3
Juli 1904.
2T3 Jaargang.
Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad,
ft umriiur
iidaa
tl tl 1 n IJ II >'i 1 v «m ..n
ASTOOI TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit TWEE BLADEN
Bekendmaking.
Ifl
Tegen den Aanval in Verweef,
Landbouw.
FEUILLETON.
IN EER HERSTELD
DE GEHEIMZINNIGE BANDIET.
K
O
limp mi11ii> mi hi hi ii'ii im^MmÊmmÊÊm■nkhhhbssss?^
U I 'L' G li v E 11
INRICHTINGEN welke gevaar scha
de of hinder kunnen veroor
zaken.
tede
nde
fuite
onze
,te e
epaa
L ge:
f 1
Indirecte gevolgen van de bemesting
ji)
De Echo van het Zuiden,
en
Courant,
in
Dit Blad verschijnt W oensd'a g- en Zaterdag» v o n d.
Abonne in e u t s p r ij s per 3 maanden t' l).~5.
Franco per post door liet geheele rijk t 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zendei
Uitgever.
den
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis, dat ter
Gt meen te-Secretarie ter inzage ligt en plau met
bijlage tot uitbreiding van de gemeente gasfabriek
staande alhier, kadastra# bekend in Sectie B,
No. 1642.
Op Dinsdag den 5en Juli 1904, des vooriuiddngs
te elf uren, zal op het gemeentehuis gelegenheid
bestaan om bezwaren tegen dit plan iu te brengen
en deze mondeling en schriftelijk toe te lichten.
'/jij, die bezwaren hebben, kunnen gedurende
drie dagen, voor het bovengemelde tijdstip, op
de Secretarie der gemeente kennis nemen van de
ter zake ingekomen schrifturen.
Waalwijk 21 Juni 1904.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester.
K. DE VAN DER SCHUERE
De Secretaris,
F. W. VAN LIEMPT.
o
De Burgemeester der gemeente Waalwijk
MAAKT BEKEND,
dat zij die wenschen deel te nemen aan het voor-
bereidand militair onderricht zich ten spoedigste
moeten aangeven ter Secretarie.
Waalwijk, 27 Juni 1904.
Da Burgemeester van Waalwijk,
K. DB VAN DER SCllUEREN.
WO
1O0D
mee
bij
wap!
ló
tang*
li.
Aan het slot van ons eerste artikel be
loofden we nog enkele andere gezichtspunten
op de practische bestrijding van het dreigepde
socialisme. Alvorens echter die te geven,
wenschen we, naar aanleiding van het heu
gelijke nieuws, dat in Besoijen een usociale
cursus/' zal worden opgericht, nog even op
dit onderwerp terug te komen. En wel,
om in kort mede te deelen, wat in dezen
in het reeds meer genoemde M. Gladbach
is tot stand gebracht. (1)
Daar werd n.l. den 21sten Mei 1902 een
cursus of leergang geopend van staathuis-
(1) Het hier volgende is ontleend aan een
artikel in het Centrum van 17 Mei 1902.
houdkunde voor werklieden.
Deze cursus duuide tot 16 Augustus, dus
ongeveer drie maanden en was bestemd om
werklieden, bepaaldelijk diegenen, die ge
roepen zijn deel te nemen aan de sociale
beweging onzer 'Jagen, de noodige kennis
bij te brengen.
Het studie-program omvatte
le. Het Socialisme. Zijn geschiedenis,
ontwikkeling en beteekeni».
2e. Vakorganisatie. Doel, middelen, bond-
genooten, tegenstanders.
3e. Ambacht. Zijn huidige toestand, toe
komst, bestemming, bestaansvoorwaarden.
4e. Landbouw. Zijn hooge beteekenis,
de beginselen of voorwaarden voor zijne ont
wikkeling, maatschappijen lot bevordering
van den landbouw, boerenbonden,
5e. Verzekeringswezen. Wetten ter ver
zekering tegen (de geldelijke gevolgen van)
ziekte, ongevallen, invaliditeit, ouderdom enz.
