IS Timmer 5
Zondag 15 Januari 1905
28e Jaargang
Tweede Blad
LANDBOUW.
ïïm&m
Winkeliers, die U andere zeepsoorten
UITVOERINGEN,
Rusland en Japan.
BUITENLAND.
België.
Frankrijk
Duitschland.
Bi
IN DE HANDEN STOPPEN, ALS U $UNLIGHT=
=ZEEP VRAAGT, BEDRIEGEN ZICHZELF, WANT
ZIJ VERLIEZEN HUN DEBIET, U WENSCHT DE
ZOO GUNSTIG BEKENDE SUNLIGHT.
Over het gebruik van het Chili—
salpeter in de Boomkweeke-
rijen en in den Bosehbouw.
De Luiksche wereldtentoonstelling.
De staking in het Ruhr-gebied.
Groot Concert op Zondag 15 Januari door
de Tooneelvereeniging yüns Genoegen'',
in het lierberglokaal van den 'leer G.
Smolders te Waalwijk, loet medewer
king van HH. Dilettanten muzikanten en
den karakter-komiek W. v. d. Lee, aanvang
61 o uur. (Zie programma's)
2e Winterconccrt te gevtn door de Lie-
deriafi'l Oefening eo Vermaak", van Waal
wijk er» Besoijen, Directeur de He- rJ.Sars
Met medewerking van Mej. Sino (Sopraan)
en di'ü Heer Th. Breijs (piano) b idei: uil
Gorinchem. Op Maandag 16 Januari 1905
in de zaal Musis Sacrum, Aanvang 772 uur
precies. (Zie programma's)
i .Ttn/rapvfszt. Mw«3«m4U ':wa<rjeai^huur.
In de «Nederlandsche Lederindustrie»
treffen we onderstaand artikel
Internationale Tentoonstelling te
Luik vaa April tot November 1905.
Eenige uren bezuiden Maastricht en
slechts enkele mijlen van de Neder
landsche grens verwijderd, ligt de mooie
voor een groot deel op heuvels ge
bouwde, schilderachtig aan de Maas
gelegen stad Luik, die in gewone tijden
reeds tal van bezoekers trekt om haar
schoone ligging en dikwijls als uitgangs
punt dient voor een reisje door de
Ardennen.
Is uit bovengenoemd oogpunt deze
stad reeds voor velen bekend, op in
dustrieel en commercieel gebied is ze
nog heel wat belangrijker, iets wat ze
voornamelijk te danken heeft aan haal
bij uitstek gunstige ligging te midden
van het kolenland (Vieille Montagne)
en in een centrum van wereldindustrie.
Behalve dat er in deze bloeiende Maas
stad verschillende wapenfabrieken,
labrieken van laken en wollen stoffen,
spijkerfabrieken enz. zijn, is Luik tevens
een der voornaamste centra's der leder
en schoenindustrie in Europa.
't Is dan ook geenszins te bevreem
den, dat men zulk een, op alle gebied
zoo voordeelig gelegen stad uitgekozen
heeft tot het houden eener internationale
tentoonstelling een stad, welke bo
vendien van uit Duitschland, Frankrijk
en Nederland zoo gemakkelijk en gauw
te bereiken is. We twijfelen er dan
ook geen oogenblik aan, of de dit jaar
te houden expositie, welke zeer belang
rijk belooft te worden, zal door duizenden
met een bezoek vereerd worden.
Dat men van plan is om de Belgische
lederindustrie en schoennijverheid op
waardige wijze te vertegenwoordigen op
deze expositie, behoeft zeker wel geen
nader betoog.
De vereeniging der Luiksche Looi
ersbeurs o.a. heeft, ondersteund door de
Belgische looiers, besloten haar producten
In een afzonderlijke ruimte van 500 M2
te vereenigen. Deze zal een groot
aantal individueele exposities bevatten,
voorts collectieve inzendingen van ge
lisseerd leder uit Doornik, het alom
bekende zoolleder der looierijen van
Stavelot en verschillende leersoorten,
door de Luiksche looiers vervaardigd.
Tevens zullen er de verschillende
looierij-machines van de nieuwste vinding
in werking gezien kunnen worden.
Ook op 't gebied der schoenindustrie
beloven de inzendingen zeer talrijk te
zijn en zal voorzeker de Belgische nij
verheid toonen, wat ze ook in dit op
zicht fabriceeren kan.
Wat zullen wij Nederlandsche schoen
en lederfabrikanten nu doen Zullen
wij rustig blijven toekijken en wanneer
de tijd daar is, eenvoudig een bezoek
gaan brengen aan de Luiksche tentoon
stelling, om te gaan zien, wat onze
buren en verdere natiën «mans zijn» op
dit gebied Neen, dat zal toch volstrekt
onze leus niet zijn 1 Ook wij zullen
toch dc bewijzen leveren, wat voor fijn,
net en solied schoenwerk en welk sterk
en oogelijk leder wij hier vervaardigen,
iets waarvan we in Waalwijk zulke
uitnemende blijken gegeven hebben, ja
waarvan alle buitenlanders Verbaasd
stonden. We mogen ook nu toch niet
achterblijven
Hier te lande heeft zich reeds een
comité gevormd om de Nederlandsche
belangen bij deze tentoonstelling te
behartigen. Waar andere takken van
industrie vertegenwoordigd zullen zijn,
toone ook de leder- en schoennijverheid
dat zij temidden van de buitenlandsche
zusterindustrieën een goed figuur weet
te maken
Het zal onnoodig zijn te zeggen, dat
wij bovenstaand artikel met groote in
genomenheid in onze kolommen opnemen
omdat wij zoo volkomen overtuigd zijn
van het groote gewicht, het nog grootere
belang der zaak. Want is 't een feit,
dat eene wereldtentoonstelling alle in
dustrieelen, alle handelslieden op welk
gebied ook, tot zich trekt, deze inter
nationale Tentoonstelling gehouden te
Luik, een centrum van lederen
schoenindustrie in Europa zal onge
twijfeld alle belanghebbenden en be
langstellenden dezei vakken tot zich
vereenigen.
