ummer 46.
Zondag 7 Juni 1903.
26e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
IKfi HELIIIMIIilM
Chronologisch Overzicht
AITOON T IE L E N,
Dit nummer bestaat
kit TWEE BLADEN.
Uitgkyek:
Op het veld van den
arbeid
FEUILLETON.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAAL W IJ K.
Advebtentiën 17 regels f 0.00 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertenticn Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
Alom nog werkstakingen en uitsluitingen
!aar ook j vele teekenen, die naar betere
jdeu heenwijzen.
Van werkstakingen en uitsluitingen hebben
j in ons land pas welsprekende staaltjes
•ehad de strike bij de spoorwegen en de
,ck out bij 't havenbedrijf te Amsterdam,
n als we even onze herrinneriug raadplegen
eten we terstond meerdere groote stakingen
den laatsteu tijd aan te wijzen het
uitenland vooral nu juist weer Austra-
met zijn spourwegstaking pleegt
jken oogst op te leveren. Maar groote
litsluitingen hangen miuder in ons geheugen,
eze zijn dan ook meer in hun opkomst,
ijl immers de solidariteit der patroons,
aarvan zij 't gevolg zijn, ook nog in haar
jkomst is. De stakingen, welke handel
a nijverheid bedreigen, leeren den patroons
neer en meer, de concurrentie-vrees af te
eggen en zich ter verdediging hunner be-
ingen aaneen te sluiteu.
Dat een hunner voornaamste verdedigings-
niddelen de ,/loek out" is, dit feit heeft
ijn kwade en treurige, maar ook zijn goede
nuttige zijde. Betreurenswaardig is nl.
at men 't nog altijd noodig moet achten
egenover de werklieden een machtsmiddel
lan te wenden dat jammer brengt in vele
lüisgezinnen en dat toch ook evenals
stakingen nadeelig is voor handel en
lijverheid. Immers of de patroons zelfs
ibrieken en werkplaatsen, lossen en laden
top zetten, dan wel de arbeiders hen hiertoe
ioodzaken door 't werk neer te leggen, dit
lijkt in zijn droeve en nadeelige gevolgen
letzelfde.
Toch heeft ook de /Jock out" zijn goede
tijde, wijl de werkman er door wordt ge-
ieeid dat tegenover zijn //machtigen arm"
een andere kan gesteld worden, dat het
lard tegen hard niet gaat, dat langs vreed-
tamen weg moet getracht worden, verbetering
brengen in sociale toestanden een
leg, die de patroons te liever zullen inslaan
TWEEDE GEDEELTE.
naar mate zij meer door hun eigen uit
sluitingen worden getroffen.
Er zijn teekenen, welke er op wijzen, dat
men "gelukkig tot dit beter inzicht komt,
dat de zoo noodige samenwerking tusschen
werkgevers en werknemers veld wint. Straks
meer hierover. Laten we eerst eens zien,
welken omvang de uitsluitingen aanemen.
't Is opmerkelijk, zoo talrijk de //lock outs"
dit jaar zijn. Om een greep te doen in
de Beiersche stad Pirmasens zijn 6000 werk
lieden bij de schoen-industrie door de ver-
eenigde patroons gedurende 4 weken uit
gesloten geweest welke toestand eerst ein
digde nadat van weerzijden werd toegegeven,
te Iserlohn zijn een paar duizend metaal
arbeiders voor een poosje naar huis gezonden
te Geestemiinde 1600 werklieden aan de
scheepstimmerwerven, een aantal, dat ten
gevolge der solidariteit van de patroons
12000 zou kunnen worden, te Dresden
maakten de werkgevers in de bouwvakken
aan partieele stakingen der gezellen een
einde, door zelf te staken, wat 1500 man
tijdelijk broodeloos maakte j iu de Thuriug-
sche porceleinfabriekei:, in de bouwvakken
te Keulen en bij de brouwerijen in Han
nover dreigden insgelijks tflock outs", terwijl
uit New-York liet volgende bericht komt
een twist tusschen timmerlieden-vereeni-
gingen, wier leden niet met elkaar wilden
werken deed de bouwondernemers, die daar
van grooteu last ondervinden, besluiten,
de werken stil te leggen een besluit dat
100.000 arbeiders zal treffen als dezen aan
den ouderlingen twist niet spoedig een einde
maken.
