urnmer 86.
Zondag 1 November 1903.
26e Jaargang
mm
i
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
EEK ÜELDENMm.
AN TOON T IEL EN,
Dit nummer bestaat
uit TWEE BLADEN.
BEKENDMAKING.
Uitgever:
l)e verzekering tegen
ziekte.
FEUILLETON.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
A b o ii n c m e n t s p r ij s per 3 maanden f U."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden
Uitgever.
dén
WAAL WIJ K.
Advkrtentiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grooto
letters naar plaatsruimte. Advertentiëu Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contract
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
ii.
Op welk beginsel rust (leze wet
Hij, die door zijn fiuanciëele omstandig
heden zich niet zonder bezwaar de noodige
hulp kan verschaffen en desnoods eenigen
tijd zijn arbeidsinkoinsten kan missen, als
hij of een lid van zijn gezin gedurende
eenigen tijd ziek wordt, moet zich zooveel
mogelijk door verzekering tegen de gelde
lijke gevolgen van ziekte dekken.
Waarom dan alleen de vaste werklieden
hartoe verplicht
Omdat bij hen de premie steeds kan
worden geïnd door tusschenkomst van den
werkgever, die het voor uen werkman
betaalde bedrag van het loon kan inhou
den.
Bij de zoogenaamde losse werklieden schijnt
een invordering van de premie door tus-
TWEEDE GEDEELTE.
Ontbreekt voor de losse werklieden ook de
mogelijkheid zich te verzekeren
Neen, zij kunnen zich vrijwillig óf bij
eer. districts-ziekenkas of bij een onderlinge
ziektekas, door de regeering goedgekeurd,
verzekeren. Zij genieten alsdan dezelfde
voordeelen als vaste werklieden.
Waarom zjn de zeevisschers niet verplicht
zich te verzekeren
Omdat het voor de ziektekas ook te hun
nen aauzien zeer moeilijk zou zijn voor ge
neeskundige behandeling in geval van ziekte
te zor.'en en bovendien, omdat wegens ver
schillende eigenaardigheden, welke zich
vjordoeu in de wijze, waarop het visschers-
beJrijf wordt uitgeoefend eu bij de bepaling
van het loon van den visscher, eene be
hoorlijke regeling van de geldelijke schade
loosstelling in geval van ziekte onvermijde
lijk van zeer ingewikkelden aard zou zijn.
Betaalt ieder verzekerde dezelfde premie
Neen, deze hangt af
ten eerste van het dagloon. Hoe grooter
dit is, hoe booger de premie, doch ook
hoe hooger de uitkeering in geval van
/nekte.
ten tweedeWorden de verzekerden in
gedeeld in gevaren-klassen. Immers het
eeno bedrijf zal uit den aard der zaak tot
veel meer ziektegevallen aanleiding geven
dan het andere. Werklieden b.v. in fabrie
ken waar met loodwit en dergelijke stoffen
wordt gewerkt, loopen veel meer gevaar dan
werklieden in andere industriën.
Betaalt de Staat ook aan deze verze
kering
Waar noodig, draagt de Staat bij in de
administratiekosten der districtskassen om te
voorkomen, dat ten laste van de verzeker
den meer administratiekosten zouden komen
dan bij particuliere ziektekasseu.
Met deze opsomming hebben wij in dit en
't vorig artikel den hoofdinhoud van het
wetsontwerp weergegeven. Alleen zij nog
opgemerkt, dat een vrouw alleen aanspraak
heeft op schadeloosstelling bij hare beval
ling, als zij gehuwd is of in de laatste 300
dagen voorafgaande aan hare bevalling, ge
huwd is geweest.
Gebrek aan onderwijzers.
„Het gebrek aan onderwijzers in Indië
„laat zich in den laatsten tijd krachtiger
„dan ooit gevoelen, zegt het Bat. Nbld.
z/Het heeft reeds geleid tot loslating van
„vele beginselen, in den loop des tijds aan
genomen om het onderwijzerscorps op een
z/hooger standpunt te stellen.
