JNummer 93
Zondag 27 November 1904
2Jaargang.
Tweede Blad.
WAiLWIJRSCUE IIKKH
LANDBOUW.
buitenland.
binnenlTni).
UITVOERINGEN.
Frankrijk
Rusland en Japan.
{Spanje.
Provinciaal Nieuws.
JAARMARKT te Waalwijk op
Donderdag 1 December 1904.
IWT Thans kunnen we met genoegen
en met een gerust hart mededeelen, dat de
gratis premie onzen abonué's zoo lang
reeds beloofd, maar die nog voortdurenc
op zich liet wachten, n.l. de ten toon stel lings
verslagen zooals die in ons blad zijn ver
schenen in boekformaat, gereed is.
van
L - mmnjjjiinit
Uitvoering te geven door de Liedertafel
Oefening en Vermaak" op Zondag 27
ovember a.s. in de zaal „Musis Sacrum",
an vang 12 uur.
Programma Ad Libitum.
Uitvoering te geven door de tooneelver-
eeuiging „Ons Genoegen" met welwillende
medewerking van den karakter-komiek H.
van Rooij uit Kaatsheuvel op Zondag 27
November, in het herberglokaal van den
beer G. Smolders te Waalwijk. Aanvang
7 uur. (Zie programma's.)
Concert te geven door de liedertafel
„Echo der Duinen*, te Loon-op-Zand, op
Maandag 28 November 1904, in de zaal
bij den heer Th. Pijnenburg.
Aanvang 61/s uur (Zie programma's).
Een eenvoudig bericht uit De Echo was
de aanleiding tot het schrijven van dit klein
artikeltje. Te Besoijen, zoo stond er, had
men de prijzen vooreen concours „te Waal
wijk* aangekocht en in geen stad konden
ze beter gekocht worden.
Zie, dit is een lesje, dat inwoners van
Besoijen ons geven en dat zeer vele lieden
hier uit de gemeente wel ter harte mogen
nemen. Immers hoevele van onze Waalwijkers
die o, zoo graag op hun woonplaats roemen
en er o zooveel mede op hebben, gaan nog
steeds naar de stad oin daar hunne inkoopeu
te doen. Er zijn maar weinige plaatsen,
die betrekkelijk zulk een groote, goed inge
richte en goed voorziene winkelstand hebben
als Waalwijk; men is er van overtuigd,
dat men veruit de meeste artikels hier even
goedkoop en even goed kan bekomen als in
de stad en toch betaalt men boven de gewone
winkelprijzen nog gaarne de niet altijd ge
ringe reiskosten om zijne waren te betrekken
uit de stad. Ik ken dames, die voor een
mantel eerst naar den Bosch gingen, toen
naar Tilburg en later nog eens naar Rotter
dam gingen. Het doet me genoegen erbij
te kunnen vertellen, dat, ook zonder bere
kening der reiskosten, de gekochte mantels
minstens even duur waren als die men hier
in Waalwijk koopt. De gewone klacht
over te weinig keuze is ook al ongegrond,
daar onze meeste winkeliers ruim voorzien
zijn en in elk artikel binnen een paar dagen
het gewenschte kunnen leveren aan dezelfde,
prijzen als in de stad.
Vooral nu het feest vau St. Nicolaas voor
de deur staat, denke men er toch aan
zijn eigen woonplaats zooveel mogelijk te
bevoordeelen. Onze winkeliers hebben nu
zooals elk jaar, hun beste beentje vooruit
gezet en rekenen op een druk bezoek.
Wanneer zij nu van hun kant zoo hun best
doen om aan concurreerende prijzen goede
waren te leveren en in hunne winkels en
magazijnen het nieuwste der industrie, het
fijnste wat smaak- en reukorgaan atreeleu
kan, aanbieden, laten wij dit dan ook waar
deerenlaat ons hen dan ook in staat
stellen dit te blijven doen, door onze in-
koopen te doen in onze eigen gemeente. A
wie ware belangstelling gevoelt voor zijne
woonplaats, al wie wat opheeft met Waal
wijk moet ook belangstellen in de welvaart
der Waalwijksche industrie, moet zooveel
mogelijk elke tak van handel en nijverheid
hier steunen.
