jSummer 36.
Zondag 4 Mei 1902.
25e Jaargang
Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
R.K.Vefeenigingv.Nenngdoenden
ONTWAAKT
HTOON TIELEI,
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
„De Hanze."
Hit] LLBTOiï.
Hugh Conway.
UiïGEVEK
Echo van het Zuiden,
Wnahvpscbe en Uiïxlrutxrlf Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
A b o n n e m e n t s p r ij s per 3 maanden f 0.~5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan
Uitgever.
Lj^BBaefflffiBBBHfflSfflBSHianHSaSSSlSSHHHHS:
WAALWIJK.
Advkrtentiën 1—7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groot*
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels «n
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
t.-».-.- .TTunjerran Kumn rx .-«jwraamBW
OVERAL V E R K R IJ 0 B A A R
Dezer dagen waren in de groote zaal van
de Katholieke Kring" te 'a-Hertogenbosch
zeer vele neringdoenden, zoo uit die stad
als van elders tegenwoordig om over te
gaan tot de definitieve oprichting eener
Vereeniging die hun stand moet opheffen
uit zijn verval, waarin deze op 't oogenblik
yerkeert,
Onder de verschillende eerw. heeren
geestelijken, niet alleen uit die stad, maar
ook van andere plaatsen uit ons Bisdom,
merkten wij op pastoor C. Prinsen, voor
zitter van den Raad van Toezicht van den
R. K. Werkliedenbond te 's Bosch, pastoor
Dr. G. v. Zinnicq Bcrgmann van Tilburg,
pater G. v. d. Eisen, adviseur van den N.
C. Boerenbond, rector A. F. Diepen, advi
seur van den R. K. Onderwijzersbond enz.
Circa 3 uur opende de heer F. W. M.
Manders, voorzitter van het voorloopig
comité de vergadering met een woord van
welkom. Spr. zeide dat het voor de com
missie een ware voldoening was te zien,
dat zoovele» waren opgekomen omj belang
stelling te tooneu, <>iu een krachtige» steun
te geven aan den schakel, die hier gaat
gelegd worden voor de Katholieke sociale
actie.
Uwe flinke opkomst getuigt genoeg, dat
ge overtuigd zijt van de noodzakelijkheid
van aaneensluiting. Den 7en Februari is
de eerste vergadering gehouden en werd
onze Vereeniging geconstitueerd en een
commissie werd samengesleld tot het ont
werpen van statuten en huishoudelijk regle
ment. Thans heeft die commissie u opge
roepen om verslag te doen barer verrichtingen
ou statuten en reglement aan uwe goed
keuringen te onderwerpen.
Alvorens met de werkzaamheden te be
ginnen rust op spr. een aangename taak,
waarvan hij zich gaarne gaat kwijten. Spr.
brengt allereerst hulde aan Mgr. v. d. Ven
voor den verleenden steun. Veel is door
Mgr. gedaan in het belang der Katholieke
sociale actie en de oprichting van deze
Vereeniging bewijst, hoezeer hem de belangen
zijner dioci'sanen tor harte gaan. Vervolgens
brengt ZEd. dank aan dr. Nouwens, geestelijk
adviseur, voor zijne toewijding, de hoop
uitsprekend, dat ZEerw. nog vele jaren de
Vereeniging mag ter zijde staan, vervolgens
aan den secretaris, voor de veelomvattcnden
arbeid, dien hij heeft willen verrichten en
ten slotte aan de heeren der commissie
voor hun krachtigen steun. Vervolgens
opende de voorzitter de vergadering.
Allereerst deed de secretaris, de heer
Nieuwenhuijzen, voorlezing van vele bewijzen
van adhaesie, die waren ingekomen om
daarna het verslag uit te brengen der com
missie, belast met het samenstellen dei-
statuten en het algemeen huishoudelijk
reglement.
Allereerst wordt in herinnering gebracht
de vergadering van 7 Februari, welke was
bijeengeroepen door Dr. Nouwens en den
heer F. W. M. Manders naar aanleiding
eener serie artikelen van eerstgenoemde in
den Noordbrabanter over den toestand der
neringdoende middelklasse. Eeu commissie
iuet beide heeren werd toen benoemd om
over te gaan tot het ontwerpen der statuten.
