Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Italië.
China.
BINNENLAND.
verwacht werd zooals de heer Mc. Leod
schrijft zal ongetwijfeld velen met mij
niet recht duidelijk zijn.
//Tenzij van de pantsers //niets* verwacht
werd. Maar dit is zeker niet de bedoeling
van den schrijver.7'
De heer Engelberts ook een deskun
dige stelt dan tegenover het oordeel van
den heer Mac Leod het gevoelen van com
mandant Z., den inaritiëmén medewerker van
„La Nouvelle Revue,een zee-officier in het
Marioe-blad als talentvol betitteld. De ge
volgtrekkingen door dezen vakman uit den
strijd bij Santiago gemaakt, zijn de volgende:
le. Het is onnoodig zwaar geschut aan
te wenden in dezen zee-oorlog2e. dat het
pantser bescherming verleent is een hersen
schim.
De schrijver argumenteert hierbij aldus
Met het middelbaar en licht snelvuur-
geschut hebben de Amerikaansche kannon-
niers de Spanjaarden vleugellam geschoten.
Zij overstelpten de dekken en den boven
bouw met een stortvloed van ijzer. De zware
vuurmonden hebben slechts een gering aantal
schoten gedaan, van geen beteekenis overigens
Het meerendeel heeft het doel niet getroffen.
En verder
De Spaansche gepantserde kruisers zijn
reddeloos geschoten en men heeft de com
mandanten gedwongen ze aan den grond te
zetten zonder het gordelpantser beschadigd
was. En hiervan verwachtte men juist heil.
Tot het escader van Sampson behoorden
onbeschermde schepen en pantserschepen.
Deze hebben van hun pantser geen wil
gehad. Het overwicht van het artillerievuur
der Amerikanen op dat der Spanjaarden
heeft gene de overwinning geschonken op
deze. Men mag hieruit besluiten dat de
overwinnaar in deze strijd evenzeer de zege
zou hebben bevochten, als „al" zijn schepen
onbeschermd waren geweest.
Commandant Z.> daarin gesteund door den
heer Engelberts, doet dus allen nadruk vallen
op het geschutterwijl de heer Mc. Leod
meer op het panser zijn hoop heèft gesteld.
Het is gevaarlijk zich in zulk een strijd van
deskundigen te wagenmaar wij herhalen
nog eens dat zelfs voor een leek het betoog
van den vice-admiraal onvoldoende schijnt.
Immers wat kan men verwachten van het
pantser,, wanneer de schepen als een zeef
worden doorboordof brandend op de kust
gejaagd Een der voornaamste oorzaken
zoo niet de hoofdoorzaak", van de door
Chineezen en Spanjaarden geleden nederlaag
was dat hun geschut zulke slechte diensten
belees. Hunne schoten troffen geen doel.
De, Japansche en Amerikaansche schepen
werden slechts weinig geraakt. En dit feit
vooropgesteld, kan men veel gevoelen voor
het standpunt van hen, die meenen, dat men
niet zoozeer groote, zwaarbewapende schepen
moet bouwen, maar liever de artillerie-massa
verdeelen over een groot aantal vaartuigen,
die zich snel kunnen bewegenen zorgen
voor bekwame mannendie het geschut be
dienen.
De wereld was er dan ook getuige van
dat in 1866 op die wijze de Oostenrijkers
onder Tegetthoff het Italiaansche eskader
uit veel zwaarder schepen bestaande, ver
sloegen. En al zijn sinds dien strijd meer
dan dertig jaren verstrekende toenmaals
opgedane ervaring heeft hare actualiteit nog
niet verloren. In de beide zeeoorlogen van
den jongst en' tijd heeft men met zoovele
omstandigheden rekening te houden, dat het
gevaarlijk is daaruit de conclusie te trekken,
als. zou de aanbouw van zware pantsersche
pen noodzakelijk zijn.
„Niettegenstaande toch de millioenen
ree'ds voor den bouw van de moderne zee-
kasteelen uitgegeven'7, zegt de heer W. M.
Engelbertsaan het slot van zijn artikel
„niettegenstaande de millioenendie bij
voortduring voor hun aanbouw worden ge
vraagd is het bewijsdat zij als strijdmid
delen in den zeeoorlog tactisch juist en
deugdelijk zijn, nimmer geleverd. Bij ons
of elders.