Door schade en schande wordt men ook
op het veld van den arbeid wijs. Patroons
en werklieden ondervinden, dat het met
stakingen en uitsluitingen op den duur niet
gaan kan en zoo wordt uit den feilen strijd
toenadering geboren. Meer en meer heeft,
voornamelijk nog iu het buitenland, derge
lijke samensprekiug en samenwerking plaats
tusschen de corporaties van patroons en
werklieden, een samenwerking, welke leidt
tot zoodanige vaststelling der arbeidsvoor
waarden, dat op de belangen van beide
partijen wordt gelet.
Eeuige staaltjes van dergelijke overeen
komsten. Eerst een uit het land, waar
sinds lang veel krasser „stakingsweiten" in
werking zijn dan bij ons, uit Engeland.
Daar is in Maart j.l. tusschen vertegen
woordigers der mijneigenaars en der werk
lieden in het koleugebied Monmouthshire
en South Wales //overeengekomen" een
loou- en verzoemngsraail in 't leven te
roepen. Tot dien raad zullen behooren 74
maatschappijen 240 bedrijven en ongeveer
154,000 werklieden. In Februari, Mei,
Augustus en November zal die loonraad
bijeenkomen om over alle .veranderingen in
de verdiensten der werklieden te beraad
slagen. Wordt geen overeenstemming ver
kregen tusschen de leden van den Raad,
welke bestaat uit vertegenwoordigers van
patroons en werklieden, dan wordt de be
slissing, die voor beide partijen bindend
zal zijn, opgedragen aan een onpaitijdigen
scheidsrechter.
En nu wat voorbeelden van elders. Te
Stuttgart en te Berlijn is een loon- en
arbeidsovereenkomst gesloten tusschen de
corporaties van patroons cu gezellen in het
brouwerij-bedrijf. In Hem geschiedde zulks
insgelijks voor de schoen industrie. Te Ber
lijn genieten ook de bouwvakken van de rust,
welke uit een dergelijke /farifvereinbarung"
voortspruit, eveuzeer als de metaalindustrie
in Mittelfranken (Beieren), de glasfabrieken
te Stuttgart, het textielbedrijf te Aken en
de kleedermakers te Essen.
We zouden dit lijstje nog wel wat kun
nen voortzetten bij tientallen vonden wij
de heilzame Tarifvertrage" in de Duitsche
bladen vermeld, 't Is echter genoeg om te
doen zien, dat de nieuwe de betere toe
komst op 't gebied van den arbeid nadert.
Na de geweldige, ontwrichtende schokken
van staking en uitsluiting komen de ge
leidelijke overeenkomsten, waarbij patroons
en werklieden gezamenlijk loon eu arbeids
tijd vaststellen en zich wederzijdsch ver
plichten tot naleving der bepalingen, die
vaak ook het leerlingwezeu, ontslag en aan
stelling, soms zelfs, zooals in Mittelfranken,
de productie betreffen.
Let echter wel, dat die overeenkomsten
niet worden aangegaan per afzonderlijk be
drijf, maar door tusschenkomst der wedcr-
zijdsche organisaties, voor een ganschen tak
van nijverheid of handel. Op dezen voet
wordt door de patroons de naleving verge
makkelijkt, voor de werklieden de zekerheid
grooter. Gelukkig, dat we ook in ons land,
reeds van die overeenkomsten hebben zien
ontstaan. T. C.
van dc voornaamste gebeurtenissen in
onze en omliggende gemeenten, gedurende
de 25 jaren dat ons blad bestaat.
14 Dec. 1889. Dood van, den lieer J.
Verwiel, sinds bijna 25 jaren burge
meester van Besoijen.
17 Dec. Plechtige begrafenis van den lieer
J. Verwie!, in leven burgemeester van
Besoijen.
