Rummer 48. Zondag 15 Juni 1902. 25e Jaargang. Toegewijd een Hendel, Industrie en Gemeentebelengen. Eerste Blad. VERSLAG der Kamer van Koophandel en Fa brieken te Waalwijk, betreffende den toestand van den handelde scheepvaart en de nijverheid over het jaar igoi. Dit nummer bestaat uit twee bladen. I: Advketbntiën 1—7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groots Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. ji jj X T G K V E 11 ]etters uaar plaatsruimte." Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven, Abonnementsprijs per S maanden f0."5. |1 T 1 WQr(ien jjmaal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels «n Franco per post door liet gelieele rijk f 0.90. 1 j^f J. Q; O M 1. £*4 L -L jl; advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den 4 WIJK 1 gesloten. Reclames 15 cent per regel, Uitgever. ;-;.y cn scheen- -er de ondernemingen van Nijverheid voor handel en scheep „er zullen 1901 weer JUgemeene Beschouwingen. Wij schreven het jaartal 1879. De Kamer van Koop handel en Fabrieken, opgericht bij Koninklijk besluit van 8 September 1877, Staatsblad No. 7, gaf haar eerste jaarverslag. Op bladz. 8 en 9 van dit verslag lezen wij aangaan de den toestand der leerlooierijen en schoenmakerijen, deze twee hoofdbronnen van bestaan, in onze gemeente en een groot deel der Langstraat, onder meer het volgende: >De gedrukte toestand der leerlooierijen is, naar het oordeel der Kamer, hoofdzakelijk het gevolg van »overproductie daarbij staan de prijzen van het leder >in geen verhouding tot die der ruwe huiden. Hoewel de Schoenmakerijen, waarvan er steeds meer machinaal worden ingericht niets minder produceerden ,dan voorheen, is de afneming beduidend minder dan >vorige jaren, een gevolg van den belangrijken invoer suit Duitschland en Engeland. sDe Kamer vreest dan ook, dat, zoo de invoerrechten »op in het buitenland gemaakte schoenen en leestklaar schoenwerk niet aanmerkelijk worden verhoogd, de schoenmakerij in deze streek zal achteruitgaan." Toch behoorde het jaar 1878, waarover geno verslag loopt, alsmede de eerst volgende jaren, nog tot het z. g. gulden tijdperk der schoenen- en lederin dustrie. Deze retrospectieve beschouwing leert ons alzoo, dat de mensch geneigd is tot klagen, en de toestand eener industrie zeer langzaam haast onmerkbaar ver ergert of verbetert. Met ernst kan dus de vraag ge steld worden. Is de toestand der lederindustrie wer= kelijk zoo slecht dat er reden tot ernstige bezorgheid voor de toekomst bestaat Hierop moeten wij tot onze spijt bevestigend ant woorden. De winsten van het schoenwerk bijv. zijn nauwe lijks een derde meer van hetgeen zij waren vóór 25 jaren de fournituren zijn duurder dan ooit, de pro ductie wordt telken jare aanzienlijk grooter, de uit voer wordt belemmerd, terwijl de invoer van bui- tenlandsch fijn schoenwerk tengevolge onzer vrije handelspolitiek, nog immer aanzienlijk is; het cie- diet wordt door de afnemers bijna willekeurig gerekt. Ook voor de leerlooierijen gelden nagenoeg dezelfde klachten en bezwaren. De schoen-en leder fabrikanten, beducht voor het hun dreigend gevaar en bevreesd voor een totalen ondergang hunner indus trie, hebben zich vereenigd tot bonden, welke alles doen wat strekken kan tot opheffing of vermindering der malaise. In de volgende hoofdstukken vindt de aandachtige lezer een resumé van al hetgeen door deze Vereenigingen reeds is beproefd cn ondernomen. Mogen hunne pogingen spoedig met een goeden uitslag bekroond worden, en een voor beide industrieën voordeelig tarief van verhoogde invoerrechten weldra kracht van wet erlangen. Misschien zal het dan niet meer noodig zijn de loo- nen der werklieden te verlagen en zal de Gedwongen winkelnering1welke, dank zij het tot stand komen van groote fabrieken toch reeds binnen engere gren- grenzen, hier althans, beperkt wordt, wellicht geheel kunnen worden opgeheven. Het doet ons genoegen te mogen constateeren, dat ondanks den slechten gang der genoemde bedrijven, ondanks de maatregelen waartoe sommige fabrikanten tot handhaving hunner zaak gedwongen waren, de goede verstandhouding tus- schen patroons en werklieden hier blijft voortbestaan, en beiden elkanders diensten naar behooren waardeeren. De Kamer