Genomen werd het avant-project van derge
lijke statuten, opgemaakt door Dr. Nouwens
terwijl men in aanmerking zou nemen de
opmerkingen, gemaakt door enkele belang
stellenden. Tot leden der commissie werden
genoemd J. Boex te Eindhoven, M. van
Hout te Helmond, A. Jansen te Tilburg,
J. C. de Kleiju te Raamsdonkveer, F.
Manders te Veghel, Jas. Meijring te 's-Bosch,
eu W. Nieuwenhuijzen te Mijmegen. De
zes eersten namen de benoemingen aan, ter
wijl de laatste, die niet aanwezig was, van
zijne benoeming zou worden kennis gegeven.
Z. D. H. Mgr. W. van de Ven, wien
het plan tot oprichting door Dr. Nouwens
was voorgelegd, betuigde daarmede zijne
hooge ingenomenheid en benoemde Dr.
Nouwens lot voorloopig adviseur.
Ten einde den benoemde in de gelegenheid
te stellen de zaak grondig te best.udeeren,
werd de volgende vergadering eerst belegd
op den 27en Februari. Alstoen waren allen
aanwezig, uitgenomeu den heer van Hout.
De commissie begon hare werkzaamheden
en koos tot voorzitter en secretaris de heeren
F. Manders en W. Nieuwenhuijzen. Inge
komen waren toen verschillende betuigingen
van sympathie en opmerkingen en bezwaren
van belanghebbenden. Bij de behandeling
der ontwerp-itatuten werden deze ernstig
besproken.
liet keurig verslag behandelt verder uit
voerig de verschillende punten der statuten,
die behandeld worden.
Wij willen slechts een greep doen.
Zoo werd o. ui. ua ampele besprekingen
de wenschelijkheid aangenomen van de op
richting van plaatselijke eu diocesanen gilden.
Ook werd de wenschelijkheid betoogd de
richting minder scherp omiijnd in de statuten
te omschrijven, daar men het minder noodig
achtte de geestelijke dan wel de stoffelijke
belangen te behartigen.
Besloten werd echter, zooals het verslag
meldt, met handhaving der katholieke be
ginselen, zoowel in het bijzonder als in het
openbaar leven, te behartigen de maatschap
pelijke en economische belangen en ten
einde halfslachtigheid te vermijden werd nog
opgenomen de uitdrukking: jrVan neutra
liteit zoover mogelijk.
lu de volgeude vergadering, die van 14
Maart, werd behandeld het huishoudelijk
reglement. Uitvoering wordt dit in het ver
slag beschreven, waarover wij echter, als
zijude vau rrinder belang, niet verder over
zullen uitweiden. Tenslotte wordt het ver
slag de wenschelijkheid uitgesproken vau
aaneensluiting met andere vereenigiugen
ook met die op niet-katholieken grondslag.
Opgewekt wordt tot deelnamen aan het
internationaal congres van den middenstand
dat dit jaar wordt gehouden in ons land.
Gememoreerd wordt nog dat Dr. Nouwens
uit het Engelsch
door
28)
Pauline was niet ver of en geen hunner wenschte
haar door hooge woorden ie verontrusten, maar
Macari hoorde de opmerking en zag het gebaar.
Ziiue oogen schoten vlammen en hij staarde in
voorovergebogen houding naar den jongen March.
,llet zon wel kunnen gebeuren/ zeide hij, «dat
gij mij binnen eenige dagen gaarne vrijwillig zult
geven wal gij mij voor eenigen tijd geweigerd
'^Ceneri morkte op dat de rechterhand van den
spreker in zijn borstzak stak, doch daar dit
zijne gewone houding was, koesterde hij geen
Anthony verwaardigde zich niet om te ant
woorden. Hij wendde zich van den man af met
eeu blik van de diepste verachting, waardoor
Macari woedend werd
Al vorens wij over iets onderhandelen, zei do
jongeling tot zijn oom: .dring ik er op aan, dat
Pauline van nu af aan onder mijn toezicht worde
geplaatst. Noch zij, uoch hare fortuin zullen de
prooi worden vau zulk een armzaligen Italiaan-
scben avonturier, als uw vriend is.-
Uit waren zijne laatste woorden. Macari deed
een stap nader, cn zonder een of ander waar
schuwend geluid te geven, greep hij het lang,
schitterend staal ui zijn schuilplaats, en toe..