Wij durven niet beslissen of deze schrijver
in elk opzicht gelijk heeftmaar een ern
stige waarschuwing ligt in zijne beschouwin
gen ongetwijfeld opgesloten.
Engeland in oorlogzuchtige stemming.
Webis de Fasjodakwestie niet meer aan de
orde sinds de minister van buitenlaudsc.be
zaken, Delcassé, den gezant te Londen. De
Courcel, instruction heeft gegeven voor ver
klaringen aan lord Salisbury, met welker doel
en strekking Engeland volkomen tevreden kan
zijn, doch de regeering van het Vereenigd
Koninkrijk zoowel als een deel der Engelsche
pers, volharden bij huu onwelwillende houdiug
tegenover de Fransche Republiek, zoodat men
onwillekeuring tot de veronderstelling komt,
dat John Buil iets leelijks in zijn schild voert,
dat van Londen uit een provocatie-systeem
wordt gevolgd, welks motieven men niet kent,
doch welke men vrij gemakkelijk kan radeii
Frankrijk heeft zich in de Fasjodakwestie
geretireerd, Frankrijk heeft zich zelfs verne
derd naar de meening van sommige bladen,
en nu zou men denken, dat de Engelsche
regeering zich niet in het openbaar zou ver
heffen op deze al te gemakkelijk behaalde
overwinning. Men schijnt te Londen evenwel
een andere meening te zijn toegedaan. Nie
mand minder dan de premier, tevens minister
van buitenlandsche zaken, lord Salisbury, heett
aan het feestmaal, ter eere van generaal Kit
chener in Mansionhouse te Londen gehouden,
mededeeling gedaan van de oplossing der
Fasjodakwestie in voor Frankrijk stuitende
bewoordingen, daarbij tevens toespelingen
makende up gedachtewisselingen in de toe
komst en de mogelijkheid vooropstellend, dat
de terugroeping van majoor Marchand geen
einde zou maken aan de geschilpunten tus-
schen Frankrijk en Engeland.
Engelands premier prees de diplomatieke
bekwaamheden van lord Kitcheuer en ging
daarna voort als volgt
„Ik ontving van den Franschen gezant de
mededeeling, dat de Fransche regeering tot
de slotsom was gekomen, dat de bezetting
van Fashoda van geen waarde was voor de
Republiek, en dat zij meent, dat onder deze
omstandigheden de bezetting moet worden
opgegeven. Ik geloof, dat het feit dezer bij
uitstek moeielijke verhouding tusschen den
Sirdar en majoor Marchand heeft geleid tot
een resultaat, dat zeker bevredigend is en
tot zekere hoogte onverwacht, en dat het
voornamelijk is te danken aan hel ridderlijk
karakter en de diplomatieke talenten welke
de Sirdar heeft ten loon gespreid bij deze
gelegenheid. Ik wensch niet misverstaan te
worden dat ik gezegd zou hebben, dat alle
oorzaken van verschil hierdoor tusschen de
Fransche regeering en ons zijn weggenomen.
Het is waarschijnlijk niet zoo, en ik onderstel,
dat wij tal van gedachtenwisselingen in de
toekomst zullen hebben. Maar een oorzaak
van verschil van eenigszins acuut en gevaar
lijk karakter is opgeruimd, en wij kunnen ons
daarmee slechts gelukwenschen."
