Nummer 3.
Zondag- 8 Januari 1899.
22e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
VIROcEtOINU.
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
De oorlog der Toekomst.
FEUILLETON.
Staatkundig overzicht.
UITGEVER:
Waalwijk.
Vaalwijkschf en Langslraatscbe Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,
Franco per post door het geheele rijk fl,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever
Advertentien 1 7 regels f0,60; daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing
opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangenomen door het advertentiebureau va»
Adolï Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
In de v Zeitschrif t fiir Social wissen schaft''
staat een essay van Johan Bloch over den
oorlog in de toekomst, waarvan de schrijver
de voornaamste resultaten van zijn Russisch
werk De Oorlog, het werk dat volgens Stead
den Tsaar tot zijn ontwapeningsvoorstel heeft
bewogen, samenvat.
Hij beschrijft eerst het moorddadige dat
een oorlog tegenwoordig zou kenmerken.
Door de verkleining van het kaliber van het
geweer tot 5 mM. kan de soldaat 270 pa
tronen meenemen (in 1877 hadden de Rus
sische soldaten er 84), bij 4 raM. 380, bij
3 mM. 575. Volgens prof. Gabler kan men
met zoo'n geweer veertigraaal zooveel kwaad
doen als met de geweren die de soldaten in
1870 hadden. De kogels van de chassepots
en zündnadel-geweren konden op 1600 me
ter niet door den menschelijken schedel
dringen, de kogels van klein kaliber ver
brijzelen op 3500 meter sterke runderbeen
deren.
Dergelijk de artillerie. De shrapnplls
sprongen in 1870 in gemiddeld 37 stukken,
de nieuwerwetsche brengen het tot 340
stukken. Een bom van gegoten ijzer die 37
kilogram weegt, springt als men salpeter-
kruit gebruikt, in 42 splinters; als ze met
pyroxiline gevuld is, in 1200. Ook de ruim
te die zij bestrijken is grooterde splinters
en kogels verspreiden dood en verderf niet
alleen in den naasten omtrek, gelijk in 1870,
VI.
30 De schoonc FélicienHC.
Daniël en Felicia hadden zwijgend naar hem
geluisterd, beiden voelden zich diep getroffen.
Na een korte aarzeling antwoordde Daniël
Mijnheer De Prabert, geloof mij, wij laten
u ten volle recht wedervaren, maarmaar
mijn zuster is zeer ontroerd door deze onvoorziene
wending en het is noodzakelijkdat wij eerst
te zamen overleggen, zoodra zij daartoe in staat
isSta ons een half uur toeeen uur
desnoods.
Bernard boog zwijgend, ten teeken dat hij deze
noodzakelijkheid inzag en hij bleef in het salon
zitten wachten. Terwijl Daniël zijn zuster, die
geheel ontdaan was en wie zenuwachtige trillingen
door het geheele lichaam gingen, bijna wegdroeg,
liet Bernard zich in een fauteuil neervallen, ver
borg het gelaat in de handen en weende zacht.
Zou dat gevloekte verleden, de misdaad van zijn
broeder, die hem reeds zooveel had doen lijden,
hem thans ook nog het geluk ontrooven, waarnaar
hij zoo vurig verlangde en dat hij bijna bereikt
had
Bernard kwam in opstand tegen de onrechtvaar
digheid van het lot en bittere woorden ontvielen
zijn lippen, maarhet meest leed hij, het felst werd
hij gemarleld door de vrees, Felicia voor altijd te
moeten verliezen.
Nu eerst, zooals hij daar zat, alleen met zijn
gedachten, gevoelde hij hoe iunig hij die vrouw
beminde, hoe zij een deel van zijn leven uitmaakte,
hoe er buiten haar geen vreugde, geen geluk meer
voor hem denkbaar zou zijn en geheel zijn ziel
uitte zieh in dezen kreet
Zij moet de mijne wordenten koste van
alles.
De minuten schenen hem uren toe, en de angst
deed zijn hart sidderen en schroeide hem de keel
dicht.
Hij stond op en liep herhaalde malen het salon
op en neer.
Niemand kwam terug.
maar tot 200 meter afstand van het punt
waar ze springen, zelfs als ze meer dan 300
meier van hun uitgangspunt zijn verwijderd.