Als laatste redmiddel, naast het weigeren
„van buitenlandsch verlof wegens langduri-
z/gen dienst, sedert verleden jaar gehandhaafd
z/is nu door den directeur van Onderwijs,
z/Eeredienst en Nijverheid aan de regeering
//voorgesteld om niet langer onderwijzers
//van het lager onderwijs te belasten met de
„waarneming van betrekkingen bij het
middelbaar onderwijs.
//Of het helpen zal
„Treedt de regeering in het voorstel, dan
„zal men bij het middelbaar onderwijs, met
„zijn chronisch gebrek aan voldoende werk
krachten, weldra den boel zoo niet geheel,
„dan toch zeker voor een deel stop moeten
„zetten. Wat fe Semarang is gebeurd, waar
„men maanden achtereen met onvoltallig
„personeel zat; wat nu te Batavia voorkomt,
„het leentje-buur spelen van het z.g. gym
nasium bij eeu particuliere school omdat
„een leeraar met verlof is, wijzen daarop
„Tenzij men nu de zekerhoid heeft van vol
doende aanvulling, maar die zekerheid heeft
„ten allen tijde ontbroken.
„Wat men noodig heeft ter verzekering
„eener voldoende aanvulling van het corps
„onderwijzers is, wij zeiden het reeds vroe-
„ger, opleiding in Indië zelf Hoe eerder
„men dit begrijpt, hoe beter, ook uit een
„oogpunt van rechtvaardigheid tegenover de
„Indische jongelieden, voor wie de onder
„wijzersloopbaau al te lang zoo goed ah
„gesloten is geweest bij gebrek aan inrich-
„tingen tot opleiding. De thans bestaande
„normaalcursus één voor geheel Indië
„is een zeer zwakke poging om te komen
„waar wij moeten wezen, en het is slechts
„te hopen dat de omstandigheden zoo'n
„krachtigeu drang gaan oefenen, dat de
„lapmiddeltjes ook in deze materie spoedig
„afgedaan zullen hebben."
Teekenend is dit bericht in het Indische
blad zeer zeker voor het groole tekort aan
onderwijzers in onze Oost-Indische bezit
tingen en wij kunnen dezen noodkreet vol
komen begrijpen, zoo ook de oplossing die
dit blad aan deze brandende kwestie tracht
te geven, nl. door „opleiding in Indië zelf".
Eveneens dat zulks zou zijn eene recht
vaardigheid tegenover de Indische jongelui,
die daarin een goed bestaan zouden vinden.
Daarf.11 boven zou eene geschikte opleiding
voor Indische jongelieden tot onderwijzer
ook nog uit andere oogmerken voor het
moederland van groot belang zijn, meer zou
dan ook onze taal nog beoefening vinden,
en zoovele andere zaken die gehechtheid
aan en dankbaarheid jegens 't moederland
bevorderen.
Maar dat gaat niet op stel en sprong en
de behoefte is op 't oogenblik groot,
daarin moet voorzien worden en dan komt
het ous onbegrijpelijk voor, dat zoo weinige
jongelieden hier in ons Nederland, die het
onderwijzers-examen achter den rug hebben,
ambitie en energie genoeg voelen, om naar
dat dsel van ons rijk te trekken en daar
eene goede positie te aanvaarden, waarop
zoovelen hier in Nederland, waar overvloed
is, zitten te wachten.
Zeer zeker kunnen omstandigheden bij
eenigen zulks beletten, maar zoo talrijken
waren in staat zich daar eene goede loop
baan te verschaffen, die hier moeilijk of
niet valt te bereiken.
Zij zouden zichzelf, 't rijk en onze kolo
niën, die 't zoo zeer noodig hebben, een groote
dienst bewijzen 1
Telephoon.
