Nummer 98
Zondag 18 December 1904
270 Jaargang
Tweede Blad.
Blieven uit het looiden,
Winkeliers, die U andere zeepsoorten
LET DUS OP HET WÖÖRD „SUNLIGHT"
OP IEDER STUK ZEEP.
UITVOERINGEN.
BUITEN LAND.
Rusland en Japan.
Turkije.
BINNENLAND^
Frankrijk
Oostenrijk-Hongarije.
IN DE HANDEN STOPPEN, ALS U SuNLIGHT"-
=ZEEP VRAAGT, BEDRIEGEN ZICHZELF, WANT
ZIJ VERLIEZEN HUN DEBIET, U WENSCHT DE
ZOO GUNSTIG BEKENDE SUNLIGHT.
DE BLOEDLIJST.
Bedevaarten.
Volksleger.
C CTC TI^CD itCCN AN
Grande Soirée ammusante op de zaal Musis
Sacrum, met medewerking eu onder leiding van
den heer Henry Straus op 26 December 2e Kerst
dag. (Zie programma's)
Uitvoering te geven door de vereeniging
„PIJPENLUST" in de zaal van den Heer
6. A. Mahieu-den Exter te Sprang'op Dinsdag
20 December 1904 aanvaug 6 uur.
(Zie programma's)
mymfr» "'T*
xou spoedig tot het rijk der werkelijkheid
behooren
Eene nieuwe Rechtsvraag.
De hooggeleerde heer prof. D. P. D.
Fabius heeft alweer eene rechtsvraag op
geworpen, nl. of het mag, dat de Staat de
besturen van bijzondere scholen gebruikt,
om de bijdragen zijner ouderwijzers te in
uen, welke deze voor hun pensioen moeien
betalen. En of het bestuur voor deze
gelden aansprakelijk mag gesteld worden
Op dit laatste zouden wij willen antwoor
den. „Indien die besturen bij de wet
aangewezen worden om ze te innen, moeten
ze er ook aansprakelijk voor gesteld wor
den.
De tweede rechtsvraag is van gelijke
strekking, n.l. of ook de werkgever kan
gedwongen v\ orden, de premie voor de
ziekteverzekering van zijne vaste werklieden
te storten, waarna hij dan later de schuld
met den werkman kan vereffenen Wij
willen den heer Eabius een vraag stellen
Is het hem wel bekeud, dat op de bij
zondere scholen de onderwijzers de school
gelden innen en ze natuurlijk voor aan
sprakelijk gesteld worden terwijl de heeren
ze dan later aan 't Hoofd geven, die ze
op zijn beurt aan de besturen overhandigt
Rust dit op een rechtsgrond Of behoeft
hier naar dien grond gevraagd te worden
Kom, mijnheer Eabius, zoek toch geen
spijkers op laag water eu breng toch geen
haarkloverijen in 't debat. De regeering
heeft van haar tegenstanders reeds
genoeg af te wijzen en te weerspreken,
moeten nu ook de vrienden daaraan be
ginnen mee te doen
Men kan het er eenvoudig niet mee
eens zijn, dat dezen last op de schouders
van die besturen of die weikgevers wordt
geplaatst, doch kom dau toch niet met het
gewichtigste gezicht der wereld aandragen
met rechtsvragen.
Het is waarlijk een eigenaardige rol, die
de heer Eabius speelt. Hij begint zoo
langzamerhand een „eenling" te worden.
Of wil hij naast Staalman plaats nemen
XXIX.
Met raschse schreden naderen we weer tot
Kerstmis, het groote heilige feest der
Christenheid. Hoeveel eeuwen is dit hoogt
feest niet reeds deu ongeloovigen tot erger
nis en machtelooze woede geweestHoe
gaarne zouden deze ougelukkigen het tot
het rijk van symbolen zien teruggebracht,
ja zien teruggestooten tot de eeuwen van 't
heidendom, dat omstreeks diezelfden tijd zijn
groote joelfeest of het feest van Mid-winter
vierd".