Vervolgens spreekt Bloch over de eischen
die een oorlog aan het leger en de aanvoer
ders zou stellen, en eindelijk over de offers
van menschen en geld. Het minst wondbaar
is z. i. Rusland, wegens zijn uitgestrektheid
en de eigenaardigheden van zijn klimaat en
zijn grondgesteldheid. Engeland is wel door
een krachtige vloot gedekt voor een vijan
delijken inval, maar vijandelijke kruisers
zouden zijn handel en nijverheid en vooral
de proviandeering van het land in gevaar
brengen. Duitschland en Italië zijn er beter
aan toe, maar loch nog in benauwdheid,
daar beiden zich twee of drie maanden met
uitheemsch graan moeten voeden. Erankrijk
heeft maar voor één maand uitheemsch graan
noodig, Oostenrijk-Hongarije heeft genoeg
aan zijn eigen graan.
De dagelijksche uitgaaf van de vijf groote
mogendheden van het vasteland in oorlogs
tijd becijfert Bloch aldus
Duitschland (2,550,000 man): fr. 25,500,000
Oostenrijk-Hongarije (1,•04,000 13,040,000
Italië (1,281,000 12,810,000
Drievoudig Verbond fr. 51,350,000
Frankrijk (2,554,000 man): fr. 25,540,000
Rusland (2,800,000 28,000,000
Tweevoudig Verbondfr. 53,540,000
Het minst tegen dien last opgewassen is
op den duur Rusland, welks oorlogsschatting
een derde van zijn geheele begiooting is.
Rusland zou dat geld veel beter kunnen
gebruiken voor dén strijd met de armoede
en onwetendheid van het volk.
Hoelang zou deze foltering nog duren
Hij liep zonder ophouden heen en weer als een
roofdier in zijn kooi en zijn voetstappen klonken
zwaar op den vloer ondanks het dikke tapijt.
Ten slotte kon hij het niet lager uithouden, hij
opende de deur van de gang die op de achterkamer
uitkwam en op die wijze zou hij Daniël kunnen
zien naderen, die hem het gevreesde besluit moest
overbrengen.
Het gerucht van een heftige woordenwisseling
drong tot hem door. De woorden zelf kon hij
niet goed verstaan, maar hij onderscheidde duide
lijk de stem van Felicia en die van haar broeder.
Onwillekeurig deed hij eenige schreden de gang
in en luisterde scherp toe.
Nu verstond hij duidelijk deze woorden van
Felicia:
Neen, neen, neen, het zou iets afschuwelijks
zijn, ik kan het niet, ik kan het niet!
Maar hij is toch dood I drong Daniël aan.
Hoe weet ik dat En al was het ookneen.
Ge zijt gek en wat erger is, belachelijk dom.
Het gerucht van een voorwerp, dat op den grond
viel, deed Bernard opschrikken. Hij was bang
verrast te worden, terwijl hij aan de deur luis
terde en snelde terug naar het salon, waar hij
zich opsloot.
Uit de opgevangen woorden begreep hij duide
lijk, dat Daniël zijn zaak bepleitte en dat Felicia
met al haar kracht weerstand bood. Waarom zou
het echter iets afschuwelijks zijn, wanneer zij zijn
vrouw werd Alleen om de misdaad van Robert
en daarom had Daniël ook uitgeroepen, ten einde
haar bedenkingen te overwinnen:
Maar hij is toch dood
Ja, zeker, het kon iets anders zijn.
Maar dan moest zij hem ook geenszins bemin
nen om zoo standvastig in hnar weigering te vol
harden en zooveel afschuw te toonen aan een
misdaad, die toch niet aan hem kon verweten
worden hij meende dit toch met de welspre
kendheid der wanhoop te hebben aangetoond.
De ongelukkige voelde zich zoo terneergedrukt,
zoo door den hemel verlaten, dat het denkbeeld,
een einde aan zijn leven te maken, in zijn hersens
tot een onwrikbaar besluit rijpte.
Toen Daniël terugkwam, vond hij hem met de
ellebogen op de tafel geleund, de oogen strak voor
zich uitstarend, verzonken in droef gepeins.
Hij hief het hoofd op en zeide
De Vereenigde Staten als koloniale
mogendheid.
De verontrustende mededeelingen omtrent
den staat van zaken op de Philippijnsche
eilanden, komen Mac Kinley, den president
van de Vereenigde Staten en allen, die de
imperialistische politiek m de Urne voorstaan,
hoogst ODgelegen.
