Nummer 23. Zondag 20 Maart 1904 27e Jaargang Tweede Blad. f G. Eism BUITENLAND. Frankrijk. BINNEN LAN Spanje. Kusland eii Japan. Provinciaal Nieuws P. van lersel. f T M Él VIII. Met dsn grooten landbouw staat het er ui Suiiname op 't oogenblik niet al te best bij. Bijna alle planters klagen steen en been over krulloten-ziekten in de cacao. Laatst nog sprak ik een planter en vroeg hein hoe het hein ging. Hij antwoordde //Och ik ben gezond, inaar mijn cacao boonen zijn zwaar ziek". Een ander vertelde mij dat de cacao is ziek (krullot), koffie is niets w-iurd (lang in prijs), suikerprijzen zijn ook ai tc laag zoodat de plantages met schade werken. Ot' het wel zoo erg is als door velen wordt voorgesteld weet, ik niet, maar zooveel is zeker dat de groote landbouw- in Suriname, tegenwoordig een moeilijke tijd doorleeft. Met den kleinen landbouw gaat het beter groenten, aardvruchten enz. gaan willig van de hand, de melk brengt 25 cent per liter o]), slachtvee is nog steeds goed te ver knopen, en men zegt dat de eacaoboomen bij de boeren, hoewel er ook krullot in is, niet zoo zwaar zijn aangetast dan op de plantages, waarin]dit gelegen is weet ik niet vermoedelijk kan de boer beter zijn kleine ot' betrekkelijk kleine bcplauling nagaan dan de Directeur eener plantage zijn groote velden. De boer gaat als 't ware elke boom zelf nazien, snijdt het krullot weg en verbrandt het. De plantage-eigenaar moet dit aan ondergeschikten overlaten. Dat dit wel degeiijk veel uitinaaktop de ziekten laat zich begrijpen zonder daarmede evenwel te zeggen dat het toezicht op plantages te wcnschen overlaat. De plantage. //Rust en Lust" goed gelegen aan de Suriname rivier niet ver van Paramaribo zal met Mei a. s. publiek .-worden verkocht. Naar men zegt zijn de krulloten hiervan de oorzaak en moet die plantage de laatste 2 jaar met zeer veel verlies gewerkt hebben. Vrij algemeen meent men dat men zich op plantages op andere cultuur zal gaan toeleggen zooals katoen, Rhamé en andere producten, terwijl op kleine gronden de aanplant van cacao zich meer uitbreidt, zoodat denkelijk na verloop van eenige jaren meer cacao zal worden uitgevoerd door den kleinen landbouwer dan door de plantages. Dat de aanleg van den spoorweg zooveel arbeiders zoude noodig hebben dat de goudvelden ontvolkt zouden worden is wel eens gevreesd, doch het is gebleken een ongegronde vrees te zij u geweest. In Januari met het bcgiu van den regentijd worden honderden arbeiders voor verschillende goud-ondernemingen gecontracteerd en opge zonden naar de placers. Zoo ook dit jaar. Er was niets moeilijks in gelegen om het ge wenschte aantal arbeiders bij elkaar te krijgen De meeste placers hebben dan ook hun volk reeds compleet en opgezonden. Te hopen i9 het dat dit saisoen een goed product levert. Met spanning worden de uitkomsten van Grandplacer der Mijnbouw Maatschappij Suriname afgewacht. Door deze maatschappij toch moet het goudbaggcr- vraagstuk op gelost worden. En bij de vele Alludiale goudvelden in Suriname is dit een zaak van belang voor de geheele kolonie. In 1903 is 70000 gram goud meer aangevoerd te Paramaribo dan in 1902. Wij w llen hopen dat de goudproductie ook in dit jaar zal blijven stijgen. Vele maatschappijen hebben een reorganisatie ondergaan en vele hebben het bedrijfskapitaal vergroot zoodat er op 't gebied van goud-industrie meer leven komt en de moed herleeft, trots alle moei lijkheden die te overwinnen zijn. „Het heden en de toekomst der kolonie Suriname" van de hand van den heer J. de Gelder heeft heel wat gemoederen en pennen in beweging gebracht. Pel wordt ZEd. bestreden