Anthony March opkeek, eu zich in zijn stoel
achterover wierp om hem te ontwijken, weid de
nederwaartsche stoot met al de kracht van dien
sterken arm toegebracht, cn doorboorde de dolk
het hart van Anthony March 1
Juist toen hij ter aarde stortte, zweeg plotse
ling Pauliue's gezang en klonk haar angstkreet
door het vertrek. Zij kon van hare plaats aan
de piano zien wat er gebeurd was. Is het wel
te verwonderen dat het gezicht er van haar van
hare zinnen beroofde
Macari stond over zijn slachtoffer gebogen.
Ceneri was geheel verbijsterd door de misdaad,
die op éénmaal al zijn plannen onnoodig maakte.
Ue eenige die zijn tegenwoordigheid van geest
scheen te behouden was Petrofï. Het was hoogst
noodzakelijk dat Pauline tot zwijgen werd ge
bracht. Hare kreten zouden de omwoners wek
ken. Hij snelde dus tot haar, terwijl nij een
groot wollen sola-kussen over haar hoofd wierp,
en hield haar met geweld op de sopha neer
gedrukt.
üp dit oogenblik deed ik mijn dolzinnige in
trede iu de kamer, blind en hulpeloos, maar
voor zoo ver zij begrepen... de wreker.
Zelfs Macari deinsde bij mijn verschijning
achteruit. Ceneri legde uit zelfverdediging een
pistool op mij aan. Uoch hij begreep het eerst
mijn smeeken, om genade en redde, zooals hij
mij verder verhaalde, miju leven.
Zoodra Macari van zijn verbazing bekomen
was, drong hij er op aan dat ik het lot van
Anthony March zou aeelen. Hij hief voor de
tweede maal zijn dolk op om ook wij te door
steken, terwijl Petrofï die door den nieuwen
loop, dien de zaak gekregen had, zich genood
zaakt zag om Pauline aan haar lot over ie laten,
mij neergedrukt hield waar ik gevallen was.
Ceneri sloeg het staal terzijde en redde mij.
Hij onderzocht mijne oogen en bezwoer de waar
heid mijner bewering, en tevens dat er geen
tweede moord zou worden gepleegd.
Petrofï ondersteunde dezen wensch cn ten
laatste gaf Macari toe, dat ik op de wijze die
den Lezer reeds bekend is, zou worden onscha
delijk gemaakt.
De oude dienstbodo die nog mets van het
treurspel afwist, werd gewekt en uitgezonden
om don noodlotligen drank te halen.
Nu werd ook Teresa in het complot opgeno
men. Hare toewijding voor Ceneri, zou haar, als
haar meester het gebood, aan twaalf moorden
hebben doen deelnemen. Het allereerst moesten
zij mij uit den weg mimen. Petrofï, want
Ceneri wilde mij niet aan Macari toevertrouwen,
ging heen en vond een laat naar stal terugkeeroiid
huurrijtuig. Voor een zeer ruime belooniug
opgenomen is in liet Bestuur van het in
ternatiouaal congres. Eindelijk word nog ge
wezen op liet nut der katholieke Pers, die
zooveel kan doen voor den middenstand
terwijl het verslag slu't met de tnededeeling
dat enkele directeuren van katholieken
bladen reeds hebben te kennen gegeven,
zij bij genoegzame verspreiding aan de leden
der Hanze willen toestaan een reductie op
den abonnementsprijs en op den prijs van
handelsadvertentiën.