En toch, hoe ergerlijk ons dit toeschijne,
onze pas christen geworden voorouders
konden zoo maar in eens hunne oude,
heidensche feesten niet loslaten. Daarom
kerstenden de priesters die gebruiken en
bleven zij nog lang daarna in zwang. Zoo
bleven nog lange jare in eere de kers-stoe
ten en kers-wikken, groote broodeu van
tarwe gebakken. Zelfs nog heden zijn hier
dorpen, waar met kerstmis bijzondere broo-
den gebakken worden, ons herinnerende aan
die oude kers-stoeten en kers wikken. Trou
wens, wie herinnert zich nog niet uit
ziju jeugd, het lekkere „krentenbrood", dat
met Kerstmis ter tafel kwam
Hoe diep echter ook het oude heidendom
zijn taaie wortelen in het volksleven had
vastgehecht, toch wist het Christendom
hierop al spoedig zijn weldadigen invloed te
stempelen. Immers van de kers-stoeten en
de kerstwikken kregen ook de eigenhoori-
gen hun deel want Christus was niet op de
wereld gekomen voor enkele bevoorrechten
maar voor alle standen.
Ook werden met Kerstmis, vooral in de
12e en 18e eeuw z. g. Kerstmis-spelen
opgevoerd. Dat waren geestelijke drama's,
die gewoonlijk gegeven werden in de kloos
terkerk of, zoo zij ook voor het volk ver-
vertoond werden, in een buurtkerk of op
het kerkhof. In het hier te Egmoud-biunen
bij Alkmaar gestaan hebbonde beroemd'-
Benedictijner-klooster is meermalen zoo'n
kerstrnis-spel opgevoerd.
Er werd dan een beur of stelling opge
bouwd, die voor tooneel diende. Dit was
van tweederlei hoogte. De eerste werd tegen
den ingang der Kerk gebouwd dat. was het
aardsche paradijs de tweede eenige, trappen
lager, stelde de aarde buiten het parad ij s
voor. Het hemelech paradijs werd veronder
steld binnen de kerk te zijn, en wanneer
God met den mensch spreken wilde, trad
Hij in de deur.
Bij een andere gelegeuheid had het too
neel nog twee verdiepingen boven zich.
De hoogste was de hemel, met fraaie tapij
ten versierd. De tweede afdeeling was de
schouwplaats der aardsche handeling; de
derde en laagste, uitgemonsterd als een
gapende, vlammende muil, met soms op- en
nedergaande gedrochtelijke kaken, was de
hel.
In die tijden waren deze kerstmis-spelen
zeer geliefd én door geestelijken én door
leeken, voor de laatsten waren zij eene
leerrijke onderrichting in plastischen vorm
eene schoone prediking in beeld, ter op
bouwing van devote inenschenzielen".
Ziedaar dan eenige, oude gebiuiken, die
met Kerstmis door onze voorouders in zeer
hooge waarde wsrdeugehoudeu.
Doch ook nu ziet men nog wel eenige
afspiegeling van deze historische gebruiken,
krijgen b. v. in een gasthuis of hofje de
verpleegden met Kerstmis veelal niet eene
bijzondere versnapering Welnu, hoor, wat
vasten inwoners en vermoeiden reizigers in
Sinte-Elizabeths-gasthuis in een onzer
noordelijke streken van de 16e eeuw met
Kerstmis werd voorgezet. Zij ontvingen
met hun allen „80 witte kispette", d. i.
oen soort van gebak, wafels en panne-
koeken.
Zoo spreekt de "Vos in den Reynaert(een
gedicht van een onzer oudste dichters) van
„Een paar Kerspitten, waar boter op lach".