en niet het minst in de Surinaamsche pers. Men kan gerust zeggeu dat met dit schrijven de heer de Gelder zich in de kolonie Suriname onmogvlijk heeftgemaakt. Daar dit schrijven doorzoovelen is be- en veroordeeld ligt het niet in mijne bedoeling om hierover mijue meening uit te laten. Alleen zeg ik dat vermoedelijk ondervonden teleurstellingen in de onder nemingen in Surinane, den heer de Gelder zoodanig hebben verbitterd, dat ZEd. heel Suriname door een erg donker gekleurde» bril beziet. Maar wat mij ook ergerde was dat dc heer van Kol, bij de behandeling van de begrooting 1904. van Suriname, in kamer druft spreken van zijn onder vinding in Suriname op gedaan volgens welke, ondervinding hij zoo niet geheel dan toch zeer veel kan onderschrijven m beamen van wat de beer de Gelder schrijft. Iloe kan van Kol spreken van ondervinding in Suriname opgedaan? Hoe.eel dagen heeft hij hier vertoefd Wat weet hij van de kolonie af? Al wat hij weet heeft hij ge lezen of is hem verteld geworden. En dat heer van Kol bij de Surinamers, door 't meegaan met de Gelder, diep i s gedaald is zeer zeker en het staat zeer te bezien als ZEd. weer eens in de kolonie Suriname mocht komen, of hij dan wel zoo hartelijk zou worden ontvangen, want zelfs zijn partij genoten spreken met veel minder lof van hem dan voorheen. Ook wat de verregaande overdreven voorstellingen betreft over port Leiden. En nu" weder de instemming met het, de kolonie Suriname afbrekend schrijven van den heer de Gelder! Er kan over Suriname gezegd en geschreven worden wat het wil, toch zal het niet tegenstaande allen laster blijken dat Suriname is een rijk en goed land met schoone toekomst, met een wel is waar tropisch- maar een zeer gezond tropisch klimaat. Het eenige wat Suriname ontbreekt is werkkracht, arbeidende bevolking en comuni- catie met de binnenlanden. Dit laatste zal door den aanleg der spoorlijn voor een groot deel worden verkregen. Maar de werkkracht blijft bier bepaald nog langen tijd duur. Er is behoefte aan werkkracht en dat welen de vrije arbeiders zelf te goed, van daar dat er in geen land ter wereld minder werk wordt gedaan in verhouding van de hooge loonen. Armoede bestaat hier niet of het moet zijn uit lui heid en sommige door ziekten, met de laatste heb ik op 't oog de melaatschen. Maar ook voor dezen wordt in verschillende gestichten uitstekend gezorgd. Wie in Suriname geen bestaan vindt is of te lui of heeft zich onmogelijk gemaakt door rassenhaat of iets dergelijks. Naar ik hoor zal de te Londen gevestigde „Symington West Indian Fruit Sindicate" de transport-stoomschepen, welke geheel voor fruitvervocr zijn ingericht, ook Paramaribo laten aandoen o.u Surinaamsche vruchten versch naar Europa te vervoeren. De groote vraag zal zijn of Suriname genoeg Annanas, banana en andere vruchten verbouwd om met geheele scheepladingen uit te voeron. Er is hier nooit werk van gemaakt zich op vruchtenteelt toe te leggen voor uitvoer, wel is de productie ruim ge noeg voor de markt to Paramaribo en* voor de comsumptie in de kolonie, maar of er genoeg geteeld word om bij groote massa's uit te voeren betwijfel ik op heden nog. En als die fruitbooten hier de haven aan doen en geen voldoende lading bekomen vrees ik dat ze zullen wegblijven en hun lading halen op de West Indische eilanden waar ze overvloed van vruchten kunnen bekomen. Hij vertelde dat dit niet hun eigenlijken God was, maar meer een tusschenpersoon tuaschen den God en hen die houten God heet en WinliWind omdat er kracht uil gaat zonder dat men het ziet, wie kracht uitoefent. Zij zeggen de wind men niet zien en toch