Het heet. dat generaal Otis aan het depar
tement van oorlog heeft bericht, dat Aguinaldo
op het oogenblik te Malofos vertoeft, dat hij
daar ijverig verzet preekt tegen de Amerika
nen, dat zijn plotselinge verdwijning moet
worden toegeschreven aan de ontdekking van
een samenzwering tegen het Amerikaansche
gezag, waarvan hij de ziel was en waar
schijnlijk zal in verband met een en ander
van Amerikaansche zijde een poging worden
aangewend om Aguinaldo in handen te
krijgen voor het geval hij weigert de Philip-
pino's op te wekken tot nederlegging der
wapenen en tot terugkeer naar hun haard
steden. conform aan het manifest, waarin
generaal Otis de heerschappij van de Veree
nigde Staten over de Philippijnsche eilanden
afkondigt.
Volgens de instruction van president Mac
Kinley aan generaal Otis, rust op den laatste
de taak een voorloopig militair bestuur in te
stellen, verder te proclameeren, dat de eigen
dommen en de rechten der bewoners geëer
biedigd zullen worden en alles te doen wat
in zijn vermogen staat om de Philippino's te
overtuigen, dat de taak der Vereenigde
Staten is een geleidelijken overgang te bewer
ken. Daarentegen heeft generaal Otis bevel
gekregen om alle hinderpalen, die de instel
ling van een goed stabiel bestuur onder de
vlag der Vereeuigde Staten in deD weg staan,
mei beslistheid op te ruimen.
Wat de uitwerking zal zijn van deze pu
blicatie, valt moeielijk te zeggen. Agoncillo,
de agent der Philippino's te Washington,
verklaart, dat de door de inboorlingen inge-
Ah, eindelijk, brengt ge mij het leven of
den dood
Daniël zette zich in een fauteuil neer en ant
woordde:
Mijn waarde Bernard, gebruik nu niet van
die melodrama-uitdrukkingen. Wij verkeeren in
een moeilijk geval, dat is waar, doch wij moeten
de zaak kalm overleggen en ons niet door ze
nuwachtige opgewondenheid en bekrompen ziens
wijze van het rechte spoor laten breDgen, zoo
denk ik er ten minste over en ik heb mij dan
ook een groot uur uitgeput om mijn zuster dit
aan het verstand te brengen, maar zij antwoordt
slechts met tranen en zuchten. Wij zijn echter
mannen, laten wij daarom ook verstandiger zijn.
Bernard voelde zijn hoop herleven bij deze
veelbelovende inleiding en gaf dooreen teeken te
kennen, dat hij niets liever wenschte.
Uw broeder Robert, hernam Daniël, terwijl
hij het gelaat van Bernard met loerenden blik
bespiedde en elke beweging in zijn trekken nauw
keurig waarnam, is drie jaar geleden eenigen tijd
in Engeland geweest, nietwaar?
Ja.
Hij hield zich toen bezig met een uitvinding,
ik meen om de galerijen der mijnen beter te ven-
tileeren.
Dat kan.
Goed. Robert Duhesme kwam bij die gele
genheid in kennis met onzen vader, sir Edward
Hilson, die ons een paar malen in zeer waardee-
rende bewoordingen over hem heeft gesproken.
Hij had in hem ontdekt voor zoover ik mij
dat kan herinneren een zeldzame scherpzinnig
heid en een bewonderenswaardige volharding,
vooralivoor een Franschman. Wij zouden dit zeker
vergeten hebben, zooals andere bijzonderheden
uit het dagelijkscb leven, maar eenige weken voor
het vertrek van sir Edward op zijn noodlottige
reis, brachten de couranten ons een bericht om
trent de misdaad te Miramont-la-Montagne en de
veroordeeling van Robert Duhesme. Mijn vader
werd diep getroffen door deze onherstelbare fout
van een jongmensch, dat hij zooveel achting
toedroeg en deed in Frankrijk de couranten op
vragen die de verslagen aan het rechtsgeding
voor het hof van assises bevatten. De couranten
werden ons toegezonden. Het betrof een berucht
proces en alle bijzonderheden werden in de
verslagen weergegeven. Mijn zusteren ik hebben
stelde regeering onwrikbaar zal blijven vast
houden aan haar eisch met betrekking tot de
onafhankelijkheid en nader is gebleken, dat
de vrijlating der Spaansche gevangenen, door
de insurgenten aan de Amerikanen is gewei
gerd onder voorgeven, dat zij zich daardoor
zouden onderwerpen aan de Vereenigde
StateD, terwijl de toestand te Ilo-Ilo, zoo na
als vóór deze, dreigend blijft, zoo zelfs, dat
een bloedig treffen onvermijdelijk wordt
geacht.
