Nummer 43 Zondag 29 Mei 1904. 27e Jaargang. Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. Eerste Blad. AiTÖON T IEL EN, Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN VERSLAG der Kamer van Koophandel en Fa- Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. A. b o n n e m e n t a p r ij s per 3 maanden f 0."5. Franco per post door het geheele rijk f 0.90. Brieveningehouden stukkengelden ens., franco te senden aan den Uitgever. UlTG K V i? R WAALWIJK. Advertkntibn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grond letters naar plaatsruimte. Adverteutiëu Smaal ter plaatsing opgegeven, worden Zmaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regi.ls en advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten gesloten. Reolumes 15 cent per regel. briehen te Waalwijk, betreffende den toestand van den handel, de scheepvaart en de nijverheid, over het jaar ipoj. Blgemeene Beschouwingen. De algemeene toestand van den handel en de nijver heid in onae gemeente en omstreken gedurende het afgeloopen jaar was iets beter dan in 1902. Wij zeggen iets beter, want om dien toestand goed te kunnen noe men, zou er eerst nog heel wat veranderd en verbeterd moeten worden, doch wij verheugen ons reeds, wan neer wij niet zooveel klaagtonen ho,oren aanheffen als in verscheidene achtereenvolgende vorige jaren. In de schoenmakerijen en leerlooierijen, die hoofd bronnen voor de volkswelvaart dezer streek, welke aan zooveel honderden gezinnen werk en brood verschaffen, viel een frisscher, meer opgewekt leven te constateeren. Wel bleven de verdiensten klein en lang niet geëven- redigd aan de hooge en telkens nog stijgende prijzen der grondstoffen, aan de groote moeite en inspanningen, het lange, overdreven crediet, welke van de industrieelen gevorderd worden, doch het fabrikaat vond geregeld goeden aftrek, zoodat geen werklieden ontslagen, noch arbeidsloonen verlaagd behoefden te worden. Sommige industrieelen vergrootten hunne inrichtingen en in het naburige Besoijen kwamen twee nieuwe stoom-schoenfabrieken tot stand. Opmerkelijk is het dat de vraag naar handwerk dit jaar niet minder groot was dan naar machinaal. De voorspelling dat er binnen zeer korten tijd alleen machinaal schoeisel zou ver vaardigd worden, schijnt alzoo in de naaste toekomst nog niet in vervulling te zullen gaan. Wat de ver standhouding tusschen patroons en arbeiders betreft, deze was als altijd uitstekend, beide waardeeren en bevorderen elkanders streven naar best vermogen Mochtun soms al eens kleine, onvermijdelijke geschillen in meeningen of opvattingen rijzén, deze worden steeds spoedig en op vredelievende wijze bijgelegd, zonder eenige rancune achter te laten. Ook in andere takken van handel en nijverheid valt wel eenige vooruitgang te bespeuren. De talrijke hier gevestigde ambachten, de magazijnhouders en winkeliers hadden over het algemeen geregeld werk of voldoenden omzet. Vooral de handel in koloniale waren, granen, petroleum, steenkolen, hout en riet, schijnt ieder jaar van grooter beteekenis te worden. Te verwonderen is dit geenszins, want zoo eenige plaats voor het uitoefenen van dien handel gunstig gelegen is, dan zeker onze gemeente, die door spoor, trams en haven in onmid dellijke verbinding staat met dc voornaamste centrums van Nederland. Wat zou Waalwijks welvaart er door kunnen stijgen, zoo onze jongelieden, wien het toch aan energie en durven niet ontbreekt, eens niet zoo hardnekkig aan het oude métier gehecht bleven, en wat meer trachtten te profiteeren van de groote voor deden, die de ligging onzer plaats voor het scheppen van handel en nieuwe nijverheid hun aanbiedt. De drukte