Nummer 5.
Zondag 16 Januari 1898.
Tweede Blad.
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Belgie.
Frankrijk.
Spanje.
Italië.
BINNENLAND.
Afrika.
Vervolg Nieuwsberichten.
Wel kan er ten aanzien van het doen der
leidende mogendheden van Europa in 't
Uiterste Oosten' gesproken worden van di
plomatiek overleg wel doet het optreden der
mogendheden tegenover het Hemelsche Rijk
denken aan een politieke schaakpartij met al
de verrassingen daaraan verhouden
Terwijl er van de eene zijde de aandacht
op wordt gevestigd, dat John Buil, door voor
China een leening van 6 miilioeu in orde te
brengen, eigenlijk twee vliegen in een klap zou
slaan: (China zou zich moeten verbinden aan
geen enkele mogendheid grondgebied aftestaan
en Japan zou, als bondgenoot van het Ver-
eeuigd Koninkrijk, met de aan China ver
schatte en door China even spoedig afgedragen
miliioentjes zijn vloot kunnen uitb'eiden
wordt door de Manchester Gardian bericht,
dat de laatste telegrammen, tusschen Berlijn
en Peking gewisseld, het kabinet te Londen
hebben genoopt een samenkomst te houden,
in welke vergadering zou besloten zijn tot
samenwerking tusschen Londen en Berlijnfvoor
de Chineesche leening. Tusschen de bank
van Hongkong en Shangai eenerzijds en de
Duitsche Bank anderzijds,worden de onderhan
delingen met voo.tvarendheid gevoerd en er is
kans op de deelneming ook van Rothschild.
De garandeeiing der leening door Engeland
zelf, eerst bepleit door verscheiden leden van
het kabinet, o a. door Chamberlain, zou dan
natuurlijk overbodig zijn.
Karakteristiek is de opmerking aan 't slot
der mededeeUng, dat dit Engelsch Duitsche
accord niet behoeft te dragen het karakter
van antagonie tegen Rusland welke spe
ciale verzekering den heeren ie Petersburg
bij welslagen der coalitie tusschen Berlijn en
Londen, evenwel niet zal beletten zich wat
onplezierig te gevoelen
Indien men de houding der Fransche pers
tegenover het optreden|van Duitschland, Rus
land en Engeland in 't Uiterste Oosten kon
beschouwen als een zuivere afspiegeling der
denkwijze in de leidende kringen, zou meu
allicht tot de conclusie komen, dat de be
langstelling te Parijs voor de dingen in Chi
neesche wa'eren, zoo ongeveer nihil was.
Feitelijk bepalen de hoofdorganen zich tot
wat geklaag en getob over Duitschlauds toe-
nemenden invloed in 't verre Oosten en er
schijnt niet veel kans te zijn, dat de mede
declingen, waartoe minister Hauotaux bij de
behandeling van de begrooting van buiten-
landsche zaken in de Kamer zal genoopt
worden, groote sensatie zulleu wekken.
Minstens evenveel belangstelling kan er ver
wacht worden voor de beantwoording der
interpellatie over de autonomie op Kreta, die
er mee zal samengaan.
Duitschlands keizer heeft nu bij kabinet
schrijven over de bezetting van Kiaotschau en
over het optereden tegen Haiti zijn bijzonderen
dank betuigd aan de commandanten en de
manschappen en de Kreuzzeitung acht t
uoodig ter voorkoming van teleurstellin
gen en ontgoochelingen waarschijnlijk er
op te wijzen, dat prins Heinrich, 's keizers
eenige broeder, niet in de eerste plaats met
oorlogzuchtige bedoelingen China's kust be
zoekt, doch dat zijn zending juist bedoelt de
handhaving van den vrede. Het blad verwacht
verder, dat de prins gelchenheid zal vinden,
te Peking zelf China's keizer de verzekering
te geven, dat Duitschlands regeering steeds
zal ijveren voor en streven naar de handha
ving der vriendschappelijke relaties tusschen
beide rijken.