Moet ik nu, waarde lezer, nog verdergaan
met het doorlezen van het historieboek
Mij dunkt, dat het voor heden weer genoeg
is. U kunt uit bovenstaande, hoe weinig
het dan ook is, echter duidelijk opmaken,
dat oude gebruiken in onze moderne maat
schappij voortleven. Denk b.v. maar eens
aan de paascheieren, aan de pannekoeken
met vastenavond, aan het kaarsjespringen
met driekoningen of z.g. Derticndagen aan
het St.. Maarten vuur, waarover ik u reeds
in een mijner vorige, brieven schreef. Nu
genoeg echter hierover. U zoudt wel eens
van het „goede oude" te veel kunnen
krijgen. Daarom ten slotte nog een mo
derner schoteltje.
En nu nog iets op het gebied var. den
landbouw In Sch igen, liggende in Hol
lands-Noorderkwartier, werd dezer dagen
een fokvercenigirg opgericht De heer C.
Nobel, li.ndbouwleeraar vooi Noord-Holland,
leidde het vraagstuk in. Een twaalftal be
langhebbenden traden staande de vergadering
tot de nieuwe vereeniging toe, gezamenlijk
opgevende 107 stuks vee, waarvan gedu
rende een jaar de melk op hoeveelheid en
kwaliteit zal worden onderzocht, ten einde
uit deze dieren een keuzo te doen voor
fok vee.
Men hoopt op die manier mettertijd een
prachtig slag, winstgevend Hollandsch vee
ie kweeken. Wat zegt u hiervan Noord-
brabantsche landbouwers? Zou dat ook geen
goede methode voor u kunnen zijn ter
vorming van goed fokvee. Zooals u ziet, is
zij door een deskundige aanbevolen. Welnu
bestaat ze ten uwent reeds zoo mag ik u
wel feliciteeren beslaat iets dergelijks niet,
zoo zou ik bescheiden willen advisceren
probeer het onder leiding van uw land-
bouwleer'aar ook eens. De resultaten zullen
zeker niet uitblijven. Niet alleen toch, dat
men het beste fokvee leert kennen, maar
men leert ook nauwkeurig zijn ander vee
nagaan dergelijke controle moet winst af
leveren. Dit is werkelijk een voorbeeld,
dat trekt. Belanghebbenden doet er dus
uw voordeel mee.
OBSERVATOR.
Zooals sommigen mijner lezers zich wel
licht zullen herinneren, eindigde een der
vorige brieven met een koolpraatje, waarin
gewezen werd, hoe gunstig dit jaar is voor
de koolbouwers in Noord-Holland. Als
eene aardige illustratie hiervan diene nu 'l
volgende: „De Hser J. Slot 'te Dirkshoorn
gaf aan zijne elf arbeiders als St. Nicolaas-
geschenk ieder den muntje van tien gulden
omdat hij een zeer gunstig kooljaar had
gemaakt." Eere aan dien gullen werkgever,
die zoo juist inziet de verhouding, welke
er heerschen moet tuaschen werkgever en
werknemerwaardeering eenerzijds tegen
over plichtsbetrachting anderzijds. Dat dit
overal zoo begrepen werd, de sociale vrede
Z oals vermeld werd, is de aanval op het
eenig overgebleven slagschip van hel Porl
Arthur—eskader, cle „Sebasiopal", die sederl
de bezetting van den 208 meier hoogen
heuvel de haven vermeden had, met zooveel
kracht door Japansche torpedobooien ter
hand genomen, dat het schip als reddeloos
verloren kan worden beschouwd.
Uit Tokio wordt over dien aanval hel
volgende gemeld aan het Japansche gezant
schap te Londen
De gezagvoerder van het 3e eskader bericht
dat twee torpedoboot—flotiehjes om halfvier
des ochtends van 14 dezer een aanval
ouderuameu op de „Sebastopol" en een
anderschip tijdens een zwar. sneeuwstorm.
Een der torpedobooien word vermist, de
overige zijn ongedeerd teruggekeerd.
Van het observatieen piketschap werd
denzelfden ochtend gemeld, dat de boeg
van het Russische schip 3 voet gezonken is.