Nu bracht Dr. Nouwens al eerst een
woord van dank aan de heeren van het
voorloopig bestuur voor hun krachtigen
steuu en wees er op, dat het aan jongeren
zooals hij, slecht voegt, hier op te treden,
waar zoovele veteranen in de sociale ka
tholieke actie vergaderd zijn. Toch wil spr.
eene poging wagen tot vereeniging van den
stand, welks innerlijke kern nog gezond is.
Spr. wilde zoowel de noodzakelijkheid als
de mogelijkheid eener dergelijke vereeniging
bewijzen.
Van de nu volgende schitterende en
meermalen door applaus onderbroken rede
van Dr. N. zijn aan 't bureau van dit blad
exemplaren a. 10 cent verkrijgbaar.
Toen de Eerw. spr. zijn gloedvol l otoog
onder daverend applaus had geëindigd, dankte
de Voorzitter met een eukel woord, Dr.
Nouwens voo? zijne schoone rede. Hierna
werden de aanwezigen in de gelegenheid ge
steld als lid toe te tredeu, waaraan door
zeer velen onmiddelijk werd gevolg gegeven,
zoodat aan de nieuwe vereeniguig direct
eeu flinke groudslag werd gegeven.
Na de pauze nam de geestelijke adviseur
het woord om mede te deelen dat »de
Hanze" gevestigd is en volgens spr. is haar
bloei verzekerd. Thans zegt spr., moeten wij
gaan vaststellen onze statuten en huish. re
glement, hierin zijn reeds vele wijzigingen
aangebracht. Mochten er iutussehen nog
leden zijn, die tegen een of ander art. ge
wichtig bezwaar hebben, dat zij vrijmoedig
hunne meeuing zeggen. Er bestaat gelegen-
om nu mondeling eenige verandering voor
te stellen of wel deze schriftelijk binnen 14
dagen in te dienen bij het straks te kiezen
bestuur.
De heer De Louw uit Helmond ziet in
de rede eene passage, waarin wordt ge
schetst, welk een machtigen bond „de
Hanze" vormde in de middeleeuwen, toen
de handel in Germanje bloeide trots
Builenlandsche concurentie, enz.
Spr. noemt het een verblijdend teeken,
dat deze eerste vergadering der Nieuwe
stemde de koeUier er in toe hem dit voor ander
half uur af te staan. Het was nog nacht, du»
leverde het geer. moeilijkheid op, om mij er,
bewusteloos als ik wa9. in te leggen.
Petrol! reed heen en na mij in een ver af ge
legen steeg te hebben neergelegd, bracht hij het
rijtuig aan den koetsier terug en voegde zich
weder bij zijne gezellen.
En nu wat Pauline betrof. Haar gekerm was
langzamerhand weggestorven, en zij lag stil in
een op den dood gelijkende verstijving, lot zij
weder tot zich zelve zou komen, kon meu niets
unders doen dan haar naar hare kamer te bren
gen en aan Teresa's zorg toe te vertrouwen.
Maar het dringendst was op welke wijze zij
zich van het lichaam van den vermoorde zouden
ontdoen. Allerlei plannen werdeu besproken tot
dat er ten laatste één werd aangenomen, welks
stoutmoedigheid het noodzakelijk moest doen
gelukken.
