Num in er 48.
Donderdag- 15 Juni 1899. 22e Jaargang
9
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTOON TIELEN,
UITGEVER:
Waalwijk.
UITTREKSEL uit het verslag der kamer van
koophandel en fabrieken te Waalwijk.
Algemeene beschouwingen.
Het jaar 1898 was, evenals zijn voorgang-er, voor
onzen handel en industrie niet zoo gunstig, als men
redelijker wijze had durven hopen. Valt in sommige
takken onzer nijverheid wel eenige vooruitgang te con-
stateeren, in een paar andere, waaronder in de eerste
plaats de looierijen genoemd moeten worden nam de
reeds bestaande malaise nog toe. De enorme concur
rentie van het buitenland, dat hier maar onbelemmerd
kan invoeren, en zelf door zijne hooge beschermende
rechten, onze producten buiten zijne grenzen sluit, het
in den handel brengen van kunstmatig zwaar gemaakt
zoolleder, gevoegd bij andere nadeelige invloeden en
omstandigheden, zijn als zoovele boeien, die deze in
dustrie omkneld houden en haar beletten de vleugels
krachtig uit te slaan. In het vervolg van ons verslag
zullen wij nog dikwijls gelegenheid vindeneen en
ander in détails te releveeren.
Voor de schoenmakerijen die een hoofdbestanddeel
van het bestaan der duizenden werkgevers en werklieden
in onze en naburige gemeenten vormen, en waarvan
voornamelijk de algemeene welvaart afhangt, geldt even
eens genoemde klacht, ofschoon gelukkig niet in dezelfde
mate.
Het ontstaan en uitbreiden van schoenfabrieken hier
en elderswaarin de stoomkracht aangewend, en de
nieuwste machines gebruikt worden, maken de taak der
schoenmakerijen met handenarbeid met den dag al
zwaarder en hare winsten onbeduidender. Meer en
meer leggen deze zich dan ook toe op het vervaardigen
van fijn schoeisel. Hierin handhaven, ja verhoogen zij
zelfs haar ouden roem, getuige de afnemende importa-
tie van fijne schoenen door het buitenland.
De machinale schoenmakerijen mogen zich in toene-
menden bloei verheugen, daar haar fabricaat, ook wat
netheid en soliditeit betreft, het handwerk nabij streeft.
Evenwel blijft de concurrentie met het buitenland, door
ons vrijhandelstelsel, een zware strijd voor deze fabri
kanten en zijn de winsten zeer gering. Het komt de
kamer naar haar bescheiden meening voor, dat in den
toestand grootendeels verbetering mogelijk zou kunnen
worden, wanneer meerdere firma's zich combineerden
en de geest van associatie, die helaas hier nog zoo
weinig bestaat, wat meer wilde doordringen. Het lof
felijke voorbeeld wordt reeds hierin door enkele leer
looiers 'gegeven. Dit zou ook wellicht de aangewezen
weg zijn om de buitenlandsche concurrentie, zooveel
mogelijk, met vrucht te bestrijden.
Faillissementen van eenige beteekenis kwamen niet
voor; de arbeidsloonen werden niet verlaagd en alle
knechts hadden geregeld volop werk.
Op het gebied van bouwkundige vakken heerschte
het geheele jaar door groote bedrijvigheid. Verschil
lende gebouwen werden begonnen en voltooid. Wij
noemen slechts het nieuwe, naar den eisch des tijds
ingerichte hotel »Du Lion d'Or», de drie lokalen aan
de gemeentelijke teekenschool, het vergrooten eener
machinale schoenfabriekleerlooierijenverscheidene
heerenhuizen, en een groot aantal arbeiderswoningen.
Dit jaar zijn reeds in aanbouw twee groote stoom-
looierijen, het vergroote hotel »De Twee Kolommen
benevens eenige andere huizen en zijn plannen gemaakt
en goedgekeurd tot aanzienlijke uitbreiding van eene
reeds bestaande machinale schoenfabriek.
Het expeditie-kantoor van Van Gend Loos, als
factorij der staatsspoorwegen, had weer talrijker ver
zendingen dan voorheen. In drukke tijden komt het
vaak voor, dat op één dag ruim duizend stuks pak
ketten, manden enz., zoo van hier, als uit de omliggende
plaatsen, aangeboden en verder geëxpedieerd worden
per staatsspoor. Hetzelfde mag ook gezegd worden
van het Post- en Telegraafkantoor, alwaar eveneens de
drukte vermeerdert en verscheidene rubrieken weer
verhoogde cijfers te aanschouwen geven.