Wat heeft men te Londen in 't zin Zou
hët werkelijk de bedoeling van de regeering
zijn om de Egyptische quaestie aan 't rollen
te brengen en zou zij, steunende op het
machtsvertoon der laatste dagen werkelijk het
definitieve protectoraal over Egypte durven
afkondigen, .in spijt van de vroeger aan
Frankrijk gedane plechtige toezegging, dat
Groot-Brittannie het Nijldal zou ontruimen,
zöodra de welvaart eu de orde er hersteld
zouden zijn
Reeds vóór vele dagen heeft men de mee-
niug uitgespiokeo dat de heftige toon in de
Engelsche pers en ook wel in de formulee
ring der eischeo door lord Salisbury, eer ten
doel scheen te hebben een weigering uit te
lokken van de Fransche Republiek dan een
inwilliging van de eischen zonder eenig voor
behoud. Den leidenden staatslieden van Groot-
Brictannië werden en worden nog steeds de
ieelijkste intentiëu toegeschreven ten aanzien
van de Republiek; zij zouden het oogenblik
om Frankrijks vloot te vernietigen en om
Frankrijk te berooven van eenige koloniën en
handelshavens, gunstiger achten dan immer
vóór dezen en in het bondgenootschap met
Rusland zou men te Londen geen al te groot
beletsel zien, omdat Frankrijk voornamelijk
ter zee zou worden bestookten de kortelings
gesloten overeenkomst tusschen Engeland en
Duitschland met betrekking lot de Delagoa-
baai en Zuid-Afrika, hoop geeft op een even
tueel samengaan van Duitschland en Engeland
tegen Frankrijk
Wat er van een en ander waar is, of men
in Engeland werkelijk is teleurgesteld over
de door Frankrijk verschafte algeheele ge
noegdoening, valt moeielijk uit te maken
2eker is evenwel, dat door het Vereenigde
Koninkrijk de oorlogstoebereidselen worden
voortgezet met denzelfden ijver en met de
zelfde doortastendheid alsof de vijandelijk
heden morgen een aanvang konden nemen.
En de chauvinistische pers van Engeland
spreekt de meening uit, dat Fiankrijk geen
débouché behoeft te worden ingeruimd aan
den Nijl en dat nu levens zou moeten wor
den aangedrongen op de oplossing van alle
tusschen beide landen hangende kwesties met
betrekking tot China, Siam, enz., een en ander
natuurlijk uilsluitend in het voordeel van En
geland
Zoo heeft men te Londen de rollen feite
lijk omgekeerd.
Jarenlang hebben Frankrijk en Rusland bij
elke voorkomende gelegenheid gedreigd de
Egyptische quaestie op den voorgrond te
brengen eu nu wordt Engeland het voornemen
toegedicht zelf het initiating te nemen tot
oplossing van dit vraagstuk. Natuurlijk zouden
de motieven tot dit doen geheel verschillen:
terwijl Frankrijk en Rusland het Egyptische
vraagstuk aan het rollen brengen om Enge
land uit het land der Farao's te krijgen, zou
John Buil zelf het vraagstak aan de orde
willen stellen om er voor goed in te kunnen
blijven, daarbij niet ongeneigd zijnde de ge
mobiliseerde land- en zeemacht een woordje
te doen mee spreken.
Het kan morgen of Donderdag a. s. in
Frankrijks Kamer tot een belangwekkend de
bat komen over de Fasjodazaak twee afge
vaardigden hebben het voornemen te kennen
gegeven Delcassé, den minister van-buiten-
1 mdsche .zaken, te in'erpelleeren over Fasjoda
en alles wat daarmee in verband staat.
Gelukkig is John Buil niet zóó heet geba
kerd dat den Franschen volksvertegenwoor
digers geen tijd zou worden gelaten voor een
ruilige gedachtenwisscling eerst nadat keizer
Wilhelm te Berlijn zal zijn teruggekeerd, zou
Engeland zijn protectoraat over Egypte af
kondigen, waardoor Frankrijk voor de keus
zou worden gesteld vrede te-nemen met deze
verraderlijke daad of een oorlog aan te
gaan, waarbij Engeland het best zou varen
Ditmaal schijnt het toch werkelijk ernst te
worden met de definitieve oplossing der Kre
tasche kwestie.
De vier zoogenaamde Kreta-mogendheden
zijn het eindelijk eens geworden over den
weg die daartoe moest worden ingeslagen
en wat nog wel zoo belangrijk is, ze zijn,
sedert zij dieu zijn opgegaan tot nu toe
eensgezind gebleven. De sultan en zijn
raadslieden konden alzoo niet tegen haar op,
hebbeu voor de overmacht moeten zwichten,
en moeten toestemmen in de ontruiming vau
het eiland door de Turksche troepen en
ambtenaren, waarmede thans geregeld wordt
voortgegaan.
