Nummer 45.
Zondag 6 Juni 1897.
20' Jaargang.
Eerste Blad.
Toegewijd aan Hande!, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Dit Blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,
Franco per post door het geheele rijk f 1,35.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever
UITGEVER;
Waalwijk.
Advertentien 1 7 regels f0,60; daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing
opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitach-
land worden alleen aangenomen door het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
UITTREKSEL uit het verslag der kamer van
koophandel en fabrieken alhier.
Algemeene beschouwingen.
Niet zeer bemoedigend is de indrukdien het jaar
1896 voor onze Nijverheid te aanschouwen geeft. Het
daaraan voorafgaande jaar1895dat zich kenmerkte
door eene nooit geëvenaarde hausse- en baisse- bewe
ging in de huiden- en lederprijzen had althans, laat het
dan ook kortstondig zijn geweestvoor een grgjpt deel
onzer industriëelen eene voordeelige période.
Na vele ongunstige jaren verkeerde men in de mee
ning dat een beter tijdvak voor enkele eerstvolgende
zou zijn aangebroken.
In deze rechtmatige hoop en gunstige opinie mocht
men zich echter niet lang verheugen en zooals bij ons
vorig verslag breedvoerig is vermeld, was alle vertrou
wen in den goeden gang van zaken in de naaste
toekomst, vóór het einde des jaars 1895 reeds grooten-
deels verdwenen.
Dit meenden wij te moeten laten voorafgaan om des
te beter den tegenwoordigen stand van zaken ten op
zichte der leder- en schoenenindustrie te kenschetsen.
Onder de desbetreffende rubrieken, zoowel van handel
als van nijverheid waarnaar wij beleefdelijk verwijzen,
vinden wij overigens meermalen gelegenheid hierop
terug te komen.
Wat den toestand onzer gemeente zelve betreft
daarvan kunnen wij in enkele opzichten op vooruitgang
wijzen. Laten wij beginnen met de bevolkingdie tot
5011 gestegen is. Waalwijk telt intusschen met hare
onmiddellijk aangrenzende gemeenten eene bevolking
van ruim 22000 zielen. Het aanbouwen van flinke
burgerhuizen en vooral van gezonde, frissche arbeiders
woningen neemt gaandeweg toe. Voor de volkswel
vaart en de sanitaire gesteldheid in de gemeente is dit
voorzeker een verblijdend verschijnsel. Minder gunstig
is het echter gesteld met de gemeente-waterleidingen
trekslooten duikers en rioleeringen.
Ter bevordering van den gezondheidstoestand voor
menschen en veeen van waterverversching voor de
leerlooierijen mogen wij de betrokkene autoriteiten
mer gepasten aandrang verzoeken deze aangelegenheid
wel ter harte te willen nemen.
De scheepvaartondanks de vele klachten over onze
haven is niet onbelangrijk vooruitgegaan.
Met vreugde begroeten wij de plannen van het ge
meente-bestuur ten opzichte der geprojecteerde haven
werken. De kamer is doordrongen van de noodzake
lijkheid eener spoedige en afdoende verbetering, terwijl
zij de hoop koestertdat de vroeger steeds op den
voorgrond gestelde schutsluis aan den Nieuwen Maas
mond niet vZal worden achtergesteld. Men meent op
goede gronden te mogen veronderstellen, dat de Hooge
regeering met medewerking- en subsidieering van het
provinciaal bestuur nog altijd genegen zal zijn dit werk
voor rekening van het rijk daar te stellen.
Op het rijks-post- en telegraafkantoor wijzen de
cijfers in vele gevallen weer vermeerdering aan.
Ook de beweging bij het correspondentschap der
Nederlandsche Bank is beduidend toegenomen.
De expeditie-onderneming Van Gend Loos heeft
een geheel nieuw kantoor gebouwd met remise en berg
plaatsen, woningen voor den directeur en de beambten.
Alles geheel ingericht naar de eischen des tijds. Voor
zeker een bewijs dat deze expeditiezaak met factorij
der staatsspoorwegen alhier op vooruitgang kan bogen.
Omtrent de Waalwijksche markten kunnen wij tot
ons leedwezen niet zooals vroeger op vooruitgang wij
zen. Het is een treurig doch niet te ontkennen feit,
dat onze markten achteruitgaanen dat de aanvoer,
met name van vee en boter, minder wordt.
