Nummer 51. Woensda&r 24 Juni 1896. Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen, voor de abonné's. 19 Jaargang. De Bankiersvrouw. ANTOON TIELEN FEUILLETON. UITGEVER- "Waalwijk. ^ij die zich voor Igyp*!^ het volgend kwartaal op dit blad abonneeren, ontvangen de nog deze maand verschijnende nummers GRATIS. Werk-contract. De Echo van het Zuiden, Waalwyhsche en Lan^traalscbe Courant, Dit Blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond. Abonnementsp rijs per 3 maanden t' 1, Franco per post door het geheele rijk f1,35. Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den Uitgever Advertentiën 1 7 regels f0,60; daarboven 8 ceft per regel, groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maa| »er plaatsing opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch- land worden alleen aangenomen door het advertentiebureau van Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel. Uitsluitend voor de abonné's op dit blad bestaat gelegenheid om zich te abonneeren op het Geïllustreerd Zondagsblad tegen den lagen prijs van 30 centfranco per post 37V2ct. per kwartaal. Keurige verhalen met prachtige illustraties komen in het Geïllustreerd Zondagsblad voor, benevens rebussenprijsraadselspuzzles, schaak- en damrubriek enz. Het gereedste middelora twist te ver mijden is een zoo nauwkeurig mogelijke aanwijzing van de plichten en van de rech ten die voortvloeien uit een wederzijdsche betrekkingindien deze bestaat in een vrijwillig aangegane en opzegbare verbintenis. En daar liet voorkomen van oneenigheid bovenal is een zaak van zedelijkheid het onderhouden van den maatschappelijken vrede een van de voornaamste artikelen van de grondwet der humaniteit mag genoemd wordenkan het geen verwondering barendat meer en meer wordt ingezien hoe noodzakelijk bet isliet sluiten van juiste en duidelijke contractenoveral waar het pas geeftte bevorderen. Evenwel is liet niet voldoendedie wensclielijklieid in theorie te erkennenmen moet ook goed weten, welke moeielijkbeden de toepassing van het beginsel tegenhouden en een ant woord trachten te vinden op de vraag, hoe 40 Die bedroevende gedachten aan zijn verloren geluk, gaven hem den moed, aan Joseph de sleutels van het kasteel te vragen, dat bij be zichtigen wilde. U hebt alleen den sleutel van het hek noodig, markies en wat ziet u dan nog Het was waar, de tijd had zijn werk gedaan en hei eens zoo prachtige kasteel de Clameran was nog slechts eene ruïne. De regen en de zon, evenals de wind, hadden de deuren en de ven sterluiken doen verrotten. Hier en daar ontdekte men wel de vriendenhand van Saint Jean en zijn zoon, die gepoogd hadden het geheel verval tegen te houden, maar wat konden zij alleen uitrichten Van binnen was de verwoesting nog grooter. De meubelen, die Louis indertijd niet nad wil len verkoopen, waren er nog wel, maar in welken toestand verkeerden zij? Nauwelijks waren nog eenige lappen ter versiering te ontdekken, alleen het hout had weerstand geboden. Louis durfde, door Joseph gevolgd, nauwelijks in de groote zalen doordringen, waar iedere voet stap somber terugklonk. liet scheen hem of de oude markies zijn vader ieder oogenblik voor hem zou staan, hem toeroepende: Wat hebt gij met onze eer gedaan Misschien had zijn angst een andere reden, misschien ook dacht hij nu aan zijn val, die zoo noodlottig voor Gaston was geweest. Niet, voordat hij in den tuin in 't volle daglicht was, keerde zijn gerustheid en kalmte terug er. dacht hij eerst aan het eigenlijke doel van dit bezoek. Die arme Saint Jean, zei hij, heeft verkeerd ge handeld, die meubels niet tot geld te maken. Zij zijn nu vernield, zonder dat iemand er iets aan gehad heelt. Mijnheer de markies, mijn vader durfde zoo iets zonder uw bevel niet doen. En toch heeft