zonder te zien de wind de krach', aanwendt is 't toch dat '-r kracht an ui. gaat. De offerande die bij den houten God worden van die kan hoe zeker rijst enz nachts door dien Later meld ik ander bijgeloof cn neergelegd wordt altoos s anderen God weggehaald, wel meer over een en zeden en gewoonten van Boschen Suri naamsche negers, want alle negers zijn geen Boschuegers. En zeer veel Christennegers begrijpen nog heel weinig van hel Christelijk geloof. MA RL BA. Combes' zetel gaat er nu toch niet solieder uilzien. Uit Parijs werd gisteravond geseind aan de N. R. Ct. Om vijl uur is er groote opschudding ia de Kamer. Naar alle kanten wordt er aan afge vaardigden getelefoneerd en getelegrafeerd. Ali 1- leiJiid zal de regeering interpelieeren. Een kleinigheid als aanleiding nemende beweert hij dat h.ue auti-clei icale politiek de tbciale po iiliek ordringt. Na het antwoord van Gouibes is de stemming der Kamer zeer gespannen, rumoerig en onzeker. Dan spreekt Jaurès kort meeslei-pen mooi, door zijn pari ijgenooten donderend toegejuicht, de regeeriug reddend, echter slechts met tien stemmen. Dal is kOit cn duidelijk hoewel niet on partijdig gezegd, wat er gebeurd is. Mil Ier and beweeide niet, maar be toogde en bewees dat Combes wel erg tegen de congiegalies te werk gaat, maar dat van socialen arbeid niets komi zoo bijv. is al lang geviaagd om oudeidoms-pCi-sioenen voor ouvriores, maar daaraan de: k' de re geeriug niet. Dit zijn du wel waarheden ais koeien maar 't is hoogstmeikwtatdig, dat een lid der linkerzijde, een deel van hel b oe en niet een onbeduidend persoon maar een oud—ministci ze openlijk in de Kamer uitsprak. Com bes verweet hem dan ook dat hij de kracht der regeeriug brak en liep J a u i s te hulp om de roodstemmers te vergaren, wat dezen dan nog net eventjes gelukte. Heel soücd ziet het bloc er met meer uil. Aan de Daily Mail wordt uit C'iifoe gemeld, dat 3.000 Japarsoh* soldaten in hei eind der vorige week (e Chemulpo zijn out scheept en dat er nog 2 000 veiwach'. wo den. De Russen trekken over de: Ja'oe enig bii de nadering dei Japinsche voorpos n. Steike Japansche troepcnafdeelingi n houden iedere s'acl bezet. Reuter seint uit Tokio: Het departement van marine haefi mede— deeling ontvangen dat zeven Russische schepen gezien zijn die Port Lazaret, ten noorden van Gensau (O kust van Korea), voorbijkwamen Misschien moet men daaruit opmaken dat het Wladiwostoksche smaldeel weer in zee gestoken is. Maar dit bestaat slechts uit vier kruisers (Rossia, Roerik, Gromowoj en Hogatir), die, den laatsten keer dat zij zich op zee vertoonden, nog vergezeld waren door liet transportschip Leua. Mogelijk waren de iwee andere schepen dan torpedo—jagei s, waarvan er eenige te VVDdiwostok hebben gelegen. Schepen uit Port Arthur zullen hel wel niet geweest zijn, daar de geruchten over het uitloopen van de Russische vloot uit de haven niet bevestigd zijn. Intussrhen hebben de Japanneis nu een gelegenheid, om een aanval in volle zee ie wagen. >a jij." gaas'i _j. .mui' 'f 'v 'yjua gin i'. lrTii - op tentoonstellingen bekroond als J i Laatst op een reis van Paramaribo naar de goudvelden op de boven Surinamen, stopten wij met boot op eeu der Bosciineger- dorpen om te lunchen. Een vouwtafeltje en twee vouwstoeltjes werden op den wal gezet en onze bedienden zorgden dat op die tafel ean en ander werd opgeuischt om den inwendigeu mensch te sterken zoo men soms uitdrukt. Terwijl wij daar zaten kwam een oude boschnegerin naar de rivier om water te halen, wij vraagden haar hoe oud zij was. Dat wist zij niet te zeggen. Wel zeide zij te weten in welk jaar zij haar pani of wel panji is gaan dragen en toen konden wij berekenen dat zij 64- jaar oud moest zijn waar zij niet naar uitzag, zoodat we tot de meeniug kwamen dat de meeste boschnegers er maar een slag naar slaan en eigenlijk op verre na niet weten hoe oud zij zijn. Ter verduidelijking aan do lezers van de E. v. 