Behalve, een zeer groot aantal familie
leden, kenuissen en gemeentenaren,
nnmen ook aan de stoet deel de har
monie FEspérance van Waalwijk, de
liedertafel Oefening en Vermaak, de
zangvereeniging Cecilia en verschillende
in Besoijeu bestaande gildens en doelens.
Oefening en Vermaak zong bij de
groeve //Op het kerkhof" van de Vliegh
en Cecilia //Omhoog" van Heinze. De
oudste zoon dankte daarna alle per
sonen en corporaties voor de eer den
overledene bewezen.
28 Dec, Dc griep heersclit epidemisch in
onze gemeente. In vele huishoudens
worden 5 tot 6 lijders gevonden.
18 Jan. 1890. Groot concert van Oefe
ning en Vermaak met medewerking van
Herman Venverloo uit Amsterdam ter
herdenking van het 121/3-jarige direc
teurschap van den heer Frans de Cortie
Bij deze gelegenheid werd den directeur
door den heer C. v. d. Ven, commis -
saris, namens de Vereeniging een
prachtige gouden herinneringsmedaille
aangeboden. De heer Mr. G. P. A.
Sopers, oud-voorzitter en eerelid der
Liedertafel zond zijn portret vergezeld
van een vleiend schrijven.
7 Aug. Bij koninklijk besluit benoemd
tot kan ton rechter-plaalsververvanger
in het kanton Waalwijk de lieer A. J.
Rant, notaris te Waalwijk.
18 Aug. Bondsconcours te Baardwijk uit
geschreven door de doelen /Eendracht
maakt macht". 12 gezelschappen namen
hieraan deel. Het feest werd opgeluis
terd door de harmonie van Drunen.
De prijzen werden aan de overwinnende
gezelschappen overhandigd door den
burgemeester J. van Dijck, bescherm
heer der Vereeniging en de heeren H.
Breuer, van Beijneu en Van der Mee.
27 Aug. Gekozen tot lid van den gemeen
teraad te Baardwijk de heer Cornelis
van Helvoirt met 73 stemmen.
2 Sept. Benoemd tot hoofd der school met
9 stemmer, en 1 blanco, de heer Spij
kerman, in gelijke betrekking te Oeffelt.
MeTe stonden op de voordracht de hee
ren Boschkamp te IJzeudijke en Mink
te M-Graveuhage.
Installatie der heeren J. Timmermans
Wzn., A. C, van Tilburg en A. II.
van Schijndel als leden van den ge
meenteraad. Benoemd tot wethouder
de heer Jud. Timmermans Wz.
29 Aug.'^uc gilde St. Jan Baptist, hoofd
man de lieer A. H. G. v. d. Heijden
viert zijn 50-jarig bestaan. Na een
plechtige II. Mis begaven de gilde—
q broeders zich naar liet koffiehuis der
kinderen Van Ree, waar de dag aller
genoeglijkst werd dooi gebracht. Den
volgenden morgen werd een mis opge
dragen voor de overledene leden der
Gilde.
6 Sept. Dood van den lieer Dr. Lauren-
tius Gosewinus van Heijst. De afge
storvene was gedurende vele jaren lid
van de Prov. Staten, van den gemeente
raad, van de school- en teekenschool
commissie, van het bestuur van den
buitenpolder enz.
11 Sept. Benoemd tot burgemeester van
Vlijmen met ingang van 28 Sept, de
heer P. A. Zwaons.
'28 Sept. Bekroond op de wereldtentoon
stelling te Parijs dc firma W. Timmer
mans en Zonen, gouden medaille voor
leder, en de lieer H. A. Zeegers,
bronzen medaille voor Elixer. (De be
kroning echter werd door den heer Z.
geweigerd,
30 Sept. De heer J. W. de Bree legt zijne
betrekking neer als hoofd der school.
7 Oct. I)e heer Spijkerman aanvaardt
zijne betrekking als hoofd der school
te Waalwijk.