Een prachtig program, niet waar
Maar 't is nog niet alles.
Om de werklieden te leei'en, bet geboorde
uaeue te deelen, er mede voor den dag te
kunnen komen in bet volle leven, in volks
vergaderingen, om hen als leulera er. woord
voerders hunner mede arbeiders te leeren
optreden, werd ban ook onderlicht gegeven
in 't behoorlijk spreken en schrijven.
Verschillende dagen, over de drie maanden
van hun verblijf verdeel:!, werden uitsluitend
aan 't spreken en schrijven besteed.
En de meest practische toepassing weid
hiervoor gekozen, nl. al wat in de lessen
gehoord was, werd, wat den hoofdinhoud
betreft, kort en duidelijk op 't papier ge
bracht en alle Woensdag- en Zaterdagavon
den konden de leerlingen hun hart ophalen
aan een openbaar debat. Een van hen werd
aangewezen om in een katholieke vergadering
een onderwerp in te leiden en te verdedigen;
een ander trad dan op als voorzitter der
vergadering en leider voor het debat.
Ziedaar dan, theorie en praktijk steeds te
zameii.
En de bekroning van den cursus waren
de lessen van een professor iu de Godge
leerdheid, welke in de laatste twee weken
werden gegeven en die voornamelijk beston
den in de apologie of verdediging van den
godsdienst.
Hiermede mocht de. wapenrusting van
den werkman-propagandist compleet geacht
worden.
Nu, wat zegt u daarvan, waarde lezer
Het is voor dus hier natuurlijk nog een
grootsch ideaal, dat in de eerste tijden wel
niet bereikt zal worden, maar dat toch ten
OF
Bewerkt voor „De Echo van het Zuiden,"
door J. v. E.
(40)
,Gij behoeft immers niets te vrcezen, want
gij bent voorzien van ruim zeshonderd weerbare
mannen.
(Ja, laat ons gaan plunderen, dan nebben
wij weer veel kostbare stukken, vooruit maar,
laten wij maar gaan, riep de menigte schreeu
wend uit.
La Chesnaye, of de z. g. graaf de Bernac of
nog beter gezegd Reijnold, want die was het,
had zijn doel bereikt.
Dat was het ontwerp, dat hij aan zijn broeders
in het aangrenzende kamertje van de balzaal
had medegedeeld. Te midden van het geweld
xou hij den Egyptenaar en Giraud dooden en
en Theresia zou hij gemakkelijk kunnen schaken.
Allen voorzagen zich van wapens en waren
hiermede gereed toen Pierre de Doodslager, die
weer geheel tot zijn zinnen is teruggekomen,
vroeg
,Waar is die witte boetendoener naar toe,
dan zal ik hem eens kennis laten maken met
mijn vuisten.
Maar het hoofd riep hen plaats te nemen in
de rij, die zich reeas al had gevormd, juist
alsof het soldaten waren.
Hector en de boeteling, die kort in de nabij
heid was gebleven, sidderden, toen zij zagen, hoe
de de drie spionnen zoo maar pardous werden
opgehangen.
Toen de oude sergeant het blij gehuil der
argortiers hoorde, mompelde hij
Mijn God, wij zijn te laat gekomen. Twee
minuten vroeger en wij hadden ze aan onze
hand gehad. Nu is alles te laat. 't Is Reijnold,
ik zie het. O, zij zullen Mare dooden opdat het
geheim in het duister zal blijven. Maar waar
is Geertruida, waar is zij. Ik moet en ik zal
het weten.
Zijn gezel echter scheen den moed niet zoo
vlug te laten zakken, want hij trok Hector mede
liep van hun schuilplaats vandaan en kwam
zoodoende aan de voorste rij der argortiers,
Van Helmont, want die was het, die als boete
ling bij de argortiers was aangekomen, gaf
Hector bevel dat hij binnen een uur aan de brug
Saint Michel, aan den laatsten boog, moest zijn
en zelfs keerde hij naar het inwendige van het
Hof der mirakelen terug.
