Nummer 42.
Zondag 24 Mei 1903
26e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
Ill miiDKMItllliK.
Chronologisch Overzicht
t
Dit nummer bestaat
uit TWEE BLADEN.
NTOON TIELEN,
De Administratie.
Bekendmaking.
FIWILLTCTON.
Een Centraal- Bur eau voor
de Katholieke Actie.
Woensdag
en Zaterdagavond.
Dit Blad verschijnt
\bonnc 111 e 11 t s p r ij s per 3 maanden f 0.'
Franco per post door liet geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
U ITGKVEr
Heeren Correspondenten
die hunne nota's nog niet inzon
den of nog geene afrekening ont
vingen worden verzocht direct de
nota in te dienen.
Kiezerslijst.
Comediespel.
Men weet, dat de radicale regeering en
Kamermeerderheid in Frankrijk de geeste
lijken zoo heftig vervolgen.
Het verdient vermelding, dat zij voor
hunne bloedverwanten de hulp dier geeste
lijken niet schijnen te kunnen ontberen.
De natuur gaat ook hier boven de leer.
Ziehier eeuige staaltjes door een Fransch
vrijzinnig blad, Le Peuple, meegedeeld.
1Le moeders van die heeren
Mad. Jaurès, moeder van den socialisti-
schen ondervoorzitter der Kamer, is ziek
geweestzij is opgepast en verplepgd ge
worden door... twee Zusters-Dominicanessen.
Jaurès heeft aan hen zijne diepe erkentelijk
heid betuigd.
2. Le vrouwen van die heeren
Mad. Waldeck-Rousseau, echtgenoote van
den minister, die de kloosterwet invoerde,
is dezer dagen geopereerd te Parijs... bij
de Zusters-Angustinessen.
3. Le dochten van die heeren?
De dochter van Bourgois, den radikaleti
TWEEDE GEDEELTE.
voorzitter der Kamer, ligt ziek en wordt
door twee Zusters van den Bon Secours van
Lyon opgepast.
4. Le zoons van die heeren
Te Neuilley-sur-Seine leert een lieve knaap
zdó goed den catechismus, dat hij er de
eerste in is... De knaap is... de zoon van
Rouvier, minister van financiën.
En te Parijs en Saint-Piiilippe du Roule
zei een flinke knaap verleden week het
compliment voor den feestdag van den pas
toor Die flinke knaap is de kleinzoon van
Loubet, president der Fransehe republiek.
Zulk een politiek mag comediespel heeten.
Mr. Aalberse deelt, zooals wij in ons vo
rig nummer vermeldden, in het Kath. Sociaal
Weekblad mede, dat hij te Miinchen-Glad-
hach is geweest, om de Duitsche Central-
stelle te bestudeeren en zijn indruk is on
middellijk in deze weinige woorden samen
te vatten ziedaar wat wij noodig hebben
Dan vervolgt hij
Wat wij voor ons land beoogen met de
plaatselijke, diocesane Coinité's van Katho
lieke Actie, heeft Duitschland verkregen
door zijn Volksverein, door Windt horst
een jaar voor zijn dood gesticht. Toch is
de ondervinding, in Duitschland opgedaan,
dat de beslaande vereenigingen deze alge-
meene nieuwe organisatie als een concur
rente beschouwen, het beste bewijs, dat wij
in Holland, waar de zucht om concurrentie
te vreezen en elkaar soms ietwat geniepig
le bekampen, veel sterker is, inderdaad
beter zullen .doen met geen nieuwe veree-
niging te stichten, maar eenvoudig voort te
bouwen op de bestaande organisaties. In
plaats van de algemecne organisatie te be
schouwen als een gevaarlijke concurrente,
zal men integendeel, door zich een hoofd
deel van het geheel te voelen, zich niet
alleen gevleid, maar ook inderdaad gesterkt
en gesteund achten.
De Duitsche Volksverein heeft een Cen-
traal-Bestuur dit Centraal-Bestuur heeft
een Centralen Secretaris en deze Centrale
Secretaris (sinds de oprichting is dit voort
durend dr. Aug. Pieper geweest) heeft
een Bureau.