op het Expeditie-kantoor van Van Gend Loos als factorij der Staatsspoorwegen, op het Post en telegraafkantoor, nam weer toe, getuige de verhoogde cijfers, die verschillend rubrieken dienaangaande wêer te aanschouwen geven. De drukte ©p laatstgenoemde inrichting vooral zal nog aanzienlijk vermeerderen, nu tot ons groot genoegen dit jaar ook de intercommunale telefoon roor het publiek geopend wordt. Moge zij ved bijdragen tot een vluggere en meer gemakkelijke afdoening van zaken, en een onmisbaar locaal net spoedig er aan verbonden zijn. Het nieuwe Post- en telegraafkantoor, dat eerlang in de Groote Straat verrijzen zal, zal wederom, wij twijfelen er niet aan, het aantalschoo- ne gebouwen in onze gemeente, met een vermeerderen geheel volgens de eischen des tijds en daarbij zoo geriefelijk mogelijk zijn ingericht. Belangrijke uitbreiding van zaken viel waar te nemen bij het correspondentschap der Nederlandsche Bank ende levensverzekeringsmaatschappij >Noord-Braband«. Voor al op het gebied van verzekeringen van allerlei aard gaat in onze gemeente zeer veel om, getuigen naast bovengenoemde inrichting de talrijke hier gevestigde agentschappen van binnen- en buitenlandsche Maat schappijen, in welker waarneming vele ingezetenen een aardige bijverdienste, sommigen zelfs een ruim bestaan vinden. De Maatschappij Vicinaux Hollandais mag wederom met groote voldoening op de aanzienlijk hoogere ontvangsten op de tramlijnen s Bosch Heusden—Waalwijk en Waalwijk—Tilburg terug zien. Bijna 60,000 personen en l1/* millioen K.G. goedern werden op genoemde lijnen meer vervoerd dan in 1902, daarbij brachten hare stoombooten in onze haven ruim 3,700,000 K.G. meer vrachtgoederen aan. Uit een en ander blijkt voldoende welke groote voordeelen de trams en de reederij dier Maatschappij voor onze gemeente en hare omstreken afwerpen. Ook de scheepvaart in de haven kan op vooruitgang bogen. De tonnenmaat der binnengevaren schepen was 3194 meer dan in 1902. De gasfabriek en de waterleiding brachten in het afgeloopen jaar een zeer groot aantal verbindingen tot stand, zoodat ook daar het geheele jaar door meer bedrijvigheid heerschte. Jammer, dat wij niet met zulk eene opgewektheid van onze week- en jaarmarkten kunnen gewagen. Deze zijn er in het afgeloopen jaar weder niet op vooruit gegaan. Het aantal aangevoerde runderen, schapen, lammeren en varkens, was weer minder dan in 1902. Misschien zou een premiestelsel, gelijk dat vroeger van gemeentewegen werd toegepast, er toe kunnen bijdra gen om de markt uit haar langzaam verval op te heffen. Met gepaste bescheidenheid geeft de Kamer dit ter overweging aan den gemeenteraad. Eveneens is het erg te betreuren, dat de koninklijke Maréchaussée nog dit jaar onze gemeente verlaten zal, waar zij sinds onheugelijke tijden gevestigd was. Wij beschuldigen in deze niemand of niets, doch hopen dat burgers en autoriteiten eendrachtig zullen samenwerken niet slechts om te behouden, datgene wat wij reeds zoolang bezitten, doch ook om die dingen te verkrijgen waarop wij rechtmatig aanspraak mogen maken b. v. eene schutsluiseene vakschool enz. De toestand van den landbouw was niet zoo gunstig als het vorige jaar. Door het natte weder in den voor zomer kwamen sommige gewassen niet voldoende tot hun recht tengevolge waarvan deze schaars, duur en van middelmatige kwaliteit waren. De gezondheid van den veestapel was over het geheel goed, de uitvoer van vee naar België en elders zeer groot, waardoor de prijzen bijna het geheele jaar door hoog waren. Hoewel strikt genomen niet tot onze competentie behoorende, kunnen wij met veel genoegen ook nog wijzen op het loffelijk streven der