betreurt het echter, dat de ingezetenen on, zer overigens zoo nijvere en voortvarende gemcente- »zich blijven bepalen tot hetzelfde bedrijf of dezelfde industrie en het aloude spreekwoord »als het getij verloopt, verzet men de bakens" nog zoo weinig door hen wordt toegepast. Onze gemeente, zoo bij uitstek gunstig gelegen a n spoor- en tramwegen, begrensd door eene reeds aan merkelijk verbeterde haven, biedt voor ontwikkeling ol vaart eene uitmuntende gelegenheid aan. Waar zijn de energieke jongelieden die hier he eerste voorbeeld van willen4 en durven geven Evenals vorige jaren heerschte ook in groote bedrijvigheid in de bouwkundige vavs.cn Verscheidene burgerhuizen, talrijke arbeiderswoning weer eene machinale leerlooierij en eene sc .ïoenma v kwamen tot stand. Daarbij werd en wordt nog druk gewerkt aan de gebouwen der Levensverzekering-Maatschappij oor Braband," die een waar sieraad der gemeente zul len, alsmede aan de nieuwe St. Antoniuskerk, we ve 11 de maand April van dit jaar gereed kwam en vooi den Eeredienst werd geopend. In de nieuwe paroc n heerscht thans reeds vrij groote bedrijvigheid, en alles doet vermoeden, dat de gemeente zich daar spoec ïg zal uitbreiden. Boerderijen en andere woonhuizen kwa men reeds tot stand, terwijl naar men ons meldt aan vragen naar bouwterreinen voor industneele doeleinden gedaan zijn. ,T, Ook werden geopend de gebouwen der Waterleiding. Hierdoor is Waalwijk in het bezit gekomen van eene inrichting, die het niet genoeg apprecieeren kan zui ver drinkwater toch is een der voornaamste factoren voor de volksgezondheid, en een der beste middelen om de typhus, die in het afgeloopcn jaar hier ver scheidene personen aantastte, met vrucht te bestrijden en te weren. Daarbij verleent de waterleiding, de ondervinding heeft het reeds geleerd uitstekende diensten bij het blusschen van brand en bij an dei e noodzakelijke of nuttige werkzaamheden. Wij twijfelen dan ook niet, of binnen een niet al te lang tijdsverloop zullen de meeste inwoners van hier en de aangrenzende gemeenten wel aangesloten zijn. Reeds nu het ge tal aansluitingen vrij groot. Verder werden in gebruik gesteld de nieuwe school lokalen bij de Eerw. Zusters, waardoor het aanvanke lijk onderwijs aldaar beter tot zijn recht kon komen. Vooral op het gebied van onderwijs gaat onze ge meente sterk vooruit. Zoowel het onderwijs bij de Eerw. Zusters als aan de openbare school wordt steeds meer dienstbaar ge maakt aan de behoefte voor het dagelijksch leven. Het laatste vooral is door de schenking van Mr. v. Cooth in staat gesteld breeder dan vroeger de vleugels uit te slaan. De renten van het kapitaal en de landerijen, moeten volgens testamentaire beschikking van den erflater aan- gewend worden tot verbetering en uitbreiding van het onderwijs, en vooral voor herhalings-onderwijs in den uitgebreiden zin van het woord. Reeds werden door Burgemeester en Wethouders de^ personen aangewezen die met 't geven van den herhalings cursus een proef zouden nemen. Naar men ons meldt" slaagde deze cursus, welke slechts drie maanden duren kon, buitengewoon naar wensch en voorziet begrijpe lijkerwijze dit onderwijs in eene sinds lang gevoelde behoefte. Er bestaat dan ook geen twijfel of het aan tal deelnemers dat thans reeds 51 bedroeg zal bij de opening van den nieuwen en volledigen cursus bedui dend grooter zijn. De drukte op het Expeditie-Kantoor van V an Lend Loos, als lactorij der Staatsspoorwegen was in het afgeloopen jaar weer beduidend grooter dan in het vo rige. Naar men ons uit goede bron meldt bedroegen de ontvangsten circa f 900. meer dan in 1900. Ook op het post- en telegraafkantoor vermeerderde de drukte en de beweging. Verscheidene rubrieken geven alweer verhoogde cijfers te aanschouwen. Belangrijke vooruitgang in het vervoer van personen en goederen valt mede waar te nemen, op de lijnen der Staatsspoorwegen en op de tramlijnen 's-Bosch— Heusden grens Waalwijk en TilburgWaalwijk. Vooral de eerstgenoemde tramlijn kan bogen op aanzienlijk grooter ontvangsten dan voorheen, waardoor tevens het bewijs geleverd is, van welk nut deze tramlijn voor onze gemeente zijn kan. De Kamer blijft daarom de hoop voeden, dat ge noemde tram onder voor de gemeente voordeelige conditiën