Dus zou achter het krijgszuchtig vertoon
een zeer vredelievende zending verborgen zijr
en dus zouden de groote woorden en holle
frases te Kiel niets meer zijn geweest dan
gepraat ln de ruimte
Duiischlands Rijksdag zal eerlang worden
verrast met de kredietaanvraag voorKiaotschau,
naar men meent zoo ongeveer zes millioen
mark, wat niet eens zoo schromelijk veel is,
als men bedenkt dat de versterking van den
troep in zuidwest-Alrika met 400 man, in 1896
twee millioen kostte, terwijl een 1200 man zijn
uitgezonden ter occupatie van de golf in
quaestie.
De hoofden der opstandelingen op Kreta
hebben weer hun stem doen hooren. Zij
verlangen, dat prins George van Griekeland
wordt benoemd tot „vorst van Kreta" en dat
autonomie wordt gewaarborgd, opdat alom
een einde wordt gemaakt aan het lijden der
bevolking. Wanneer de mogendheden het over
de benoeming van prins George niet eens
mochten worden, dan verzoeken de opstaode
lingen beleefd de benoeming van kolone
Chermside tot gouverneur-generaal en dat
deze voorzien worde van de noodige volmacht
om onmiddelijk de Algemeene Vergadering
bijeen te roepen, ten einde over te kunnen
gaan tot het benoemen van plaatselijke auto
riteiten.
Verder wordt in ditzelfde bericht uit
Engelsche bron afkomstig beweerd, dat de
opstandelingen den steun vau koningin Victo
ria voor de verdrukte Kretenzers zullen
inroepen.
r
Da Katholiek afgevaardigde Schmitt
heeft te Mainz een rede gehouden, waarin hij
den afval van den leider van het Centrum
Lieber heeft gelaakt, die deze groep aanzet
tot het goedkeuren van de marienekredieten,
terwijl hij beslist weet, dat de meerderheid
van de partij tegen deze uitbreiding van de
marine is.
Men leest in de Aurore Gisteren heeft
onze vriend d' Orval ons uit Brussel getelefo
neerd, dat hij een reiziger uit den Belgischen
Congo heeft gesproken, die hem verteld heeft
dat de expeoitie-Marchand zeker vermoord is.
Deze zekerheid heeft ook de Fransche regee
ring.
BRUSSEL, 13 Januari. Een telegram uit
Boma aan het bestuur van den Kongostaat
te Brussel verzonden, meldt, dat volgens een
brief uit Oevira, aan het Tanganjika-meer,
gedagteekend 18 November 1897 een troep
opstandelingen een detachement van den
Kongostaat ten noorden van het meer hadden
aangevallen en verslagen de aanvoerder van
het detachement zou gesneuveld zijn. Baron
Dhanis, die zijn hoofdkwartier te Lokandoe
in Manjema heeft opgeslagen, heeft zelf de
leiding van de krijgsverrichtingen tegen de
opstandelingen aanvaard.
Zaak Dreyfus.
Om negen uur Woensdagmorgen is de
tweede zitting ter behandeling van de aan
klacht tegen Esterhazy aangevangen. Fézenas,
de advocaat van den aangeklaagde, had den
halven nacht in het gebouw gewerkt. Esterhazy
werd om kwart vor negen in de zaal geleid,
waar de getuigen Mathieu Dreyfus, Marg.
Puys, Picquard en Bertillon reeds waren
De rue du Cherche-Midi werd streng bewaakt,
het was verboden te blijven staan.
De eerste getuige was kolonel Henry. Be
kend is nog geworden dat Picquard anderhall
uur lang verhoord is en dat hij doodsbleek
en in heftige gemoedsbeweging het gebouw
verlaten heeft. Even later vertrokken ook
Dreyfus en andere getuigen. Men weet mee
te deelen dat kolonel Henry de beschuldiging
tegen Picquard heeft ingebracht, dat hij hem
met Leblois betrapte, terwijl zij samen de
dossiers nasnuffelden.
