1"
Nummer 77. Donderdag 27 September 1894. 17e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
UITGEVER:
ANTOON TIELEN
Staatkundig overzicht.
FEUILLETON.
WaalwijMc n Laifslraisciie Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden ƒ1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,16
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever.
Waalwijk.
Adverientiën 1—7 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Advertentien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden Smaal berekend. Advertentiën voor Duitscb
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
In Belgie verkeert men in koortsachtige
agitatie in verband met de algemeene ver
kiezingen, welke Zondag 14 October moeten
plaats vinden op grond van de nieuwe kieswet,
die 1.200.000 kiesbevoegden recht tot deel
neming geeft in plaats van 135000 zooals
vroeger; in Bulgarije heeft men Zondag aller-
wege de vertegenwoordigers voor de Sobranje
aangewezen, uadat Stoiloff, de premier, den
prefecten bij rondschrijven had doen aan
zeggen dat de"" verkiezingen in volkomen
vrijheid moeten plaats vinden; in Duitschland
zal men 't nog twee maanden lang zonder
rijksdagdebatten moeten doen, daar de rijks
dag eerst tegen 't eind van November wordt
saamgeroepen (zooals men weet had de keizer
de inwijding van 't nieuwe parlementsgebouw
gewenscht op 18 October, doch het paleis is
dan nog niet geheel gereed) en de oppositie
in Frankrijk verheugt zich nu reeds over de
lange reeks interpellaties, welke in de kamer
zullen plaats vinden, onmiddellijk na samen
komst tusschen 20 en 25 October.
Indien de in de Fransche taal gestelde
dagbladen van Belgie niet den juisten mid
delweg wisten te kiezen, zou de lectuur ervan
al even onverkwikkelijk zijn, als die van de
organen van andere landen, midden in den
verkiezingsstrijd. Ook de Belgische bladen
bevatten kolommen druks, gewijd aan wat
elk der partijen voor zich noemt, het belang
van land en volk, er is een zekere haast in
die voorbereidingen, omdat 5 October de
gelegenheid tot het stellen van candidaten
gesloten wordt. De verkiezingen,welke Zondag
in Bulgarije hebben plaats gevonden, zijn van
groote beteekenis en de ijver der verschil
lende partijen heeft zich kunnen doen gelden.
De regeering maakt zich over den uitslag in
't minst niet ongerust, zij weet wat de uitsiag
ziju zal en de liberale minderheid van het
kabinet, vertegenwoordigd door Toutschew
en Radoslavoff, heeft wel reden lot on stemd-
heid: tal van elementen, onder Stambouloff
Naar het Fransch door W. v. R.
Overgenomen uit de Meierijsche Courant
113
Harmant haalde eene portefeuille uit den zak.
„Ik heb u medegedeeld/ hernam hij, „dat zij,
die gij meent te beminnen, staat ingeschreven op
de registers van het gesticht onder nummer 9.*
„Ja, dat wist ik reeds lang. Lucia zelf heeft
het mij medegedeeld/
»En zult gij dan weigeren geloof te hechten
aan het proces verbaal van Lucia's aanneming in
het gesticht der gevonden kinderen, en het proces-
baal, waarin de naam der moeder en die der
voedster voorkomt, welke na de veroordeeling der
moeder het kind in 't gesticht heeft gebracht P"
„Hebt gij een dergelijk stuk in handen?"
B."
„Een authentiek stuk
„Zonder twijfel! Een en twintig jaar geleden
door den maire van Joigny geteekend en nog
slechts enkele dagen geleden mede onderteekend
door een officieel persoonZult gij overtuigd
zijn, wanneer ik dat stuk overleg
/Toon mij uw bewijs!" hernam Lucien met
bewogen stem.
Paul Harmant opende zijne portefeuille, haalde
het proces-verbaal te voorschijn en reikte dit den
jonkman over, die het hem om zoo te zeggen uit
de handen rukte en dan koortsachtig doorlas.
Naar gelang hij zijne lezing voortzette vertoonde
zich op zijn gelaat eene schrikbarende uitdrukking
van ontsteltenis en wanhoop, die grooter en
grooter werd.
De millionair had niet gelogen
Er was geen twijfel meer mogelijk
liet papier ontsnapte aan Lncien's bevende
vingeren.
1 Is waar/ sprak hij neerslachtig, „Lucia is
Jeanne Fortier's dochter."
„Ja, van Jeanne Fortier, die uw vader vermoord
heeft!' voegde Paul Harmant er bij.
als gevaarlijk en verdacht aangemerkt, zijn
begunstigd.