De vraag is bij de kamer van koophandel gerezen
Wat kan hiervan de oorzaak zijn en welke middelen
zouden met hoop op succes kunnen worden aange
wend om daarin verbetering te brengen Naar de
meening van enkele deskundige ingezetenen, die in alle
opzichten bevoegd zijn in deze een oordeel uit te
sprekenis die achteruitgangbehalve aan de alge
meene oorzaken, welke handel en nijverheid tegenwoordig
drukken toe te schrijven aan het feitdat de gewone
Vrijdag'sche markten worden verwaarloosd en daaren
tegen te veel nieuwe jaarmarkten zijn in 't leven ge
roepen. Volgens dezer opvatting moest het gemeente
bestuur al dein de laatste jaren bijgevoegde jaar
markten afschaffenen alleen behouden de vier oor
spronkelijke van oudsher bekende en druk bezochte
Woensdagsche jaarmarkten.
Verder zou men alles moeten doen om het bezoek
der weekmarkten te bevorderen en kunnen bepalen
dat b.v. de eerste markt van elke maand jaarmarkt zou
zijn. Als dit alles gebeurd is en het bezoek aan deze
markten hierdoor toegenomen zou men pogingen moe
ten aanwenden om v^n de exploitatie-maatschappij te
verkrijgen het inleggen van een veetrein op de markt
dag-en waartoe zijals de omstandigheden gunstiger
zijn zich wel zal laten vinden.
Dringend geeft de kamer van koophandel deze op
merking aan het gemeentebestuur in overwegingzij
zelve zal aan dezevoor Waalwijk zoo belangrijke
aangelegenheid, steeds de noodige aandacht blijven
wijdenen alles in het werk stellenopdat wij mogen
geraken tot den bloei, waarin onze markten vroeger
mochten verkeeren.
Maasmond en Drongelsche Veer.
Nadat de werken van den nieuwen Maasmond ten
Noordwesten der Waalwijksche haven onder Drongelen
en het scheepvaart kanaal in gebruik zijn gesteld, voelen
en betreuren wij het gemis eener vaste brug over de
rivier, in communicatie met het land van Heusden en
Altena maar al te zeer. Maar toch is het ons aangenaam
te constateeren, dat de werking der stoompont alles
zins bevredigend is. Sedert de nieuwe pont in de vaart
is g-ebracht, is de overtocht aanmerkelijk verbeterd. Het
vaartuig ziet er solide en net uit, ligt zelfs bij heel
ruw weder nog vrij stevig op het water en bevat vol
doende ruimte om verschillende rijtuigen en passagiers
op te nemen
Ook de bediening door het personeel laat tegenwoor
dig niets te wenschen over, zoodat er hoogst zelden
vertraging plaats heeft en de overtocht zoowel des
daag's als des nachts vrij vlug geschiedt, en dat er een
drukke passage is zal wel door niemand ontkend wor-
Een groot bezwaar blijft nog steeds des winters
Dij ijsgang. Verbetering daarin is niet te wachten, voor
de algeheele verlegging van den Maasmond voltooid
is, hoewel het toch altijd (eene omstandigheid aan de
zaak eigen) een bezwaar zal blijven. De volgende ver
anderingen en verbetering-en zijn er in den laatsten tijd
aangebracht
a. Verbetering der stoepen voor in-en uitrit, vooral
bij laag water
b. Verlegging van de dijkstoep aan de zuidzijde,
toegang gevende tot de rolbrug over het Zuiderkanaal;
over deze verandering is men over het algemeen hoogst
tevreden
c. Uitdieping van de vluchthaven voor de pont aan
de noordzijde, zoodat het vaartuig bij ieder getijde, als
dit bij ijsgang of anderzins noodig is, buiten stroom
kan gebracht, en veel spoediger dan vroeger weder in
dienst gesteld worden
d. Het verbeteren van den loswal en het uitdiepen
der haven aan de noordzijde tot op rivierbodemdiepte,
waardoor de stoomboten, die voor de Hollandsche koop
lieden het vee komen laden, dat op de Waalwijksche
markten is ingekocht, nu niet meer op hoog water be
hoeven te wachten om in of uit te varen, wat vroeger
nog al bezwaar opleverde, te meer daar in het Zuider
kanaal niet kon of mocht worden geladen.
Uit een en ander blijkt, dat de tegenwoordige toestand
vrij gunstig mag worden genoemd, in aanmerking ge
nomen de eischen, welke men een behoorlijk pomtveer
mag stellen.
Rijksnormaallessen.
De cursus ving aan op 1 April 1896 met 22 m. en
7 vr. kweekelingen.