Dit is de oorsprong der Centralstelle, ge
vestigd te München-Gladbach, Barbarossa-
strasse. Een groot gebouw, van vele ver
diepingen alleen en uitsluitend voor de Ka-
in de woorden van Nora niet op.
WAALWIJK.
Advertenties 1—7 regels f Ü.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Adverteutiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regeU en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer roordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
tholieke Actie bestemd. Niet minder dan
23 personen zijn er thans dagelijks werk
zaam. Daar de Volksverein ruim 270.000
leden telt, die ieder één Mark betalen, is
't inkomen der Verein jaarlijks 150 it 160
duizend gulden. Daar kan men iets mee
doen
Wij zeiden 23 personen zijn er werk
zaam. Van dezen is dr. Aug. Pieper
de directeur. Hij geeft de algemeene lei
ding, ziet het werk der anderen na, en
geeft zelf het heerlijkste voorbeeld van de
groote werkzaamheid, die een man in de
kracht zijns levens ontwikkelen kan.
Onder hem werken vijf zes medewer
kers, adjunctsecretarissen, zou men ze
kunnen noemen. Ieder heeft zijn eigen
terrein de vakvereenigingen, de apologe
tische geschriften, bibliotheek, landbouw enz.
Deze adjunct-secretarissen zijn ten deele
geestelijken, ten deele leeken. Zij worden
echter niet aangesteld, dan na een acade-
mischen titel te hebben behaald, en min
stens drie jaren staathuishoudkunde aan een
Staats-universiteit te hebben gestudeerd.
Van de geestelijken wordt geëischt, dat zij
zich bovendien eenige jaren aan practische
zielzorg hebben gewijd.
Mannen, die maar ins Blaue hinein phi-
losophieren, kunnen we hier niet gebruiken,*
zei dr. Pieper mij, „maar wij hebben
mannen noodig met practische ervaring en
kennis van liet leven, voorafgegaan door een
flinke wetenschappelijke academische vor
ming*. Deze adjunct-secretarissen worden
flink gesalarieerd, het aanvaugs-honorarium
is 1800 M., met jaarlijksche verhooging van
200 M.
Verder vindt men op het Centraal-Bureau
twee boekhouders, eenige klerken, die de
brieven en artikelen, welke gedicteerd en
gestenografeerd worden, op de schrijfmachi
ne schrijven, en verder personeel voor het
verzenden der verschillende geschriften.
Want de Centralstelle werkt vooral door
liet geschreven woord.
Na een opsomming van wat de Central
stelle uitgeeft, zegt Aalberse nog
Doch niet alleen door deze uitgaven
werkt de Centralstelle op de massa, maar
nog vier andere instellingen zijn van 't
hoogste belang
A. het Bureau voor Sociale Adviezen
waardoor kosteloos aan vereenigingen en
geestelijken adviezen gegeven worden over
voordrachten, statuten, sociale instellingen,
«paarbanken, ziekenfondsen, enz. enz.
B. de Sociale Bibliotheekeen groote, vrij
volledige wetenschappelijke bibliotheek, waar
uit ieder lid der vereeniging kosteloos
boeken voor zijn studie ter leen krijgen
kan.
C. een Opleidingsschool voor Arbeiders
een sociale cursus, welke jaarlijks te Mün
chen-Gladbach aan 20 h 25 arbeiders ge
geven wordt, van 1 Augustus tot 15 Octo
ber. De verschillende arbeidersverenigin
gen hebben een Leo-Jubildumssliflung" in
't leven geroepen, die den arbeiders, uit
hare interesten, schadevergoeding voor ge
derfd loon geeft. Ik heb met arbeiders
gesproken, die zulk een cursus gevolgd
hebbenéén was machine-stoker aan de
Kölnische Folkszeitung.