Het personen, en goederenvervoer op de lijnen der
staatsspoorwegen, alsmede op de tramlijnen Tilburg
Waalwijk en 's-BoschHeusdengrens Waalwijk, ja
zelfs het aantal onze haven binnengevaren schepen,
waren weer grooter dan in 1897. Wij verheugen ons
over die toenemende drukte en beweging, daar zij de
industrie nieuw voedsel verschaffen en den polsader
van den handel krachtiger en sneller doen slaan. Ten
allen tijde heeft onze kamer, naar best vermogen geij
verd, door het verkrijgen van goede verkeerswegen,
snelle en directe verbindingen en aansluitingen, de
drukte en de handelsbeweging te bevorderen. Diep
betreurt zij het daarom, dat onze gemeenteraad
gemeend heeftondanks haar adviesopnieuw
concessie te moeten weigeren aan »De Vicinaux Hol
landais» tot aanleg van den tram door de Groote Straat.
Met gepasten aandrang wijst zij nogmaals op haar uit
voerig rapport van 5 April 1898 aan den gemeenteraad,
betreffende genoemden tramde schutsluis, de vaste
brug over den Maasmond enz., alle zaken welker tot
standkoming op den welvaart dezer nijvere streek, en
op dien van Waalwijk in het bijzonder, naar haar oor
deel, den gunstigsten invloed zou uitoefenen. Houdt
men alleen maar het oog op den slechten toestand der
haven, zelfs dan ware het nog wenschelijk geweest,
de gevraagde concessie te verleenen. Sinds 1 Januari
1899 toch is de maatschappij der Vicinaux Hollandais
ook eigenares van de stoombooten der vroegere ree-
derij Wagemakers en Van Hilst, en heeft zij een ge-
regelden dienst op Rotterdam, Amsterdam enz. ingesteld.
Zou nu deze ondernemende maatschappij, welke zelve
bij den goeden toestand der haven zoo'n groot belang
heeft, niet geneigd zijn geweest eene flinke subsidie bij
te dragen in de kosten, benoodigd voor het uitdiepen
en verbeteren van onzen eenigen waterweg Zou aan
onze haven niet een flinke handel ook in bouwmateri
alen in het leven kunnen geroepen worden. Werden
gepasseerd jaar, alleen door naburige gemeenten, ruim
70000 bossen riet alhier gekocht, wat zou dan die handel
niet voor kolossale uitbreiding vatbaar zijn en nieuwe
bronnen voor onze gemeente kunnen doen ontspringen.
Wij zullen hierover thans niet verder uitweiden, daar
in volgende rubrieken, ook genoemde zaken bespro
ken worden. De kamer is en blijft echter van oordeel
dat onze gemeente zich geen enkel verkeersmiddel
mag laten ontgaan daar het belang der industrie en
de herleving onzer kwijnende jaar- en veemarkten en
boterveilingen alle mogelijke verbinding dringend ge-
wenscht, ja noodzakelijk onmisbaar maken.
De beweging bij het correspondentschap der Ned.
Bank nam ook weer in omvang toe.
De toestand van den landbouw- en veeteelt, liet ook
dit jaar weer te wenschen over. Door het sluiten der
grenzen voor rundveealsmede door het bemoeilijken
van den uitvoer, waren de te behalen winsten zeer klein.
Willen wij de toekomst met vertrouwen te gemoet
gaan, dan zal het noodig zijn de handen uit de mouwen,
te steken en met energie op te treden. Ieder middel,
dat tot verhooging van den welvaart kan dienen, moe
ten wij met hand en tand vastgrijpen en trachten te
behouden.
Ingelicht door den heer Timmermans, lid der Neder-
landsche commissie, voor Groep XIV, Wereldtentoon
stelling Parijs in 1900, is het ons aangenaam te kunnen
mededeelen dat een flinke deelneming door leerlooiers
verzekerd is en dat er omtrent een collectief optreden
van eenige voorname schoenfabrikanten onderhandeld
wordt.
In een volgend verslag hopen wij op de deelname
dezer beide takken van nijverheid aan dezen vreedza-
men wedstrijd, waarvan de belangrijkheid zonder voor
beeld zal zijn, ampel terug te komen. De deelneming
staat voor beide Groepen intusschen nog open.
Rij ksnormaallessen.
Uit het verslag omtrent den toestand der Rijksnor
maallessen alhier, gedurende het afgeloopen schooljaar,
zijn wij in staat gesteld het volgende mede te deelen.
De curcus die aanving op 1 April 1898 begon met
25 mannenlijke en 7 vrouwelijke leerlingen voor de
Normaallessen en 13 leerlingen voor de voorbereidende
klasse. In den loop van het jaar verlieten 10 kweeke-
lingen de inrichting. Zes van hen legden met goed ge
volg het examen af als onderwijzer, de vier anderen
zetten hunne studie's in eene andere richting voort of
kozen een vak. Van de 6 geslaagden behaalden vijf
eene aanteekening voor de vrije- en ordeoefeningen in
de gymnastiek. Al de geslaagden mochten zich in be
trekkelijk korten tijd in eene standplaats verheugen.