In den middag van dezen dag heeft op
bevel van den rechter van instructie de po
litiecommissaris huiszoeking gedaan bij me
vrouw Jouffroy d'Abbaus en haar gearre
steerd.
Om vijf uur was het getuigeuverhoor
geëindigd en om 6 uur begon Fézenas zijn
verdediging. Vervolgens ging het hof in be
raadslaging en, teruggekeerd,
sprak het Esterhazy vrij
met algemeene stemmen. De schuldvraag
luiddeIs majoor Esterhazy schuldig aan
hoogverraad, aan geheime onderhandelingen
met vreemde machten of hunne gevolmach
tigden om hun behulpzaam te zijn in vijan
delijkheden of oorlog tegen Frankrijk En
het antwoord luidde neen.
Deze uitspraak werd door het publiek, dat
inmiddels weder toegelaten was, met donde
rende hocra's voor het leger begroet. De
officieren van den raad gingen Esterhazy dc
hand drukken eu toen de vrijgesprokene de
binnenplaats overging, stonden daar twee
rijen garde-officieren geschaard die hem
salueerden. Op straat werd Esterhazy door
een groote menigte gehuldigd, men hoorde
herhaaldelijk „weg met de joden roepen.
Over het algemeen was de uitspraak geen
verrassing. Men had niet anders verwacht en
velen hooren er het laatste woord in de zaak
Dreyfus in, tenzij er een vervolging legen
Picquard aanvangt, waartoe wel kans schijnt
te bestaan.
Inmiddels wordt verwacht dat Esterhazy
thans een aanklacht zal indienen tegen
Mathieu Dreyfus met eisch om schadever
goeding.
PARIJS, 13 Januari. Zola richt een open
brief tot Faure om hem te waarschuwen dat
zijn gelukszon bedreigd wordt met de meest
onuitwischbare van alle smetten. Ecd krijgs
raad heeft op bevel Esterhazy duiven vrij
spreken, de laatste kaakslag aan alle waarheid
en alle gerech'igheid, Welnu, hij zal ook
durven en de waarheid zeggen, daar de
justitie ze niet gebracht heeft. Zola gaat dan
omstandig den loop der zaken na. eerst bij
het proces tegen Dreyfus, vervolgens van dat
tegen Esterhazy. Hij beschuldigt du Paty de
Clam een duivelsche konkelaar te zijn geweest
en schrijft dat Billot, de Boisdeffre en Gonse
reeds een jaar lang weten dat de banneling
onschuldig is. En zij hebben de vreeselijke
zaak voor zich gehouden De bureau's van
oorlog hebben met alle denkbare middelen,
perscampagnes, mededeelingeninvloeden,
enkel Esterhazy gedekt om Dreyfus ten
tweede male te verderven.
Ik beschuldig, dus besluit Zola, overste du
Paty de Clam de duivelsche bewerker te zijn
geweest eener rechterlijke dwaling, onbewust,
ik wil het gelooven, en vervolgens zijn nood
lottig werk nu drie jaar lang met de meest
wonderlijke co schuldige konkelarijen te heb
ben verdedigd. Ik beschuldig, gaat hij dan
voort steeds redenen aanvoerende, de gene
raals Mercier en Billot, die wist en de waarheid
verslikt heeft met politieke bedoelingen en
om den generalen slaf te redden de Boisdef
fre, uit clericaleu ijver, Gonse, de Pellieux,
majoor Ravary wegens monsterachtige par
tijdigheid. Ik beschuldig de deskundigen, ik
beschuldig de bureau's van oorlog een
afschuwelijke campagne in Eclair en Echo
de Paiis gevoerd te hebben. Ik beschuldig
eindelijk den eersten krijgsraad de wet
geschonden te hebben en den tweeden die
onwettigheid te hebben gedekt op bevel, dus
op zijn beurt begaande de juridische misdaad
van een schuldige met kennis vrij te spreken.