De colonne der argortiers. door hun hoolc
man aangevoerd, zette zich in beweging, mn«r
weldra werden zij door een krachtig uitgeroepen
halt tot staan gebracht.
't Was van Helmont die hun tot staan had
gebracht en die nu tot hun .«prak.
La Chesnaye, als altijd wantrouwig en goed
alles gadeslaande, keek nog even om of de colonne
volgde en zag liet tegendeel waarop hij «ogen
blikkelijk zijn paard deed draaien en in gulop
terug reed Daar aar gekomen bleef hij slaan
tegenover van Helmont die op de ton plaats
had genomen.
La Chesnaye liet een schreeuw van toorn en
vr.ugde hooren. «Ach, Van Helmont. De duivel
zelf voert u in mijn hadden.
't Is God. die U in mijn handen overlevert,
zei Van Helmont, die man bedriegt u. Daarop
keerde hij zich naar de argortiers, wees La
Chesnaye aan en zei met een majestueuae slem
die een diepen indruk op de menigte maakte
,Hem moet gij niet volgen maar mij.
Terwijl men daar doende was. ging het bal
bij den Spaanschen gezant lustig voort.
De gouverneur zat wel stil en afgetrokken en
deed moeite om zijn bezorgdheid niet te laten
blijken aan zijn vrouw die naast mevrouw de
Hailai de Sauci zat, waarnaast weer Theresia.
Humbert, of beter de graaf de Bernac, want
iedereen nam hem daarvoor, naderde 't eerst tot
mevr. d'Aumont en ging dan naast Theresia
zitten, die eerst hoogrood Kleurde en daarna zoo
bleek als een lijk werd.
(Thesesiti, zei Humbert, eenigszins geschokt,
weldra zal het uur slaan. Hebt gij al eens
WAAL WIJ K.
slotle ook hier het eindresultaat moet zijn
De leiders der cursussen want die, van
Besoijen zal wel door meerdere gevolgd
worden, Waalwijk diene wel op de eerste
plaats dit voorbeeld te volgenstellen zich
dit in de naaste toekomst t >t einddoel.
En laat dan het socialisme komen, het
zal hier vinden mannen, die weten wat ze
willen, die ook weten te zeggen en te
schrijven, wat ze willen en vooral, die weten
uit te voeren al de mooie besluiten, welke
op de verschillende katholieke vergaderingen
reeds zijn en nog worden genomen.
Een leger van dergelijke leeken-apostelen
en men behoudt niet alleen zijn stellingen,
maar weet ze ook uit le breiden, ten koste
van het opdringende socialisme.
Men meene echter niet, dat het nog tijd
is. Het is we zagen het reeds in ons
eerste artikel hoog, hoog lijd, de handen
aan den ploeg te slaan, willen onze tegen
standers met hun goed geschoolde propa
gandisten ons niet voor zijn. Nog is do
massa aan onze zijde. Dat men ze toch
niet loslaat, maar vasthoudt en door de
besten ouder ons laat voorlichten eu voort
stuwen in de goede richting. Men denke
er aan ,/t ls beter te voorkomen dan te
genezen."
Welaan dan, christelijke, katholieke werk
lieden, onmiddellijk onze energieke Duitsche
broeders nagevolgd.
Plaats, om te beginnen, op uw studie-en
werkprogram, de punten 1, 2, 3 en 5, maar
vooral de punten 1 en 2. Wil men toch
een ftelse.1 bestrijden, dan diene men dit
eerst goed te kennen, en daarnaast zijn eigen
beginselen.
Met algemeenheden en ,groote woorden
komt men er niet, men moet op de details
kunnen ingaan en stuk voor stuk kunnen
afbreken, om ook stuk voor stuk het op
bouwende er tegenover te kunnen plaatsen.