St. Paulus- en Leovereeniging, den Matigheidsbond, de Hanze enz. Zij allen hebben .in het "afgeloopen jaar weer hun beste krachten besteed 7.00 aan de stoffelijke als zedelijke belangen harer tal rijke leden. Ook de gezondheidscommissie hield zich met loffe- lijken ijver met den sanitairen toestand dezer streek bezig. En hiermede zouden wij onder dankbetuiging aan allen die ons zóó bereidwillig met hunne inlichtingen of opgaven ter zijde stonden, den lezer naar de volgende rubrieken kunnen verwijzen, waarin de voornaamste zaken meer ampel besproken worden, ware het niet, dat wij nog met vreugde moeten wijzen op de «Inter nationale tentoonstelling van Schoen- en lederartikelen en aanverwante vakken», welke hier in het gepasseerde jaar gehouden en zoo schitterend geslaagd is. Dank zij dezen vreedzamen wedstrijd waarop ook onze indus trieelen zoo'n goed figuur hebben gemaakt, is de aan klacht zoo van het binnen- als van het buitenland opnieuw en krachtig op de beteekenis van Waalwijk en de Langstraat als centrum der schoenenindustrie gevestigd en hebben vele fabrikanten voordeelige relatiën aange knoopt. Moge het vele goede en nuttige, dat die tentoonstelling ons nu reeds heeft opgeleverd, ook in de toekomst bestendigd worden, dan is het doel, waar voor zij georganiseerd werd, zeker volkomen bereikt. ^abrieks- en Handwerksriijverheid. Schoenmakerijen. Toen wij in ons vorig jaarverslag gewaagden van den ongunstigen toestand der schoenmakerijen gedu rende 1902, gaven wij als onze vaste overtuiging te kennen, dat deze industrie in haar laatste ongunstig tijdperk verkeerde, en zij al worstelende, ten slotte zou zegevieren. Het afgeloopen jaar is of liever was daar om de juistheid onzer meening met bewijzen te staven. Het jaar 1903 werd met een zwaar hoofd ingezet. Schier alle fabrikanten toch hadden groote voorraden schoeisel. Het gevolg hiervan was, dat uiterst spaar zaam werd bijgewerkt en verscheidene, vooral halve arbeiders, zonder verdiensten geraakten. Reeds vroeg in het voorjaar echter werden vele en crootere bestellingen gedaan, dan, men had durven vermoeden, de commissies bleven aldoor aanhouden, de voorraden begonnen zienderoogen in te krimpen, de moedeloosheid der fabrikanten verminderde en de hoop op een betere toekomst trad allengs krachtiger in hen op. Inmiddels prepareerden patroons en ar beiders zich om op de Internationale tentoonstelling van schoen- en lederindustrie een goed figuur te maken, en de soliditeit, of de élégance van hun schoenwerk an de afnemers in Holland en elders zoo duidelijk mogelijk aan te toonen. Aan deze tentoonsteliing heeft de schoenmakerij in onze streek zeer veel te danken. Werkgevers en arbeiders konden op dezen vreedzamen wedstrijd vergelijken en oordeelen voor de besten als voor de minsten, was zij een uitmuntende leerschool dezen toch zagen hunae tekortkomingen en gebreken en gevoelden zich tot nieuwe vlijt geprikkeld, genen bespeurden, dat er altijd nog meester boven meester is, en kwamen tegelijk tot de ontdekking en de over tuiging, dat voortdurende krachtsinspanning dringend noodzakelijk is om steeds in de voorste rij en aan de spits te blijven. De aandacht der groote winkeliers werd beter dan ooit op Waalwijk als centrum van schoen- en lederindustrie gevestigd, de supérioriteit van het Langstraatsche schoesel boven dat van vele andere plaatsen nogmaals voldoende bewezen, en als recht- streeksch gevolg daarvan, werden talrijke relatiën zoo met buiten- als binnenlandsche afnemers aangeknoopt. Vooral de export nam een hoogere vlucht, wat al een zeer verblijdend teeken mag heeten. De drukte in de schoenmakerij bleef ook na de ten