„Dat men mij nu voor het assisenhof voere,
schuldig aan de misdaad van artt. 30 en 31
der Perswet en het onderzoek plaats hebbe
in het volle licht
MADRID 13 Jan. Generaal Auguste zal
tot gouverneur-generaal van Portorico be
noemd worden.
Hier zijn telegrammen ontvangen met be
vestiging van een bericht uit New York over
de ongeregeldheden te Havanna veroorzaakt
door officieren, die het redactiebureau van het
blad Reconcentrado aanvielen. Verscheiden
officieren zijn gearresteerd; vrijwilligers hielpen
bij het herstellen van de orde. Alle koffie
huizen en schouwburgen zijn gesloten. De
Cubaansche ministerraad verlaat zijn verga
derlokaal niet. De offieieele courant van
Havana maakt een besluit openbaar, tegen
de pers gericht, vooral ten aanzien van aan
vallen op de ove-heidspersjnen en het leger.
(Dit telegtam uit New York luidde volgens
de Ind. beige ongeveer aldus
Een honderdtal officieren hebben gisteren
ochtend op de bureau's van een paar bladen,
La Discussion en El Concentrado, alles kort
en klein geslagen, uit woede over de aanvallen
van die bladen op het leger Het volk juichte
de officieren toe. Later heeft een bende
burgers de bureau's vau de Diario geplunderd.
De stad ziet er uit alsof ze belegerd wordt;
het Amerikaansche consulaat wordt door
troepen bewaakt. Red
De Staatscourant bevat een besluit van
den minister van oorlog, waarbij de inscheping
van 6000 man naar Cuba wordt gelast.
Geschenken aan den Paus. Het Neues
Wiener Tageblatt ontvangt uit Rome het
bericht, 'at de geschenken, die de Paus op
zijn öOjarig priesterjubileum ontving een
waarde van meer dan zes millioen francs
vertegenwoordigen. Zoo ontving Z. H. van
den hertog van Norfolk eene chèque voor
200000 fr., van de koningin-regentes van
Spanje 100000 fr. in goud, van den vorst
primaat van Hongarije 1C 0000 fl in goud, van
den czaar een kostbaren ring, van de czarina
een gouden reliquienkaslie met robijnen en
brillanten bezet.
Van de dames du Sacré Coeur ontving de
Paus een rozenkrans, waarvan de Ave's be
staan uit gouden 20 fr. stukken, de Pater
nosters uit gouden 50 fr. stukken en het kruis
uit zes gouden 100 fr. stukken.
Bovendien kreeg Z. H. nog kostbare ge
schenken van den keizer van Oosteniijk, van
de Amerikaansche bisschoppen, van koningin
Isabella van Spanje, vau den sultan, van den
president der Fransche republiek en van vele
andere hooggeplaatste personen.
Afrika, ten aanzien waarvan door de Engel
sche pers soms de vreemdste dingen worden
verteld. Zooals men weet, dateert Jameson's
mislukte rooftocht en verraderlijke inval in
Transvaal, van den Niuwjaarsnacht van 1896
en het Engelsche blad de Globe vertelt nu
het volgende zonder eenig voorbehoud te
maken wat de juistheid aangaat.
De opperbevelhebber van het leger in Zuid
Afrika is in het bezit gekomen van het plan
de campagne der Boeren, gereed gemaakt
voor de eerste maandeu van 1896 en waarvan
de uitvoering a'leen werd voorkomen door
de runderpest. De kennis van dit plan kan
aanleiding hebben gegeven lot de jongste
zending van versterkingen. De Zuid Afri-
kaansche republiek was voornemens onder
het een of ander voorwendsel plotseling den
oorlog te verklaren en binnen 48 uur Kira-
berley, Nanuwpoort, Bushmanshoek en New
castle te bezetten en die plaatsen te behouden
tot men voldoende voorwaarden had gekregen,
waaronder ook behoorde het verwijderen van
den Engelschen vertegenwoordiger in Natal
en de Kaapkolonie.