En ik verklaar zeer eerlijk, dat ik, ware
ik niet—katholiek, met dien man niet graag
een openbaar debat hadde aaugegaan Welk
een verstand en ontwikkeling in een een-
voudigen arbeiderHij sprak over „die
ideale Momeute des Centrums* met een
gemak, als bad hij 't over zijn steenkolen.
Zulke kerels hebben we noodig, dan
komen we er
D. een Studiefonds, waaruit jonge gees
telijken en leeken geldelijk ondersteund
worden om 3 jaren in de staathuishoud
kunde te gaan studeeren aan een Staats
universiteit, vooral te Müuchen (Brentano).
Ziedaar, wat men in Duitschland reeds
heeft, ziedaar waar wij naar toe moeten.
van
de voornaamste gebeurtenissen in
onze en omliggende gemeenten, gedurende
de 25 jaren dat ons blad bestaat.
Jan. 188t£ Paus Leo XIII viert zijn
Gouden Priesterfeest. Dit feest werd
hier alleen kerkelijk gevierd. Van bijna
alle huizen echter wapperde de vlag, al
of niet versierd met wimpels, inscrip
ties enz., terwijl aan sommige wonin
gen transparanten en toepasselijke ge
dichten waren aangebracht. De har
monie L'Espérance ging onder 't spelen
eener vroolijke marsch Ier kerke en
bracht na den dienst eene aubade bij
den Zeer Eerw. Heer Pastoor. Daa
te voren was een extra-uitdeeling aan
de armen geschied.
Te Baardwijk werd vóór de Hoogmis
de Leo-Cantate gezongen vaD Ainorie
en na de mis het „Te Deum* van
Krügerna het Lof het slotkoor uit
de Cantate van Laus. Ook in andere
aangrenzende gemeenten werd het feest
plechtig gevierd.
id. De bevolking onzer gemeente be
draagt 4511, die van Baardwijk 1639
zielen.
9 Jan. De koninklijke doelen „Recht door
Zee* benoemt tot haren president den
heer Jos. van Ree.
18 Jan. De mazelen heerschen epidemisch
io onze gemeente. Circa 100 briefjes
werden op écn dag aangeplakt.
25 Jan. Benoeming van een Comité ter
behartiging der belangen van Ncder-
landsche inzenders op dc wereldten
toonstelling te Brussel. Lid van het
Comité was ook de heer J. Bernard
Timmermans Wz., president der K. v. K.
alhier.
KFebr. De grootste zonderling, die mis
schien ooit in onz> gemeente geleefd
heeft, n.l. Daniël Stopendaal, bijge
naamd „dc heilige Daan,* wiens heele
leven één aaneenschakeling is geweest
van de meest coinische en tragische
dingen wordt dood in zijn woning ge
vonden, nadat hij veertien dagen van
te voren van zijne dochter afscheid had
genomen door haar door de half geo
pende deur dc hand toe te steken, met
de woorden, dat hij voortaan noch voor
haar, noch voor iemand anders tc spre
ken zou zijn, wijl hij ten hemel ging
varen.
12 TcBrT" Door de R. K. Kie? vereeniging
in het district Waalwijk wordt tot
candidaat voor het 'lidmaatschap der
Tweede Kamer geproclameerd dc heer
Mr. A. F. Vos'de Wael.
Ook Air. II. C. F. Rits aanvaardde
op verzcek van vele aanzienlijken uit
onze cn andere gemeenten, de candi-
datuur.
en
7 Maart. Gekozen tot afgevaardigde voor
het district Waalwijk voor de Tweede
Kamer der Staten-generaal Mr. A. F.
Vos de Wael met 2182 stemmen. Mr.
't Hooft bekwam 649 en Mr. H. C.
Rits 459 stemmen.
LO Maart. Z. M. de koning vernietigt het
besluit van den gemeenteraad betref
fende de toepassing van art. 5 der
politieverordering op Sociëteiten naar
aanleiding van het beroep der Sociëteit
de Gezelligheid) zoodat societeiteu, als
zijnde geen openbare plaatsen, niet onder
de benaming van tapperijen worden
verstaan.
