Nummer 83.
Donderdag: 25 October.
23e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Het Socialisme.
J
ANTOON TIELEN,
Uitgever:
Bekendmaking.
i;
ld*
I ff
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
A h o n n e m e n t s r ij a per 3 maanden f 0.75.
Franco per post door het gehcele rijk f 0.90. t
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WA AL WIJ K.
Maandagavond ten 8 uur trad alhier in
dc zaal //Musis Sacrum' op, Mr. II. W.
Pelster, Advocaat-procureur te Breda, met
het onderwerp 't Socialismeuitgenoodigd
door de vereeniging k Geloof en Wetenschap'
alhier.
De zaal was goed bezet.
De Directeur de Eerw. heer Suijs opent
de vergadering met een gebed en
riep allen welkom en gaf t woord aan den
vice-president der vereeniging, den heer Jan
vau Kiel, die den heer Pelster namens allen
alhier hartelijk welkom heette. De heer
Pelster zoo zegt hij heeft tot onderwerp ge
kozen t Socialisme wat in onzen tijd zeer
zeker wel van pas komt. Hij heeft t soci
alisme niet alleen in theorie, maar ook in
practijk bestudeerd ik hoop dat deze lezing
vele, vruchten zal dragen, dan heeft de ver
eeniging een goede daad verricht, en de
heer Polster zijne belooning. Ik geef 't
woord aan den heer Pelster.
De heer Pelster beklom daarna het po
dium en behandelde zijn onderwerp inet na
genoeg de volgende woorden
Mijne heeren
De verecrende uitnoodiging van de ver
eeniging //Geloof en Wetenschap' om hier
als spreker op te treden, heb ik met veel
genoegen aangenomen.
De bedoeling was een onderwerp te kie
zen uit de sociale kwestie tot welker goede
oplossing ik zoo gaarne het mijne bijdraag.
Dé keuze was dan ook niet moeielijk,
daar ik vernam dat in deze dagen, vooral
2 punten alhier de aandacht hebben ge
kregen, nl. de Kamers van Arbeid en 't
Socialisme.
Ik zeg op sociaal gebied, want op alge
meen gebied, dan moest ik zeker noemen
de verloving onzer goede Kouiugiu met
den hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwe-
rin (Applaus.)
De overweging, dat 't meer doeltreffend
zou zijn de K. v. A. te behandelen korten
tijd voor de verkiezing daarvan, heeft er
toe doen besluiten op dien tijd daarvoor
iemand te laten komen en dat ik thans 't
socialisme zou bespreken.
Eenigen tijd geleden had Mr. Troelstra het
plan opgevat hier te komen spreken. Gij
hebt hem echter niet aan 't woord laten
komen. Hij zou u anders ongetwijfeld heb
ben gesproken over de socialen, hun doel en
streven.
Wat hij niet heeft kunnen doen zal ik
thans doen en daarom zal ik zooveel moge
lijk de socialen zelf aan 't woord laten en
toch betwijfel ik of Mr. Troelstra over mij
tevreden zal zijn.
De socialisten doen zich voor als ware
kwakzalvers met een middeltje voor de
kiespijn. Zij schreeuwen uit dat zij wou
derdokters zijn, dat zij alles genezen zul
len, 't middel leggen zij echter niet uit even
min als cle kwakzalvers en later blijkt dat
liet een krijtmiddeltje was en ieder begrijpt
dat dit niet kan helpen tegen de kies
pijn-
Zoo is 't ook met hen, zij schreeuwen
dat 't socialisme is 't heil der Maat-
schappij maar waar 't hem eigenlijk op
zit zeggen zij niet, vooral niet wat het
is. Want gingen ze in kleuren en geuren
aan 't vertellen, dan zou 't er niet roos
kleurig voor hen uit zien, wat toch al niet is
De Socialen die zooveel geschreeuw
maken in ons land tellen op 't oogenblik
3000 leden.
De R. K. Volksbond in 't bisdom Haar
lem. 20 000 leden. De Werkliedenvereeui-
gingen 50.000 leden. (Applaus.)
Spektakel maken ze genoeg maar 't is
hier werkelijk veel geschreeuw en weinig
wol. J
Mr. Troelstra zal, zooals ik zei, niet over
mij tevreden zijn, maar ik zal ook trachten
u te overtuigen zoodat gij ook niet dit
socialistische middeltje aan de Maatschappij
zoudt willen ingeven.
