooveel mogelijk in het binnenland een goed débouché wordt gevonden. Naast de zwaarleerlooierij komen in aanmerking de paarden- lederfabrieken die hier in de laatste jaren eene aanzienlijke uitbreiding erlangden. Men beweert, (lat er geen tweede plaats in Nederland bestaat, waar deze branche zulk eene hoogte heeft bereikt. Op de ge- zamelijke paardenl eerlooierij en werden in 1892 10 a 17 duizend paardenhuiden verwerkt met een verbruik van 300,000 pond schors, 200 vaten extract, meestal quebracho, 400 vaten traan, 14000 kilo vetongerekend dégras en andere ingrediënten (grondstoffen en looimiddelen) ter bereiding en afwerking be- noodigd. Het personeel op deze, met inbegrip der op meer bescheiden schaal werkende schachtenfabrieken, bedraagt p.m. 100 manne lijke werklieden. De werkloonen varieeren van /'6 tot f 10 per week. De prijzen van het gefabriceerde zijn over 't geheel laag en de betalingen gaan langzaam zoodat ook hier van te weinig verdiensten sprake is, terwijl daarentegen huiden, looimiddelen en andere grondstoffen contant en tegen betrekkelijk hooge prijzen moeten ingekocht worden. Getuige echter het toenemend clebiet en de uitbreiding der inrichtingen, wordt het paarden- leder evenals de bereide schachten voor heeren bottines zeer geroemd en gezocht. Tegenover de geringe winsten dienen de ondernemers dus hunne vergoeding te vinden in den vermeer derden omzet. De schoenenfabrikanten, zooals wij reeds in onze algemeene beschouwingen constateerden, klagen ook over minne prijzen en slechte betalingen. Het gevolg van deze onereuse omstan digheden was, dat er verschillende schoenmakersbazen van den tweeden en derden rang noodlijdend werden en dat daarnaast enkele grootere het aantal werklieden moesten verminderen en hunnen omzet inkrimpen. Andere werkgevers die of aan hunne zaken uitbreiding hebben kunnen geven of eene nieuwe machinale sehoenmakerij op touw zetteden, namen deze werk- loozen spoedig op, zoodat er gelukkig ouder de schoenmakers knechts bijna geen gebrek aan arbeidzelfs in den harren winter, heeft geheerscht, of mocht dit in geringe mate al hebben bestaan, dan was het slechts voor zéér korten tijd en wellicht onder de minder bekwame gasten. Daarentegen waren de meeste werkgevers genoodzaakt tengevolge van de reductie op de prijzen vau haar fabrikaat, de loonen min of meer te verlagen. Deze loonsvermindering werd geleidelijk en met overleg toegepast, zoodat hierdoor geen stoornis in den gewonen gang van zaken is ontstaan. De werklieden zijn overtuigd van de noodzakelijkheid van dezen maatregel, bewust als zij verder zijn van hunne gunstige positie tegenover tal van werklieden van andere bed rij fs- en nijverheidsinstellingen in ons vaderland. Is de toestand der schoenenindustrie dus al niet rooskleurig, het voorjaar van 1893 laat zich iets heter aanzien. Er bestaat meer vraag in alle artikelen en de voorraad hier en in andere productie-plaatsen der Langstraat is oneindig minder dan verle den jaar. Fabrikanten en werklieden beijveren zich om het fabrikaat te verbeteren en zich op de hoogte van den tijd te stellen. Er bestaat aan beide zijden een merkbaar streven om den goeden naam van de Waalwijksche en Langstraatsche schoenenindustrie meer en meer te handhaven en te bevorderen. De Nederlandsche fabriek van lederartikelen te Baardwijk heeft opgehouden te bestaan, als gevolg van verliezen, geleden op verschillende aannemingen wanbetalingen en de te lage prijzen van het fabrikaat. in de maand November werd het hekend dat deze zaak noodlijdend was. Het gerucht, dat helaas weldra waarheid bleek te zijn veroorzaakte in