23 Oct. De commissie van de belangen
der werken van den Nieuwen Maas
mond wordt met 3 personen en be
staat thans uit de heeren Grotenhuis
burgemeester, Bernard Timmermans Wz.
Jansen, burgemeester te Tilburg,
Boll, id. te Eeten en Drongelen,
v. Heijst, id. te Baardwijk,
Vermeulen, id. te Capelle,
de heeren A. C. Zijlmans, C. G. v. d.
Heijden, A. Verbunt en F. W. van
Liempt, gemeente-secretaris.
9 Nov. In de afdeeliug der Tweede Ka-
ray - >=r>r r
IVaalwpsclic
Courant,
I f
Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. 31. S.
(47)
ZESTIENDE HOOFDSTUK.
De ontmaskerde Intrigante.
«Ik geloof u niet mijnheer I*
Dat zegt Ottilia zoo koad, zoo kalm niet
«n plooi van haar gelaat vertrekt hierbij.
Willburg springt getroffen opdan laat hij
lich weer laugzaam op zijn stoel neer, zonder
een woord te spreken. Doch zijn gelaat teekent
een hevigen inwendigen strijd hij heeft moeite
lich te beheerschen en eveneens een onschuldig
gezicht te toonen.
Tandenknarsend trappelt hij met zijn voeten op
den vloer.
Het is bijna eene minuut zoo stil, dat men een
ipeld kon hooren vallen.
.Waarde gravin, dat was niet openhartig, maar
diep beleedigend.* Hij lacht heesch en gedwongen.
(Als u een mantjwaart, zou ik met de wapens
in de hand genoegdoening vorderen voor dezen
twijfel aan mijn eer en waarheidsliefde. Doch
u is slechts een vrouw 1*
Ottilia krimpt ineen. .Doch u is slechts een
'rouwHoe verachtelijk hij dat zegt O, zij
had hem hiervoor kunnen dooden
,U is een jong, onervaren meisje, en daarom
kon te uwer verontschuldiging het dichterswoord
gelden .Snel is de jeugd met het woord, dat
lij veelal gebruikt als de snede van een mes.
1 gaaft mij reeds eenmaal een bewijs uwer
onbedachtzaamheid, toen u alleen, zonder behoor
lijke begeleiding, miju vrijgezellenwoning binnen
trad. Ik wil daarom aannemen, dat u ook deze
öeleedigende uiting zonder nadenken aan uw
lippen hebt laten ontsnappen. Gaarne vergeef ik
u deswege, wat u uit overdreven angst voor de
eer van uw naum hebt gezegd. Ook wil ik u
nog eens verzekeren, dat gij u omtrent de ver
houding tusschen uw stiefmoeder en mij zeer
vergist hebt. Ik ken deze vrouw wel van
vroeger wij zijn beiden in eenzelfde geheim
betrokken, misschien kan u dit ooit eens
medegedeeld worden. Nu kan ik u echter nog
niet6 naders zeggen, dan dat 't bewust nachte
lijk bezoek in de kamer van uw stiefmoeder
geen ander doel had, dan ons nader te verstaan
omtrent dit geheim. Het staat aan u, of u mij
gelooven wilt of niet. En wat het nu verlangde
gesprek betreft, dat ik beslist onder vier oogen
met haar hebben moet, dit gaat over een zaak,
waarbij ook uw papa geinteresseerd is. Ik ben
tot de ontdekking gekomen, dat het u wel
bekende smaadartikel geinspireerd is door me
vrouw de gravin. Gelooft u nu nog, dat ik de
geliefde ben van uw stiefmoeder?
Oitilia 0 ntwaardt niet direct, zij is door het
gehoorde zoo zeer getroffen, dat zij zich eerst
een weioig herstellen moet.
Dat artikel geinspireerd door haar stiefmoeder
De geschiedenis wordt steeds duisterder en
raadselachtiger. Op welke wijze zal dit raadsel
opgelost worden
Het jonge meisje zucht en ziet nadenkend
voor zich neer.