De christelijke bevolking van hel eiland
dringt nu dagelijks onstuimiger aan op de
onmiddellijke aanstelling van prins George
van Griekenland tot gouverneur-generaal en
diens spoedigen uitocht als zoodanig teChania
Dat dat mettertijd, en waarschijnlijk al
reeds voor Nieuwjaar werkelijk zal geschieden,
mag a!s tamelijk zeker worden aangenomen,
daar op het oogenblik geen enkele der zes
mogendheden zich meer tegen die beuoeming
verzet. Edoch, prins George mag alle goede
eigenschappen ook in nog zoo hooge mate
bezbten, hij heeft niettemin nog nooit de
gelegenheid gehad om zijn bijzondere gaven
als regent en als staatsman te toonen, en de
bewijzen te leveren dat hij in staat is om
zulk een onmogelijk volk als de Kretenzen
behoorlijk te regeeren. De mogendheden wen-
sc.hen hem dan ook gedurende den eersten
tijd vau zijn bewind een in de regeeringskunst
beproefd man ter zijde te stellen, en zij zou
den daartoe weer het oog hebben geslagen
op den gewezen Zwitserschen bondspresident
Numa Droz, terwijl de leider der christen-
Kretensen Sfakanakis, de voorzitter der zoo
genaamde Nationale Vergadering, hem even
eens als raadsman zou worden toegevoegd.
Ook willen de mogendheden, alvorens tot het
instellen van een geregeld zelfstandig bestuur
over te gaan, eerst op het eiland volkomen
de rust en de vrede tusschen de christenen
en de moslims herstellen, en daartoe een
krachtige en voldoend sterke gendarmerie,
hoofdzakelijk uit niet-Kretenzen bestaande,
instellen.
Een inzender in den Figaro heeft den
horoskoop van het nieuwe ministerie door
woordschikking trachten te trekken. Aldus
De F REYCINET
V I GER
Kra N tz
D UPUY
Delombr E
Leygue S
Gu I LLAIN
Delcass E
Lo C kroy
Peytra L
Lebr E t
Fin de Siècle Houdt dat een belofte in
voor zijn bestaan tot het jaar 1900 vraagt
de Figaro. Wij zullen zien, maar deze ho
roskoop lijkt onder de tegenwoordige tijds
omstandigheden wel een beetje twijfelachtig.
Men verzekert, dat de schriftkundigen,
na onderzoek hebben verklaard, dat het veel
besproken petit-blea geschreven is door lui
tenant-kolonel Von Schwartzkoppen, den Duit-
schen militairen attaché te Parijs, tijdens het
Dreyfusproces.
De Fransche kerk nabij Bangkok is 19
en 20 September door Siameesche politie en
Siameesche soldaten geplunderd, die een on
derzoek deden naar verboden alcoholische
dranken. De bende stond onder bevel van
een Engelschen officier in Siameeschen dienst.
Het altaar werd met bajonetten opengebroken
en het sacrament, de kruisen, schilderijen,
versieringen enz. werden vernield. De deuren
werden opengebroken en de slaapkamer van
den Franschen zendeling werd geforceerd.
Te Bangkok en in de provinciën heerscht.
groote wanorde, de toestand is ernstig. Ka
beltelegrammen over het gebeurde worden
door de Siameezen opgehouden.
PARIJS, 8 Nov. De Russische regeering
zond aan de Fransche regeering en aan het
Vaticaan een nota, waarin zij verklaart het
Fransche protektoraat over de katholieken in
,het Oosten onverkort te erkennen.
Op dit oogenblik zijn de betrekkingen tus
schen Frankrijk en Turkije uiterst gespannen.
Italië's troonopvolger? Donderdag 3 No
vember werd in de kapel van den H. Zweet
doek te Turijn het doopsel toegediend aan
den eerstgeboren zoon van den hertog en de
hertogin van Aosta, broeder en schoonzuster
van koning Humbert. Mgr. Richelmy, aarts
bisschop van Turijn, verrichtte de plechtigheid
en hield daarna een toespraak tot de aanwe
zigen, waaronder ook koning Humbert en
koningin Margherita met geheel het konink
lijke Huis.
De doopeling werd genoemd Amedeus
Humbertus enz.
Wijl men vreest, dat het huwelijk van den
kroonprins Victor Emanuel met prinses Helena
van Montenegro kinderloos zal blijven, ziet
men in dezen jonggeboreue den vermoedelij-
ken troonopvolger van het huis van Savoye.
Koning Humbert heeft te dezer gelegenheid
100.000 lire geschonken aan de armen en
liefdadigheidsstichtingen van Turijn.