'Si
IVaahvijksclie en Laisslrulsrkr Courant,
Het Gemeentebestuur van Waalwijk brengt ter
openbare kennis, dat de op 23 Maart j.l. vastge
stelde kiezerslijst, met de daarin aangebrachte
wijzigingen van heden tot den 15 Mei van het
volgende jaar van kracht blijft, behoudens het
bepaalde bij het le lid van art. 34 der Kieswet
en voor een ieder op de secretarie ter inzage
blijft nedergelegd, terwijl zij in afdruk tegen
betaling der kosten verkrijgbaar is.
Waalwijk, 15 Mei 1903.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
De Burgemeester.
IC. DE VAN DER SCHUEREN.
De Secretaris,
F. W. VAN LIE.UPT,
Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. M. S.
(43)
VIJFTIENDE HOOFDSTUK
Een gestoord Verjaarfeest.
Een hoog-roode kleur verspreidt zich over
beider gelaatmen kan hen aanzien, dat de
eene vol van verachting is, de andere vol van
baat; doch beiden weten zich, om het personeel
geen stof tot praatjes te geven, te beheerschen.
.Bevalt u het arrangemeut vraagt Ottilia
gewoon, zich tot Nora wendend.
Deze lacht spottend.
.Recht naif,| deze manier van een verjaardag»
verrassing! I11 de .fijne wereld" is liet vast geen
.bon ton' meer.
Doch mijn God, jullie houdt je nu toch een
maal aan de oudvaderlijke gewoonten en ge
bruiken I'
Nora geeuwt, teiwijj ze dit zegt, herhaalde
malen.
.Indien u nog niet nitgeslapen zijt, mama, leg
a dan weer neer. U pleegt anders toch ook niet
zoo vroeg op te staan.'
Gravin Ottilia wendt zich nu weer half van
haar stiefmoeder af en doet jui9t, of zij zich met
de versiering bezig houdt; het is haar niet mo
gelijk, Nora in het gelaat te zien.
.Wel, wat ge zegt, Ottilia! Alsof men bij dit
kloppen en hameren het geruisch dringt tot
in mijn slaapkamer door slapen kan. Ove
rigens zijn we gewoon, dezen dag gezamenlijk
den morgenkoffie te gebruiken en voor geen geld
wil ik tegen jullie familietr&ditie's zondigen."
Ottilia doet juist, als valt haar het spottende
Als u in het kleine roode salon wilt gaan,
mama, dan zult u daar reeds de koffietafel klaar
gezet vinden. Ik ga nu naar papa, om hem ge
luk te wenschen.
«Doe dat, ma chèrel'
De gravin ruischt met een voornaam hoofd
knikken weg.
«Hartelooze kokette I' mompelt Ottilia toornig.
De graaf heeft juist met behulp van zijn ka
merdienaar zijn toilet voltooid.
«Mag ik binnenkomen, papa?'
Den ouden man valt den koelen toon, waarop
Ottilia dit vraagt, onmiddellijk op.
«Kom binnen, Ottiliëtje, ik verwacht jel'
De gravin slaat haar armen om den hals van
haar ouden vader en kust hem hartelijk op beide
wangen. Doch haar trekken blijven koel, ha;Jr
mond vermag niet als anders hierbij te lachen.
De weinige woorden, waarmee ze haar pa alk-
geluk en zegen toewer.scht, komen als 't ware
aarzelend van haar lippen 't is, als dwingt zc
ze zich zelve, iets te zeggen. Eu loeit beraiut ze
haar vader heden niet minder dan anders, mis
schien nog meer, wijl ze hem zoo diep beklaagt.
«Kijk, dat ia nu eens recht aardig van je, dat
ge tot mij komt, om me te feliciteeren. Denise,
die wildzang, heeft den geboortedag zeker ver
geten.'
«Denise zal haar felicitatie bewaren tot ze u
aan de koffietafel treft. Zij moet zich in dit
geval naai de bevelen van mama en de gouver
nante richten.'