O ra et labora!" zij dan uw devies en de
eindoverwinning is u
En nu dan nog de beloofde andere ge
zichtspunten.
Steler zijn op verschillende plaatsen
sociale cursussen. Deze werken goed en
vormen langzamerhand een katholiek werk-
liedenleger met een generalen staf, waarop
men trotsch mag zijn.
Nu is het echter zaak rusteloos te
blijven propagandeeren een onverpoosde
werkzaamheid worde zoowel schriftelijk als
mondeling betracht. En deze werkzaamheid
worde ten krachtigste gesteund door onze
nagedacht
Het meisje sidderde doch antwoordde niet.
(Theresia, hernam de graaf, mijn leven berust
in uwe handen. O, spreekt toch onbevreesd.
Kwam de dood van u, gij zou mij nog toelachen.
„Honristamelde het arme meisje, dat
aan de vreeselijksle folteringen ten prooi was.
Haar hart dobberde tusschen twee tegenstrijdige
liefden, die dezelfde krachten en macht bezaten.
Haar arm hart, dat tusschen die twee grooie
(egenstellende gevoelens vastzat, werd er onder
verbrijzeld, evenals een graankorrel welke tus
schen twee molensteenen verpletterd wordt.
Haren beminde redden, was haar vader en
moeder verlaten, het was smart voor genegenheid.
Bleef zij aan haar plichten als dochter getrouw
weigerde zij het ouderlijk dak te verlaten, dan
leverde zij haren minnaar aan een gewissen
dood over.
Zij kon niet twijfelen.
Indien gmaf de 'Bernac, gelijk hij bad gezegd,
medeplichtig was aan majesteitschennis, dan
zou hij door het gerecht ter dood worden ver
oordeeld.
liet arme meisjo wa9 dus tusschen twee af
gronden, tusschen twee angsten geplaatst, cn er
was noch thans geen tijd meer om te aarzelen,
zij moest het een of het ander kiezen.
Op ee ligc stappen van Theresia stond Catharina
met Mercurius en eenige handlangers te prnten
en door teekrns elkaar verstaanbaar te maken
wat niet gehoord mocht worden
Verder, in een hoek, 8<ond de Egyptenaar,
ridder de La Guiche en markies d'Herbaut. De
Egyptenaar hield zijn oog geen oogenblik van
Theresia afgewend.
Het was halftwee. Bijna een uur geleden, dat
Reijnold zijn broeders verlaten had. Humbert
en Mercurius zagen van tijd tot tijd op bun
uurwerk.
Het plan is veranderd. Gij behoeft den man
niet meer te treffen, daar zal ik n ij mede Le—
lasten, zei Cameléon tot Richard. Dus vlug
gehandeld.
Cameléon liep weg en kwam toen in de nabij
heid van Giraud.
.HeereD, zei de Egyptenaar, terwijl hij de
handen van de hee.en de La Guiche en d'Herbaut
in de zijne nam en ze krachtig drukte, gij hebt
mij de eer aangeduan mij uw vriend te noemen.
Advertkntiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groot*
letters- naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regela en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
nieuwe sociale oiganisatie de katholieke
sociale actie. Zie daar, één van de grootste
lichtpunten der nieuwe organisatie. Zij is
het aangewezen lichaam, om de in de social?
cursussen geschoolde propagandisten in staat
te stellen zich aan de propaganda te wijden,
desnoods geheel.
Terwijl de Centrale bibliotheek de noodige
boeken en geschriften verschaft als leer id-
delen aan de sociale cursussen, slaat de kas
open, om de gevormde propagandisten finan
cieel hun taak mogelijk te maken.
Want weet we-1, dat in eene werklieden-
vergadering het krachtige en logische woord
van den gelijke nog eerder inslaat dan het
geleerde betoog van den heer, propagandist.