Bij de behandeling der telegraaf- en
telephoonwet in de Tweede Kamer heeft de
minister van W. H. en N., in antwoord
op 't gezegde van dan heer Tijdeman,
dat op het platteland, nog, zooveel
gemeenten van 6000 zielen en meer met
ongeduld wachten op aansluiting, verklaart
dat hij deze noodzakelijkheid vooral voor die
flinke handeldrijvende plaatsen zeker inziet
en dat van zijn kant alles zal worden in
't werk gesteld, om in die behoefte te
voorzien eu die gemeenten aan 't telefoonnet
aan te sluiten, daar die zulks gewooulijk
nog meer dan de groote steden, met hunne
mooie correspondenties, noodig hebben.
Een verblijdend vooruitzicht ook voor
onze gemeente, die reeds lang en met recht
daarop wacht en waarvoor door de Kamer
van Koophandel en Fabrieken en vele indu-
strieelen reeds zoovele pogingen zijn aan
gewend.
Prijs verhooging van ledef in
Duitschland.
Wij lesen in de Led. Ind.
De „Freie Vereinigung der Lederfabri
kanten Mitteldeutschlaids" heeft iD een te
Magdeuburg gehouden vergadering m®t
groote meerderheid van stemmen besloten
om zich aan te sluiten bij de voorbereiding
van den lederkartel.
Een afzonderlijk besluit betreffende prijs-
verhooging werd unaniem aangenomen. Van
af den dag, waarop de vergadering gehouden
is (20 October), treden de volgende ver
hoogingen in werking
Voor leder in heele huiden zoolleer,
vache, tuigleer 5 Maik per centenaar.
Voor croupous van zoolleer, vache, riemen-
leer, tuigleer 10 Mark per centenaar.
Voor afval', a. voor halzen van zoolleer
en vache 5 Mark per centenaar.
b. voor Hessen van zoolleer en vache 3
Mark per centenaar.
Voor leer technische doeleinden in crou-
pons 10 Mark per centenaar.
Voor leer voor technische docloindeu iu
huiden 5 Mark per centenaar.
Halt November zal weer een vergadering
van deze vereeniging plaats hebben teneinde
om verdere prijsverhuoging te besluiten, daar
de verhouding tuaschen de prijzen van de
grondstof eu het product nog lang niet
hersteld is.
Deze week hebben de „Nordwestdeutscher
Verein für Leder-Industrie* en de „Verein
Deutscher Gerber* resp. te Bremen en
Frankfurt a. M. met hetzelfde doel hun
leden ter vergadering uitgenoodigd, waarvan
in ons volgend nummer 't resultaat mee
gedeeld zal worden.
Op die wijze wordt de prijsverhooging van
leder in Duitschland vrijwel algemeen en
gaat men waarschijnlijk eens een gezonderon
toestand tegemoet. Moge dit ook in ons
land het geval zijn
Tot zoover genoemd blad wij sluiten ons
hierbij volkomen aan, het leder moet ver
hoogd worden, dat kan niet uitblijven
als onvermijdelijk gevolg daarvan moeten
de schoenen ook verhoogd, dat mag en kan
niet uitblijven en om tot die twee doel
einden te komen, daartoe is men thans
in Nederland op den goeden weg en
dan, maar ook dan eerst krijgt men da
juiste, de gezonde toestand in deze beide
industriën, dan eerst zal noch looier, noch
schoenmaker voor niets behoeven te werken,
is 't niet met verlies
lippen trillen nerveus.
„Blijf Ddnisel' zegt se toonloos, haar dochter
een wenk gevend, hear plaats weer in te
iaiijEslraalsclif Courant,
uMommwummm mixwi
Burgemeester en Wethouders vnu Waalwijk
maken bekend, dat op Donderdag 26 November
1903 des voorraiddags van 9 tot 12 uur ten raad-
huize de verkiezing zal plaats hebben van 2 leden
der Kamer van Koophandel en Fubrieken alhier
der voorziening in do plaatsen van hen, die op
primo Januari 1904 aan de beurt van aftreden
sijn
Waalwijk, 24 October 1903.