De trekken van den graaf teekenen op dit
oogenblik iets droevigs spoedig echter schijnt
hij dit opkomende leedgevoel ouderdrukt te
hebben.
«Denise raeeDt het echter ook goed met me,
Ottiliëtje. Ik wil mij niet dadelijk uit mijn hu
meur laten breugen. Ik zal dus deze schijnbare
veronachtzaming maar van de beste zijde be
schouwen."
De graal slaat zijn arm om Ottilia's taille en
trekt haar zacht naar zieh toe. Haar op het
voorhoofd kussend, zegt hij: «Nu willen we toch
mama niet langer laten wachten, zij verbeidt ons
zeker reeds aan de ontbijttafel.'
Ottilia geeft een toestemmend antwoord en
begeeft zich dan met haar vader naar het «roode
salon.' Zij vinden daar Nora op een roodzijden
causeu80 liggend en een nieuwsblad lezend.
Bij het binnentreden van haar echtgenoot en
Ottilia ziet ze op.
Eenigszins onverschillig legt ze de courant
neder en, den graaf met een koel lachje haar
hand toestekend, zegt ze: «Veroorloof me, dat
ik je hartelijk gelnkwensch. Verder wilt ge me
zeker al die banale phrazen, bij zoo'n gelegen
heid gebruikelijk, wel schenken.'
Overgelukkig drukt de graaf die kleine, blanke
hand aan zijn lippen.
Wat heeft hij voor deze vrouw reeds niet op
geofferd
Zelfs voor de grootste koelheid vindt hij nog
een verontschuldiging.
«Zij heeft nu eenmaal een koude natuur, en
niemand kan zich anders geven dan hij is.'
Juist als de ,kopjes" gevuld worden, verschijnt
demoiselle Blanche met Denise. Beiden dragen
bouquetten van vrij grooten omvang en geven
ze aan den graaf.
Denise declameert een verjaiingswensch in de
Fiauschc taal met overdreven pathos; deze mist
in zooverre zijn effect, dat de graaf er slechts
weinig van verstaat.
Ondanks dit kust hij zijn wildzang hartelijk
daarvoor zij meent het toch goed, gelijk hij
zoo even tegen Ottilia zei.
Na de koffie grijpt de graaf volgens ouder ge
woonte naar de couranten. Het eerste blad, dat
hij ter hand neemt een beursblad is dut,
wat Nora zat te lezen.
De gravin bespiedt haar echtgenoot met ge
spannen aandacht, haar mond vertrekt zich wat
zenuwachtig.
«Dat is ja een onbeschaamdheid zonder voor
beeld!'
Allen zien verschrikt en verbaasd naar den
graaf, die bet blad woedend op de tafel smijt.
Een hevige toorn vlamt uit zijn anders zoo
vriendelijken blik.
«Iets zoo ongehoords I zegt hij met luider stem.
«Uit nijd grijpt zulk een schandblad de eer van
een «gentleman' aan en tracht hem af te breken.
Nauwelijks is een onderneming opgezet, of men
tracht ze reeds onmogelijk te maken, vóór ze nog
in werking i9. Omdat deze man een buitenlan
der, een Rus is, daarom moet hij een zwende
laar zijn! Wacht maar, artikelschrijvertje 1 Deze
onbeschaamdheid zal u duur te staan komen 1'
De graaf haalt diep adem en leunt in zijn
stoel achterover.
«En ik wilde mij over niets ergeren, mij heele.
maal niet opwinden 1'
Dat klinkt als 't ware klagend.
Gravin Ottilia is een en al verbazing; zij kon
in 't geheel niet raden, wat haar vader toch
eensklaps zoo in hooge mate vertoornt.
Mechanisch grijpt zij naar het blad, en ook
haar gelaat verduistert merkbaar bij het lezen
van het artikel, dat tegen Willburg gericht en
zóó hatelijk gekleurd is, dat men bijna den in
druk ontvangt, alsof persoonlijke wraak des
schrijvers hen geinspireerd heeft.