hij niet goed gedaan. Als men niet oppast, gaat het kasteel weldra den- delfden weg op als de meubelen. Tot mijn spijt het komt dat nog zoo weinig gebruik wordt gemaakt van deze, eigenlijk voor de hand liggende veiligheidsklep tegen den te hoogen druk der strijdige belangen. De geest van het tijdperkwaarin op staathuishoudkundig gebied onbelemmerde vrijheid als ideaal werd gehuldigdis nog ganschelijk niet verdwenen het woord zelf heeft zulk een verleidelijken klankdat we er slechts noode afstand van doen. Zeker in de dagen van het gildewezen heerschte die vrijheid nietelk bedrijf had een stel bepalingenwaaraan iederdie er in werk zaam waszich inoest onderwerpen. Vele dier voorschriften, want feitelijk waren liet niets anderswerkten geenszins on gunstig; de vooruitgang van liet vak werd er door bevorderd. Doch zij kwamen van één kant; de patroons, de //meesters" had den ze opgelegdde gezellen waren bij de vaststelling niet gekend en daardoor misten zij het karakter van een contractwaarbij men denkt aan twee partijen die elk iets van haar wensclien en belangen hebben prijs gegeven om tot overeenstemming te geraken. In de eeuw van de vrije concurrentie ver vielen al die bepalingenelk werkgever beschouwde zich als geheel los van eiken band. Hij vroeg eenvoudig helpers voor een arbeiddien hij op zich had genomen, tegen een loon door het gebruik min of meer vastgesteld helpers die hij kon laten heengaan als liet hem goeddachtdie konden vertrekken als zij meenden het elders beter te zullen krijgen helpers die hem eenvoudig gedurende den tijddat men elkander noodig had hun arbeidskracht ver huurden zonder dat die betrekking eenige verplichting oplegde behalve loon betaling aan de eenedienstprestatie aan de andere zijde. De moderne opvattingen van het arbeidsvraagstuk hebben andere beginselen staat mijn vermogen mij niet toe, het in orde te laten brengen. Ik zal het dus verkoopen terwijl het nog staat. Die gedachte kwam Joseph als heiligschennis voor, maar hij had niet de vrijpostigheid van ziju vader en durfde niet te zeggen wat hij ducht. Zou het erg moeielijk zijn, vervolgde Louis de ruïne te verkoopen Dat hangt van den prijs af, mijnheer de mar kies. Ik ken hier in de buurt wel een man, die het voor een matigen prijs zou willen koopen. Wie is dat? Een zekere Tougeroux, die aan den anderen kant der Rhone woont in Montaquette. Het is een man uit Beaucaire, die voor ongeveer twaalf jaar met een meid der overleden gravin de la Verberie getrouwd is. Mijnheer zal zich harer zeker wel herinneren, een groote donkere vrouw, j\phonne genaamd. Louis herinnerde zich den naam niet en vroeg Wanneer kunnen wij dien Tougeroux op zoeken Vandaag nog, als wij ons over de Rhone laten zetten. Goed, laat ons dan dadelijk gaan, ik ben gehaast. Een geheel geslacht was tijdens Louis'afwezig heid verdwenen. Het was niet meer de oude matroos uit de republiek. Filoret, die nu de raenschen overzette, maar diens zoon. Ook deze had voor Louis ontzag door overle vering. Toen hij den naam van dien vreemdeling, die met Joseph aankwam, hoorde, haastte hij zich, zijn boot los te maken en in minder dan geen tijd was hij met zijne reizigers midden in de strooming. Terwijl (ie zoon van Piloret met alle kracht roeide, waarschuwde Joseph den mar kies voor de listen van Tougeroux. Het is ten slimme vos, zei hij, te slim zelfs. Ik heb nooit een goed idee van hem gehad sinds hij getrouwd is, wut geen mouie streek van hem was. Mihonne was al vijftig jaar, tc.en hij haar vroeg, terwijl hij er nog geen vijf en-twiniig telde. U begrijp' dat hot hem om het geld, niet omdevronw te doen was. Die arme dwaze heeft zich verbeeld, dat die jongen haar beminde en gaf hem haar hand en haar duiten. En hij heeft er van geprofiteerd, onderbrak