en met inachtneming der gewenschte veiligheidsmaatregelen spoedig door de Groote straat rijden zal. Onze scheepvaart in de ha ven, welke dit jaar reeds een belangrijken voor uitgang toont, zal dan hoogstwaarschijnlijk nog drukker worden, waardoor meerdere baten als haven en kaaigelclen in de gemeentekas zullen vloeien. Het correspondentschap der Nederl. Bank ziet ieder jaar de drukte vemeerderen. De toestand van den landbouw en veeteelt was ook dit jaar weer niet ongunstig. De sanitaire toestand van den veestapel was over het geheel zeer goed. Er wordt echter geklaagd, dat het drinkwater voor het vee in den polder nu en dan veel te wenschen over laat en het dringend noodzakelijk wordt te voorkomen dat het vuile water van vele fabrieken nog lan de slooten der weiden verontreinigt. Het gras een goed beschot, terwijl de kwaliteit te loven ger gaf viel. Verder kwamen in den loop des jaars tot stand, Kamers van Arbeid voor schoen- en lederindustrie. Het spijt ons echter te moeten vermelden, dat de be langstelling zoowel van arbeiders als van patroons voor deze nuttige instellingen al bijzonder klein was. Mis schien ook is dit gebrek aan belangstelling toe te schrijven aan de onbekendheid met het doel, waarvoor deze Kamers in het leven zijn geroepen. Ihans echter heeft de Kamer voor de schoenindustrie hare werkzaamheden begonnen. Moge spoedig blijken dat zij voor onze industrie goede vruchten afwerpt. Aan het einde dezer beschouwingen kunnen wij niet nalaten een woord van dank te brengen aan hen, die ons bij het samenstellen van dit verslag met hunne inlichtingen ter zijde stonden. Wij betreuren echter, dat zoo velen ondanks her haald vriendelijk verzoek, niets van den gang van hun bedrijf ons kenbaar maakten. Van ver trouwelijke mededeelingen welke dikwijls voor een goeden blik in den algemeenen toestand, zoodrin gend noodzakelijk zijn, hebben wij nimmer mis bruik gemaakt en zullen dat in de toekomst evenmin doen. Daar de Kamer van Koophandel het volgende jaar een kwarteeuw bestaat, hebben wij het plan opge vat een historisch-critisch overzicht van den toestand van onze gemeente in het bijzonder, en der Lang straat in het algemeen, en van de handelingen der Kamer gedurende de laatste vijf en twintig jaren, in ons volgend verslag den belangstellenden aan te bieden. Wij ontveinzen ons geenszins de moeiten en bezwaren aan de samenstelling van zulk een omvangrijken arbeid verbonden, doch vleien ons gaarne met de hoop, dat de industrieelen van hier en elders bereid zullen zijn ons vooral tijdig hun goede en gewaardeerde inlichtin g-en te verstrekken. Rijksnormaallessen. Uit het verslag omtrent den toestand der Rijksnor maallessen alhier, gedurende het afgeloopen schooljaar 1901—1902, zijn wij in staat gesteld het volgende mede te deelen. De cursus ving aan op den len April 1901 met 31 mannelijke en 8 vrouwelijke kweekelingen. Drie van de mannelijke kweekelingen legden met goed gevplg het examen af als onderwijzer en tevens in de vrije- en ordeoefeningen der gymnastiek, één vrouwelijke dat voor nuttige handwerken. In den loop van het schooljaar verlieten 4 mannelijke en 1 vrouwelijke kweekeling de inrichting. Twee dezer zetten hunne studie in eene andere richting voort. Op 31 December was het getal kweekelingen 24 mannelijke en 7 vrouwelijke terwijl de voorbereidende klasse toen 7 leerlingen telde. Op de oproeping tot inschrijving van nieuwe leerlingen, meldden zich aan 10 jonge lieden, n.l. 3 voor de normaallessen en 7 voor de voorbereidende klasse. Op één na konden allen worden toegelaten. De nieuwe cursus voor 1902 is 1 April geopend met 25 mannelijke en 8 vrouwelijke leerlingen, de voorbereidende klasse met 8 leerlingen. Terwijl het aantal leerlingen op de meeste normaal lessen elders beduidend is verminderd, bij enkele zelfs zoozeer, dat zij door de Regeering moesten worden opgeheven, is het getal aan deze inrichting vrijwel constant gebleven. Wij hebben daarom grond te mogen hopen dat de inrichting te Waalwijk in het middelpunt der Langstraat in stand zal blijven, of bij een eventueele reorganisatie van de opleiding der onderwijzers het allerlaatst voor opheffing in aanmerking zal komen. Het onderwijs, gegeven door elf heeren en eene dame wordt