Zij zegt echter niets; rustig legt ze het blad
weer neer.
Haar blik vestig zich een oogenblik op 't
gelaat van haar stiefmoeder.
Dit toont echter niet de min9tc verandering,
Haar halfgesloten Nixen-oogen richten zich als
't ware met kinderlijke naïviteit op den graaf.
«Ik begrijp niet, wat je zoo opwindt, mijn
waarde.'
De gravin giet uit een karaf wat water ineen
glas en reikt het haar echtgenoot over.
«Hier, drink even, go moet je Diet zoo boo3
maken, het is niet goed voor je gezondheid.
«Neen, ik dank je!' zegt de graaf op vrij
on vriendelijken toon tot zijn gemalin.
«Paps, laat u toch dezen dag niet bederven I
ons ter liefde Ottilia had liever gezegt mij
ter liefde wilt ge u toch wel een weinig be
dwingen en uw toorn onderdrukken. Ignoreer
toch de geheele geschiedenis eenvoudig zij is
ra. i. reeds dood gcboreD. Niemand zal eenig
gewicht schenken aan dit artikel I
«Gij kent|de geldwereld slecht, mijn kind Dit
bericht zal heden sensatie maken aan de beurs
en een gevoeligeu terugslag maken op onze
onderneming. Men begon er zich reeds voor te
interesseeren. Men scheen de zaak toegedaan te
zija; 't vervloekte artikel slaat du echter aan al
mijn verwachtingen den bodem in'.
De grauf windt zich wederom 'vreeselijk op;
hij stampt met de voeten op den grond.
«Ja,hoe kondt ge ook van onze berg-en hutten-
werken en aktiëngezelschap maken zegt dc gravin
die tot nu toe schijnbaar met verwondering alle9
heelt aangehoord. «Of heeft de zaak reeds zoo'n
keer genomeD, dat ge onmogelijk meer terug
kunt
De graaf wischt zich het zweet van het voor
hoofd.
«Zoo is het', zegt hij, «ik kan niet meer
terug'.
Dc gravin schudt met berekenden ernst het
hoofd.
«Ik begrijp niet, hoe een geroutineerde zaken
man zulk een stap kan doen.
De graaf springt hevig geergerd van zijn
zetel op.
«Liefste Nora, doe me het genoegen, cn kom
me met geen verwijten aan boord llij gaat
naar de deur, maar daaraangekomen. draait hij
zich nog eens om en zegt, als wilde hij excuus
vragen voor zijn hardheid: «Ik rijd onmiddellijk
naar Willburg, mijn engel! Ik moet met hem
épreken. Het is mogelijk, dat ik niet vóór den
avond terug ben'. Nog eens knikt hij zijn
echtgenoote en zijn dochter toe cn gaat dan
heen.
De gouvernante heeft hij bij 't afschoidncmen
geheel en al over 't hoofd gezien en deze voelt
zich hierdoor zeer gekrenkt.
«Zwakhoofdige narl' denkt zij, hem met een
spottend lachje naziend. .Gij spartelt ala een
marionnette aan het koord, waaraar. uw gemalin
u naar believeu laat dansen. Behandeldet gij
mij als een vriendin, ik verbrak met een houw
het intrigennet. Doch nu gij mij nog geen groet
waardig keurt, spartel nu maar lustig voort,
oude gek I Laat jo bedriegen en verraden, gij
verdient niet beter!'
De gouvernante werpt trots het hoofd in den
nek en neemt Denise bij dc hand. om zich met
deze in de leerkamer terug te trekken.
«Denise heeft vandaag vacantie',zegt mevrouw
de gravin
.Zoonis u beveelt!'
De Frnnijaise gaat met Denise heen, om le
zamen een wandeling te maken, Ottilia en de
gravin zijn alleen.
Het roode salon ligt iets afgelegen het is
er daarom stil en eenzaam cn racn kan er,
zonder door 't personeel beluisterd te worden,
een vertrouwelijk gesprek voeren.
(Wordt vervolgd.)