Denzelfden avond van halftwaalf tot drie
uur in den ochtend van den I5en vielen zes
orpedo—aldeelingen en nog eenige zelfstandig
manoeuvredende torpedobooten deSebastopol
de „Okvarny" en het derde schip ouafge
broken aan. Omtrent dezen aanval zijn geeu
bijzonderheden bekend doch van het obser
vatie station wordt bericht, dat de boeg nog
dieper gezonken is en haar torpedobuis geheel
onder water ligt.
Berichten van het hoofdkwartier der Ja
panners melden dat dezer dagen le Duifjes
baai 8000 soldatcu geland ziju en dat zij
gebruikt zullen worden om de aauvalleude
regimenten op de tweede verdedigingslinie te
versterken.
Uit dit bericht vallen dus twee gevolg
trekkingen te maken; ten eerste dat onjuist
is dat men niet meer storm zou loopen op
dc vesting, dat alleen nog maar gebombardeerd
zou worden en dat daarom een sterk con
tingent troepen naar het leger aan de Shaho
zou zijn gezondeude Japanners hebben
dus stellig de bedoeling om niet af te laten
met hun pogingen om door stormaanvallen
de stad te nemen.
En teu tweede schijnt meu haast bij het
werk te maken, want de nieuwe troepen
hebben een aantal SDelvuurkanonnen bij zich
en werktuigen om snel schansen en ver-=
sterkingen op te werpen.
Na het nemen van den 203 meter hoogen
heuvel is het succes van de Japansche ar
tilleristen groot geweest, maar toch is men
de stad daarom niet meer genaderd. De
tweede verdedigingslijn, die nu genomen zal
moeten worden, is zeer sterk en zoo behoeft
het uiet te verwonderen, dat tegen de alge—
meene ueerslachtigheid, in enkele deskun
digen den val van Port Arthur als volstrekt
nog niet aanstaande zien.
Het voorwaarts dringen der belegeraais
wordt in de laatste met name zeer gehinderd
omdat men nu onder het vuur komt van de
Russische batterijen op den Witten Wolfs—
heuvel.
De min.—president kon zich nauwelijks
verstaanbaar maken te midd n van het ru
moer. Zijne rede werd onophoudel;:k door
de opposiite ondcibrok Toen gr-.al Tisza
zeidp dat het de plich' van he< pa-lementis
de obsi'uc ie 'e o-:-u rd ukh :n gii-g er een
geweldig geschreeuw op. Dj afgevaardigden
verlieten hun ze els. De zitting werd geschorst.
Na de h=rva'ting begon de''ice president
aldus
„Krachtens hel gewijzigde reglement
Hij weid met getier in as rede gevallen
Vele afgevaaidigden der oppositie beklomme.
de presidents—tribu e.
En zoo ging het door.
De lijst geeft voor de vorige week o.a. de
volgende heldendaden aar. In de eerste
plaats een bcslialen moord op den Gricksclien
koopman Dimitrioe Konstantinoe, een alge
meen geacht man uil Saloinki. Op een ii<
van Konstantinoe van Saloniki naar Goe
mendsje in liet disti iet Gevgeli volgden hem
een Bulgaarsch priester en twee Bulgaarsche
boereu. Later vonden de gendarmes het
verband uit d -t tusschea beider bewegingen
bestond Dc Bulgaren hadden den koetsier
van Konstantinoe bewusteloos geslagen en
deze zelf met behulp van eenige in de nabij
neid geporccerde handlangers ontvoerd
Konstantinoe werd aan een boom gehangen
en met messteken dood gemarteld. Op het
iijk vond men den volgenden dag 22 wonden
In het dorp Gradobor bij Saloniki zijn den
5den een onderwijzer en een onderwijzeres
vermoord. Den volgenden dag drongen
eenige komitadsji's een herberg in het dorp
Aja Wassil binnen, vermaanden de bezoekers
zich rustig te houden en schoten twee per
sonen, naar men beweert Bulgaren, neer
vermoedelijk omdat deze niet mee wilden
doen aan de „vrijheidsbeweging".
De overval door een Grieksche benden te
A et os bij Eksjisoe uitgevoerd heeft 40 slacht
offers geeischt. Naar verluidt, zijn 23 Bul
garen gedood en 17 gewond.