En zij, die nog steeds meenen, dat er in
Waalwijk niets te krijgen is, nemen er dan
toch te minste de proef van. Wanneer het
slechts Uw ernstig streven is om zooveel
mogelijk Uwe medeburgers te bevoordeelen
dan geef ik U Je verzekering, dat Ge hier
even goed en even goedkoop slaagt als elders
Ook zult Ge dan spoedig die enkele artikelen
welke gij om de weinige navraag hier bij
de winkeliers niet kunt bekomen, hier kunnen
koopen en zoo het U zelf gemakkelijk maken
en de plaatselijke welvaart bevorderen.
X. Y.
leden nog slechts ruim duizend hectaren
met dit gewas bezaaid, op het oogenblik
1903) waren 4283 hectaren met Karwij
beteeld.
De Karwij, die om haar zaad gekweekt
wordt (kiiminel, olie, kruiderij in kaas en
brood enz.) behoort uiet de selderij, peter
selie, kervel, de gele wortelen tot de familie
der schermbloemigen, waartoe ook de kervel
en waterscheerling behooren. Daar de karwij
een tweejarige plant is. geeft zij eerst in
iet 2de jaar vrucht en wordt zij gewoonlijk
onder een ander gewas gezaaid. Het is
duidelijk, dat zij bet eerste jaar zich reeds
genoegzaam moet ontwikkelen, om in het
najaar, als de dekvrucht van het land af is,
nog zoo te kunnen groeien, dat zij het
weede jaar gor.de vruchten gepft. Van
daar, dat het karwijlond vooral vrij van
onkruid moet gehouden worden en de dek
vrucht niet te geil mag groeien. Voor een
groote opbrengst is verder nodnig een diep
bewerkte grond, met humuss*offen ruim be
deelde en ook overigens vruchtbaren grond.
Voordat in liet voorjaar de karwij gezaaid
wordt, moet het land in het najaar, diep
geploegd en rijkelijk met stalmest voorzien
worden. Verder worden per hectare 300
600 K.G. superphosphaat en 200800 K G.
chloorkalium gegeven.
Een stikstofbemesting is verder het eerste
jaar niet noodig, doch in de lente van het
tweede jaar moet men H 3 zak ohilisal-
peter per hectare oppervlakkig uitstrooien.
Jit laatste moet men niet doen, omdat in
iet karwijzaad zooveel stikstof zit, want het
karwijzaad zelf bevat zoo goed, als geeu
tikstof, doch om de planten met kracht
ïun groei te doen voortzetten. Het karwij
zaad zelf bevat viel kali en phoshorzuur,
van het eerste het meest. Meer dan l/^ deel
van de 3sch van het karwijzaad bestaat uit
cali. Een chloorkalibemesting mag dan ook
in geen geval ontbreken, of ook het beste
kleiland raakt op den duur, wat de kali
betreft, uitgeput.
5 Koolzaad. Ook de teelt van het kool
zaad is in de laatste 25 5, 50 jaar er uiet
op vooruit grgaan. Dut is duidelijk, als
men bedenkt, dat de patentolie niet rae< r
ls olie voor de lampen gebruikt wordt.
Toch is er in de volgende jaren weer voor
uitgang te wachten, daar de olie, die uit
bet koolzaad geslagen wordt voor allerlei
machines als smeerolie gebruik wordt en
het aantal machines zeker toenemende is.
Het koolzaad is een vrij onzeker gewas.
Vandaar dat de boeren er niet 'graag hun
stalmest aanbesteden. Zooveel te meer is
iet noodig het land met andere meststoffen
te bemesten, want het koolzaad eiseht een
vruchtbaren kleigrond. Daar èn het
stroo èn het zaad zeer ve 1 phosphorzuur
kali bevat is de bemesting als volgt
Opmerkingen bij eenige Nederland
sche Handelsgewassen.