toonstelling niet alleen voortduren, maar vermeerderde zelfs nog, zoodat ook in het najaar geregeld flinke ver zendingen plaats hadden. Aan zolderen behoefde door velen zelfs bij het naderen van den winter nog niet gedacht te worden, ja, wat in geen jaren het geval was, sommigen hadden in den winter nog zooveel com missies uit te voeren, dat zij geen raad wisten hoe te doen, wanneer de nieuwe voorjaarsorders zouden af komen. En thans, tot op dit oogenblik, duurt die gunstige toestand nog voort, hoewel de drukte niet voluit zoo groot meer is als een paar maanden geleden. Was in vorige jaren de schoenmakerij vaak een seizoen achterthans is zij om zoo te zeggen een seizoen voor. En aldus «tout serait pour le mieux» ware het niet, dat door de aanhoudende stijging der grondstoffen, de toch reeds zoo kleine winsten voortdurend afbrokkelden en ten laatste zoo gering waren, dat het bedrijf schier niet meer loonde, en alleen productie op zeer groote schaal nog eene matige verdienste mogelijk maakte. Die schrille wanverhouding tusschen de prijzen der materi alen en die van het gefabriceerd artikel maakte een verhooging van het laatste meer dan ooit dringend noodzakelijk. Diensvolgens werd den 5 October 1903 door den Alg. Ned. Bond van Schoenfabrikanten op zijne vergadering te 's-Bosch besloten de prijzen van het schoenwerk met ingang van 15 October met 5 ü/0 te verhoogen, en een nieuwe verhooging in uitzicht gesteld voor het geval de fournituren bleven stijgen. Ter naleving van dit besluit stelden 27 groote fabri kanten van hier en elders zich onder controle van het accountskantoor der heeren Verroen en Kreukniet te Rotterdam. Het loffelijke voorbeeld op die vergadering gegeven, werd weldra door de afdeelingen gevolgd. Aanvankelijk verzetten zich de winkeliers wel tegen die prijsverhooging, doch spoedig waren zij genoodzaakt er in te berusten. Velen zelfs, vreezende, dat het schoeisel zeer spoedig opnieuw zou rijzen, deden be langrijke bestellingen, zoodat de groote drukte in 1903 en ook thans nog, wellicht voor een goed deel aan die vrees voor prijsverhooging moet worden toegeschreven. Naar wij dan ook uit goede bron vernemen, zijn ver scheidene winkeliers en magazijnhouders dermate voor zien, dat zij in geruimen tijd aan geen inkoopen be hoeven te denken, en alzoo de mogelijkheid niet uit gesloten is, dat op de huidige actie misschien spoedig de reactie volgen zal. Hebben wij getracht in boven staande woorden den algemeenen toestand der schoen makerij te schetsen, aangaande den gang van sommige particuliere bedrijven zijn wij in staat gesteld het vol gende te melden. Zoo schrijft de heer E. Klijberg- Pernot alhier «Van de alhier gehouden Internationale tentoonstelling «van schoen- en lederindustrie mocht mijn zaak in zeer «ruime mate de allergunstigste gevolgen ondervinden. «Bekroond met de allerhoogste onderscheiding, n.l. «de Eeremedaille van H. M. de Koningin, breidde zich «de bekendheid en den roem van mijn fabrikaat niet «alleen in Holland, maar ook in Duitschland, Denemar- «ken, Noorwegen en Zweden sterk uit. Met de ver- «hoo'ging der schoenprijzen heb ik weinig moeite gehad. «Op°de tentoonstelling werden door mij nog de aller- nieuwste machines aangekocht, die tot mijne tevre- denheid werken en mij in staat stellen beduidend meer «te fabriceeren als voorheen.» «En de heer A. H. van Schijndel «Ik kan U mededeelen dat ik in 1903 geregeld met «een personeel van pl. m. 90 man flink kon doorwerken. «De omzet steeg aanmerkelijk, mijne artikelen vonden «zoowel in het buiten als binnenland gretige navraag. «In den loop van het jaar slaagde ik er tevens ook in de prijzen te verhoogen.» Gelijk