Vroeg in den morgen werd een brief verzon
den naar Anthony's woning, die berichtte dut
Mr. March den vorigen avond ernstig ziek was
geworden en zich bij ziju Oom bevond. Deze
maatregel dier.de om elke uavraag van deze zijde
le voorkomen. Terzelfder tijd was het lichaam
van den armen jougeiing op een bed uitgestrekt
eu alles aangewend wat een natuurlijken dood
kon doen veronderstellen. Ceneri zei mij wel
niet op welke wijze hij het verkregen had, doch
hij kwam in het bezit van een visum repertum'
omtrent den dood. Daarop werd aan eeu onder
nemer van begrafenissen opgedragen een doodkist
le zenden, en den volgendeu avond een lijk ie
komen kisten. Het lichaam werd in tegenwoor
digheid van Ceneri in de kist gelegd, en hel
gemis aan plichtplegingen verontschuldigd door
de omstandigheid, dat het naar hel buitenland
vervoerd moest worden, om daar te worden be
graven. Ue lijkbezorger was wel eenigszins
verwonderd, maar, daar hij rijkelijk beloond
werd, zweeg hij. Na verloop vun twee Uagen
was door middel der valsche verklaring aan alle
formaliteiten voldaan, en bevonden de drie man
nen zich in rouwgewaad met het lijk van hun
slachtoffer op reis naar Italië. Er rees niet de
minste verdenking tegen heu, en zij brachten de
kist naai de stad waar Anthony's moeder over
leden was, eu begroeven den zoon aan de zijde
der moeder, met zijn naam en deu datum van
Hanze gehouden wordt in deze veste, waar
gevonden wordt dat heerlijk monument, dat
in Nederland's gouwen zijne weerga niet
vindt, dat monument van Nederlandsch?
kunst uit" de middeleeuwen, spr. bedoelt
de St. Janskerk. In verband hiermede komt
spr. even terug op art. 3 1° b, waar ge
sproken wordt van bestrijding van slechte
lectuur euz. Ook thans bestaat in ons land
nog ware christelijke kunst, maar zeker wol
het minst en de wijze, waarop de handel
reclame maakt voor zijne waren. Ook hior
ter stede sprongen sp. de vela reclame-platen
in het oog, die verre beneden alle moraliteit
staan, zulks moet bestreden worden, want
ook de handel, moet, evenals zulks eertijds
het geval was, dienen tot verheerlijking van
God en Kerk. Daarom wenschte spr. in dit
artikel te voegen «het bestrijden van im-
moreele reclamen."
Dr. Nouwens meent, dat het niet nood
zakelijk is dit specifiek uit te drukken in
de statuten, maar dit het beter is een.der
gelijke bepaling op te nemen in het plaat
selijk reglement, waar zulks noodig mocht
blijken.
De heer De Louw wil dit graag aan het
bestuur overlaten, maar wijst met een voor
beeld tr op, dat men alleenstaande in deze
niets kan uitrichten, maar wel in vereeniging.
De heer B. v. Fujt ('s-Bosch) wijst op
art. 16. waar zijn9 inziens den adviseur een
te groote macht wordt toegekend, waar zij
het recht hebben te eischen schorsing der
uit te voereu besluiteu. De adviseurs zijn,
meent spr., toch geen vaklieden, en aldus
zouden zij wel eens een besluit kunnen
tegenwerken, dat in het belang van den
handel genomen werd.
Dr. Nouwens geeft te kennen, dat eeu
adviseur zich niet moet bemoeien met han
delsbelangen behalve wanneer dezen zouden
indruischen tegen de Christelijko beginselen
b. v. tegen de Christelijke naastenliefde en
in dien geest alleen mag de adviseur zich
mengen in geestelijke of tijdelijke handels
belangen*
De heer Cattie ('s-Bosch) wijst op art. 4,
waar gezegd wordt, dat leden kuunen ziju
personen, die op eenige wijze deelgenoot zijn
in eene zaak. Wanneer 6 of 7 personen
deelgenoot in eene zaak zijn, zouden dezen
op die wijze pressie op besluit der vereeni
ging kunnen uitoefenen. Daarom wenschte
spr. aan een dergelijke zaak een stein te
geven b. v. aan den oudsten deelgenoot.
De heer Nieuwenhuizen (Nijmegen zegt,
dat hij zulks niet wenschelijk acht, daar zich
m -
zijn overlijden op zijn grafsteen. 1 oen achtten
zi' zich veilig voor elkeen, behalve voor 1 auliue.
"Doch ook voor haar behoefden zij niet te
vreezen. Toea zij ten laatste uit hare bezwijming
ontwaakte, kon zelfs Teresa zien dat er iels
verschrikkelijks met haar gebeurd was. Zij sprak
geen woord over het tooneel waarvan zij getuige
wat geweest en opperde geen enkele vraag. Het
verleden was voor haar verdwenen. Volgens
hare ontvangen iustruciies bracht leresa haar
zoo spoedig mogelijk naar Ceteri, en toen zij in
Italië aankwam, zag hij dat Macari s misdaad
den broeder van het leven, de zuster vau het
verstand beroofd had.