allerwege geroemd en vindt steeds meer en welverdiende waardeering. Teekenschool te "Waalwijk. Omtrent de gemeentelijke teekenschool kunnen wij, ingelicht door het verslag der Commissie het volgende mededeelen. De opening van den cursus 1901 1902 had als naar gewoonte plaats den eersten Maandag van October en wel met een getal van 67 leerlingen onder welke 37 inwoners en 30 uit naburige gemeenten. Het aantal leerlingen was dus 12 minder dan in 1900. Van het het getal leerlingen was de indeeling als volgt Handteekenen 41 leerlingen. idem toegepast op het schoenmakersbedrijf, 10. Bouwkunde 16. De leerlingen behoorden tot de volgende ambachten of beroepen timmerlieden 16, smeden 4, koperslagers 3, metselaars 4, huis- en decoratieschilders 16, schoen makers 14, 1 tuinier en 9 zonder beroep. Met vreugde constateeren wij, dat het aantal leerlin gen voor het teekenen in verband met het schoenvak zich in meer be langstelling gaat verheugen. Met vol doening eveneens mogen wij getuigen van de vorderingen der leerlingen, dank zij hun werklust en betoonden ijver, dank zij de toewijding enden tact der heeren onderwijzers. Tot onze groote spijt kon de Directeur wegens ongesteldheid de school niet geregeld bezoeken. Hij werd echter tot ons aller bijzondere tevredenheid vervangen door zijn zoon, oud-leerling der school, wien het gelukte de akte voor het teeken- onderwijs te behalen en daardoor vol gens de wet op het L. O. gerechtigd was les te geven. In den loop van den cursus werd de school bezocht door den heer H. J. de Groot, Inspecteur van het mid delbaar onderwijs, welke autoriteit zoowel over het onderwijs als over de leermiddelen zijne tevredenheid betuigde. Een drietal door Z.E. aanbevolen werken en modellen voor rechtlijnig teekenen zijn bereids aangeschaft en in gebruik genomen. De Commissie hield hare vergade ringen in de lokalen van het schoolge bouw, en hare leden bezochten meer malen afzonderlijk de school. De cursus werd op gebruikelijke wijze den 26 Maart gesloten. Naar men ons nog meldt bestaat bij de onderwijzers dezer inrichting het ernstige voornemen om bij genoegzame medewerking van het gemeentebe stuur en voldoende deelneming der leerlingen, ook in den zomer een tee- ken cursus te geven, en wel gedurende 4 dagen per week van 's morgen» half zeven tot 8 uur. Wij van onzen kant juichen dit plan toen en hope, dat het zich verwezenlijken zal, over tuigd als wij zijn, dat teekenen steeds onderhouden moet. worden, wil de hand haar. eenmaal verkregen vastheid en vaardigheid, en het oog zijn scher pen juisten blik en zijn capaciteit ia het meten behouden. Hoewel geen bevoegden hebben wij altijd teekenen beschouwd als een soort schrijven, dat eveneens onophoudelijke oefening vcreischt en wij beamen daarom ten volle de uitspraak van een groot Franschman, die zeide Le dessin est l'écriture des objets, comme l'écriture est le dessin des lettres. fabrieks- en Handwerks- nijverheid. Schoenmakerijen. De toestand der schoenmakerijen is in het afgeloopen jaar weer niet gunstig geweest. Te meer doet het ons leed dit te moeten constateeren, wijl de inzet van het jaar zoo bijzonder goed was. In de eerste maanden toch was er eene sinds jaren niet gekende drukte. Bijna alle fabrikanten hadden groote verzendingen, en de commissies bleven aanhouden tot in de maand Juli. Toen echter trad opeens de reactie in, en werd aan alle goede verwachtingen den bodem ingeslagen. Bestellingen bleven uit, geen noe menswaardige partijen werden meer verzonden, de fabrikanten moesten gestadig blijven zolderen, zo'odat bij het einde van het jaar overal groote voorraden schoenwerk aanwezig we ren. Enkele fabrikanten die over geea bedrijfskapitaal beschikken of het ren teverlies, veroorzaakt door het opsta pelen, niet konden doorstaan, zagen zich genoodzaakt groote partijen met uiterst kleine winsten, somtijds met verlies zelfs van de hand te doen, terwijl sommige zoogenaamde kleine bazen hun bedrijf moesten staken. In het begin van dit jaar kwamen de orders wel weer druk af, nog. zelfs drukker dan in 1901, doch zij konden ^stS^ÊWOSr'^- 3flHffiCTffg3WS«ii^"" aanwy wtfwwwwm Wnliijksrkf m Ltisslraalsrkr Courant

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1902 | | pagina 1