4 Karwij. Ik behoef zeker niet te zeggen
dat de teelt van dit gewas sterk vooruit
gaande is. Werden vijf en twintig jaar ge
en
vast te stellen. In den herfst geve men zoo
vroeg mogelijk 200 K.G. chloorkalium en
200 a 300 K.G. superphosphaat, en in het
voorjaar 200 K.G. chilisalpeter, dit laatste in
tweemaal oppervlakkig uit te strooien,
5 Kanariezaad. Er is misschien geen
enkel gewas, waarvan de prijs zoo aan ver
andering onderhevig is, als die van dit zaad.
Tn den laatsten tijd waren de prijzen weer
wat williger en is de teelt weer toegenomen
zoodat in het jaar 1903 meer dan 1000
Hectaren bezaaid werden tegen 100 in het
jaar 1902. De samenstelling van het kanarie-
zaad is ongeveer die van de haverkorrels. Het
stroo van de kanarie is zeer stijf en hard
en wordt daarom veel gebruikt tot het dek
ken van schuren. De grond en de bemesting
komt met die van de zomergranen overeen.
Alleen wijst de hardheid van het stroo op
een groote aanwezigheid van kali. Vandaar
dat het land, waarop in het voorjaar de
kanarie gezaaid worden, behandeld word als
tarweland. Om echter zeker te zijn, dat het
stroo de noodige hardheid krijge, geve men
aan elke Hectrare 200 K.G. chloorkalium,
men behoeft dan niet te vreezen, dat de
toppen der aren door de wind zoo spoedig
afbreken. Want dat gebeurd niet zel-ien,
als het hard waait en het stroo door een
rijkere kalibemesting niet stijf genoeg is.
Jan van de Mark.
ste.ki met de manoctjf-S van generaal Kau'—
bras, welke troepen iu hel vrjege voorjaar
uitkomen en op minstens 150,000 man geschat
moeten worden.
Meer waarschijnlijk is het, dat de Japan
ners na het échec bij den aanval op den
Poetilof—heuvel, ingezien hebben dat de
rechtstreeksche opma^sch tegen het Russische
centrum hun al te kostbaar zou worden en
zij daarom tijdelijke werkeloosheid maskeeren
om in alle s ilte andere plannen ten uitvoer
te brengen, die wel in verband zullen slaan
met een omtrekkende beweging.
Over genoemden mislukten aauval op
den Poetilof-heuvel van verleden Zaterdag
wordt naar Petersburg gemeld, dat de Ja
pansche bataljons in grooten getale van de
Tweehoornbergen in de vlakte nederdaalden
en op de schansen van de Poetilof—posities
aanrukken. Ondanks een moordend vuur van
de Russen, stormden zij vooruit en vingen
een gevecht aan van man tegen man.
De Japanners slaagden er echter niet in
de schansen te nemen zij raakten daardoor
aan het twiifelen, waarop nieuwe salvo's hun
gelederen in verwarring brachten. Wel werd
inderhaast getracht de orde in de troepen
te herstellen, doch zonder succes, eu met
zware verliezen trokken de aanvallers zich
terug.
Naar de Times uit Tokio verneemt, wordt
daar de openbaarmaking van niet—officieele
berichten over Port Arth rr niet langer ver
boden. Bijzonderheden worden bekend ge
maakt over den gestadigen voortgang van
het beleg. In de Japansche bla len vindt het
streven om de vesting stormenderhand in tc
nemen en koste zelfs van de zwaarste offers
geen voo standers meer. De verliezen, bij de
aanvallen tu-schen 19 en 24 Augus:us(?) door
de Japanners geleden, worden opgegeven
als i4,400, maar hoewel de hoofdaanval toen
afgeslagen werd, zijn er gewichtige voordeden
behaald. Gevangenen zeggen dat de sterkte
van de weerbare manschappen der bezetting
tegenwoordig niet groott-r meer is dan 8,000
man, van wie er slechts een derde gedeelte
van warme kleeren voorzien zijn.
Onder de belegerden komen veel gevallen
van oogontsteking voor, wegens gebrek aan
slaap. Het aantal Russen dat in het gevecht
omgekomen en aan ziekte gestorven is lus—
schen 25 Octo er en 12 November wordt op
2000 geschat.