Pilorel Ja, dat is waar, Tougeroux heeft zijns ge- te voorschijn doen treden nu de ondervin ding heeft geleerd dat de consequente toe passing van het vrijheidsbegrip tot een maatschappelijken strijd moet voeren die welke de uitslag ook moge zijnde alge- meene welvaart ernstig zou bedreigen. Men is gaan inzien dat er geene sprake mag zijn van een sterke en een zwakke partij waarvan de eerste van haar positie, gebruik maakt om zich ten koste van de laatste te bevoordeelennoch de werkgeverdie bij overvloedige aanbieding van werkkrachten op inwilliging van drukkende voorwaarden meent te kunnen rekenenevenmin de gecoaliseerde werkmanals hij door werk staking dwingen wil tot het toegeveu aan onredelijke eischen. Voor beide partijen moet gevonden worden een basis van onder handeling om tot een vergelijk te komen niet eerst nadat een geschil zal zijn ontstaanals wanneer licht een gevoel van misnoegen of van wantrouwen de gezindheid, om de wederzijdsche belangen tot hun recht te brengenin den weg zal staanmaar liefst als uitgangspunt van samenwerking als bedrijfs-organisatieals het wetboek voor de fabriek of werkplaats. Wanneer iemand een huis of een stuk land verhuurtwordt wel voor een deugde lijk contract gezorgd, dat zooveel doenlijk een belangenstrijd opheft. Arbeidskracht is iets veel kostelijkers dan eenig onroerend goedwaarom zou menbij tijdelijke inge- bruikgevingniet hetzelfde doen. Het gevoelen wordt voorgestaan, dat het Staatsgezag de geheele regeling van het werk-contractin alle onderdeelenmoet in de orde brengen. En begrijpendedat het niet aangaateen politiek lichaam als onze kamer en onze senaat te doen beraad slagen en stemmen over allerlei zaken lijke niet, om geld te verdienen. Hij is nu rijk, maar hij moest inzien, dat hij dien rijkdom aan Mihonne te danken heeft. Dat hij niet van haar houdt, is te begrijpen, want zij ziet er uit als een grootmoeder, maar dat hij haar niets gunt Ejyti^aat als een hond, dat is schandelijk. Hij wenscht haar zes voet dieper onderden |grond. zei de schipper. Nu, hij zal er haar spoedig kunnen bren gen. Zij teert weg, de arme, sinds Tougeroux een straatmeid bij zich in huis nam, wier meid zij is. Zij landden en Joseph en de markies gingen op weg, nadat zij den schipper hadden verzocht, hun terugkeer af te wachten. Tougeroux woonde op een mooie goed on derhouden hoeve. Joseph vroeg naar den baas. Een jongen ant woordde, dat mijnheer Tougeroux op het veld was. maar dat hij hem zou roepen. Weldra verscheen hij dan ook. Hij was een klein man, met een rooden baard en onrustige oogeu. Hoewel hij beweerde den adel te ver afschuwen, maakte de kans op een voordeelige zaak hem toch zeer beleefd. Tougeroux liet Louis in zijn kamer en ontving hem met mooie buigingen en zeimijnheer de markies zonder eind. Toen hij binnentrad, had hij een klein oud vrouwtje, dat in een hoek bij den haard stond en koortsachtig beefde, ruw bevolen, dadelijk naar beneden te gaan, ora een flesch wijn voor mijnheer den markies de Clameran te halen. Zij kromp ineen bij het hooren van dien naam, aiaof ze een electrischen schok g°kregen had. Het scheen, dat zij iets wilde zeggen, maar een blik van haren tiran deed de woorden op haar lippen verstommen. Verstrooid gehoorzaamde zij en keerde met een flesch en drie glazen terug, die zij op tafel zette. Daarnu nam zij haar plaats bij den haard weer in, en vergat door den markies te bekijken, te luisteren. Was dat werkelijk de groote, vroolijke Mihonne, die de vertrouwde van Valentine de la Verberie geweest was? Valentine zelf zou dat uitgeteerde vrouwtje niet herkend hebben, zoo verwelkt en gerimpeld als zij was. Alleen zij, die op het platteland hebben geleefd, kunnen begrijpen, wat de jaren en het ongeluk van een vrouw kunnen