De vrijheid der verkiezingen in Bulgarije
is een traditioneele leugen. Telkens weer
is de praktijk daar om de schoone theoreti
sche beweringen te weerleggen; in 't be
vriende kamp wordt alles geduld, in 't vij
andelijke of ten minste van oppositie ver
dachte, niets; zoo verzekert men zich een
bijna zekere overwinning in twijfelachtige
districten. Van 't meeste belang is 't in
hoever de Sobranje-meerderheid zich ten
opzichte van haar houding en gezindheid
tegenover Rusland zal onderscheiden van de
meerderheid onder Stambouloff in 't wetge
vend lichaam van 1886. De radicalen in
Frankrijk hebben 't nu deels in vereeniging
met de sociaal democraten, deels heel alleen
reeds gebracht tot een elftal interpellaties,
waarmee de eerste dagen, ja wellicht de eerste
weken der nieuwe zittings periode kunnen
worden zoek gemaakt, 't Is de oude taktiek
van het „frappez toujours": nauwelijks is de
eene interpellatie over een of andere onbe
duidende zaak, afgehandeld zonder de positie
der regeering te hebben in gevaar gebracht,
ot een andere wordt te voorschijn gehaald
een nieuwe poging tot omverwerping der
regeering. De regeering wil trachten aan dat
boos bedrijf paal en perk te stellen: in den
eerstvolgenden ministerraad zullen voorstellen
in dien zin gedaan en behandeld worden.
Met algeheele ierzijstelling van de interpel
laties, zal de kamer voldoenden arbeidsvoor-
raad hebben: de begrooting voor 1895 wacht
op afdoeningde hervormingsplannen van
den titularis van financien zullen veel tijd
kosten en daarbij komen dan nog de voor
stellen van particulier initiatief der afgevaar
digden.
loen, eenigen tijd geleden, de pelgrims
tochten van Duitschers uit Weet Pruisen naar
"V arzin een aanvang namen, als een stil protest
bij den oud rijkskanselier tegen het in de
laatste jaren van overheidswege meer en meer
begunstigen van het Poolscbe element onder
Lucien, een oogenblik ter prooi aan de grootste
ontsteltenis en schier vernietigd, verhief eindelijk
het hoofd.
„Maar niets bewijst de misdaad," herhaalde hij
eensklaps.
„De gerechtigheid heeft gesproken/
„De gerechtigheid dwaalt zoo vaak en boven
dien ik geloof bepaald aan Jeanne Fortier's
onschuld. Dat heb ik u reeds vroeger gezegd/
„Gij gelooft daaraanGoed Doch tot den dag
harer plechtige eerherstelling, aangenomen voor
't oogenblik, dat deze ooit mogelijk blijkt, blijft
Jeanne Fortier de schuldigeGa de vluchtelinge
van Clermont bewijzen harer onschuld vragen
Dat zij die levere en door de magistraten doe
aannemen! Dan slechts zult gij het echt hebben
Lucia te beminnen en te huwen. Maar tot dien
dag blijft Lucia de dochter van de moordenares
uws vaders
„Mijn GodMijn Godriep Lucien vol wan
hoop uit.
„Ziet gij nu, dat ik gelijk had?' ging Harmant
voort. „Nu zult gij wel begrijpen, dat het eer
gevoel den zoon nes slachtoffers verbiedt de hand
te geven aan de dochter der moordenares I'
//Zwijg, mijnheer, zwijg! Heb medelijden met
mij
„Waarom
„Gij kwelt mij afschuwelijkGij breekt mij
het hart
„Schep moed, mijn vriendZie thans van eene
onmogelijke echtverbintenis af, die niemand in
de wereld u vergeven zou en de verachting van
alle weidenkenden op u zou doen nederdalen I
Lucia Fortier mag tnans voor u niet meer be
staanGij zijt vrij, geheel vrij I Red thans het
leven mijner dochter!"
„Maar ik gevoel niet de minste liefde voor
juffrouw Mary/
„Wat geeft dat? De liefde, die heden nog ont
breekt, zal morgen te voorschijn komenEn
hoevele huwelijken worden er niet zonder liefde
gesloten En dat zijn zeker niet de minst ge
lukkige
„Mijnheer! Mijnheer! sprak Lucien door droef
heid overstelpt. „Begrijpt gij dan niet welken
verschrikkelijken slag gij mij hebt toegebracht
Heb toch medelijden met mij De hoop mijns
levens lag in de voorgenomen echtverbintenis en
thans stoiten eensklaps al mijn verwachtingen
de bevolking in die streken, vreesde men
reedsdat Von Bismarck zich zou laten
spannen voor eene beweging tegen het Po-
lendom waarvan het o.a. meer dan waar
schijnlijk was. dat ze den keizer zou mishagen.
