i er 108» Zaterdag 29 December 1894
mg swijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen,
wmSw
UITGEVER:
ANTOON TIELEN,
orige jaren zal ook
roin in ons nummer van
i a..instaande, gelegenheid
toUhet plaatsen van
;j4a»-AdT®^enti®ai;
prijs van 30 cent.
HEDEN tot MAANDAG
DE WATERSNOOD,
g gnyfs^ggj. J'. tTtw ^nrr^acvit
isrhe en Laiifslraalsche Courant,
SVconwlag en Zaterdag avond.
3 maanden J 1,00.
r bet geheele rijk f 1,15
stukken, gei 'en iz., franco te zenden
Waalwijk.
Advertentiën 17 regels 0,60 daarboven 8 cent per regel-
groote letters naarplaatsruimte. Advertentien 3niealter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangnomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
van
Uit Rotterdam
Zooals m rt ïis 'n< cii uiniifc?
Sat verwachtte 2011 be! watéi c -n
nacht onrustbarend stijgen, der storm, cut
r'.i'-i öttWrmindeirclé kracht nit het We ten
if v&èien, in aanmerking genomen, Deze
meeoipK beschaamde zich niet. Reeds te
ongeveer löcb uren in den avond bereikte
het -water den kant van de Nodrd-Bl^ak en
begon, daarover heen te stuwen. Sedert werd
van kwartier tot kwartier dc toestand ernstiger
en toen wij te middernacht een kijkje over
het geheel namen stonden alle stralen en
havens bezuiden I - '.at en ten oosten
van den Schiedaitjschsdijk onder water. Het
geheel w&seen bnaitienblre waterplas en
nog steeds wies het water, langzaam maar
zeker, te ib' hui in dén nacht wat. óöfc de
óott N -• oomd en stond Erasmus
::p een ei 'aar schatting tond o< 1
sschersdijk, m den Hang,
•teirrer eb tusschengelegen
cetls op den
Aest-Nie u v? ia r> d
stralen ruirn een halve meier water. Op de
Nieuweh&veri en deti Haringvliet eenzelfde
toestany, d- -hts de Hoofdsteeg bleef droog
doch;ook de Houttuin en,Rijstuinendeelden
met al de Steigers eenzelfde lot. Plan C was
eén toevluchtsoord voor velen, die een goed
gericht over dc wassende golven wilden g-
meten. De Oudehaven- en IColkkaden bleven
verschoond. Op de Blaken niets dan water,
in het midden waarvan zich het postkantoor
verhief Een smalle strook, aan t Beursstation
midden over het Beursplein bleef begaan -
baar. De WijnhavenScheepmakersnaven,
euvebavca en Boompjes .-aren onbereik
baar. Koetsiers die desniettemin met hunne
riii.ngcn de tocht aanvaardden, lieten de
paarden tot de buiken door het water gaan.
AUerwege zag wen schippersjongens met
ro„iboobes die met luiderstemrae de vraag
over het water deden 1 lipten „zijn er nog
neeren die mee varen - Jïeri.*'
Oüistreeks ÏSM/'s oegon het waterover
den Schiedan>scheo<Jijk te stroomen eerst
door de Witte Leeuwensteig naar de Karden-
steeg, daarna door dc Lejavebrogsfecg door
de bcftildcrsteeg en vervolgens ook door de
Pauwenstceg. Dit water s!toomde met onver
minderde krach, naai den Schiedamschen
Singel, zette echter de krids-vs en huizen op
den Schiedarnscbéndijk onder water eu daarna
ook gedeeltelijk een gc huizen in de Baan.
Ons-Sree'S 1 uur in den nacht werd van
gemeentewege ouder leiding van dec adjunct
directeur, der. heer Néisaen, getracht 't water
op den SchtedamschëódÜV uit den Witte
.ceiiwcn.>i'*eg te keeren doch deze pogiugcm
hadd u winig «resultaat. Terwijl men bier
bezig wav het water te keeren om het wa ter
bezwaar in iet pcider gedeelte der stad te
verntiffd ..re*.'. oomde hei op audere plaatsen
inet te meer kracht over den Scliedamschen
dijk. Ixtnridde r wies het water iedere» mi
nuut 'ot ie fj uren in den nacht toen het
zijp hoogste standpunt had bereikt. Dat punt
was 8.7b meter boven R. P. een nimmei
gekende hoog: i 1389 bedroeg zulks 3,57
meter en in 1826 was het 3,54 meter boven
K.