We moeten eerst de vraag beantwoorden
//Welke gedachten hebben er toe geleid 't
socialisme in 't leven te roepen F Ik laat
hier de socialisten zelf aan 't woord
Men ging uit van do stelling dat arbeid
de voortbrenger is van alle rijkdom, zonder
arbeid geen rijkdom, die niet werkt moet
niets hebben ouk geen geld thans zijn de ar
beidsmiddelen, materialen, machines, enz.
enz. het eigendom van enkelen. De groote
massa die geen geld heeft, is afhankelijk
van den eersten. Zij hebben niets aan
hun arbeidskracht als de rijken hen niet
werken. (Dat de arbeider niets aan zijn
werkkracht heeft, als er geen werkgever is,
is duidelijk.) Dat de rijken, meer en meer
wilden hebben, de een ineer dan de ander,
daaruit ontstond de concurrentie, waarvan
de arbeiders het slachtoffer waren. De
werkgevers eischten meer werk voor minder
loon. Aan de eene zijde al rijker en rijker
en aan de andere, de groote massa, al armer
en ariner, de ellende steeds grooter. De
hoofdoorzaak nl. het privaatbezit van arbeids
middelen, die moest worden weggenomen.
Maar waar er mee gebleven (de socialen
zijn nog steeds aan 't woord.) Wel dat
wordt allemaal eigendom van den staat. De
Staat aal 't nuttig gebruiken, de Staat i3 de
eenige werkgever. De bewoners worden
allemaal staatsarbeiders, alle klasseverschil
zal worden weggenomen en dan is de con
currentie ook weg en Kees is klaar. Ziedaar
zooals de socialen hun toekomststaat voor
stellen.
Dus
lo. De Staat is eigenaar van alle ar
beidsmiddelen.
2o. De Staat is eenigen werkgever.
Dus alle bewoners arbeiders van den
Staat.
3o. Staat beschikkiug over alles, dus de
Staat eenige winkelier.
Wanneer zullen we daartoe komen
Troelstra zegtdat zal zijn wanneer de
socialisten de meerderheid hebben in 't volk
en in 't parlement. Dan zullen we. beginnen
met alles den Staat toe te eigenen en
mochten er dan bezitters zijn, die 't in hun
hersens krijgen, dat niet toe te staan, dan
zullen we hen mores leeren.
Als dus de socialisten de meerderheid heb
ben, dan zullen ze de boel beginnen af te
nemen en als de eigenaars zich daartegen
durven verzetten, zou de daad van grootste
onrechtvaardigheid en geweld beginnen.
Dus aan dit middel is al een bedenkelijk
luchtje.
Als we zoover gekomen zijn, dan zal
de Staat voor alles gaan zorgen, dan zal
hij zorgen, dat alles wordt voortgebracht,
wat noodigdaarvoor zorgt de Staat, want
niemand heeft eigendom. Dus we krijgen
staatskoek, -taart, -beschuit, staatskoeieu,
staatskippen, enz. enz.
De Staat zal dan verder precies uit moe
ten rekenen hoeveel er noodig is voor de
inwoners, hoeveel eiereD, hoeveel chocolade
bier, brood, scheermessen, aardappelen enz.
Gelooft gij dat dit gemakkelijk zal zijn
voor enkele milioenen F
De groote Duitsche socialist Bebel zegt
dat dit in 't begin wel wat lastig zal gaan,
maar dat men ook spoedig vaardigheid
Advertenties 17 regels f 0.00 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale, zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
daarin zal krijgen.
Als dat nu nog ging, dat men kon uit
rekenen heeveel er er noodig was, kan hij
dan ook weten hoeveel er geboren zullen
worden, hoeveel er overlijden, hoeveel zich
vestigen of nog eerder heengaan uit dezen
socialistischen staat. Als ze dat nu alle
maal nog eens konden berekenen, zouden
ze dan ook kunnen zeggen, zooveel en
zooveel melk moet iedere staatskoe geven,
zooveel en zooveel eieren iedere staatskip
leggen of denkeu ze soms ook 't recht te
hebben te gebieden over de natuur, of
willen ze soms het recht der Goddelijke
Voorzienigheid overnemen F
Maar hier is 't spreekwoord van toepas
sing De meusch wikt God beschikt.
«En zal er in onze Maatschappij wel eens
iets ontbreken, zullen wc wel eens ontevre
den zijn, dan nog zullen we moeten zeggen
«Weg met dien onzinnigen toekomststaat
der socialen.*
De Staat is de eenige winkelier.