Met veel handigheid en tact laat ons het
dadelijk zeggen heeft men dien schijn
weten te vermijden, door dadelijk aan de
beweging elk politiek karakter te ontnemen
en haar aanstonds eenen nationaien glimp te
geven, maar anti-Poolsch bleef ze natuurlijk,
dat kon niet anders, en in zooverre moesr
ze het hof blijven ergeren, waar enkele in
vloedrijke Poolsche elementen zeer gezien
zijn en vanwaar dan ook het begunstigen der
Polen in de laatste jaren is uitgegaan.
Sedert evenwel zijn van Poolsche zijde
pelgrimstochten begonnen van een minder
onschuldig karakter. Eerstens geschiedden
ze naar het buitenland, en ten tweede droegen
zij een zeer geprononceerd staatkundigen
stempel. We bedoelen de bezoeken en corps,
door Poolsche familien uit Posen enz. gebracht
aan de tentoonstelling, die op het oogenblik
te Lemberg, de hoofdstad van Oostenrijksch
Polen (Galicïte), wordt gehouden, bij welke
gelegenheid ze door hunne stamgenooten
luisterrijk zijn ontvangen en hun hart hebben
gelucht in staatkundige redevoeringen vol
verzuchtingen over hun slavenlot in „het land
des jammers en der tranen", gelijk een hunner
de Pruisische provincie Posen heeft geken
schetst. Het hoofd der Poolsche hofpartij
de heer Von Koszielski, die met zijne gemalin
in blakende gunst staat bij keizer Wilhelm,
heeft in een onbewaakt oogenblik daar zelfs
verklaard, dat Polen, hoe men 'net ook ver
deeld mocht hebben, een en ondeelbaar bleef,
spijt landkaarten en overeenkomsten, en "dat
er slechts een Poolsch volk bestond met een
Poolsch hart, dat overal sloeg met gelijken
klop.
Die woorden, welke Von Koszielski nader
hand in de dagbladen te vergeefs heeft ge
tracht te veranderen en te verzachten, hebben
natuurlijk ook keizer Wilhelms ooren bereikt
en Z.M. blijkbaar in de hoogste mate ent-
in het nietEen schoone droom hield mij een
oogenblik bezig en ik ontwaak onder den druk
der verschrikkelijke waarheidSpaar mij toch
mijnheerLaat mij vrij mijne tranen storten 1
Laat mij ongestoord lijden
En de jongman, het gelaat in beide handen
verbergend, brak in een luid snikken uit.
„O, ik beklaag uhernam Paul Harmant. „Ik
beklaag u zeer! Maar tevens rust op mij de plicht
u moed in 't hart te spreken. Tegen daadzaken
valt niet te strijden; het eenigst wat men doen
kan is deze met moed bezield te aanvaarden
Ik heb u een ontzaglijken dienst bewezen. Ik heb
u voor de oneer behoed, die een onwaardige
echtverbintenis over u zou gebracht hebben
Red gij nu mijne dochterIk bied u het
geluk
„En zoo ik niet kan
De trekken van den valschen Paul Harmant
trokken krampachtig te zamen. Zij gelaat nam
eene woeste uitdrukking aan.
„Waarom zoudt gij dat niet kunnen riep hij
uit. „Zoo gij weigert, zal Mary, het lieve kind,
dat u zoozeer bemint, dat u aanbidt, het met
den dood bekoopen Neen, neen, gij zult niet
weigeren!' voegde hij er bij, zijne smeekende
handen tot Lucien uitstrekkend. g„Dat zou eene
misdaad zijn 1 Gij zoudt u steeds van Mary's
dood te beschuldigen hebbenZoo even ben ik
misschien wreed geweest, toen ik uw levens
droom vernietigde, uw hart verscheurde door den
afgrond aan te wijzen, waarin gij op 't punt
stond u, zonder het te weten, neder te werpen
Doch dat kunt gij mij niet euvel duiden. Ik heb
gehandeld als de heelmeester, die het ijzer en
het vuur in 't diepste der wonde brengt om
deze zeker te genezenGij zijt mij erkentelijk
heid schuldig."
„En die erkentelijkheid ontbreekt mij niqt,
mijnheer; mijn grievend leed maakt mij niet on
rechtvaardig.... 't Is waar, er lag een afgrond voor
mij open en gij hebt >ipij dien aangetoond. Ik
dank u/
Tevens reikte de jonkman de hand aan den
ellendeling, die deze aannam en in de zijne
drukte, terwijl eene triomfantelijke uitdrukking
op zijn gelaat schitterde. Hij achtte de zaak reeds
gewonnen.