Inmiddels waren 'in 11 ure in den avond
ip de verschil lende plaatsen laags den TJsel
en de Maas, de dijkwachten van Schieland
in functie gesteld, die van hunne bevindingen
telkens aan Schielands huis rapport kwamen
uitbrengen. Onrustbarende tijdingen brachten
zij tot 2 uren in der. nacht niet, alleen kon
den zij melden dat onder Kralingen ter
hoogte van het Park Honingen het water
over den dijk stroomde. De schade te be-
grooten is niet mogelijk zij kan echter gerust
op duizenden geschat worden. Een talrijk
publiek bewoog zich den ganschen nacht
op de bedreigde punten, daarbij merkte men
verschillende autoriteiten op.
Uit Scheveningen
De zee heeft in den nacht van Zaterdag
op Zondag Scheveningen, èn aan zijne zee
wering èn aan zijn vloot, geduchte verliezen
toegebracht als nooit te voren bij een storm
werden geleden.
In den avond van Zaterdag groeide de
sterke zuid westenwind aan tot storm en
schoot uit naar het noordwesten. Met reu-
zmkracht beukte de zee van elf tot twee uur
in dei nacht de duinen telkens werden
brokken <yond door de golven losgerukt en
meegevoerd. Dj. den strandweg was men
niet meer veiüg, wan elk oogenblik zag men,
toen de duinrand verdweien was, ook clre
weg langzamerhand versmallen.
De golven sloegen over den weg en bij
de kerkwerf liep het water het dorp in; op
enkele plaatsen in de Pronkstraat liep men
omstreeks half twee tot aan de knieön in
het water.
En de vloot
Gelijk men weet is het de gewoonte na
afloop der haringvisscherij de bomschuiten op
te trekken op het duin en den straatweg en
ze daar tot den aanvang der schrobnetvis-
scherij in het begin van Februari te laten
staan. De weinige ruimte, die tot berging
van de schuiten in de laatste jareu door
afneming van het duin veroorzaakt bestond,
deed vele reeders besluiten, hun vaartuigen
den rusttijd in de havens te Vlaardingen en
te Maassluis te doen doorbrengen. Maar toch
stonden nu nog een honderdvijftigtal schuiten
in rijen omhoog. Van dat aantal zijn er in
dezen noodlottigen nacht meer dan de helft
door het wegsleuren van den grond waarop
ze stonden naar beneden gestort. Toen men
het gevaar zag aankomen, werd nog heel wat
gewerkt, niettegenstaande de groote duister
nis, om enkele vaartuigen te redden, maar
die pogingen bleken veelal nutteloos en men
moest voor de overmacht bukken.
Toen die tientallen bomschuiten naar om
laag waren gestort, begon de groote vernie
ling. De golven brachten de vaartuigen, die
natuurlijk aan geen ankertouwen lagen, nu
hier, dan daar. Een schuit maakte zelfs een
tocht van de Kerkwerf naar het Orauje-hoiel.
Met kracht werden de schepen tegen elkander
geslagen, en wat er is voorgevallen, was bij
het aanbreken van den dag eerst goed te
zien.
Ruim tachtig vaartuigen zijn beschadigd.
Vele veitoonen in den boeg openingen, zoo
groot, dat men in het schip kan loopen. Zelfs
onder de nieuwe vaartuigen was de averij
groot. Vier geheel nieuwe vaartuigen gingen
mede naar de diepte en een er van werd
grootendeels vernield.
Een treurige aanblik levert thans het strand
op
Vijf en twintig vaartuigen zijn geheel ver
loren. Het strand is bezaaid met stukken
van de vernielde schepen. Een aantal masten
eri ander rondhout, ook zwaarden, braken of
gingen verloren. Het is van de Kerkwerf
tot voorbij het Oranje-hotel een ware chaos.
De geheele bevolking wordt zwaar getroffen
en er zullen jaren voorbijgaan, eer men dezen
slag te boven is.
