Numuiei 42.
Zondag 25 Mei 1902.
25e Jaargang.
Tweede Blad.
De Zoid-Afrikaansche Oorlog
DE
OP
Bri3?sa uit hst Hcordsiv
BUITENLAND.
Frankrijk.
BINNENLAND.
Rusland.
I CSS Aï-ttt-SiSfiS: dES^ttBSEaEKSSS
VIII.
De tijd is weer daar, dat in steden en
dorpen (Amsterdam uitgezonderd), enkele
dagen van 't stads- of dorpsleven staan in 't
teeken der kermis. Kermis Zouden er in onze
toch zoo rijke taal wel veel woorden gevon
den worden zoo klei i van vorm, doch zoo
groot van inhoud als deze aan jong en oud
zoo welbekende naam van een volksvermaak,
dat, goed opgevat, een volksvermaak bij
uitnemendheid kan zijn En zou er, behal
ve de vele en velerlei uitdrukkingen, waarin
het historische levenswater, alias jenever,
den hoofdrol spreekt, wel een woord te
vinden zijn door de teekenachtige volkstaal
meer in zegswijzen gebruikt dan het een
ganscli dorp of stad in vroolijke beweging
brengende kermis Immers Men luidt de
kermis vroolijk in om ze in hare laatste
stonde weer droevig uit te luiden men
doopt ze onder 't matig genot van jenever,
bier en wijn en begraaft ze heel plechtstatig
en treurig als gold het eene geliefdo doode.
*Dat is mijne kermis// zegt iemand, die een
geschenk ontvangt.
Als het regent en de zon schijnt, dan gunt
men den ongelukkige in de hel toch ook
nog kermis. Verder spreekt men van een
kermisaap, die bedelt om eene kermisfooi
van een kermisgast, die op een kermisbed
slaapt. Op kermisdril (laatste dag van de
kermis) koopt de kermisvrijer zijne kermis-
vrijster een kermiskoek eene kermispop is
niet te pretereeren als kermismeid en alle
vroolijke kermisgangers drinken kermisbier
en kermiswijn, in een woord kermisdrank,
dansen een kermisdans, gaan kijken naar een
kermisstuk, doen op den laten avond o zoo
gaarne mee aan kermisgejoel en zingen
daarbij ten hoogste uit den kermisdeun ot
het dan geldende kcrmislied, om ten slotte
in eene zeer vroolijke kermisstemming zacht
en kalm uit te rusten van al dit kennis
werk Is het niet om er kermisachtig van
te worden en wist u wel, waarde lezer, dat
onze taal zoo'n schitterende en uitlokkende
etalage had van kermis woorden Nu genoeg
echter er van; thans weer een stukje ge
schiedenis.
De kermis is van oorsprong een kerke
lijk feest. Het woord was aanvankelijk
kerkmis en beteekcnde de mis, waarmede
jaarlijks de wijding der kerk werd herdacht.
Dan stonden er als nu nog met eenjubilé,
kraampjes en tentjes op het kerkplein met
allerlei voorwerpen te koop, den godsdienst
betredende, als paternosters, kerkboekjes
enz. Dit breidde zich langzamerhand meer
en meer uit, totdat ten laatste de kermis
ontstond, zooals wij die nu nog kennen.
Was het vroeger dus een telken jare terug-
keerend kerkelijk feest, nu is het eeu telken
jare terugkeereud wereldlijk feest. Dit voor
beeld, dat een religieus feest iu den loop
der tijden omgezet werd in eene burgerlijke
festiviteit staat niet alleen. Oorspronkelijk
werd ook het tooneel alleen bespeeld door
kerkelijke dienaren en ademden alle stukken
een godsdienstlgen, ja zelfs leerstelligen geest.
Ook dit is door de eeuwen heen gewijzigd.
Of beide bewuste veranderingen verbeterin
gen zijn, zouden we niet durven beweren
ik meen haast gerust te mogeu uitroepen
waren beide nog maar van den oorspron-
kelijken geest doortrokken, dan zouden
vele kermissen niet zooveel traantjes kosten
en dan zou het tooneel weer door iedere
familie f/en familie* bezocht kunnen worden.
yElk vogeltje zingt, zooals het gebekt
is*, zegt een overbekend spreekwoord. En
met eene kleine variatie er op zou ik kun
nen zeggen ffElk volk, ja elk dorp of elke
stad vermaakt zich, zooals het geaard is.