Lucien ging voort:
„Doch, gij moet het begrijpen, de wonde is te
sterad. Niet gewoon zijn toorn lang te
verbergen heeft Z. M. dien aanstonds bij de
eerste de beste gelegenheid gelucht, en wel
bij een vluchtig manoeuvre-bezoek aan de
West Pruisische stad Thorndie in een
jarenlangen strijd haar Duitsch karakter steeds
te midden van den Poolschen aandrang om
haar henen heeft weten te bewaren. Toen
de burgemeester hem begroet had, barstte de
keizer dadelijk los en luchtte zijn gemoed in
de volgende toespraak
„Ik verheug mij er over, dat Thorn zijn
Duitschcn aard niet verloochent. Tot mijn
leedwezen verneem ik, dat het gedrag der
Poolsche mede inwoners niet geweest is als
ik wel wenschte. Maar ik herinner,* sprak
de keizer, „aan mijne woorden „Op ten
strijd tegen de omverwerpings-partijen!" Van
de koninklijke gunst (guade) kunnen slechts
zij zich verzekerd houden, die zich voi en
geheel als Pruisische onderdanen beschouwen.
Willen wij standvastig zijn in ons vredelievend
streven, dan moeten," sprak de deizer, „alle
onderdanen in gesloten gelederen achter mijn
rag staan. Ia de verwachting, dat Thorn
deze herinnering in eere zal houden, neem
ik van u afscheid."
Men kan zich voorstellen, welk een indruk
onder de gegeven omstandigheden deze re
devoering maakte, en de keizer deed hare
beteekenis nog duidelijker uitkomen door
geen enkelen Pool te doen deelen in de
onderscheidingen, ook bij deze gelegenheid
weer met kwistige hand door hem uitgedeeld.
Zoo komt keizer Wilhelm dus terecht bij
zijn oud kanselier, bij wien juist voor deze
dagen weer onderscheidene „nationale" de
putation uit de Poolsch-Pruisische provinciën
zijn aangemeld. Na deze manifestatie des
keizers worden dat natuurlijk jubel-demon
straties, en Von Koszielski en zijne partij
zouden nu wel willen, dat zij op dat feestmaal
te Lemberg no.it den mond hadden geopend.
Dank zij de menigvuldigea inlichtingen d:e
or over Sh-au hai cn Yokoha.m heb een nereikt
w-ten v op 't ogeub.ik nog ro - r even weinig
diep geslagen om deze onmiddellijk te kunnen
lieelen. Lang nog zal zij bloeden^ wees daarvan
verzekerd. Door alle middelen, welke in mijne
ma ht zijn, zal ik u de erkentelijkheid tooiien,
welke ik u verschuldigd ben; maar ik ben niet
iu staat leugentaal te spreken, miju gelaat in
eene valsche plooi te zetten en de uitdrukking
mijner stem te veranderen. Verzoek dan mejuf
frouw Mary mij het niet euvel te duiden zoo ik
gedurende eenigen tijd geen gebruik maak van
ae uitnoodiging, welke zij wel tot mij heeft
willen richten, wat zou het baten haar een somber
gelaat te toonen Dit zou slechts een middel
zijn haar leed nog te verhoogen. Ik wil mij
slechts met lachende lippen voor haar vertoonen,
indien althans nog ooit een glimlachje daarop
spelen kanDus moeten wij wachten."
„Doch juist deze overgangen tusschen hoop en
ontgoocheling doodeifii/iju arm kind. Het voort
durend wachten haar het hart!' mompel
de de millionair. Y
Lucien raapte op den vloer het proces verbaal
op, dat hij een oogenblik te voren had laten
vallen en gal' het aan Paul Harmant terug.
„Toon haar dit mijnheer," zeide hij. „Mejuf
frouw Mary zal begrijpen, dat ik de dóchter van
de moordenaarster mijns vaders niet huwen kan."
Deze woorden konden in Lucien's bedoeling
natuurlijk op niemand anders betrekking hebben
dan op Jeanne Fortier's dochter, doch de dubbele
ziu klonk verschrikkelijk in de ooren van den
waren moordenaar, die onwillekeurig huiverde
eu het hoofd boog.
„Dan kunnen/ vroeg hij na enkele oogenblik-
ken, op bevenden toon, „al mijne .redeneeringen,
al mijne smeekingen niets aan uw besluit ver
anderen om het geluk mijner dochter te verhaas
ten
„'t Zou mij onmogelijk zijn anders te hande
len,'' antwoordde Lucien. „ik bid u, dring niet
verder aanIk heb eenige dagen noodig om
mij te herstellen en na te deuken."
„Eenige dagen!" herhaalde de millionair. „Wel
nu 't zij zoo 1 Maar dat moet gij aan Mary zeggen
en niet aan mij. Mijne dochter zou weigeren mij
te gelooven."
„Welnu, mijnheer, ik zal het haar mededeelen/
hernam Lucien plotseling.
Wanneer
„Van avond nog. Ik zal met u medegaan naar