Burgemeester en Wethouders de gemeente
Waalwijk.
K. DE VAN DER SCHUEREN.
De Secretaris,
F. W. VAN LIEMPT.
Voorbereidend Militair onderricht.
De Burgemeester van Waalwijk maakt bekend
dat bet voorbereidend militair onderricht aldaar
zal worden gegeven Dinsdags van 21/a-31/3 uur nra-
en Donderdags van 6—8 uur nm. aanvangende
3 November a.s. in het koffiehuis van den he r
Jos. Thij9sen aan de Markt.
Waalwijk 29 October 1903.
De Burgemeester van Waalwijk,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
par nrtfy gtt.t: a
Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. M. S.
(79)
TWEE EN TWINGTIGSTE HOOFDSTUK,
Vnder en Zoon.
Nu kunt u beseffen, hoe ik te moede was, toen
ik in den nieuwen Huttendirecteur mijn doodge-
waanden echtgenoot weerzag. Op dit oogenblik
had ik een gevoel, of de grond zich onder de
hoeven van mijn paard opende om er ons beide
in te doen neerzinken.
Sedert het weder opduiken van dezen man
dien ik overigens nouit bemind heb is mij
elk genot vergald. Altijd toch moest ik vreezen
dat een toeval de ontdekking van dit vreeselijk
geheim mij zou varraden. En wat in dit geval
mijn lot zou zijn behoef ik zeker niet uitean
te zetten. Begrijpt ge nu, waarom ik je (onder
den indruk van deze'onthulling begint ze wederom
te tatoieeren) destijds trachtte over te halen, hem
in de mijnen te doen verongelukken P
Meehanisch knikt de gevraagde van ja.
Hij is zoo onder den indruk van dit ongehoorde
feit, dat hij niet vermag te antwoorden. Wel
had hij al heel wat ergs omtrent de houding
van Nora en Willburg vermoed, maar zóó iets
was toch nog niet in zijn brein opgekomen.
Maar al spoedig is hij wederom zich zelve, en
in benarde omstandigheden als hij zit, tracht hij
uit deze wetenschap ziju voordeel te slaan.
„Dat zijn waarlijk frappante onthullingen,
tante, waarop ik in geenen deele voorbereid was.
Nog klinkt mij uw verhaal als een sprookje in
de ooren, mij is het, als vertelde u de lotgevallen
van een romanheldin. Thans is het mij glashel-
schenkomst van den patroon ondoen'ijk,
omdat de persoon van dezen te zeer wisselt
en het in loondienst zijn van den lossen
werkman te ongere*eld is.
der, waarom u zoo hartstochtelijk de verwijdering
van dezen Willburg wenscht. En wij moeten
voorzichtig, maar energiek hieiiu te werk gaan.
Maar a prospos. buiten mij i9 toch niemand met
dit geheim bekend P'
„Helaas, ja, Egor.
„Mijn God I En wie is dat
„Mademoisselle Blanche!'
De baron mompelde een vloek.
„Deze duivelin in menschengedaante schijnt in
werkelijkheid een verbond met den booze ge
sloteD te hebben. Hoe komt dat mensch iu 't
bezit van zoo'n gevaarlijk geheim
„Hoe kunt ge mij dat nog vragen Natuurlijk
door spionnage. Dat is immers haar beroep. Zij
bezit de flair, om de duistere punten in eeu
familie op te sporen en er zich dan geld voor
laten te betalen.
En daur de Franfaise zeer hebzuchtig is, drijft
ze hare slachtoffers tot het uiterste. Hebt gij
haar onlangs geen wissel gegeven P Wij spraken
daarover eenigen tijd geleden, maar hoe zit dat
nu eigenlijk
Egon lacht duivelsch.