Nergens komt dit beter uit dan op de ker
missen en ge zult 10 verschillende wijzen
van kermisvieren zien. Hoe ze het in
Waalwijk doen, behoef ik hier ter plaatse
niet neer te schrijven. Doch als de Waal
wij kers gaarne een bescheiden oordeel daar
over van eenen verren en aaudachtigen be
langstellende willen hooren, zoo vernemen
zij, dat de ondergeteekende de „kerrais-
vierderij* van Waalwijk nog zoo kwaad
niet vindt wijl men er telkeujare op toelegt
nieuw kunstgeuot te verschaften en dat is
toch maar het ware. Hier, evenals ook nog
in vele plattelandsgemeenten van Noord-
Brabant en andere provincie's, bestaat liet
kermisvermaak van zeervelen uit niets anders
dan in het verzwelgen van pene massa pot
jes bier of glaasjes brandewiju met suiker.
Overigens dansen de jongelui den geheelen
dag en halven of heelen nacht door, terwijl
de getrouwden 's avonds komen, om den
Boerenschots uit te voeren, den dans waar
over ik u in mijn vorigen brief sprak. Als
men die ouderen bezig ziet, dan staat men
verbaasd over die leenigheid van die anders
zoo stijve menschen. Armen, handen, bec-
nen, hoofd en romp alles is in voortdu
rende vrij heftige beweging, terwijl de
longen geweldig uitgezet worden, om ver
schillende don pluggedans begeleidende
straatliederen uit te galmen Een pret
is het dan Men zou waarlijk mede iu den
kring springen, zoo aant-ekkelijk werkt die
gulle vroolijkheid. En lang behoeft ge ook
niet staan te kijken, want anders wordt ge
er t. ingetrokken.
Iu de landbouwdorpen hier in Noord-
Holland houdt men dan behalve het reeds
genoemde, waarbij jongen en meisje steeds
uit één glaasje drinken (zelfs de rijkste
boerenzoon en -dochter doen dat) ook nog
enkele publieke vermakelijkheden, als no. 1
eene hardraverij, die gewoonlijk zeer geani
meerd is en waarbij aardige prijzen en
menige flesch wijn meegenomen worden. Het
tweede nummer op de lijst is „ringrijden*
en „sleu tel trek ken*. Het eerste is voor de
jongens en het tweede voor de meisjes. Een
paartje zit in een karretje (tilburie)over
den weg is een touw gespannen, waaraan
een stuk hout met los een ring er in ge
stoken. Nu tracht de jonge man door dien
ring een bil'.art-queue te steken, om hem
dan zoo uit het hout te halen, dit moet
geschieden in de eerste rit, hard onder het
touw doorin den terugrit moet het meisje
den sleutel uit een ander stuk hout trek
ken. Wie nu de meeste ringen en de
meeste sleutels heeft, heeft de prijzeu, die
gewoonlijk in geld bestaan. Dit is waarlijk
een niet onaardig kermisvermaak, waarbij
zich vlugheid aan behendigheid moet paren.
Ten slotte noem ik nog het „katknup-
pelen*, dat bestaat in het stuk gooien van
een sterke ton met een kat (een stuk
hout) er in. Wie nu de kat er uit gooit,
heeft het gewonnen. Dit kost heel wat
moeite en tijd en wordt door bepaalde
liefhebbers beoefend.
En nu nog eene enkele bijzonderheid en
dan kennen mijne lezers weder eene Noord-
hollandsehe plattelandskermis.
Eigenaardig is het hier, dat eene ge
meente, die uit twee of drie gehuehten
bestaat, even zoo vele kermissen heeft. En
dan is er voor de tenten en kramen geen
aangewezen terrein. Neen, voor elk cafe
komt een kraam of iets dergelijks te staan,
zoodat zooveel koffiehuizen, zooveel kramen.
De herbergen zijn hier het middelpunt,
waarom de kermis zich concentreert. Aarts
vaderlijk vindt u niet Enfin, al weer maar
>s lauds wijs, 's lands eer en daarom voor
heden wederom basta.