JJ- .11 41PW". IILL-If-Ji
Het Speurhonden-systeem.
De Figaro zet zijn campagne tegen de
hoofdleiders van deu spionnagedienst aan
het departement van oorlog onverdroten voort.
In het nummer van gisteren ordt de vre
derechter van Poin Mousson, Bernardin, 5,
faire genomen. Tal van „fiches" uit he
geheim dossier, door Bernardin opgesteld,
worden door den Figaro in extenso gepubli
ceerd. Na al wat tot dusver over d zen ver-
klikkingsdieust aan 't licht kwam, valt aan
de echtheid der door de Figaro gepubliceerde
„fiches" niet te twijfelen. Zij zijn teekenend
voor den man, die ze gesteld heeft. Men
oord ele zelf over de volgende ontboezeming
één uit vele
Darbefeuille, commandant, 109e d'in
fanierie, a Remiremont.
Déséquilibré. Clérical. Antirépublicain,
mais pas responsible et a moi.ié iou.
Fiches de Bernardin.
Grand Orient, 13 février 1903.
No. 2626.
Vertaling
Darbefeuille, kommandant van het 109e
reg. infanterie te Remiremont.
Hij maalt. Is cleriaal, Anti-republikein,
maar niet verantwoordelijk en half gek.
Fiches van Bernardin,
Groot Oosten. 13 Februari 1903
No. 2626.
En zoo zijn zij vrijwel alle. Steeds leest
men„Clérical euragé (woeste clericaal),
antirépublicain,"
Wij zullen er dan ook maar oiet meer van
afschrijven, ze komen allen op hetzelfde neer
De „clericale" officieren moeten er uit, dat
is het parool.
Alleen broeders vrijmetselaren in dienst.
Er komt uit Moekden van gisteren, een
telegram, dat wel als ongerijmd mag beschoud
worden. Het luidt, dat de artillerie de laatste
twee dagen bleef zwijgen dit is niet on
gerijmd en men gelooft, dat als de Ja
panners niet opnieuw aanvallen, generaal
Kouropatkine tot een offensieve beweging
zou overgaan.
Dit laatste klinkt nu wel wat al te gek,
tenzij de Japanners zoo door de koude be
vangen zijn, niet in staat zijn te vechten.
Immers, maarschalk Oyama heeft er alle
belaDg bij, dat hij zoo spoedig mogelijk in
actie treedt. Want als hij lang wacht dan
zijn de strijdkrachten van Kouropatkine ver-
xpedni-- van kolonel Van Daaleu iu <le
G.vjoe- en Allaslanden door den lieer De
Stuerst gecritiseerd, zoo scherp, dat do
heer Van der Zwaag verklaarde, het niet
krachtiger te hebben kunnen doen.
En met het Kamerlid voor Scnoterland
waren ook alle andere socialisten zeer
verrukt over de rede van den Weertschen
afgevaardigde, die. o. ra. van „bloedhonden"
had gesproken.
Nu is deze verrukking op zichzelve nog
geen bewijs, dat de beer De Stuers onge
lijk had.
Ook socialisten kunnen het aan 't rech
te eind hebben, al blijft toejuiching van
die zijde altijd hoogst verdacht, vooral
wanneer het tegen de verkiezingen loopt.
Maar in cassu had het rapport dat over
de expeditie is uitgebracht, den Limburg-
schen afgevaardigde moeten weerhouden,
om te spreken, gelijk hij deed.
En al was daardoor zijn oordeel onge -
schokt, wat het on- of minder gewenschte
van zulke expedities betreft, dan ware toch
een andere toon zeker noodzakelijk ge
wee't.
Het is ineer voorgekomen, dat in de
katholieke partij zicli verschil van meening
openbaarde over de koloniale staatkunde.
Des Arnorie vau der Hoeven nam in die
staatkunde een standpunt in, zeer afwijkend
van dat meeste geest erwanltMi.
Men noemde hem zelfs een „kolonialen
liberaal".
Maar tot een ontboezeming als die van
den Weertschen afgevaardigde zou hij zich
nimmer hebben laten verleiden, al ontbrak
ook bij hem het levendig temperament niet.