Dan er naar toe en. zeggen«Staat geef
mij eens voor 10 cent sigaren. Neen, dat
niet. Geld is er ook niet meer. Er wor
den in dien socialistischen staat bonnetjes
uitgegeven goed voor zooveel uren arbeids
tijd. De waren worden gekocht voor zooveel
bons arbeidsuren, als er tijd voor noodig is
om 't te maken. B. v. schoenen 1 unr,
brood V* uur Dus dan ga je daar naar
den Staatswinkel, e. v. p. voor 10 minuten
worst en een kwartier kadetjes.
Wat volgt hieruit F
Arbeidsdwang, want werk je niet dan geen
bons en je moet honger lijden. Voor man-
uen zoowel als voor vrouwen. Wie niet
werkt niet eten. Nu dat is zoo erg niet,
want werken is zalig, maar ik zal U aan-
toonen, dat 't erger gevolgen heeft.
In den socialistischen staat werken allen
evenlang en evenveel, dus krijgt men ook
evenveel bons want er moet gelijkheid
zijn, een hunner hoofdpuuten.
Zal nu iemand mogen uitkiezen, welk
baantje hij wil. De socialisten beloven het,
maar dat kan niet. Als ieder evenveel ont
vangt, zouden er voor de gemakkelijke baan
tjes veel, voor de andere slechts weinig
liefhebbers komen.
Bebel zegt daaroverieder kiest, maar is
er ergens overvloed, ergens anders tekort,
dan treft het Bestuur de regeling.
Als er ergens te weinig zijn, dat moet
dat dus aangevuld worden met dwang, dat
wordt dan als je dat niet doet, dan geen
werk, geen bons, geen waren, dus honger
lijden.
Ik hoop dat hij er nooit komt, anders
zullen ze mij ook wel met zoo'n ander
baantje bedenken.
Zonder dwang kan dus de socialistische
staat niet bestaan.
Kan men wonen waar men wil
Neen waar ze het u zeggen, want in den
soc. staat zijn geeu andere betrekkingen dan
staatsbaautjes. In de tegenwoordige Maat
schappij kan ieder wonen waar hij wil, zelts
een ambtenaar kan, als hij wil, om op een
andere plaats te kunneu gaan wonen, dit
ambt vaarwel zeggen en op die plaats eene
betrekking zoeken daar natuurlijk niet, men
kan daar niet voor een baantje bedanken,
want dan krijgt men nergens werk, de staat
is eenige werkgever en als ge niet wilt
werken, ge weet het, geeu bons, geen eten,
hongerlijden. Vrijheid van wonen is er dus
heelemaal niet. Wonen waar de soc. staat
het wil of hongerlijden of in ballingschap
uw land verlaten.
En dat durven ze dan betitelen met:
«Vrijmaking van 't proletariaat*, ik xou
denken dat 't werd «opzending van de
geheele maatschappij naar de Ned. werk
inrichting, meer bekend ouder den naam
van schans.'
ik neem er niets van aan.
Wat beweegt thans den mensch te zwoe
gen, te arbeiden Om vooruit te komen
en eer te behalen.
Hoe is dat in den socialistischen staat
De een meer verdienen, meer eer dan een
ander, dat kan niet, allen moeten gelijk
zijn. Waarin moet die eer dan bestaan
Zij moeien allen gelijk zijn.
Iemand die b. v. een groote uitvinding
heeft gedaan, mag toch wel een extratje
hebbenmaar waarin moet dat bestaan
Luistertin een socialistisch blad werd
dc vraag gesteld Zal er in den socialisti
schen staat champagne zijn F Zoo ja, wie
zal die opdrinken F
Het antwoord dat gegeven werd, was
«Zieken en die zich verdienstelijk maken.
Dus wie in den socialistischen staat een
uitvinding doet, krijgt een fleschje cham
pagne als belooning. Als hij dan maar geen
geheel-onthouder is, anders hoeft hij er nog
niets aan.
In den soc. staat is geen vooruitgang
mogelijk, allen gelijk, dus de lust, ambitie
voor werken zal niet groot worden, ze
werken alléén om niet van honger om te
komen.
Al doet men nog zoo zijn best, men
schiet er niets mee op. Tyrannie moet er
heerschen en nog zullen er daar in dien
staat veel vraagstukken zonder oplossing
blijven.