Gisteren werd uit Kaapstad gemeld,
dat de Basoetohoofdman Lerothodi de ver
sterkte positie van Masoefa bestormd heeft
na een gevecht, dat den ganschen nacht ge
duurd heeft. Een heftige strijd vau mau
tegen man woedt nog op den top van den
berg.
Van uit Londen wordt de wereld weer eens
verblijd met een opzienbarend nieuwtje over
den staat van zaken in 't zuidelijk deel van
WAALWIJK, 15 Januari 1898.
Benoemingen.
Bij koninklijk besluit is herbeuoemd tot
burgemeester van Waalwijk Jhr. A. E. M.
B. van Grotenhuis
Herbenoemd met ingang van 1 Februari
1898, tot schoolopziener in het arrondisse
ment WaalwijkJhr. rnr. E J. B. J. M.
Verheijen te Loonopzand.
Tooneelrereeniging Vreugdendal.
Naar men ons mededeelt is de tooneel-
vereenigiug ^Vreugdendal", voornemens hare
tweede winteruitvoering te geven op den
laatsten Zondag dezer maand iu de zaal van
den heer H. N. Besier. Opgevoerd zal
wonleu Henri Burton beroemd draina in
4 bedrijven met een voorspel van A. J. van
der Sempel, 5de druk Joost Uilenspiegel,
blijspel in eene acte, Vertrouwen, kwartet
van Abt, een geheel nieuw komiek duct van
S. de Haas: Zoo'n vrouw dat moet de mijne
zijn. Het geheel belooft ons een genoegelijken
avond daar wij overtuigd zijn van het bui
tengewoon optreden der leden van bovenge
noemde vereeniging; wij wenschen hun een
goed succes.
Aardbeving te Amboina.
Den Haag, 14 Jan. Bij het Departement
van Koloniën is ontvangen het volgende van
heden gedagteekende telegram van den Gou
verneur-Generaal van Nederlandsch-Indië
,/Van Maskassar zijn twee fregatten, waarop
officier van gezondheid en Waterstaatperso—
neel met 100 dwangarbeiders, naar Amboina
vertrokken. Van omgekomen 10 militairen
rijn slechts 5 Europeanen. Gewond 35 mili
tairen beneden rang officier. Europeesche
ambtenaren schijnen niet omgekomen.'
Dc minister van marine.
De gepensioneerde vice-adiniraal jhr. J.
ARoëll heeft zich bereid verklaard de hem
aangeboden portefeuille van marine te aan
vaarden. Blijkens het koniuklijk besluit iu
de Staatsct. van Donderdag gaat zijn be
noeming met 15 Januari in.
Gisteren is hij door de regentes beëedigd.
De nieuwe titularis heeft den leeftijd van
60 jaren bereikt.
In 1851 werd hij ter opleiding voor den
zeedienst geplaatst bij de academie te Breda
en in 1856 werd hij van adelborst le kl.
bevorderd lot luitenant ter zee 2e kl In
verschillende rangen was hij o.a. comman
dant van den monitor ,/Heiligerlee', van
het stoomschip HKijkduin', de Aruba', de
„Marnix', de //Van Speyk'. Voor de be
leidvolle wijze waarop door hem de zending
met de //Aruba' naar de westkust vau Afri
ka is volbracht, verwierf hij de goedkeuring
van 's konings regeering.
Sedert 1890 schout-bij-nacht werd hij in
1892 bevorderd tot vice-admiraal. Middeler
wijl was hij- in 1891 opgetreden als com
mandant der zeemacht en chef van het de
partement van marine in Nederl. Indie ter
vervanging van den vice-admiraalthans