OBSERVATOR.
i '"ini
Eindelijk is eer. telegram ontvangen, dat
althans iets doet vermoeden, aangaande de
samensprekiugen van de Boerenafgevaar—
digden, die sedert Donderdag der vorige
week te Vereeniging bijeen zijn.
Uit Pretoria wordt geseind, dat aldaar
Zondag zijn aangekomen 6 Boerengedeie-
geerden, welke gekozen zijn door de verga
dering te Vereeniging. Onder hen bevinden
zich generaal De la Rey, Cnristiaan de Wet
en leden van de Vrijstaatsche en de Trans—
vaalsche regeering. De gedelegeerden, die
vergezeld zijn van 8 secretarissen, hebben
hun intrek genomen iu dezelfde villa naast
de woning van lord Kitchener, waarin zij
tijdens hun vorig verblijf te Pretoria reeds
hebben gewoond.
Lord Milner is eveneens te Pretoria aan
gekomen, natuurlijk in verband met de komst
der Boerengedelegeerden.
Uit de aanwezigheid der Boerenafgevaar—
digden in de Transvaalsche hoofdstad kan
weliswaar geen besluit getrokken worden
met betrekking tot den uitslag van de
samensprektngen te Vereeniging, doch er valt
uit af te leiden, dat men het aldaar na vrij
korte beraadslagingen eens is geworden over
het antwoord, dat zou gegeven worden op
de Eogelsche vredesvoorwaarden. Dat dit
antwoord niet beslist bevestigend luidt, is
zeer waarschijnlijk. In dat geval toch zouden
de Engelsche autoriteiten zeker niet geaarzeld
hebben, het heuglijk nieuws van den vrede
oomiddelijk naar Londen te seinen en de
Britsche regeeriog zou zeker niet gedraald
hebben, het openbaar te maken. Het
antwoord van de conferentie te Vereenigiug
moet dus afwijzend luideu op de vredes
voorwaarden, of wat het waarschijnlijkst
is de afgevaardigden der commando's
hebben amendementen op de vredesvoor
waarden, natuurlijk in het brlang der
Republieken, voorgesteld en de 6 gedele
geerden, welke thans te Pretoria zijn, zou
den dan de overbrengers zijn van die
amendementen, welke zij aan de goedkeuring
n lord Milner en Kilcheuer zijn gaan
voorleggcu.
De Daily Chronicle verneemt op uitmuntend
gezag, dat de uitslag van de bijeenkomst
tusschen de Boerenvoorraannen en Kitchener
en Milner te Pretoria is, dat de vrede feitelijk
verzekerd is en de vijandelijkheden nagenoeg
onmiddellijk zullen ophouden. Men neemt
aan, dat de Boeren de Engelsche voorwaardeu
hebben aangenomen.
De Daily Mail verneemt, dat de Engelsche
regeering feitelijk een ultimatum heeft
gesteld. Men verwacht, dat de Boeren het
zullen aannemen. De kabinetsraad was
Vrijdag bijeengeroepen wegens gewichtige
telegrammen, van Milner en Kitchener
ontvangen.
Er blijven te Londen geruebtea de ronde
doen over het ophanden zijn van den vrede,
geruchten die gevoed worden door minisleri-
eele uitlatingen en het bijeenkomen van den
ministerraad, gisteren. Daarentegeu blijft de
man van de Times te Pretoria pessimistisch.
Hij seint dat het allesbehalve zeker is dat
de samenspreking te Pretoria de beslissing
zal brengen. Velen gelooven dat de
aanvoerders van de Boeren enkel inlichtingen
willen inwinnen en daarna naar Vereeniging
terugkeeren.
Nieuwe uitbarsting
De bevolking van Fort—de France, die nog
niet bekomen was van deu schrik over de
verwoesting van St. Pierre, werd Dinsdag
om 6 uur in den morgen, opnieuw opge
schrikt door een dikken asch— en steeuen—
regen, die zich met buitengewone snelheid
over de s'.ad outlaste. De straleu der op—
gaaude 2on maakten, dat de aschwolken als
roet vlammen doortrokeu leken. Onder de
bevolking ontstond een geweldige paniek.-
De menschen vluchtten ontsteld naar alle
richtingen. Ongeveer 20.000 personen snelden
tijdens den a;:ch— en s.eenenregen, onder
angstgegegil door de stratenvelen vieleu
op de knicön en begonnen te bidden, an
deren redden zich op schepen iu de haven.