In den loop van het schooljaar werd de inrichting
verlaten door 8 kweekelingen, waarvan twee wegens
het verkrijgen eener akte als onderwijzer en de zes
anderen wegens ongeschiktheid voor het onderwijs of
wegens verandering van loopbaan. Van de eerstbedoel-
den verkreeg één tevens aanteekening voor de vrije en
ordeoefeningen in de gymnastiek.
De aan de normaallessen toegevoegde voorbereidende
klasse telde aanvankelijk 10 leerling-entwee daarvan
verlieten haar in den loop van het jaar.
Aan de oproeping tot inschrijving van kweekelingen
voor den cursus 1897./8 werd gevolg gegeven door 5
mannelijke en 5 vrouwelijke adspiranten en 9 voor
de voorbereidende klasse. Van de eersten werden 4 m.
en 2 vr. tot de normaallessen, de 4 overigen met de
9 laatsten voor de voorbereidende klasse toegelaten.
De nieuwe cursus werd alzoo geopend voor de normaal
lessen met 22 m. en 5 vr. kweekelingen en voor de
voorbereidende klasse met 13 m. en 2 vr.
Tegen het einde van het schooljaar nam de Directeur
der inrichting, de Heer W. van den Sluijs zijn ontslag.
In diens plaats werden benoemd de Heer J. Spijkerman,
hoofd der school alhier en onderwijzer aan de normaal
lessen als directeur, en de Heer G. van Oudenhoven,
hoofd der school te Besoijen, als onderwijzer.
Teekenschool.
De cursus 1896/97 is aangevangen op Maandag 5
October 1896 en werd regelmatig voortgezet tot Woens
dag 31 Maart 1897 dag v.an sluiting. Bij de opening
hadden zich aangemeld 43 leerlingen, welk getal al spoe
dig steeg tot 48, waarvan 33 voor handteekenen en 15
leerlingen voor bouwkundig teekenen. Naar den leeftijd
verdeeld als volgt
14 Leerlingen van 12 tot 14 jaar
23 14 16
5 16 18
6 boven 18
Beroepsgewijze verdeeld aldus
14 Timmerman, 1 Meubelmaker, 1 Mecanicien3
Metselaars, 15 Huis- en Rijtuigschilders, 4 Schoenmakers,
1 Rijtuigmaker, 1 Boomkweeker 8 Scholieren, waarvan
woonachtig, 29 te Waalwijk, 3 te Baardwijk, 1 te Besoijen,
4 te Drunen, 1 te Elshout, 4 te Kaatsheuvel, 4 te Capelle,
1 te Sprang 2 te Nieuwkuik, en 1 te Raamsdonk. Les
uren en schoolgelden bleven onveranderd. De school
werd bezocht door den Heer W. B. G. Molkenboer
Directeur der Rijks Normaalschool voor Teekenonder
wijzers te Amsterdam, die verklaarde over inrichting,
onderwijs en gevolgde methoden tevreden te zijn. Met
ZEd. werd van gedachten gewisseld over het verkrijgen
van Rijks-Subsidie en het diensvolgens wijzigen van het
leerprogram. Van een ander is het Dagel. Bestuur in
kennis gesteld en zal c.q. nader overleg met dit college
volgen.
Behoudens goedkeuring en het toestaan van een be
drag tot goedmaking der daarvoor vereischte onkosten
door het Gemeente-Bestuur heeft de commissie besloten
met eene collectie teekeningen deel te nemen aan de
Nijverheids-tentoonstelling te 's-Bosch.
De onderwijzers zijn van oordeel, dat deelneming
daaraan de ambitie bij de leerlingen zal bevorderen en
hun tot groote voldoening zal strekken.
Fabriek s- en Handwerksnijverheid.
De voornaamste schoenmakerijen en wel voorzeker
het grootste aantal worden hier en in den omtrek, nog
geheel of gedeeltelijk door handenarbeid gedreven. Er
bestaan hier inrichtingen van dien aard, welke werken
met 20 - 30 - 50 tot 130 mannelijke en vrouwelijke
werklieden, behalve nog een reeks van minderen om
vang en van mindere werkkrachten.
Daarnaast zijn hier van tijd tot tijd enkele machinale
schoenenfabrieken verrezen, doch de meesten zijn ver
plaatst of werden geheel opgeheven. De thans bestaande
breiden hare zaken uit en schijnen op een drukker
debiet te kunnen rekenen. Geen wonder alzoo, dat de
gang van zaken der schoenmakerijen grooten invloed
De Echo van het Zuiden,
Waalwpsche en Langstraatsche anrant,