Te Madrid is aangekomen de ex-prefect
van een der Philippijnsche provinciën en deze
man, die het heel wel kan weten, doch niet
geheel onpartijdig kan worden geacht, heeft
verteld, dat president Mac Kinley getoond
had volstrekt niet op de hoogte te zijn van
de door hem met betrekking tot de Philip
pijnsche eilanden te volgen politiek. Toen de
Amerikanen Manilla in bezit namen verkeer
den slechts vier provinciën in opstand (feite
lijk bedoelde admiraal Dewey met zijn aanval
op Manilla niets meer dan een strategischeu
zet en was de onvermijdelijke annexatie van
den geheelen Philippijnschen archipel een
geheel onvoorzien gevolg van dit doen). Zoo
hebben de Amerikanen den opstand «et alle
ten dienste staande middelen gesteund en nu
doet zich het zonderlinge geval voor,
dat zij zelven de slachtoffers zijn van hun
doen in deze Zoo zijn dan de insurgenten
meester geworden van het eilandengebied met
uitzondering van Mindanao. De ex-ambtenaar
in Spaanschen dienst, schrijft de impopulari
teit van Aguinaldo toe juist aan zijn vriend
schap voor de Amerikanen.
Wat de behandeling der Spaansche ge
vangenen door de Philippino's aangaat, weet
deze exprefect veel naars te vertellende
gevangen genomen monniken worden door de
straten rondgeleid aan koorden, welke beves
tigd zijn aan ringen, die den ongelukkigen
door den neus zijn gestoken anderen worden
als lastdieren gebruikt en reeds zijn een dui
zendtal gevangenen ingevolge de door hen
ondergane mishandelingen gestorven.
alles gelezen.
Helaas, mompelde Bernard.
Daniël ging voort, met zijn gewone kalmte, die
hem een oogenblik, toen hij over de misdaad sprak,
had verlaten
Ge kent u dus de verbazing van miss Felicia
voorstellen, toen zij op de akte die gij haar voor-
legdet, den naam van Duhesme vond als uw waren
naam en ook kunt ge u haar verdriet begrijpen,
toen zij u hoorde zeggen dat Robert Duhesme,
de moordenaar, de dwangarbeider, uw broeder
was.
Het was de waarheid, zeide Bernard treurig.
Zonder twijfel, maar gij weet hoe fijngevoelig
en zenuwachtig miss Felicia is. Deze ontdekking
heeft haar een zwaren slag toegebracht en ik moet
u bekennen, dat ik er zelf ook diep door getroffen
werd. Het arme kind beklaagt zich wel bitter
over haar droevig lot, mijn waarde heer De Prabert
want met vreugde en verlangen zag zij het
oogenblik tegemoet dat zij haar hand in de uwe
zou leggen.
Zij bemint mij dus! riep Bernard uit.
Twijfelt ge daaraan?
Neen, ik geloof u, ik heb behoefte u te
gelooven, want dat doet mij zoo goed.
enen nu
Nuja1 Ik heb veel gepraat, ik
heb haar alle woorden, alle zinnen herhaald, die
gij haar zelf gezegd hebt en waarin hij het
grootste gelijk hadt, want ik, dat weet ge wel,
ik ben uw vriend en ik verdedig uw belangen
met hart en ziel, alsof het mijn eigen belangen
waren.
Bernard greep zijn beide handen en drukte die
met kracht.
Dank unooit zal ik u zooveel oprechte
vriendschap kunnen vergelden.
Zeker, zeker, ge zult het zien.
En wat heeft zij besloten?
Nog niets, maar zij aarzelt en die aarzeling
voorspelt veel goeds. Wanneer men maar weifelt,
en wanneer dan het hart zoo gaarne het ,niet
schuldig' zou uitspreken, dan gaat men ondanks
alles wel tot vrijspraak ov«r. Ol indien zij slecht*
zeker wist, dat die ongelukkige geschiedenis van
Robert voor goed geëindigd was dat hij niet op
zekeren dag te voorschijn kon komen.
(Wordt rervolgd.)