maken. \yaarbij een technische kennisdie den meesten natuurlijk ontbreektonmisbaar is, heeft men er dit op gevondendat de wet de hoofdzaken de algemeen geldende be palingen vaststelt, terwijl de verdere bij zonderheden voor de verschillende bedrijveu bij Koninklijk Besluit ziju te regelen. Met onze vooropgezette opvatting omtrent den aard van het vrije contract is dit denk beeld in strijd. De functie van den staat als handhaver en beschermer van het recht, brengt deze inmenging op économisch gebied niet me le. Het is zelfs nog zeer quaestieus, of een verplichting tot contracteeren wel kan worden opgelegdeuzoo jaof dit wezenlijk in het belang zou zijn van den socialen vrede. Wij maakten zoo even een vergelijking met de verhuring van een huis; ook dit geschiedt zeer dikwijls alleen hij mondelinge afspraak. Maar is er een schrif telijke overeenkomstopgemaakt met inacht neming der wettelijke bepalingen, dan hebben partijen ook gelegenheidzich op den ge wonen rechter te beroepen, als inbreuk wordt gemaakt op een der bepalingen. Dit wen sclien wij ook voor liet arbeidscontract toe gepast te zien. Een afzonderlijke, wettelijke regeling is noodig, om den aard der over eenkomst de wijze van opzeggingde pro cedure bij klachthet redres ten aanzien van de in het gelijk gestelde partij vast te stellen ook om aan te geven welke be palingen op stralfe van nietigheidniet mogen worden aangenomenzijnde zulke die in strijd zijn met een bestaande wet of met liet algemeen belangmaar veel verder zal het staatsgezag niet kunnen gaan. De zaak zelve behoort tot het gebied der vakverecnigingen in een niet al te verre toekomsthaar we willen hopen, afdeelingen van de Kamers van Arbeid. Het behoeft geen betoog, dat ieder pa- Ondertusschen zaten Joseph en Tougeroux te onderhandelen. De koopman noemde een bespot telijk lagen prijs, daar hij voorgaf, alles voor afbraak te koopen en het daarom betrekkelijk geen waarde had. Joseph noemde alles op: de balken, desteenen, het ijzerwerk, zonder den grond te rekenen. Voor Mihonne was de tegenwoordigheid van den markies een gebeurtenis, die haar geheel veranderde. Het was de trouwe ziel moeilijk ge vallen tot nu toe aan niemand te hebben durven bekend makendat Gaston niet verdronken was. Haar gehechtheid aan Valentine had Mihonne de moed gegeven te zwijgen, hoewel zij er zich steeds een verwijt van maakte en dikwijls dacht, dat haar ongelukkig lot een straf voor 't zwijgen was, maar van daag zou zij sprekeD, de tegen woordigheid van Louis deed haar een besluit nemen. Zij zag er geen zwarigheid in het Gaston's broeder te zeggen. De zaak liep ten einde. Er was afgesproken, dat Tougeroux 5280 francs zou betalen voor het kasteel en den grond en dat het overblijfsel der meubelen aan Joseph gegeven zou worden. De kooper en de markies gaven elkaar de hand, met de woorden Dat is afgesproken. Tougeroux ging daarop zelf naar den kelder om een flesch wijn te halen, om den koop te sluiten. Die gelegenheid was gunstig voor Mihonne. Zij stond op, naderde den markies en zei met een fluisterende stem Mijnheer de markies, ik moet u zonder ge tuigen spreken. Mij, vrouwtje? Ja, u, het geldt een geheim. Wilt u van avond bij zonsondergang onder die noteboomen komen, ik zal er zijn en u alles zeggen. Haar man kwam binnen, en zij nam haar plaats weer in. Tougeroux vulde vroolijk de glazen en dronk op Clameran's gezondheid. Toen zij weer in het bootje waren, vroeg Louis zich af, of hij wel naar dit zonderlinge rendez vous zou gaan. Wat zou die oude tooverheks van mij wil len vroeg hij aan Joseph. Wie weet. Zij was bij een vrouw in dienst, die, zooals mijn vader zei, de beminde was van uw broeder. In uw plaats zou ik gaan.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1896 | | pagina 1