Ik kon li hierover nog veel meer spreken,
maar 't dunkt mij u genoeg gezegd te hebben
om de vraag te kunnen stellen, wat dunkt U
van den socialistischen staat F
Dan toch beter te leven in de tegen
woordige Maatschappij, al is er ook eens
iets dat ge liever anders zaagt, al hebt ge
al eens redenen tot ontevredenheid.
Werklieden Wilt ge liever naar den
socialistischen staat waar gij nooit vooruit
kunt komen, maar waar gij van honger om
komt als gij niet daar en daar verkiest te
werken en te doen wat de staat zegt.
Thans kunt gij gaan waar gij wilt. Maar
daar een werkgever dien gij nooit zult kun
nen ontloopeu, een tyran tot werkgever.
Neen gij wilt hem niet, gij hebt uwe vrij
heid nog te lief.
Na de pauze zal ik U aantoonen, dat het
socialisme U niet alleen de vrijheid van
doen en gaan ontneemt, maar ook vrouw,
kind, godsdienst en eeuwig geluk, waarvoor
ook gij zijt geschapen. {Luid applaus).
Pauze.
Het werken zal zoo gemakkelijk mogelijk
gemaakt worden, beloven ze, slechts een
paar uren per dag, alles even gezond. Bebel
zegt 't zelf, de uitvindingen brengen 't zoo
ver dat geen ongezonde rook meer zal zijn
in de fabrieken, geen benauwde lucht in de
mijnen enz. enz. in een woord de werk
plaatsen van die toekomst zullen van die van
thans verschillen als dag en nacht. Gij noemt
mij misschien een ongeloovige Thomas, maar
De directeur, de eerw. heer Suijs deelt
mede, dat na afloop gelegenheid zou ziju
tot debat, waarna de spreker zijne lezing
vervolgt.
Mijr.e Heeren
In t tweede gedeelte zou ik u aantoonen,
dat 't socialisme u niet alleen de vrijheid
ontneemt, maar ook vrouw, kind, godsdienst
en eeuwig geluk.
Ik zal u aantoonen, dat het u de gods
dienst ontneemt, het huwelijk en daardoor
vanzelf vrouw en kind.
Bebel zeido zelf in den Duitscheu Rijks
dag Ons doel is politiek gebied, dc re
publiek op oeconomisch gebied, het socialis
me op godsdienstig gebied het atheïsme.
Op politiek gebied dus de republiek. De
troon onzer dierbare vorstin moet worden
omvergeworpen; kan en wil iemand daaraan
meewerken F Immers nooit.
In het Katholieke" Noordbrabant zal nie
mand willen meehelpen tot bereiking van dat
doel, den troon van onze Koningin en den
Hertog omver te werpen (Applaus.)
Op godsdienstig gebied het atheïsme.
Het socialisme wil en moet goddeloos
ziju; dat moet het zijn, volgens het mate
rialisme. Het. socialisme heeft openlijk den
oorlog verklaard aan den godsdienst.
Een Belgisch socialist zegt«wij willen
vernietiging van godsdienst en Kerk, maar
meer in het bijzonder 't katholicisme. Het
papisme verstikt in 't slijk, den oorlog aan
God en 't socialisme is daar
Het socialisme viudt dan ook geen ingang
in de harten waar God nog woont.
De Vorwiirts, Duitsch socialistisch blad
schreef dan ook «opdat het socialisme bloeie,
is het noodig eerst de menschen het bijgeloof
van mytthen en dogma's van den godsdienst
uit het hoofd te preken.
Met den godsdienst kan er den socialis
tischen staat niet komen, maar is dia ge
heel weg, dan zou de socialen staat wat
God verhoede er kunnen komen.
Ja mijne heeren, als de socialistischen
staat er is, dan zal men inet den gods
dienst afrekenen. Dan zullen er geen kerken
of priesters meer zijn.
De staat als beiitter van alle arbeids
middelen, zal geen steenen geven om kerken
te bouwen en die mag dat dan ook niet
doen.
Ook geen seminaries, geen priesters
want de «taat die zooals we straks zullen
zien, alle kinderen opvoeden en onderwijst,
zal ze niet voor priester opleiden.
Als de socialisten voor een vergadering ko
men spreken, zeggen zij aan den godsdienst
tomen wij niet aan, maar als ge dat soms eens
hoort kunt ge met 't volste recht zeggen
ge zijt een leugenaar.