Dat zal de klip zijn, waarop haar hebzucht
stranden zal. De strik, waarin ze zich zelve zal
vastwerken, is gelegd. Zij heeft zich n.l. door
mij laten verleiden, de bandteekening van mijn
oom na te maken. Zoo spoedig zij aanstalte
maakt den wissel te diskonteeren, of over te
leggen, beschnldig ik haar van vulschheid in
geschriften*.
„Gisteren verlangde Blanche van mij, dat ik
dien wissel zou inlosseu', zegt Nora, „zij wilde
zich eerst tot mijn echtgenoot wenden, maar
daar diens onmondigheids\eiklaring voor de deur
staat, wil zij niets meer, wat geldzakeu betreft,
met hem verhandelen. Zij was bang, dat het
gerecht zijn handteekening annulleeren zou;
daarom wendde zij zich tot mij. 'Ik heb natuur
lijk haar verzoek rondweg afgeslagen.' Los den
wissel onvoorwaardelijk in, tante dan hebben wij
dat schepsel in onze macht.
Nora zucht.
„De som is zoo hoog. Gij hebt mijn kas inden
Kasten tijd bijna leeg geplunderd.'
„Bedenk toch, tante, dat het er omgaat, dio
Frangaiee voor altijd onschadelijk te maken.
Waar zooveel op 't 6pel staat, moet u van zulk
een sommetje niet afschrikken.'
„Wat zullen wij na de onmondigheidsverklaring
aanvangen Zoo spoedig uw oom niet meor vrij
over zijn vermogen kan beschikken en wij te
vreden moeten zijn, wat ons door het gerecht
wordt toegewezen, kan ik je niet meer onder
Bteunen*.
„Nu, dan zullen we wel verder zien', zegt
Egon. „Maar nog eens, wat zal u met den wissel
doen
„Wel, als het zoo dringend noodig is zal ik
hem uitbetalen.'
„Goed, en dan moet u hem oogenlslikkelijk
aan mij zenden, met een bericht er bij, dat u
gemerkt hebt, dat Blanche een \alsche hand—
teekeniug er onder geplaatst heeft. U verzoekt
mij dan tevens onmiddellijk den heer Willburg
hiervan in kennis te stellen.*
„Ha, eindelijk hebben wij dan toch deze intri
gante in onze macht. Zij zal wel groote oogen
opzetten, als ze hoort, dat ze met den strafrechter
kennis zal maken'.
Nora zet haar pincenez weer op en doet haar
voile weer voor, want er klinken stappen in de
nabijheid.
Kom', zegt ze, „laat ons gaan".
En beiden veriaten weer arm inarm het rond
deel en gaan het park uit.
Do donkere wollen gordijnen in de leeskamer
zijn dichtgetrokken, opdat de vriendelijke mor
genzon niet verlokkend er in zou schijnen eD
den lust van de leerlinge zou doen temperen.
Evenredig aan het sombere van't schoolvei trek
is 't opvoedingssysteem der gouvernante.
Onverbiddelijke gestrengheid spreekt uit Blanche
kouden blik. Zij overhoort Denise juist eenige
Engelsche opgaven en telkens als de gevraagde
het antwoord schuldig blijft óf slechts even
hapert, werpt de gouvernante haar een woedende
blik toe. Ook laat het de opvoedster niet aan
harde, ja soms grove terechtwijzingen en ver
wijten ontbreken.
Nog zoo even heeft zij, om een nietig vergrijp
Denise alle Jeelijks toegevoegd.
Het koppige kind is in tranen uitgebarsten en
trapt met de voeten heftig op den vloer, als
protest tegen deze ongemotiveerde ruwe behan
handeling. Tot nu toe heeft de gouvernante zich
nog onthouden van liehamolijke straffen, doch nu
neemt ze een liniaal en slaat daarmede haar
leerlinge op de handen.
Juist komt de gravin binnen.
Vol schrik ziet deze die ongewone strafuit
oefening en 't volgende oogenblik staat ze naast
de woedende onderwijzeres en ontrukt haar de
ÜBiaal.