Gelukkig, dat de nieuwe organisatie geheel
op dezen grondslag is gebouwd. Zij moet
worden het vliegwiel, waarover ook loopt
de drijfriem van de krachtige propaganda
tegen het socialisme in het zuiden. Werk
liedenverenigingen, boerenbonden, Hanze
enz. enz. sluit U dus aan bij deze orga
nisatie en de propaganda kan begonnen en
blijven voortgezet worden en behoeft niet
bij gebrek aan de z. g. ,/ziel van de ne
gotie" gestaakt te worden of te verslappen.
Het is duidelijk, dat het doel der bemes
ting in de eerste plaats is, voedingsstoffen
aan de plant te geven. Toch is dat niet het
eenige doel. Vaak wil men nog iets anders
bereikeu. Zoo dient kalk niet in de eerste
plaats als voedingsstof. Kalk heet daarom
dus indirecte meststof. Behalve de directe
werking, komt hij de Kalizouten ook de
indirecte in aanmerking, welke laatst' ver
oorzaakt wordt door iu het Kaïniet en
andere Kalizouten aanwezige nevenzouten,
door het Chloormagnesium, het Chloornatri
um, alsook door het meer of minder groote
Chloorgehalte. Vroeger meende men, dat het
Chloormagnesium de planten vaak nadeel
doet, een bijtende werking er op uitoefent,
zonder dat men voor deze meening een
anderen grond had dan eenige proeven,
genomen .in water, waarin genoemde stof
opgelost was. Op den akk->r heeft ruen
integendeel vaak een bepaald gunstigen in
vloed van het zouf, vooral waar de ontwik
keling der halmgewassen waargenomen en
het zelfde is het geval tenopzichte.i van het
Chloornatrium (Keukenzout) waarvan het
reeds vroeger bekend was, dat het bij de
Hjun,, „i,,n)i i irn i 'i
Is die vriendschap gemeend
«Natuurlijk is de vriendsehap gemeend. Gij
hebt mij van een wissen dood gered door voor
mij te "strijden. Mijn zwaard, mijn kapitaal,
mijn leven, mijn invloed, alles staat u ten
dienste. Voor de eer van mijn naam alleen
maak ik voorbehoud, waut dit is mijn goed niet.
't Is het goed mijner voorvaderen en mijner
afstammelingen.
«En ik, voegde d'Herbaut erbij, ik ken maar
een waar geluk op aarde, en dat is nadat mon
een goeden handdruk gegeven heeft aan den
man dien men ten ruime plaats in zijn hart
geschonken heeft, die genegenheid op de zwaarste
proef te zien stellen.
,Heb dank daarvoor mijne heeren, want ik
zal uwe diensten wel noodig hebben.
.Gij kunt er over beschikk o, baron.
Graaf de Bernac zat nog altijd r aast Theresia.
,Wit moet ik doen, Theresia, zei hij, vluchten
of hier blijven en mij dan aan den beul over
geven.
,Vlucht, zei het arme kThd met doffe stem.
(Alleen? vroeg de graaf.
Theresia antwoordde niet.
Dan blijf ik.
De muzikanten deden de eerste maten van een
nieuwen dans hooren. De graaf de Bernac stond
op pn pakte zijn gezellin vast.
,Kom, zei hij.
„Dansen, mompelde Theresio, o ik kan niet.
,'t Is noodig, Theresia. Ik heb geen ander
middel om u uwe moeder te doen verlaten.
Theresia maakte eene beweging. Men zou
gezegd hebben, dat zij een poging aanwendde
om los te komen. Doch de graaf hield haar
9tevig vast.
(Wordt vervolgd.)
halmgewasseu de volkomen ontwikkeling ran
de gr-aankorrels bevordert en tegelijk het
rijp worden spoediger doet plaats hebben,
lil de laatste j treil hebber, vooral Paul Wag
ner e» Maereker door nauwkeurige proeven
den gunstigen invloed van de in de ruwe
Kalizouten aanwezige nevenzouten, vooral
van het Keukenzout en het Chloortnagnesiuin
aangetoond. De Kalib inesting werkt niet
alleen bij de Kalirijke planten gunstig, maar
meermalen ook bij kaliarme. Men heeft b.v
hij de aan Kali betrekkelijk arme lialmge-
wassen gunstige gevolgen waargenomen, in
't bijzonder op zandgrond en gemergelden
zandgrond.