Te Sorowitsj zijn de priester en de onder-
wijzer door komitadsji's vermoord.
Verschillende plaatsen in het wilajet Mo
naster vragen om mee: militaire bescherming
cn, naar het heel, zullen zij die krijgen. Id
de eerste plaats is deze bescherming na
die van menschenlevens wel noodig voor
handhaving van het verkeer ten platte lande
want alles staat op sommige punten stil ten
gevolge der jongste gebeurtenissen. Winkels
moeten dagen lang gesloten blijven en markten
worden niet meer gehouden.
De zaak Syveton is nog niet klaar genoeg
om daatvau een beslist antwoord te geven;
maar dit schijnt vast te staan, dat hij niet
de man was, die als verdediger van recht
en waarheid tegenover Audré mocht optreden.
De Hongaarsche Kamer is weer bijeen
geweest, maar 't gaf niet veel.
Het Nederlaudsch Comité tot Regeling
van Bedevaarten president kapelaan A.
F. Suidgeest, Amsterdam, directeur Charles
Kieckens, Tilburg besloot weder eene
Bedevaart naar Lourdes te organiseeren in
de maand Augustus-September 1905.
Internationale Zangwedstrijd voor
Mannen- en Gemengde Koren.
Ter gelegenheid van bet 10-jarig bestaan
is doorde zangvereeniging „Cfecilia'- te Breda
een internationale zangwedstrijd voor man
nen- en gemengde koren uitgeschreven, die
zal plaats hebben in de eerste helft van
Juli 1905.
De wedstrijd bestaat uit vier aldeelingen
waarin zeer belangrijke prijzen zijn uitge
loofd.
De officiëele uitnoodigiugen zullen eerst
daags aan de zangvereeuigingen wordentoege
zonden.
Voor verdere inlichtingen .veilde meu
zich tot den secretaris, den beer Gerard
Blaeser, Torenstraat no. 3, Breda.
Het tot stand komen van een volksleger
acht de Minister van oorlog vooralsnog
onmogelijk en in geen geval kan in die
richti"g gestuurd worden door meer verkor
ting van eerste-oefeningstrijd, zoolang niet
het Nederlandsche volk die eigenschappen
zal hebben verkregen, welke voor de vor
ming van een eigeulijk volksleger onmisbaar
?ijn.
IntuBschen door bij de ontwerp-legeror-
ganisatie bet goede van bet voetleger over
te nemen, stuurt de Regeering in de rich
ting van het volksleger.
Gemeente-ambtenaren.
Commissiën uit de afdeeling Noordbrabaut
van den Nederlandschen Bond van gemeente
ambtenaren, hebben de in die provincie
woonachtige Tweede Kamerleden bezocht,
om bet goed recht van de pensioneering der
gemeente-ambtenaren en van hunne we
duwen en weezen te bepleiten.
Zij vonden bij alle leden goed gehoor;
de meesten hunner betuigden onomwonden
hunne instemming met de wenschen der
ambtenaren en verklaarden dat op hunne
medewerking kon worden gerekend.
Ook door leden der afdeeling Noordliol-
land bezochte Tweede Kamerleden verklaarden
zich omtrent het door den bond ingediend
adr s in gunstigen zin.
liet bestuur der afdeeling Overijsel kreeg
zooals reeds werd gemeld v m Kamerleden
de toezegging, dat de zaak ecil.mg in de
Tweede Kamer zelf ter sprake zou word- n
gebracht.
H'Mbcrichiön.
H. M. de Koningin eu Z. K. II. de
Prins der Nederlander, stellen zich voor
Z-iterdag l7 dezer des namiddags ten 1 u.
14 min. (spoortijd) van het Loo naar de
residentie terug te keereu met een extra-
trein. welke ten 3 u. 32 min. (spoorlij 1)
aan het station S.S. te 's -Gravenhagc zal
aankomen.
Men meldt uit Schwerin aan de N.
Ct.