Dat de katholieke Kameiclub zich thans
genoopt zag, bij monde van haar voorzitter
een barer medeleden af te leggen is een
betreurenswaaidig feit, dubbel te betreuren,
nu de verkiezingi-campagne reeds begon-
neu is.
De socialisten zullen niet verzuimen,
munt te slaan uit de felle taal van den
heer De Siuers, gelijk de redevoeringen
van de heeren Van der Zwaag en Troelstra
reeds glashelder bewezen.
Het is prachtig materiaal voor hun pro
paganda.
Maar ook afgezien hiervan, had de
Weertsche afgevaardigde zijn tong moeten
beteugelen, En, wanneer hij dan toch
per sc critiek op het koloniaal regeerings-
beleid wilde uitoefenen, had hij moeten be
denken, dat men als afgevaardigde zich zelf
en het land het best dient door waardig
heid van taal.
Zooals het thans ging, was het al heel
bar, waren de uitdrukkingen zelfs vooreen
comité-generaal te hartstochtelijk en werd
daarmee ook het partijverband gekrenkt.
Of h°eft de heer De Stuers in de club
vergadering niet aangekondigd, wat hij
voornemens was te doen? C.
Wetgeving.
Blijkens de mededeeliugen der regeering
in haar antwoord op de algemeene be
schouwingen der Staatsbegrooting hebbei
de departementen verlaten, maar zijn nog
niet ingediend, de volgende wetsontwerpen
Herziening der ZondagswetRegeling
van het OctrooirechtVerplichte ver/eke
ring tegen de gevolgen van invaliditeit
ouderdom regeling van de administratieve
rechtspraak de Rivierwet en de Collecten-
wet.
Het ontwerp voor de regeling der ver-
houdig tus>chen militair en burgerlijk ge
zag kwam gereed voor verzending aan de
Tweede Kamer.
Minister Kuyper.
De Minister van Bir.nenlandsche Zaken
dr. Kuyper, is na zijn ongesteldheid, in de
jongste dagen weder buiten geweest, maar
heeft aan het D.partement zijn werkzaam
heden nog niet hervat.
Donderdag teekende de koning een besluit
waarbij de regeering wordt gemachtigd bij
de Cortes een ontwerp te dienen ter bestrij
ding der anarchisten.
In den ministerraad is reeds een ontwerp
behandeld; de wet zal gelijk zijn aan het
ontwerp, door minister Caeovas iu 1894
ingediend, Een adres werd voorgelezen van
150 vereenigingen tc Barcelona, waarin
maatregelen tegen de annarchisten worden
verlangd.
Een incident.
Het debat over de Indische begiootin'!
heeft een incident in 't leven geroepen,
waarop niemand buiten de Kamer al
thans zal zijn verdacht geweest.
Op buitengewoon scherpe wijze werd de
Waalwijk, 26 November 1904.
Het heeft ook tol onze spijt, lang, te
laDg geduurd maar laten we hier
het oude spreekwoord van toepassing bren
gen, „beter laat den nooit," we hopen dat
het onzen abonné's er niet te minder
aangenaam om zal zijn en eene kostbare
herinnering aan die zoo roemruchte ge
beurtenis zoo eciiig in de geschiedenis van
Waalwijk.
Deze uitgave ontvangen alle abonné's
gratis bij het nummer van 1 Januari a.s.
Toen we met het rotten en drukken
daarvan begonnen, een geheele tijd geleden
reeds, hebben we de oplage zoo genomen,
dat ieder onzer toenmalige abonné's er een
zou ontvangen en daarenboven eenige hon
derden die we voor matigen prijs voor
belangstellenden besohikbaar zouden stellen.
Sedert dien tijd is het aantal abonné's
van ons blad zoodanig toegenomen, dat
we de geheele oplage noodig hebben voor
onze abonné's en zij die zich met 1 Januari
als zoodanig opgeven en dat zijn er
gewis velenwie dus gaarne zulk een
souvenir der tentoonstelling in zijn bezit
krijgt doet goed zich spoedig te abonr.eeren,
want hef. getal beschikbare cxemplareu is
gering en aan niet-abouné's kan daarom
geen enkel exemplaar worden verstrekt,
men denke hier; m wel.