Ook vlas heeft onder den invloed dezer
zouten menigmaal betere en grootere oog
sten gegeven Vooral echter oefenen zij een
gunstigen invloed op die planten, weike
een gemiddelde hoeveelheid kali bezitten,
dus op weiden, op klavergewassen, op groen-
voedergewassen enz. Het is daarbij echter
werischelijk, dat de grond eenigszins los
en genoegzaam water doorlaat. Dat de Ka
lizouten verder op den groei der erwten
inwerken, is eveneens bij eenige directe
proefneuiiiigen gebleken echter vertoonde
zich hierbij niet, zooals hij de zomerhal-
gewassen een bespoediging van het rijp
worden, doch integendeel werd het geheele
bloei en groeitijdperk verlengd, wat bij dit
gewas voor het rijpen van alle peulen zeker
niet ouwen schel ijk is. Wat de bemesting
van suikerbieten aangaat, zegt Dr, Wolf,
dat op velden, die rijk zijn aan „uematoden"
en welke dus zoogenaamde „bietenmoeheid*
vertoonen, een kaïniet bemesting gunstig
schijnt te werken. De bieten moeheid, die
bijna overal na langdurige kuituur van sui
kerbieten zich vertoout, wordt vqprnamelijk
door dierlijke paroneién (de nematode) di
rect of indirect veroorzaakt. Geheel te over
winnen is zij slechts daardoor, dat men het
land eenige jaren voor de Kuituur van
andere gewasssen gebruikt en daarbij door
krachtige bemesting, bij jaarlijkschen toe
voer van kalizouten, den bodem van liever-
leden tot iu de diepere lagen met werk
zame plantenvoeding verrijkt en hem zoo
weder in staat stelt loonende opbrengsten
voort te brengeD.
Jan van dk Mark.
Een bezoek aan Wildrick.
Op uitnoodiging van den heer G. C.
Spengler, eigenaar van het landgoed
«Wildrick» aan den Bredaschen weg bij
Tilburg, begaven zich Donderdag 16 Juni
een zestal leden van de afd Tilburg der
Noordbrabantsche Maatschappij van
Landbouw daarheen, om de resultaten
van de ontginning te zien.
Genoemd landgoed is omstreeks 1842
door koning Willem II aangelegd, d.
w. 7. Z- M. heeft er op heidegrond, dien
hij van de gemeente Tilburg gekocht
heeft, een groot heerenhuis laten zetten
dat aan de eene zijde een boerenwoning,
aan de andere zijde een arbeiderswoning
en in het midden een groote schapenstal
bevatte.
Na in 3 handen geweest te zijn na
den dood van Willem II, kocht de te
genwoordige eigenaar het verwaarloosde
goed, met het doel er een inrichting
tot theoretische en practische opleiding
in lafi3bouw en boschcultuur te stichten,
waar een beperkt aantal jongelui kunnen
worden opgeleid-
Het goed wordt wat den landbouw
betreft, gedreven als een veeloos bedrijf.
Slechts een tweetal ossen en een paard
worden gebruikt voor het leveren van
trekkracht, maar overigens wordt geen
vee gehouden.
De bemesting heeft dus bijna uitslui
tend met kunstmest plaats, terwijl de
noodige humus en tevens een deel van
de stikstof geleverd wordt door het
inzaaien van seradella of roode klaver
in haver of rogge. Zoowel het graan
als het stroo woiden verkocht, terwijl
het trekvee gestrooid wordt met het
afmaaisel van de heide die ontgonnen
wordt. De laagst gelegen heide wordt
ontgonnen tot grasland, de hooger gele
gene tot bouwland.