De zee werd door de groote gloeiende massa's
die er uit den krater van den Monte Pelée
in stroomden, hier cn daar tot koken gebracht.
Eeu gedeelte van Le Carbet werd door een
vloedgolf verwoest.
De waarnemende gouverneur van Marti
nique heeft naar Parijs geseind, dat een
vuurstorm op de Le Carbet is neergedaald.
Hij heeft zich met senator Knight op het
oorlogschip „Suchei" ingescheept om zich op
de hoogte te stellen van den toestand op
noorden van het eiland.
De bevolking is zeer opgewonden en ver
laat Fort-de—France. Sommige begeveu zich
naar Guadeloupe, andere naar de in het
zuiden gelegen stations. Alle schepei
die bij Fort-de—France liggen, zijn gevuld
met vluchtelingen, die iu geen geval op het
eiland willen terugkeereu. De uitbarsting van
Dinsdag moet heviger geweest zijn dan die
van Hemelvaartsdag. Het geheele eiland
scheur urenlang te wankelen.
Een vluchteling, die op San Thomas, is
aangekomen, vertelt, dat de uitbarsting
Dinsdag den geheelen dag en den geheelen
nacht duurde. De hoeveelheid lava, uitge
worpen door den Pelée, was grooter dan
die van Hemelvaartsdag. Bruggen, die bij
den eersten ramp weerstaud hebben ge
boden, zijn weggesleurd en,haar overblijfselen
drijven op de lavastroomen,dieGrande-Riviere
hebben overstroomd en alle gebouwen op
hun weg hebben weggemaaid. De schade
wordt begroot op ruim 125 000 gulden. De
overheid had beloofd, het district Grande—
Rivière te doen ontruimen, maar de beloof
de hulp is nog niet aangekomen en aKe
plaatselijke vervoermiddelen zijn verwoest.
Het miuisterie van koloniöa te Parijs ont
ving dezer dagen een telegram vau den
commaodaut van de Suchet, over de nieuwe
uitbarsting op Martinique. Deze blijkt wel
erg geweest te zijn, maalr wal de gevolgen
betreft, luidt het telegram toch geruststellend.
De commandant seinde „Vanochtend hevige
uitbarsting met steenenregeu, die een groote
pauiek teweeg bracht iu Fort—de—France.
Ik heb met den gouverneur de kust bezocht
tot aan La Graude Anse (op de noordoostkust).
Geen slachtoffers, geeu belangrijke schade.
De Jouflroy brengt uit Carbet en naburige
plaatsen 240 menschen in veiligheid. Veel
bewoners verlaten de kolonie, hoewel Fort-
de—France niet bedreigd wordt.*
Newsby Cathedraal en aan het klooster Isoak
Langs den geheelen weg juichte een onlelba-e
menigte den president toe. Door Loubet cn
de geestelijkheid en de autoriteiten werden
redevoeringen gehouden, waarbij hoog werd
opgegeven van de verbintenis tusschen Frank
rijk en Rusland. De heer Loubet ontving
vele geschenken.
In het Winterpaleis heeft de president
bezoeken ontvangen van de mioisier van
binnenlandsche zaken en van financiën, van
den adel uit Petersburg en Moskou cn vau de
provinciale en gemeentelijke raden.
Ook de afgevaardigden der boeren werden
door Loubet iu audiButie ontvangen in het
Winterpaleis, waar deze hem brood cn zout
kwamen brengen.
Iu den avond is de president weer naar
Tsarkoje Selo vet trokken om een tooneeluitv.
bij te wonen. Delcassé is te Petersburg
gebleven, waar hij gedineerd heeft bij Lams—
dorf.
De president zal Zondag a.s. bij zijn bezoek
aau koning Chrisitaau vau Denemarken te
Kopenhagen, vergezeld zijn door den minister
van buitenlandsche zaken, Delcassé, en alle
personen van zijn gevolg. Aan de haven zal
de president feestelijk omvangen worden
door den minister en de hoogste burgerlijk e
en militaire autorieteiten, waarna hij zich
naar het kasteel Amalienborg begeeft, om er
aau te zitten aan een lunch met deu koning.