Er werd geen enkele navraag naar Anthony
March gedaan. Ceneri gelastte een geheim ageut
om zich in het bezit te stellen van zijn weinige
persoonlijke bezittingen in zijn woning, en den
eigenaar te berichten dat hij gestorven, en naar
Italië vervoerd wa9, om naa9t zijn moeder be
graven te worden.
Eenige vrienden betreurden een poos den vroo-
lijken kameraad, en daarmede nam de zaak een
einde. Ue blinde man, van wien Diets meer
vernomen was geworden, zou wel zoo verstandig
zijn om te zwijgen. Gedurende vele maanden
bleef Pauline in derizelfdeu toestand, leresa
verpleegde haar eu leefde met haar te
tot op den tijd, dat ik hen voor het eerst bij de
San Giovanni zag. Ceneri, die geen vaste woon
plaats had, zag het meisje slechts zelden. Zijn
tegenwoordigheid wekte wel niet de minste her
innering in haren geest op, doch hij kon den
aanblik van haur ongeluk niet verdragen. Zij
herinnerde hem te zeer aan dat, wat hij zoo
gaarne wenschte te vergeten. Zij scheen zich
nimmer gelukkig te gevoelen in Itulie; op kin
derlijke wijze verlungde huar hart naar Enge
land terug. Eindelijk had hij er in toegestemd
dat Teresa met hnar naar Londen zou vertrekken,
en was op dien bewusten dag juitt naar Turijn
gekomeu om alles daaromtrent met leresa te
regelen. Macari. die zelfs met haar s broeders
bloed bezoedeld, haar eenigszins als zijn ei en-
dom bleef beschouwen, vergezelde. Hij had
er onophoudelijk bij Ceneri op aangedrongen
hem toe te staan haar te Iiuwcd, zelts in den
toestand waarin zij zich bevond hij had zells
gedreigd haar met geweld te ontvoeren, en ge
zworen dat zij de zijue zoude worden, lioe
slecht Ceneri ook was, was hij voor zulk een
schanddaad teruggedeinsd dëarom zond hij haar
naar Engeland, waar zij voor Macari beveiligd
was. Daarop volgde mijn aanzoek, welks in
williging haar voor goed, hoewel te mijoen
koste, aan de moordenaars-handen van Macari
zoude ontrukken.
Vaudaar de overhaaste voltrekking van ons
huwelijk, welke verbintenis hij zelfs thans nog
rechtvaardigde door te beweren, dat, indien het
meisje aan iemand gehecht zoude worden, en er
genegenheid bij haar kon worden opgewekt, ook
haar ingesluimerden geest weder langzaam zoude
ontwaken.
Uit was, zij het ook niet in zijne eigen woor
den, Ceneri's verhaal. Thans wist ik alles wat
ik 'wenschte te weten. Wellicht had hij zich in
betere kleuren afgeschilderd dan hij werkelijk
was; maar hij had mij de volledige, duistere
geschiedenis uit vrije beweging en zonder terug
houdendheid medegedeeld, en niettegenstaande
de afschuw waarmede hij mij lliaus voor zijn
persoon vervulde, gevoelde ik dal hij de wuarheid
had gesprokeu.
HOOFDSTUK XV.
Ilerinncrt z ij zich?
Het werd lijd om een einde aan ons onderhoud
te maken. Het had reed» zóó lang geduurd dat
de welwillende Kapitein meer dan eens de deur
op een kier geopend had, en met eeu veelbetee-
kenenden blik naar binnen bad gekeken, als
wilde hij zeggen': dat er zelfs voor eene volmacht
als de mijne een grenz bestond. Ik was er niet
verlangend naar om het gesprek met den balling
te rekkeD. Het dool mijner lange reis was ba-
reikt. Ik kende Pauline's geschiedenis.
(Wordt vervolgd.)