.U antwoordt mij niet, mejonkvrouw Ben
ik geen antwoord waard? Ik vertrouw, dat u
mij het onderhoud met uw stiefmoeder nu wel
wil toestaan? Qttilia ziet op en knikt ter be
vestiging licht met haar hoofd, 'an wil zij
zonder verder één woord te spreken het salon
verlaten. Zij voelt zich te veel terneder gedrukt
zij vindt geen enkel woord voor den man, die
haar heden zoo diep verdeemoedigd heeft.
En toch imponeert Willburg haar; in haar
hart moest ze zich zelve bekennen, dat zij hem
met haar hatelijk en beleedigend verwijt on
recht en pijn aangedaan heeft. Doch zij is te
trosch, dit openlijk te bekennen; de gekwetste
ijdelheid der vrouw, haar vermeend getroffen
eergevoel verzet er zich tegen.
Wat heeft Willburg haar Ottilia gewaagd
toe te voegen. Zij was een onervaren meisje, dat
zonder nadenken sprak.
Een schoolmeisje! Want als zoodanig heeft
«23»
hij haar nu behandeld.
31et een bitter lachje om haar lippen laat ze
deze zelf-kwellende gedachten ruim spel.
En nu ze zich met een stommen, kouden
groet verwijderen wil, voelt Willburg medelijden
met haar.
Hij ziet nu in, dat hij wai te grof geweest is.
„U wilt mij boo verlaten, gravin? Dat spijt
mij, echter, nu u gaat en mij met uw stief
moeder alleen wilt laten, is voor mij toch het
bewijs, dat u mij gelooft. Daarmee is het on
recht, mij aangedaan, goed gemaakt. Laten wij
daarom als vrienden scheiden !-
Willburg steekt de gravin zijn hand toe, doch
met een gebaar van ware ontzetting wijst zij deze
terug.
«Wij, vrienden U en ik? Nooit, mijn
heer! Te diep ben ik door u vernederd! En dat
vergeelt een trotsche vrouw een man nooit! Ik
haat u
Sn-.l heeft Ottilia deze woorden uitgestooten,
thans wil zij vlug de zaal verlaten.
Daar omspannen plotseling Willburg's handen
haar polsen en dwingen haar te blijven.
,11 haat mij, Ottilia?! Dat bewijst, dat u gis
teren niet de waarheid spraakt, toen uzeidet, dat
ik u onverschillig was.* Hij ziet haar een oogen-
blilc vlak in haar donkere oogen zijn stem klinkt
zacht, als wil hij zijn kloppend hart tot bedaren
brengen. «De haat van zulk een meisje is mij
duizendmaal meer waard dan de liefde eener
karakterlooze vrouw! Zelfs uw haat, gravin Ot
tilia, zou ik niet willen inruilen voor de liefde
van diegene, van wie ik naar uw meening de
geliefde zou zijn
Willburg heeft den laatsten zin slechts ge
fluisterd, doch Ottilia heeft hem verstaan en haar
hart klopt hierbij onstuimig.
Ilaar schoon gelaat gloeit, in zoete bevangen
heid kijkt zij voor zicli heen en laat het toe, dat
Willburg haar hand eenige malen aan zijn lippen
drukt.
Daar vallen haar plotseling zijn woorden in,
dat er hoogcre doeleinden zijn dan aan de voe
ten van een schoone vrouw te liggen; hij was
een zakenman en geen troubadour.
Bijna doodelijk kwetsend voor haar her en
derwaarts geslingerd hart hadden zijn woorden
geklonken: «Doch gij zijt slechts een vrouw I* Hij
verachtte dus de vrouw als een wezen van lagere
orde! Zulk een man, die de vrouw zoo diep
verlaagde, kende onmogelijk het gevoel van
liefdevoor liem bestondeu slechts «tijdelijke
opwindingen I»
Met een heftige beweging rukt zij haar hand
uit de zijne.