H. K. H. grooshertogin Marie, moeder
van Z. K. H- Prins Hendrik der Neder
landen, is sedert eenige dagen lijdende aan
influenza, gepaard met neuralgische aan
doeningqn, die haar noodzaken het bed te
houden.
Bisschoppelijke Kweekschool van
het Bisdom Breda.
Naar „De Grondwet" uit vertrouwbare
bron verneemt heeft Z. D. H. mgr. P.
Ley ten eene overeenkomst getroffen met
het bestuur van het Instituut «St. Louis"
ie Oudeubosch tot het oprichten van eene
Kweekschool voor Onderwijzers in het
bisdom van Breda. Deze kweekschool zal
komen te Oudenbosch op een terrein van
het Instituut „St. Louis" aldaar en onder
leiding van de eerw. Broeders van genoemd
Instituut.
Is het blad wel ingelicht, dan moeten
de plannen voor een ruim en doelmatig
schoolgebouw reeds gereed liggen en moet
het voornemen bestaau reeds spoedig met
den cursus aau de Bisschoppelijke kweek
school aan te vangen.
Drie nuttige boekjes.
„Op zich zei/en ligt er geen bezwaar in
dat het yolk min of meer deelname aan het
Staatsbestuur, iets wat op bepaalde tijden
eu onder zekere omstandigheden niet alleen
nuttig kan zijn, maar zelfs tot de plichten
der burgers kan behooren."
Bezadigd en voorzichtig, maar klaar en
beslist tegelijk, als alles wat Paus Leo XIII
z. g. schreef en sprak, wees hij ook in deze
woorden der encycliek „Immortale Dei' den
weg op het doornig terrein van 't openbaar
leven.
En wij in 't bijzonder, wij katholiekfin van
Nederland, wij hebben thans naar die woor
den te hooren. Wij beleven die bepaalde
tijden en die bijzondere omstandigheden,
waarin bet volk niet alleen nuttig handelt
door deelname aan het staatsbestuui, maar
een plicht zou verzuimen, als het dat niet
deed.
Na jarenlange inspanning is het gelukt,
den Raad Ier Kroon en de meerderheid der
volksvertegenwoordiging te doen bestaan uit
mmnen, die de ware beginselen van het
volksleven eD het staatsbestuur verstaan, die
naast de stoffelijke ook de zedelijke belangen
der natie willen behartigen en voor ver
zorging der geestelijke geen hinderpalen in
den weg te leggen.
Met moeite gelukte het, en uog meer
inspanning zal het vragen, onze regeering
te behouden. Is reeds op allerlei niet hooge
wijze de arbeid der regeering moeilijk ge
maakt, uu zal worden getracht, den boerm,
die juist volop vruchten zal gaan dragen,
weer omver te hakken.
Jaren van kostelijken arbeid zullen ver
geefs zijn geweest, tenzij het ons ge
lukte, den aanstormenden vijand te weerstaan.
Hier waarlijk zijn de tijden en omstan
digheden, waarop Leo XIII doelde, als hij
deelname aan het staatsbestuur plicht noemde
van het volk.
Die plicht rust dus op ons.
Maar wij zullen dien slechts goed beseffen
als we goed deu toestand kennen, weten,
wat de regeering doet eu wil, weten hoe
de tegenstander optreedt, bedenken wat ge
schieden zal, als ons ministerie eens vallen
moest.
Dit alles nu zal de goede zorgen van het
Bestuur der St. Willebrordusvereeniging,.in
breede kringen worden duidelijk gemaakt
door een drietal „gele boekjes".
Van hoog nul kan deze drievoudige uit
gave wezen, als zij den steun mag hebben
van liet volk, dat zijn burgerplicht vervullen
wil.
Dien steun vragen wij.
De strijd zal hevig worden de teekenen,
de eerste gevechten bewijzen het reeds.
Moge hij ons onder de wapenen vinden l
Eo onder die goede wapenen behooren teker
de drie boekjes over Ons Ministerie, De
tegenstanders van ons Ministerie en Lena