R. K. Kiesvereeniging in het
hoofdkiesdistrict Waalwijk
De heeren Laurent Verhoeven en M. O.
d. Ven te Heusden, hebben opgehouden
voorzitter en secretaris der kiesvereenigi ig
te zijn.
A. s. Zondag 27 dezer des namiddags ten
half drio uur zal in de achterzaal van 't
hotel Verwiel, eene hesluursvergaderjjjg
worden gehoHden.
Aan de orde
1. lugekomen stukken.
2. Verkiezing voorzitter en secretaris.
8. Beslissing al ol niet toetreding tot
den Alg. Bond van R. K. Kie9vereenigin-
gen in Nederland.
Schoenindustrie.
Herhaaldelijk hoort men in den laatsten
tijd, dat onze schoenfabrikanten groute be
stellingen voor het Russische leger zoudeu
hebben. Ja, er werden gelallen genoemd
van 7000 tot 500,000 paar.
Wij hebben de zaak eens onderzocht,
goed nagegaan en dan komen we tol twee
conclusies
ie. dat er goede, soliede onderhandelin
gen gaande zijn over eene groote leverantie
van hier, die naar we hopen tot een goed
■inde zullen komen, wat voor de industrie,
voor Waalwijk van groot belang zou zijn.
2e. daarentegen dat er door andere
buitenlanders getracht ;j op de goedge-
loovigheid van onze schoenfabrikanten
te speculeeren, door hen voor te spiegelen
de verbazende winsten, dio gemaakt zouden
kunnen worden door de oprichting eener
schoenfabriek in Rusland zelf.
Dat onze schoenfabrikanten zich door
deze laaielen niet laten beetnemen spreekt
van zelf.
Men zij dus op zijn hoede. Wil men
in deze zaak nagels met koppen smedeu,
dan doet men wijs zich te richten of tot
het Russisch gouvernement zelve óf tot den
Hollnndflohcn consul in St. Petersburg. Men
kan er dan zeker van zijn spoedig en naar
waarheid ingelicht te worden.
Kwartet-wedstrijd.
In betrekking tot den kwartet-wedstrijd
welke hedenavond onder de leden der LieJer-
tafel gehouden wordt kunnen wij nog melden
dat voor negende kwartet gekozen is
„Stille* van Eisenhoven en dat „Still
ruht der See" vervangen zal worden door
„Omhoog" van Beltjens.
Arme Vis3chers.
Gelijk wij voor eenigen tijd meldden, hadden
de leerlingen onzer openbare school geheel
vrijwillig iets bijeengebracht voor de arme
visschers die door de storm zooveel verloren
hadden. Dezer dagen ontving het hoofd
der school hierop een vleiend schrijven,
nagenoeg van den volgenden inhoud
Aangenaam werd ik verrast door Uwe
toezending van f 15.74. God zegene Uwe
school.
Gelieve mijn hartelijken dank aan
de kinderen over te brengen. Hierbij voor
dezen twee aanzichtskiarten als souvenir.
Hoogachtend,
STAALMAN,
Lid der Tweede Kamer.
Jubileum.
Woensdag 1.1. was het 25 jaar geleden,
dat de heeren N. van Blade), J. v. Bladel
en F. de Vaan, toetraden als lid van het
11. K. Parochiaal zangkoor alhier.
Zeer zeker eene zeldzame gebeurtenis,
waarbij zij dan ook vele blijken van be
langstelling ondervonden.
GymnastieLvereeniging.
Met genoegen kunnen wij melden, dat-
onze Gymnastiekverecniging, die in vroegere
jaren zoo menige prachtige uitvoering heeft
gegeven, doch in den laatsten lijd het aan
tal h irer w-rkende leden tot tien zag ver-
miiid.ren, weer een heter tijdperk tegemoet
schijnt te gaan. Nasr men ons meldt, heb
ben zich dezer dagen niet minder dan tien
nieuwe leden aangemeld.