„Gij, onbeschaamd schepsel, wat matigt ge u
aan Moet ik u door mijn bedienden het li nis
laten uitzetten En ik zal het doen als u nog
eens waagt, Denise op dergelijke manier te
straffen.»
Nora legt haar arm beschermend om heur
dochters hals, welke laatste luidsnikkend zich
tegen haar mama aandrukt.
„Ga in den tuin, mijn lieveling. Gij cijt voor
vandaag vrij.'
De gravin strijkt hierbij over Denise's kort
haar en geeft haar een hartel ijken zoen.
Een koud lachje zweeft op Blanche's smal
gelaat.
„Denise blijft hier', zegt ze op een toon, die
geen tegenspraak duldt.
„Ga, mijn kind 1'
De gravin slaat in 't geheel geen acht op de
woorden der gouvernante.
„Mevrouw I* De stem der Francaise klinkt
heefch van woede. „Ik raad u aan, 11 niet tegen
over mij te stellen. Ik beveel nog eens, dat
Denise hier blijft en ik Terzeker u, dat Denise
niet tonder mijn verlof uit de kamer zal gaan*.
De gravin lachte de gouvernante eenvoudig
uit.
„Ik ben nieuwsgierig te zien, hoe u het ver
hinderen kunt, dat mijn dochter op mijn uit—
drukkélijken wensch van hier gaat.'
„Ga, Denise 1'
Thans klinkt ook de stem van Nora bevelend,
Doch als het arme elachsoffer van dezen ODpae
dagogischen strijd weet Denise niet wat te doen.
Besluiteloos stond zij aan de deur de nieuws—
giei icheid, hoe dit afloopen zal, houdt haar
vooral terug.
De gouvernante is van haar stoel opgestaan en
jplaaist sich vlak voor de gravin.
„Zal ik haar de galante avontnren harer moeder
mededeelen P*
Nora wordt doodsbleek, zij moest zich aan den
katheder vasthouden om niat ta vallen. Haar
nemen.
Huilend en met zichtbare teekenen van onwil
voldoet toch de kleine aan dit bevel.
De gravin ia huif onmachtig in haar faateuil
gevallen zij neemt, als onder den indruk van
een onafwijsbare suggestie haar gewone plaats
aan het venster weder in.
En alsof er niet het geringste is gepasseerd
gaat Blanche met haar onderricht door.
Denise geeft op al de vragen haar door Blanche
gesteld, weinig of geen antwoord.
Eindelijk ziet de onderwijzeres op haar hor
loge en geeft hare leerlinge verlof in den tuin
te gaan.
Denifie gaat, haar hoofdje trotsch in den nek
geworpen.
Ook Nora staat op, doch alvorens heen te gaan,
zegt 7.e
„Mademoiselle, we moeten aan deze verhouding
een eind maken zoo kaD het niet langer gaan.
Oiu mij te kwellen, zoekt u dagelijks naar
plagerijen.
U weet, dat Denise mijn afgod is en juist haar
behandelt u in deu laatsten tijd op z'«o'n on
menachelijke wijze, dat het onuitstaanbaar is.
En dat doet u hoofdzakelijk, om u op mij te
wreken.
Alles kan ik verdragen, maar dat niet. Ik
heb daarom besloten uw haat af te koopen. U
boodt mij gisteren dien wissel aan. Toen#wei—
gerde ik, maar heden verklaar iit mij bereid ze
uit te betalen. U weet zeer goed, dut mijnheer
van Baginsky oogenblikkelijk dezen wisssl moet
prolongeeran en dat mijn echtgenoot morgen
wellicht al het beheer over zijn kapitaal zul
ontzeg zijn, zoodat het hoogtijd is den wissel
in te lossen, want het zal mijn stiefzoon niet
moeilijk vallen te bewijzen, dat zijn vuder niet
precies wist, wat hij deed, toen 11 «ieze onzin
nig hoogen wissel teeken.ii e.
t
1
i'H
1
(Wordt vervolgd).