Na het lunch zal de president de Frausche
kolonie van Kopenhagen ontvangen, welke
hem een eindweegs iu de zee zal tegemoet-
gaan het vertrek van den president is
vastgesteld om 3 uur in den namiddag.
President Loubet heeft voor de armen ran
Sint Petersburg, Fsarkoje—Selo, Peterhof en
Kroonstad, 100.000 francs beschikbaar gesteld,
van welk bedrag Petersburg 60.000 francs
krijgt.
De president der Republiek heeft aan de
Russische autoriteiten verleend 6 grootkruisen
van het Legioen van Eer, 22 grooiofficiers—
kruisen, 74 commandeurskruisen, 105 officiers
kruisen en 155 ridderkruisen terwijl boven
dien uitgedeeld zijn 1000 gouden, zilveren
of bronzen medailles me: een lint, in de
Fransche kleuieu, 25 beuoemingeu t0t
„officier de l'instruction publique", 50 be
noemingen tot lid der Academie, 10 kruisen
van de „mérite agricole", 36 ordeteeken van
Benin en 2 ordeteekeneu van deu Draak van
Annam.
Loubet heeft te St. Petersburg een bezoek
gebracht aan het klooster Alexander, aan de
WAALWIJK, 24 Mei 1902.
Benoeming.
Iu de plaats vau den heer H. v. d. Hoek,
die zich metterwoon te Rotterdam vestigt
is benoemd tot kapitein vau een der stoora-
boateu der Hollandsche Buurtspoorwegen,
de heer W. Bonis alhier.
Onderwijs.
Bij het 21 Mei te 's-Bosch gehouden
examen vrije- en orde oefeningen der gymna
stiek, slaagdon o. ra. de volgende leerlingen
der R. N. alhier, de heeren C. Kuijsten en
C. W. Kuijsten te Besoijen, en A. G.
Laarakker te Waalwijk.
Gisteren werden te 'a-Bosch laatste
mannelijke candidaten voor de onderwijzers
akte geëxamineerd. De examens zijn thans
afgeloopen van de 119 vrouwelijke kou aan
46; van de 104 mannelijke aan 48 de akte
worden uitgereikt.
lIondententooBStolling.
Freya van Rheingold korth. duitsche staan
de hond vau den Heer Aloys Verbunt debu
teerde met succes op de internationale ten
toonstelling te Rotterdam en verwierf open
klasse II. Limited I Nieuwliugsclasse I'
speciaal prijs, terwijl Teuax van deu Heer
Autoon Gerris I verwierf in verkoopklasse
Mg. Ned. Boud van Schoenfabrikanten.
Wij verwijzen naar de advertentie in ons
le. Blad, betreffende de tentoonstelling van
de inzendingen van den wedstrijd in
patronen maken, uitgeschreven door boven-
genoemden bond, die morgen en a.s. Maan
dag op Musis wordt gehouden.
De tijd staat iu bedoelde advertentie
aangegeven.
Het zal zeer zeker onnoodig zijn, de
talrijke beoefenaars vau 't schoenraakertvak
in Waalwijk, Baardwijk en Besoijen, aan te
zetten, deze hoogst belangrijke tentoonstelling
te gaan bezien.
Brutual.
De brutaliteit der dieven in onze gemeente
wordt van dag tot dag erger en de nachtpo-
litie zal goed werk doen, hare oogen en ooren
eens wijd open te zetten, om een of andere
van die brutale kerels te snappen, om zoo
veel mogelijk paal en perk aan die dieverij
te stellen.
Kippen en konijnen stelen, is aan de orde
van den dag (nacht liever)op eene plants 3,
dan zijn bij den heer A. v. B. 6 jonge kippen
en een haan, uit een gesloten koestal gestolen,
ja, hoever 't zelf gaat, kan blijken uit
staaltje, dat wij hier als voorbeeld aanhalen
Bij een onzer ingezetenen was een koi
gestorven, deze bleef s' nachts builen ligger
en toen de eigenaar den volgenden morgei
cwara zien, had men heel netjes, een achter
bout en een gedeelte van den voorbou
uitgesneden en meegenomen.