ROME, 7 Nov. Door den ministerraad is
volmacht gegeven aan generaal Pelloux, om
de noodige maatregelen te nemen ter voor-
komiug van herhaling der wanordelijkheden,
die zich in het vooqaar hebbeu voorgedaan
in verband met de hooge graanprijzen en
indien hij het noodig oordeelt, mag hij de
invoerrechten op graan verlagen van 71/2lire
op 5 lire.
Volgens bericht uit Peking is de Chineesche
generaal Tunfusjan met zijn troepen niet
teruggetrokken van Peking, doch blijft hij in
de onmiddellijke omgeving gekampeerd. Een
aantal hooge beambten van het paleis en
anderen, slavinnen en hofdames, zijn op last
van de keizerin weduwe om het leven gebracht.
De keizeriu wil de oude militaire taktiek
weder invoeren.
Jaarmarkt te Waalwijk op Don
derdag 10 November a.s.,
WAALWIJK, 9 Nov. 1898.
Sociëteit »De Gezelligheid".
Ter heriDuering aan den zoo uitmuntend
geslaagde boottocht der sociëteit »de Gezel
ligheid naar de Vlootrevue op 15 September
jl- zlJn dezer dagen door de leden der nu
ontbonden regelingscommissie, aan genoemde
sociëteit ten geschenke aangeboden twee fraai
geëncadreerde, groot formaat photografiën
dè eene voorstellende de aankomst van H.
M. de Koningin te Moerdijk en de gereed
liggende koningssloep de andere een der
mooiste groepen var. de legerrevuc op de
Renkumer heide.
Door het bestuur der Sociëteit is bedoeld
geschenk met erkentelijkheid aanvaard.
Eerste winterconcert der harmonie
l'Espérance
De rij der winterconcerten zal dit jaar
worden geopend door een van Waalwijks'
beste gezelschappen, door de harmonie l'Es
pérance. Deze zal nl. Maandagavond 14 dezer
h£re eerste- winteruitvoering geven op de
harmoniezaal bij den heer Chr. v. d. VVërff
Naar wij reeds kunnen raededeelen - heeft
deze vereeniging zich de medewerking ver
zekerd van een paar eersterang artisten- dit
gevoegd bij de heerlijke muziek, welke' ge
noemde harmonie steeds ten gehoore brengt
geeft de zekerheid op een genofvollen avond
(een aanmoediging van onzen kant tot druk be-
zoek, lijkt ons dus ten volle overbodig) en zal
1 Espérauce bij hare eerste winteruitvoering
opnieuw het bewijs zien, hoe men hare po
gingen om 't Waalwijks publiek aangename
en gezellige avonden te verschaffen, op prijs
weet te stellen, door ieders tegenwoordigheid.
Laugstraatsche administratieve vereeniging.
Door de Langstraatsche administratieve
vereeniging werd alhier 11. Zaterdag eene
vergadering gehouden op Musis Sacrum.
De heer Vau Santen, secretaris van Sprang
leidde het punt in „Getuigen bij de akten
van den Burgerlijken Stand."
Door den heer Van Dijk, burgemeester der
gemeenten Sprang en Vrijhoeven-Cappel
werden besproken „Het door de gemeente té
leveren contingent in de lichting voor de
Nationale Militie in verband met het voorstel-
Coolen en art. 1, 9, 14 en 4 der Miliüewet
Spreker vond het plan practisch onuitvoerl
baar, terwijl hij de gemeente onbevoegd
achtte, subsidieering voor een dergelijk plan
te verleenen, terwijl hij dit in strijd vond met
den geest der wet (art. 4), aangezien volgens
het plan Coolen vermomde plaatsvervanging
zou geboren worden. 6
De uitgaven daarvoor uit de kas der ge-
raeente zijn, volgens zijne meening, niet te
rangschikken onder uitgaven, die door de wet
aan de gemeenten zijn opgelegd.
De heer Van Heijst, burgemeester van
Baardwijk, hield eenige besprekingen over
den hoofdelijken omslag.
Vccuitvocr.
In de afgeloopen maand zijn uit Nederland
langs het Belgische grensstation Esschen naar
het buitenland verzonden 970 waggons vee
tegen 740 waggons in October 189? De
totale uitvoer bedroeg 9520 stuks vee ter
aangegeven waarde van ruim f 840.000.
Vrijwillige oefeningen.
Aan het voorbereidend militair onderricht
wordt over het geheele land deelgenomen
door ruim 10.000 jongelieden.