deze streek eene niet te ontkennen paniek. De roep echter bleek ook hier weer erger te zijn dan de daad, en alhoewel het deficit niet onbeduidend was, is de liquidatie gunstig en met beleid, thans nagenoeg afgeloopeu. Aan crediteuren is reeds 50 pet. vau hunne vorderingen uitbetaald; een groot aantal werklieden is actief gebleven van het begin tot aan het einde der afwikkeling der loopende zaken en commissies. Het aantal werklieden bedroeg ruim zestig, die allen bij andere fabrikanten zijn ondergekomen. De reden, waarom wij bij deze geschiedenis iets langer stilstaan, dan in een verslag gebruikelijk is, vindt zijn oorsprong in de omstandigheid, dat de toestand der fabriek, ten opzichte van hare gunstige verhouding tot en voor den werkman telken jare breedvoerig in het verslag werd besproken. Hare grieven van verschillenden aard, tegenover militaire aanbe stedingen van het rijk het vak betreffende, werden door de kamer te zijner tijd gerelateerd en in haar verslag opgenomen. De resultaten der fabriek van leestklaar schoenwerk te Be- zooien zijn bevredigend. Niet op groote schaal werkende breidt de clientele zich toch steeds uit eu legt de fabrikant zich vooral toe op solied en fijn werk. De binuenlaudsche afnemers, waaruit de claudisie bijna uitsluitend bestaat, (in het buitenland valt niet te coucurreeren, uithoofde der ongelijke rechten) zeggen, dat zij in hoofdzaak de fijnere artikelen van deze fabriek be trekken. In dien zin is hier dus bepaald vooruitgang waar te nemen. De hier gevestigde lijmfabriek verkeert, zooals de fabrikanten verklarenals zooveel andere van dien aard in gedrukten toestand. De prijzen van de gefabriceerde lijm zijn, wellicht tengevolge der buitenlandsche scherpe concurrentie en het min dere verbruik in de ambachts- eu nijverheidsinrichtingen, die lijm bezigen, tot een dusver ongekend laag standpunt gedaald. De omzet bepaalde zich dan ook slechts tot kleine partijtjes voor onmiddellijke behoefte. Flinke partijen zooals vroeger zijn bijna niet te plaatsen. Daartegenover staat nochtans, dtft de grondstoffen, hoofdzakelijk het ruwe lijmvleesch, spotgoedkoop door de looiers wordt afgegeven. Concurrentie bestaat er bijna in deze streek niet. Het fabrikaat wordt geroemd en blijkt steeds van goede qualiteit te zijn. De van ouds bestaande tabak- eu sigarenfabriek met snuif- kerverij heeft, naast de nieuwere inrichtingen van dien aard niet op groote schaal werkende, een goed debiet. De ondernemer van de sedert onheugelijke jaren hier bestaande vernisstokerijmet aanverwanten handel in verfwaren en schil dersgereedschappen, blijft zich steeds in een goed debiet ver heugen. Niettegenstaande de enorme concurrentie had de bierbrouwerij «De Witte Klok" voortdurend een goeden afzet barer verschil lende biersoorten. De stoomwasscherij en drogerij werkt met succes; het aantal abonnés, zoowel in deze gemeente als van andere in den omtrek, neemt gestadig toe. De twee stoom- en windmolens alhier en die te Baardwijk en Besoijen, hebben genoegzaam te doen, zoowel voor bemaling m granen als schors en andere looimiddelen. De heide boekdrukkerijen met eene daartoe behoorende cou rantendrukkerij en aanverwanten boek- eu papierhandel, genieten een flink debiet, met toenemende claudisie. De beide apotheken eu drogisterijen, met daaraan eigenaardig verbonden winkelnering, genieten het algemeen vertrouwen en verkeeren blijkbaar in gunstige positie. De koffiebranderi j bleef op denzelfden voet als vorig jaar werken, alleen voor eigen clièntele van den koopman-brander.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1893 | | pagina 1