Gelukkig nog dat er slechts één menschen-
leren te betreuren is. Jacob Kuiper, een
schipperwilde aan een matroos, die de
stoutheid had op een der vaartuigen te sprin
gen, een touw toereiken, om eene verbinding
tot stand te brengen van het schip met den
wal, toen de grond, waarop hij stond, eens
klaps werd verzwolgen en hij in de golven
verdween. Niet onmogelijk is het, dat zijn
lijk hier of daar onder een schuit wordt
teruggevonden. Dat is nu nog niet uit te
maken, omdat vele vaartuigen een meter en
meer op het strand in den grond zijn gewerkt.
En nu de zeeweringWat voorspeld is
jaren geleden, dat de straatweg een prooi
van de zee zou worden, is nu werkelijkheid
geworden.
Op één punt, namelijk ter hoogte van de
sociëteit Neptunus, bleef van dien weg slechts
1 2 meter breedte over. De honden-beel
den vóór het Kurhaus gingen met hun piëde
stal evenzoo naar omlaag.
Om zich een denkbeeld te vormen van den
strijd, die tusschen zee en schepen is gevoerd,
toen deze naar beneden waren gestort, kan
nog dienen, dat een rol, waarop een schuit
had gestaan op den strandweg, dwars door
het vaartuig geschoven is, en daA een garnalen-
boot onder een bomschuit "bekneld ligt; na
tuurlijk werd het kleinere vaartuig verbrijzeld.
Bij hft\. prooi veld der veldartillerie voorbij
bet 'Oranjehotel te Scheveningen zijn drie
zware stukken, die eerstdaags zouden beproefd
worden, mede door het wegvallen van den
grond, naar omlaag gebuiteld. Door een
aantal artilleristen werd Zondag gewerkt om
de stukken in veiligheid te brengen.
Het peil aan de zeesluis van het water-
ververschingskanaal was ongekend hoog; de
beambte zag daar zelfs den vloer van het
peilhuis overstroomd.
Ook te Schiedam heeft de stormvloed be
langrijke schade aangericht. Reeds te 12
uren was het water zoo hoog gestegen, dat
van de huizen aan de Voorhaven de vloed
planken begonnen over te loopen. Een bin
nenmuur stortte dientengevolge in terwijl
enkele gevels van zwakke panden bedenke
lijke scheuren vertoonden.
De Hoofdstraat was bij de coupure in den
Frankelaudechen dijk mei vloedplanken af
gezet. De gewone Wacht was dairbij aanwezig,
en met het oog op mogelijk gevaar waren
ook de wethouders en de directeur der ge
meentewerken ter plaatse.
Wel was opgemerkt, dat het water onder
het plaveisel doorkwelde, doch niemand kon
onderstellen wat er onder den grond gebeurde,
tot eensklaps een groot gat in de keibestrating
sloeg en het water in massa onder de vloed
planken door naar binnen drong. De omvang
der ontgronding was zoo groot, dat met het
water een roeiboot onder de vloedplanken
door naar binnen kwam.
De keien der bestrating en hardsteenen
waarin de palen der vloedplanken geplaatst
waren, werden meer dan 50 meter ver weg
geworpen.
In de nieuw geplaveide Groene Laan lagen
de keien en trottoirsteenen door elkaar ge
worpen als in de bedding van een bergstroom.
Pogingen om het gat met zakken zand
aan te vullen waren volkomen nutteloos, ter
wijl de gasleiding werd verbroken en vol
water liep, zoodat de gaslichten eensklaps
uitdoofden en men met petroleumfakkels en
gewone lantaarns het terrein Vïin de door
braak moest verlichten. Met prijzenswaardige
spoed had de politie de bewoners van de
zoogenaamde Gorzen en het Frankeland ge
waarschuwd voor de in aantocht zijnde in
undatie.
Uit Hooge Zwaluwe Een vreeselijken
nacht doorleefden in het laatste etmaal de
b woners van Hooge en Lage Zwaluwe en
die der naburige polders in den Biesbosch.
Vreesde men wegens den storm uit het westen
een hoog getijde, niemand had vermoed dat
het water tot zulk een peil zou stijgeu. De
oudste menschen herinneren zich schaars een
zoo hoogen vloed en die in zoo korten tijd,
van 1 tot 2 uren, zulk eene verbazende
hoogte had bereikt. Pluizen en schuren
buitendijks, zijn dan ook alle onder water
gezet. De kaden en dijken aan de buiten -
polders zijn hier en daar erg benadeeld, en
groot is de schade aan hooi, aardappelen
en andere veldgewassen en wegens het weg
drijven van hout en riet. Van verdrinken
van menschen of van vee zijn hier gelukkig
nog geene berichten ingekomen.