't Zwelke minder met boschnegers bekend zijn en niet weten wat eeu Pani is, voor kleedingstuk der Boschnegerdames, zij mede gedeeld dat ze in de eerste kinderjaren geheel naakt loopen. Later een klein stukje doek, ter grootte ongeveer van een zakdoek, voor binden en op 14 jarigen leeftijd een Pani gaan dragen. Dit is een groote lap katoen ongeveer als in Oost Indiën de Sarong. Deze doek wordt ter hoogte van de heup om het heele lichaam heen geslagen zoodat het eenigzius lijkt of ze een rok aan heelt. Op een ander dorp (Kadjue) spraken wij een Boschneger, zekere Simon, die wel eens vrachten voor ons opbrengt. Met hem hadden wij het over dien afgod welke tegen over ons kamp stond en waarbij eenige negers allerlei afgodendieusten verrichten. De Duilsche Keizer had de aangekondigde ontmoeting ter zee met den koning van Spanje Na uurlijk omhelzingen, kanouge bulder enz. enz. De s*ad Vigo had de eci van eeu bezoek vau beide vorsten, daar weid gevlagd, geju.cht enz. De begroeting was zeer 'naitehjk, wederzijdse e bezoeken aan boord der schepen werden algelegd. Nu we loch over konings bezoeken btzig zijn, deelen we mede, dat Loubet 23 April naar Rorne gaaien er 5 dagen lang zal feesten, galadiueereo euz., een reis naar Napels staat ook op programma. Van een bezoek aau den paus is en kau ook geen sprake zijn. Loubet is 't eerste siaatshootd dat een voor den Paus beleecigcud bezoek brengt aau Rome. De ,S k o r i". Een telegram uil Chifoe bracht gisiereu het bericht, dat de Russische terpedoboot „Skori* bij het binneoloopen var de haven van Port Arthur op een verdwaalde mijn was gesioo'.en met gevolg dat het schip \au 220 ion in de lucht vloog. Wel ziju de Russen in dit opzicht echte pechvogels. Eeisl was het de Russische kruiser „Boyariu*, die om het leven kwam door eeu mijn, toen was hel de „Jsmssei", nog wel een schip dat speciaal belast .as met het leggen van mijnen, dat te gronde ging aau zijn eigen bestemming en nu is het de „Skori" die vernietigd is. 'tls moeielijk een vonniste vellen indezen, maar niet onwaarschijnlijk ligt een deel van de schuld bij de Russen zelf. die in den aanvang wel een beetje Jan zonder zorg speelden. Vemioedelijk toch is het een eigen mijn waarop de „Skori" te gronde ging en waar men wist, dat van die gevaarlijke dames ii. viijheid rondzwemmen, was uiterste voor zichtigheid aau te bevelen. Dai het schip zou gestooten zijn op een mijn, door de Japanners gestrooid is oiel aannemelijk, daar iu dit geval, bij dc telkens hernieuwd aanvallen op Port Arihur de kans oin schade le bcloopeu voor de Japacntrs grooter nog zou zijn dan voor de Russische schepen. De Daily Chronicle verneemt van gisteren uit Sjanghai dat zich Donderdag der vorige week 10 Japanscbe oorlogsschepen in volle zee bij Chenamno bevonden. Twaalf transportschepen brachten er troepen aan wal. Men verwacht nog 30 transportschepen met 20.000 man. Lager onderwijs. De bij het departement van Binneisland- ache Zaken in bewerking genomen wijziging der wet op liet lager onderwijs moet thans gereed zijn in een ontwerp, dat eerstdaags naar den Raad van State zai worden ver zonden. Zijn wij wel ingelicht, dan wordt daarin o. a. uitgewerkt het beginsel, dat in 1890 zijn uitdrukking heeft gevonden in een door het toenmalige Kamerlid den tegenwoordigen