«Er bestaat voor ons geen brug, mijnheer,
waarop wij elkander ontmoeten kunnen. Het
Duitsche meisje met hare ideale wereldbeschou
wing, met het kinderlijk geloof aan Duitsche
liefde en Duitsche trouw en de practische
zakenman, die op de plaats van zijn harteen ge-
tallentabcl draagt, de pessimist en vrouwenhater
dat zijn te heterogene wezens. Doch u hebt
gelijk, mij nog bijtijds er aan te herinneren, dat
het een meisje niet past, haren haat tegenover een
man te uiten. Ik haat u ook niet, mijnheer, in
derdaad nietZooals ik u reeds eerder zei U
is mij totaal onverschillig.*
Willburg treedt vcrbleekcnd terug.
«Wees voorzichtig, mejonkvrouw, dat dit woord
u nooit berouwt! Wat u omtrent «die getallen-
tabel op de plaats van het hart* gezegd hebt, is
misschien op u meei van toepassing dan op mij.
U zijn materieele belungen iu 't geheel niet on
verschillig, dat hebt^u bewezen, toen u uit
eigen belang liet tegen mij gericht artikel
wecriegdet. De «Duitsche meisjes* met haar
„ideale wereldbeschouwing,* haar vDuitsche
liefde* en «Duitsche trouw* verstaan uitstekend
de kunst van «te rekenen,* minsteus even goed
als een „practisch zakenman.*
liet ruischen van een zijdeukleed op den par
ketvloer van de naburige zaal kondigt de ver
schijning van de gravin aan.
Zij treedt het salon binnen en haar eerste oog
opslag geldt Ottilia. Die beide dames meten
elkander met een kouden blik.
Tegelijk met het binnentreden der gravin trekt
zich Ottilia terug.
Zij heeft Willburg met geen blik, met geen
enkel woord meer verwaardigd. In haar hart
heeft zich een gevoel van bitterheid vastgezet
haar oogen vullen zich ruet tranen, alleen, omdat
zij aan hem heelt moeten toegeven.
«En toch haat ik hem, juist hem! Want trots
zijn tegenovergestelde verzekeringen bemint hij
die valsche, die trouwelooze vrouw
Bij deze gedachten balt Ottilia haar teere
vuisten
«Als er een geheim tusschen een man en een
vrouw bestaat, zoo vervat dat geheim altijd en
altijd liefdel'
«Ons onderhoud, mevrouw de gravin* Will-
bargs toon kliut vol bijtenden spot zal hoogst
waarschijnlijk vrij lang duren. Is u er zeker
van, dat wij hier door niemand beluisterd kun
nen worden
«De eenige persoon in ons huis, die de spion-
nage beroepsmatig als 't ware beoefent, de
gouvernante, is voor slieden «onschadelijk* ge-
muakt. Ik heb haar naar Kroonsbad gezonden,
om eenige inkoopen te gaan doen.'
De gravin gaat naar de porte-brisée, welke
't salon van de andere kamers scheidt en laat
de portières vallen.
Een verachtelijk lachje zweeft om den mond
vun Willburg.
«Deze vrouw heeft nu werkelijk geen ander
levensdoel, dan zich op te schikken.*
Na een uitnoodiging vun de gravin neemt hij
tegenover haar jjloats en haalt het bewuste
beursblad uit zijn portefeuille. Ilij spreidt het
•voor haar uil en wijst met een veelbeteekenend
gebaar op het met blauw potlood omlijst smaad
artikel.
De gravin schrikt hierdoor zoo hevig, dat haar
felaat bloedrood wordt. Onmiddellijk ziet zij in
at zij in dit geval machteloos tegenover haar
vijand staat. Toch tracht ze nog op onverschilli
gen toon te vragen: ,Wat moet dut?* Opzien
durft ze echter niet. Zij schaamt zich vóórhaar
verraden echtgenoot misschien wel voor de
eerste maal haars levens.
«Wat dat moet, madame Hoe naïef u deze
vraag stel11 Wees zoo goed, mij te verklaren,
wie u op deze infame idee gebracht heeft, want
ik kan haast niet geiooven, dat zij uit uw eigeu
brein ontsproten is.
(Wordt vervolgd.)