Te Bergen-op Zoom is het water in de
haven zóó hoog gestegen, dat alle huizen
nabij de kazerne arsenaal zijn ondergeloopen.
De bewoners waren genoodzaakt naar de
bovenkamers en zolders te vluchten. Een
visscher vluchtte met zijn familie naar den
zolder, zijn varken medenemende. Talrijke
losse voorwerpen zijn door het water weg
gespoeld.
Uit den Biesbosch Nu de gevolgen van
den ontzettenden storm in den nacht van 22
op 23 dezer eenigszins te overzien zijn
kunnen wij er bericht van geven hoewel
waarschijnlijk nog niet volledig. Als men de
kade en dijken wegdenkt, kan men zich op
het oogenblik eene goede voorstelling maken
van den toestand in 1421 na den geweldigen
St. Elisabethsvloed. Alle polders op 2 na
zijn onder water geloopen, en wel zoo on
verwacht, dat de meeste boeren geen tijd
hadden iets te bergen. Het water bereikte
eene buitengewone hoogte. Geen wonder
dau ook dat de kaden veel te lijden hadden.
Tot heden ontvingen wij bericht van 4 door
braken, waardoor veel schade is aangericht.
Menschenlevens zijn niet te betreuren en
daar er bijna nergens vee meer in de weiden
liep, kwamen er slechts drie koeien, eenige
geiten, doch 54 schapen, lal van konijnen en
kippen en vele hazen om. Ook de mollen
hadden het kwaad te verantwoorden. Op
eene korte kade, die langen tijd boven bleef
en op het laatst eerst onderstroomde, vond
men niet minder dan 34 doode mollen.
Uit St. Annaland (eil. Tolen).
Opgestuwd door den hevigen wind, bereikte
het zeewater alhier een ongekende hoogte
(2.60 M. boven gewoon hoog water), zoodat
het water met kracht over de kade vloeide
en het dorp op sommige plaatsen ruim 3
decimeter onderzette. De noodklok werd
geluid en de ingezetenen allen opgeroepen
om voor mogelijke ongevallen hulp bij de
hand te hebben. Gelukkig dat de wind tijdens
de overstrooming bedaarde, anders waren de
gevolgen niet te overzien geweest, daar nu
reeds in de Langestraat de hoofdstraat
der gemeente gaten spoelden van circa 1
meter diepte. Om elf uur moest het water
op zijn hoogst zijn, maar de vloed duurde
tot half een ure, iets, dat in de door schip
pers zoogenaamde „doode stroomen" zelden
voorkomt. Op enkele plaatsen is het water
over de zeewerende dijken gespoeld, doch
schade is daardoor niet aangebracht. Het
heeft nog nooit hier zulk een hoogte bereikt.
Uit Tessel: De ontzettende storm bracht
de zee in ongewoon hevige beroering. Of
schoon met groote moeite, heeft de postboot
Ada van Holland toch weer de gemeenschap
met den vasten wal onderhouden. De ge
meenschap te land met de diligences moest
gestaakt worden.
's Nachts bereikte het water eene ongekende
hoogte n.l. 2.2 M. boven volzee. Aan de
haven dreigde een ware verwoesting, doordien
vaartuigen op de kaden werden gedrongen
en bewoners der huizen langs de haven alleen
op bed droog konden blijven.
Het kloek optreden der schippers en vis-
schers, alsmede het flink handelen van den
havenmeester Beumkes, wist persoonlijke on
heilen te voorkomen. Materieele schade is
er echter veel, doordien verschillende voor
werpen uit de haven naar zee dreven. De
dijken hielden zich uitstekend.
Uit de Egmonden van 23 December. Heden
morgen, omstreeks 8 uur, strandde het Duitsch
barkschip Carolina, van Savannah naar Ham
burg, kapitein Geerdes. De lading bestond
uit hars en terpentijn. Van de 18 man
schappen zijn er slechts 7 gered; 5 lijken zijn
reeds aangespoeld. In 10 minuten was het
geheel uit elkander geslagenzoodat he-
geheel verloren is. Het strand was als bet