minister van Binnenlandsche Zaken, dr. Kuvper, en andere leden voorg^stelden motie strekkende om de minima-j»aiwedden van het ouderwijzend personeel, zoowel bij het bizonder onderwijs, voor rekening van het rijk te nemen en oor den staat aan de gemeenten te doen betalen. Herhalingsoefeningen Bij het 2e, 3o en 6e regiment infantctie zullen dit jaar de miliciens der lichting 1898 en 1899 voor herhalingsoefeningen onder de wapenen geroepen worden en wel de lichting 1898 Alle bataljons van het 2e en 3e regiment en het Le, 2e, 3e en 4e bataljon van het 6e reg. inf. van 23 Augustus tot en met 17 September. Het 5e bataljon en 6e regiment infan terie van 16 Augustus tot eu met 10 S.-ptember. De lichting 1899 op dezelfde dagen als 1898 doch de dag van opkomst is voor hen 22 Augustus in plaats van 23 Augustus. Uit de Hofwereld. Onze vorstelijke familie en residentie heeft 't druk met hoog bezoek. Na de hertogin van Mecklenburg, is in den Haag gearriveerd, hoewel iu cognito, prins Eitel Fritu, tweede zoon van den Duitsohen Keizer, hij heeft bij de Konink lijke familie gedejeuneerd, is naar 't huis ten Bosch gereden en gebruikte bij H. M. de KoninginMoeder de thee. Hij heeft verder alle merkwaardigheden der stad bezichtigd en is thans naar Leiden eu Haarlem vertrokken, gaat vervolgens naar Amsterdam, vanwaar hij 21 dezer naar Berlijn terugkeert. De hertogin van Mecklenburg bracht nog maals een bezoek aan Amsterdam, Zaandam IJ muiden enz. Gisteren arriveerde ten hove Prins Hein- rich XXXII van Reuss. Reuter seint uit Rome Het Giornale 'd Italia verneemt uit La- venoEr zijn onderhandelingen geopend over een villa aan het Lago Maggiore voor een verblijf van Koningin Wilhelmina. schoeisel en trad hij als Jurylid bij schoeuniakerswed strijden eu keuringen van werk op. Jammer was het voor dezen vooruitstrevcudeu, hurua uen man dat hij zooveel slagen moest verduren. Slagen dio een gewoon mensch. met gewonen moed en ondernemingsgeest reeds lang out moedigd zouden hebben; hem echter prikkel den die rampspoeden tot nieuwe krachtsin panning eu verdubbelden ijverhij bood het noodlot fier eu energiek het hoofd. Vele schoen makers, die thans in goeden doen verkeeren danken voor een groot deel aau hem hun gelük Ook op muzikaal «.ebied war u zijne ver diensten groot. Reeds als knaap was hij met eeue schoone sterke barytoustem en een bij uitstek muzikalen aanleg begaafd. Op jeugdigen leeftijd was hij reeds zoo bedreven in het muziekleren en zingen a vue, dat weinig'eu zich hierin met hem konden meten. Jariydaug was hij een sieraad van ons Parochiaal Zangkoor een parel in de kroon der Liedertafel. Als zan ger trad hij meermalen op in verschillende groote steden van ons land. Helaas, dat zoo betrekkelijk vroeg de kiem der kwaal, voor welker genezing nog altijd tevergeefs naar het kruid gezocht wordt, in zijne keel wortel schoot. Doch ook toen bleef hij zijne gaven nog aan de kunst wijden. Hij trad op als directeur der harmonie L'Espérance die ouder zijne leiding haar culminatieput, bereikte, en op de c oncoursen te Eindhoven Tilburg en Nijmegen de schoonste triomfen behaalde. Groot was dan ook het verdriet toen hij zich genoodzaakt zag voor die betrekking te bedanken en besloot zich in Amsterdam te gaan vestigen. De man echter, die zijne gemeente en muziekgezelschappen zoo innig had liefge had, kon in die wereldstad, al was hij er ook nog zoo goed bekend, niet aarden, hij verlang de naar Waalwijk, t rug hij kwam terug doch om binnen enkele dagen reeds het tijdelijke met het eeuwige te verwisselen. De worstelstrijd van het ijzërsterke gestel eu het van levenslust