men weet werd dit gerenommeerde schoeisel volgens het Original Goodyear Welt systeem, de eenige inrichting van dien aard in Nederland, met de hoogste onderscheiding (Eerediploma) op onze tentoonstelling bekroond, en'mocht de fabriek bij die gelegenheid een bezoek ontvangen van de Ministers van W. H. en N. Oorlog en Justitie. In gelijken zin schreef ook de aller wegen zoo gunstig bekende firma Jos Groenen te Besoijen, fabriek van hee renschoeisel, gegarandeerd handwerk eene specialiteit, die in geheel Neder land heden niet geevenaard is. Op de machinale fabrieken der firma's Timmermans van Turenhout, de grootste en oudste fabriek met stoom kracht, H. Ilartog, de Wed. C. G. van der Heijden, alhier, J. P. van der Heijden en Bern. van der Heijden te Besoijen ging 't mede zeer naar wensch. De inrichtingen dezer beide laatste firma's werken ook thans met stoom. Ook onze gerenommeerde fabrieken voor handwerk, die mede op de ten toonstelling zoo bijzonder geschitterd hebben, waren alle tevreden over den gang van hun bedrijf. Met betrekking tot de gedwongen winkelnering kunnen wij melden, dat deze, in onze gemeente althans niet drukkender geworden is. De Kamer van Arbeid voor het schoenmakers bedrijf heeft met loffelijken ijver en onvermoeide vlijt een nauwkeurig on derzoek dienaangaande in deze streek ingesteld, en hare bevindingen neerge legd in een breedvoerig en zaakrijk rapport aan Z.E. den Minister van Binnenl. Zaken. Ten slotte doet het ons genoegen te vermelden, dat de Algem. Ned. Bond van Schoenfabri kanten, onder leiding van haren voor zitter, den heer Travaglino te Ooster hout alles in -het werk blijft stellen om de schoenindustrie tot verhoogden bloei te brengen. Moge de door deze vereeniging uit geschreven wedstrijden in het patroon maken en bovenal haar pogingen tot stichting eener vakschool, welke voor deze industrie in onze streek 7.00 drin gend noodig is, met een goeden uitslag worden bekroond, opdat de Langstraat zij en blijve het oude, beroemde cen trum der schoenmakerijen. Behalve de reeds genoemde bekro ningen op onze tentoonstelling ver melden wij kortheidshalve zonder na dere specifiecering nog de volgende, tot onze onmiddellijke omgeving be hoorende Eere-Diploma O. A. Donkers, Baardwijk. Jos. Groenen, Besoijen Zilveren Medaille. J. Klerkx-v. Herpt, Baardwijk. Hartog, Alhier. Gouden Medaille H. Klerkx-Dekkers, Baardwijk, Bronzen Medaille Joh. Knepflé, Alhier. Leerlooierij- Het jaar 1903 was voor de leer looierijen over het algemeen iets beter dan het vorige. Dit neemt echter niet weg, dat de klacht, welke wij reeds vroeger slaak ten, n.l. dat de huiden en looistoffen veel te duur waren in vergelijking met het leder, ook thans nog even ^goed, ja zelfs in nog meerdere mate dan voorheen, reden van bestaan heeft. De huiden toch waren het geheele jaar zeer duur en stegen allengs nog hooger in prijs. Onwillekeurig vraagt men zich zeiven af, wanneer aan die opgaande beweging toch eens een einde zal komen, en of de looiers onmachtig zullen blijven om voor het leder eens een prijs te bepalen, welke meer geëvenredigd is aan dien der ruwe huiden. Wat de eerste vraag betreft, kunnen wij antwoorden, dat de statistiek vol doende bewezen heeft, dat de slach tingen en uitvoeren van huiden op de voornaamste productieplaatsen hun grenzen bereikt hebben en de hoop dat de prijzen door grootere aanvoeren in de toekomst dalen zullen, dus zoo goed als ijdel genoemd mag worden. Daarbij wordt het leder schier voor alle M. ÏS333» QfetCïlfcSGKSSS.v2i'3tödC3 De Echo va Wialwükscbe en Langstraatsehi! Courant, -b-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1904 | | pagina 1