Dit mag toch wel een staaltje van verre
gaande brutaliteit genoemd worden en eer
zeer waakzaam toezicht lijkt ons dus niel
overbodig.
Kuzie
Woensdagavond was de Poststraat, tegen
woordig om zijne talrijke opstootjes wel
berucht, weer een tooneel van hevige ruzie.
Er werd door mannen en vrouwen hevig
gevochten, met messen gedreigd enz. enz.
zoodat de geheele buurt nog laat in rep en
roer was.
De hulp der politie werd verschillende
malen iugeroepen, en eerst toen deze ver
scheen, keerde de rust langzamerhand weer.
Kechtzuken.
Tegen zekeren K. alhier die Donderdag
voor de rechtbank te 's-Bosch terecht stond,
wegens 't aanvallen van onzen gemeente
veldwachter werd 1 maand gevangenisstral
geëischt.
Ziekte H. M. de Koningin.
H. M. de Koningin heeft Donderdag
andere vertrekken betrokken.
Met de ontsmetting, die geschiedt onder
eiding van den arts Pot en den hofapo-
theker Romijn, is men nog bezig. De
biljetten //Besmettelijke Ziekte* zijn van het
paleis verwijderd.
Het bulletin van Vrijdag ochtend
9 uur luidt.
De toestand van H. M. de Koningin
blijft zeer bevredigend. Niet alleen wordt
thans uitsluitend vloeibaar voedsel, maar
ook vast voedsel gebruikt. Daar men gisteren
begouuen is metthet ontsmetten der zieken
kamer en aangrenzende vertrekken, is H. M
naar een ander deel van het paleis over
gebracht.
L. Pot, arts.
Tweede Kamer
Dinsdag a. s. 11 uur zal het wetsontwerp-
Lohinan tot aanvulling der Militiewet,
(niet-oproeping der liciitingeu 1895 en 1896
in behandeling komen.
Oud-strijders.
De redactie Yan de Soldatenoourant wenscht
nu een poging te doen om tegen 6 De
cember a. s. voor de nog levende behoeftige
oud-strijders naar zij vernam ten getale
van 145 de noodige fondsen bijeen te
brengen, die kunnen worden aangewend om
hen op dien dag te verblijden met eene
flinke feestgave. Met de ontvangst der
giften heeft zich belast kapitein W. J. H.
Feber te Breda.
De redactie doet ook een beroep op al
die vereenigingeu van ondeiofficiereu en
minderen in den lande en in de koloniën
om door het geven van een uitvoering in
ieder garnizoen gelden bijeen te verzamelen
voor het aongegeven deel. De uitvoeringen
zouden naar het oordeel der redactie het
best kunnen plaats hebben na afloop der
najaarsoefeningen.
Geen kleinigheid
Donderdag stonden voor de Rechtbank te
's-Hertogenbosch niet minder dan 33 per
sonen terecht wegenslandlooperij. Alle
hadden zich vrijwillig aangemeld als soli-
citauten voor Veenhuizeu.
De nieuwe bruggen over Binnen- en
Buitenhaven 's Bosch.
Donderdag reed voor het eerst een tvam-
weglocomotief met aangekoppelden personen
wagen van den stoomtramweg St. Oeden-
ro(je's-Bosch over de nieuwe beweegbare
bruggen over de Biunen- en Buitenhaven
te 's-Bosch. De rit werd voortgezet naar
het oude en nieuwe spoorwegstation en ver
volgens naar het emplacement der remise
aan de Oude Spoorweghaven. Het was een
proefrit ter inspectie van den aanleg der
wissels en sporen, die dien dag in aanslui
ting met genoemde bruggen gereed kwamen.
De passage der bruggen geschiedde zonder
de minste stoornis of schokken en evenmin
werden aan de sporeu fouten waargenomen.
Zoo is dan eindelijk de lang gewenschte
gemeenschap met het station der Staats
spoorwegen verkregen en zijn twee zeer
groote stadsgedeelten met elkander verbon
den geworden.
Zijn deze bruggen inzonderheid de groote
draaibrug, van onschatbare waarde voor het
verkeer hier-ter-stede, nog grooter beteekeni»
hebben zij als verbindingsmiddel tuwohen