Aan de oproeping tot inschrijving van kweekelingen
voor de cursus 1899- 1900 werd gevolg gegeven door
8 mannelijke en 2 vrouwel. kweekelingen voor de Nor
maallessen, benevens door 12 voor de voorbereidende
klasse. Na gehouden examen werden 7 mannelijke en
2 vrouwelijke kweekelingen toegelaten tot de Normaal
lessen, terwijl van de 12 leerlingen voor de voorberei
dende klasse er 10 slaagden.
De nieuwe curcus werd geopend met 23 mannelijke
en 8 vrouwelijke leerlingende voorbereidende klasse
telde 12 leeringen.
Het is der Kamer aangenaam te mogen constatee-
ren, dat deze inrichting welke thans reeds 43 leerlingen
telt, bestendig vooruit gaat.
Het onderwijs dat aan genoemde inrichting door elf
heeren en 1 dame gegeven wordt, wordt allerwegen als
uitstekend geroemd en steeds meer op prijs gesteld.
Teekenschool te Waalwijk.
Omtrent de gemeentelijke Teekenschool kunnen wij,
ingelicht door het verslag der Commissie, mede deelen
De school werd geopend op Maandag 3 October
in tegenwoordigheid van de Heeren Burgemeester en
Wethouders en Gemeente-Secretaris en van de leden
der commissie. De school werd van tijd tot tijd bezocht
door de commissie en door de leden in het bijzonder
en gesloten einde Maart als naar gewoonte.
De lessen werden gevolgd door 55 leerlingen waar
van 36 uit de gemeente Waalwijk en 19 uit de ge
meenten Baardwijk, Bezooien, Sprang, Kaatsheuvel,
Capelle, Waspik, Raamsdonk en Drunen, behoorende tot
de navolgende bedrijven
13 Timmerlieden, 1 Meubelmaker, 2 Metselaars, 1
Goudsmid, 3 kantoorbedienden, 13 schoenmakers, 1
Tuinier, 1 Opzichter, 11 Huisschilders. 8 scholieren.
Twaalf leerlingen ontvingen onderwijs in het recht
lijnig teekenen en 43 in het handteekenen, van welke
laatsten 13 den nieuwen Cursus volgden in het teeken-
onderwijs, toegepast op het schoenmakersvak voor welk
onderwijs sedert ons vorig jaarverslag, door den Raad
der gemeente Waalwijk een onderwijzer is benoemd en
welke titularis, bij den aanvang van dezen vakcursus,
in betrekking is getreden.
Overigens werd het nieuwe leerplan gevolgd, waar
van het vorig verslag gewaagt, in de verbouwde school
en verruimde schoollocaleneen en ander zeer ten
gerieve en ten bate van het onderwijs.
IJver en vorderingen van de leerlingen gaven opnieuw
reden tot tevredenheid en schoolverzuim kwam veel
minder voor.
Fabriek en Handwerksnij verheid.
Schoenmakerijen.
Wanneer wij den toestand der schoenmakerijen in
1898 vergelijken met dien van vorige jaren, dan is het
der Kamer aangenaam te kunnen vermelden, dat wel
eenige verbetering, zij het dan ook eene geringe, te
constateeren valt, zoodat het afgeloopen jaar voor dezen
hoofdtak onzer industrie over het geheel tamelijk be
vredigend genoemd mag worden. Wel waren in 1898
de verschillende leerprijzen zelfs nog duurder dan in
1897 en hield de prijs van het schoenwerk hiermede
volstrekt geen gelijken tred, doch door grooteren om
zet van het gefabriceerde, werd de schade, veroorzaakt
door de stijging der grondstoffen, geheel of grooten
deels vergoed. Werden voor een twaalftal jaren mins
tens 70% van hét in ons land verbruikte fijne schoen
werk door het Buitenland geïmporteerd, van lieverlede
verminderde die invoer zoodanig, dat wij, gesteund
door de ondervinding, thans die importatie op 35%
kunnen stellen, en zelfs dit procent ware nog aanzien
lijk te verminderen, wanneer, gelijk wij herhaaldelijk
reeds betoogd en bepleit hebben, een hooger invoer
recht op geïmporteerd schoeisel geheven werd.
Met taaie vlijt en loffelijken ijver, wordt er naar ge
streefd het fabricaat altijd door te perfectionneeren, op
dat, ook in de toekomst, het den toets met buitenlandsch
en Lufslnilxrtf Courant
Dit Blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond.
A bonneraentsprijs per 3 maanden t' 1,
Franco per post door het geheele rijk f1,15.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever
Advektentiën 1 7 regels f0,60; daarboven 8 eent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsii g
opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangenomen door het advertentiebureau van
Adolf Steinee, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