kloppende hart tegen de langzaam slepende ziekte, liep hier ten einde, doch daarmee is dan ook zeker voldaan aan zijn steeds zoo ge ruimen tijd gekoesterd inwendig verlangen van te rusten op Waalwijks grond naast Waalwijks burgers, die hij als mensch en toonkunstenaar en industrieel zoo innig heeft liefgehad. Met hem gaat wederom een echt, volbloed Waal wijker ten grave. Zijne as6che ruste iu Vrede Examen. Nuar wij met genoegen vernemen, zijn geslaagd als commies de heeren L. J. Spiegels, klerk bij den ontvanger der directe belastingen alhier en J Overgoor, ouder wijzer. Leobond. algetneene i'ehouden Maart en nogmaals door het 19U4 WAALWIJK, 19 Maart Hedenmorgen ontvingen wij tot ons diep leedwezen de tijding van het overlijden van den heer G. P. vau lersel, die in onze gemeente zoowel op industrieel als op muzikaal gebied zoo'n voornamen rol heeft gespeeld, dut wij het ons ten plicht achten hier eenige regelen aan zijne nagedachtenis te wijden Eenmaal aan het hoofd van een groote bloei ende schoenmakerij, die door het geheele land gunstig bekend was toonde hij zich èn degelijk vakman èn humaan patroon, zoodat een ieder, die op de hoogte van zijn vak was en door om standigheden buiten werk geraakt was, bij hem arbeid vinden kon. Meermalen werd zijn Naar wij vernemen, zal eene vergadering van den Leobond worden op den a. s. feestdag 25 zullen alsdan de vakvereenigingen ter sprake komen. Ook worden Bestuur maatregelen voorbereid, om eene andere regeling le treffen aangaande de kosten van geneeskundige behandeling der leden en geneesmiddelen welke kosten te zwaar drukken op het ziekefouds. Kamer van Koopbundel Vergadering der Kamer vau Koophandel en fabrieken te Waalwijk op 17 Maart 1904. Voor de opening sprak de Voorzitter als volgt Verschillende omstandigheden waren oor zaak, dat de eerste vergadering der Kamer, dit jaar eerst heden kon plaats hebben. Getrouw aan onze Iradiën zij het mij ver gund de opening dezer zitting door eeue korte inleiding te doen voorafgaan waardoor wij als vanzelf komen tot eeu beknopt over zicht van hetgeen het afgeloopen jaar merk waardigs voor onze nijvere streek mocht opleveren, om hierop nader in dcu breeds terug te komen als het jaarverslag, waar mede wij ons reeds bezig houden, opge maakt en vastgesteld zal zijn. Over 't alg- meen hebben de hoofdtakkeu der industrie, van den handel en van de scheepvaart iu deze streek niet te klagen. Konden zij zich aan den invloed der malaise van den wereld handel niet onttrekken en hadden wij hel&ai financieele rampen in onze oumiddelijke nabijheid fe betreuren, van den anderen kant bestaat er reden tot dankbaarheid en tevredenheid. Vooral dc schoen- en leder nijverheid, gesteund door hunne bonden, konden zich krachtdadig ontwikkelen, getuige de daarstelling vau nieuwe moderne fabrieken en de uitbreiding der bestaanden, zoowel hier als iu den omtrek. L>e Waalwijksche vak- tentoonstelling van 1903, bovendien, vult eene roemrijke bladzijde iu de geschiedenii onzer nijverheid. De laudbouw, de veehandel, de graan en koloniale handel verkregen alle lamelijk gunstije resultaten. Omtrent de exploiiatie vau de tramlijn Vicinaux Hollandais" dooi do gemeente Waalwijk hoort men niet anders dan woorden van goedkeuringen waardeering. Met yeel belangstelling zien wij de opening van den Nieuwen Maasmond te gemoet. Moge dit belangrijke en grootsche Rijkswerk o.a. er toe leiden, dat de veibeteriug dei Waalwijksche, Haven en de daarstellmg vac de zoo vurig verlangde schutsluis weldra kaus van slagen verkrijgen.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1904 | | pagina 5