Wat moet er worden van de bevordering
van 't geluk zonder godsdienst. Wat is
een volk zonder godsdienst. Hoe zal het er
gesteld zijn met de zedelijkheid F
Zal de socialistische staat niet gaan ge
lijken op een georganiseerde» dierentuin F
Zeer zeker daar leven niets meer dan ont
wikkelde dieren. De socialisten zeggen dit
zelf.
In den soc. staat kent men geen huwe
lijk. De vrije, bandelooze liefde zal deu
omgang van mannen en vrouwen beheer-
schen.
Ik behoef niet te zeggen wat voor een
beestenboel dat zal worden. Wat moet er
verder komen van 't huiselijk leven als man
en vrouw ieder oogenblik kunnen scheiden F
Huiselijk leven behoeft er niet te zijn, maar
die goede soc. staat zal ook hier weer zor
gen. Er worden groote publieke vermake
lijkheden, speel- en rookzalen enz. enz. op
gericht.
Het voeren van 't huishouden door de
vrouw behoeft dus ook niet meer te zijn.
Geen huwelijk dus en geen huiselijk lever.,
wat moet er dan van de kinderen terecht
komen F
De ouders behoeven daarvoor niet te
zorgen kunnen de kinderen van moeder,
dan eischt de staat die op en zorgt voor de
opvoeding.
Bebel zegtIeder kind, dat geboren
wordt is eene aanwinst en beseft terstond
waarvoor het geschapen is.
De opvoeding is geheel kosteloos, maar
allemaal dezelfde opvoeding voor beide ge
slachten.
Al die kleine socialistische dierraensch-
jes worden dan in een kooi gedresseerd.
lloe zal het gaan met de verhouding en
verplichtingen tusschen ouders en kinderen
en omgekeerd F
De meeste kinderen kennen hun ouders
niet en al kennen ze hen, wat zet beu aan
tot eerbied en gehoorzaamheid.
De wil van God kennen ze niét en lee
ren ze niet en de socialistische staat wil
die ook niet.
De macht des vaders zal vernietigd wor
den, anders zijn niet allen gelijk, de kinde
ren zijn net zoo goed als de ouders. Het
socialisme ontneemt dus vrijheid, vrouw,
kind, godsdienst en eeuwig geluk.
Ik behoef u dus niet te vragen of
het een deugdelijk geneesmiddel voor
de Maatschappij is of een kwakzalvermid
del. Gij weet genoeg. Welk een droevig
beeld. De soc. staat moet de menschen
gelukkig maken en stelt tegenover vrijheid,
tyrannie; huwelijk, vrije liefde; kinder- en
ouderliefde bestaat niet meer, God wordt
verwenscht. Als ik mij dien toekomststaat
der socialisten voorstel, dan koint voor mijn
geest de verschrikkelijk schildering van de
hel door Dan te.
Boven de deur die tot den soc. staat
leidt staat als boven die hel«Laat alle
hoop gij die mij intreedt, varen. Vraagt
gij u niet af, hoe kan nog iemand binnen
treden. Eu helaas! Zij die hun blik niet
ten hemel richten, zij nog velen Zijn denken
volheid van geluk te vinden en werkelijk is
het bittere teleurstelling. Laat ons de
wacht betrekkeu aan die vreeselijke poort.
i
1
V.
:V
V
II ui
m
W
ie
i H
it,
k
1-
J»;
w
at
in
•Let
'/as
lj
en
Courant,
De Burgemeester der gemeente Waalwijk maakt
bekend, dat van at Vrijdag den 2G October aan
staande het kantoor vau den Ontvanger der
directe belastingen en accijnzen alhier zal zijn
gevestigd ten huize van A. F. Verhoeven Pulles,
Siationsstruat (3 264 te Waalwijk.
Waalwijk, 22 October 1900.
Do Burgemeester
K. DE VAN OER SCHUEREN.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
maken bekend, dat de begrooiing van inkomsten
en uitgaven voor het dienstjaar 1901, den ge
meenteraad is aungeboden en gedurende 14dagen
voor een ieder ter Secretarie ter lezing is neder-
gelegd.
Zij is tegen betaling der kosten in afschrift
verkrijgbaar.
Waalwijk, den 20 October 1900.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
K. DE VAN DER SCHUEREN'.
De Secretaris,
F. W. VAN LIEMPT.
uit
■i,
i
i
I
t
i'
'i
i
ii i
11
it
t t$'
vïf
j
BD
ii!R-
jijd
I at
var
•ai
1 i
ai