Daarom lijdt het o i. ook geen twijfel
of de Nederlandsche schoen- en leder
industrie en wij hebben hier voorname
lijk de Langstraatsche industrie met
omgeving op 't oog, zal wederom
vooraan staan om haar energie te
toonen waar het geldt het uitbreiden
van oude en het aanknoopen van
nieuwe handelsrelaties, waarvoor thans
zeer zeker in eene, als 't ware naburige
wereldstad eene schoone gelegenheid
wordt gebodenen wat die industrieën
vermogen, onze roemrijke expositie van
1903 is daar om er getuigenis vanaf te
leggen. Welaan dan industrieelen, nog
weinig is over deze zaak in onze streken
gesproken, laat allen eens degelijk over
deze kwestie nadenken, de gemoederen
moeten wat warm gemaakt worden, dan
wij hopen het- zal ook onze streek op
dien vreedzamen wedstrijd der volkeren
een goed figuur maken waarvan rijke
vruchten mogen worden verwacht voor
de toekomst.
Daarbij dient vlug de hand aan
den ploeg te worden geslagen, want de
tijd is slechts kort. Maar ook dit zal
voor onze fabrikanten geen bezwaar
zijn, want bij onze tentoonstelling is
voldoende gebleken, wat men met goe
den wil in korten tijd vermag en daar
enboven de meesten zijn nog in 't bezit
van geschikte vitrines en etalages, waar
voor men dus geen zorg behoeft te
hebben, of kosten te dragen.
'XV/~crrvauuM miMietmt m aa i ui iiviimm
In hoofdzaak zijn de boomen onzer kwee-
k^rijen en bosschen op dezelfde wijze geor
ganiseerd, als onze land- en tuiiibouwgewas-
sen. Evenals deze ademen zij, evenals deze
roeden zij zich. Jaarlijks wordt voor de
vorming van hout in den stam en de takktn
voor de vorming van bladeren, bloemen en
vruchten evenzeer als voor het onder hou
den der ademhaling een zekere hoeveelheid
voedingsstoffen vereischt. Dat voedsel moeten
de boomen ook door hun wortels uit den
grond halen (voor sommige boomen waar
schijnlijk met dit verschil, dat daarbij an
dere planten, lager georganiseerde, b.v. de
Mycorhizaeen zekere rol spelen), voor zoover
zij het niet met hun bladeren uit de lucht'
nemen. Z'iowtl de samenstelling van de
verschillende houtsoorten, als 'alrijke proeven,
hebben daarbij bewezen, dat ook voor de
boomen geldt, wet voor de landbouwplanten
waar is. nl. dat de stikstof het phosphorzunr
en de kali, de drie noodzakelijke voedings
toffen zijn, di» ui; den bodem moeten
worden opgenomen, daarin dus mot-ten aan
wezig zijn en bij a(w zigheid in den bodem
moeten worden gebracht door bemesting. Ten
allen tijde en nog is een der bronnen, waaruit
deze drie noodzakelijke voedingstoffen ver
kregen werden, de stalmest geweest, stalmest
en compost. En inderdaad, nog kan de
stalmest als bron van humus, dus tot het
verkrijgen van een mulligen, zwarten, warmen
Kwcekgrond, bezwaarlijk gemist worden en
het is daarom dan ook, dat voor den aanleg
van nieuwe kweekbedden de boden een ze
kere voorraad stalmest moet ontvangen.
Maar gezien de uilkomsten van zoo talrijke
proeven bij verschillende soorten vat; boomen
als bij beukeneiken, esschenkastanjes,
ahornsoorten, sparren enz. moeten wij het een
veiouderd standpunt noemen, dat van de
kweekers, die meenen, dat zij geen kunst
mest in hun kweekerijen noodig hebben,
zoolang er in>g stalmest te krijge.i is. Nog
maals, de stalmest moge tot een zeker
kwamtum noodig zijn, voor de verbetering
of bestendiging van de structuur, als voe
dingstof, tot het verkrijgen van snelgroeien
de, krachtige planten is volgens de, in de
laatste jaren, verkregen uitkomsten, kunst
mest onontbeerlijk. Behalve een zekere hoe
veelheid oplosbaar phosphorzuur en kali,
hebben, alle loofhoutsoorten en sparren (bij
grove dennen zijn nog geen tastbare resul
taten verkrvgen) een bemesting met direct
opneembare stikstof, dus met chilisalpcter
noodig.
Het is vooral met chilisalpeter, dat in de
laatste jaren, talrijke proeven gedaan zijn.
Zoo meldt ons de heer G. C. Spengler te
Wildrick, dat ecu zijner oudleerlingen hem
schrijft „bij esschen heb ik zeer goede
resultaten van bemesting met chilisalpeter
gehad, zooals uit onderstaande opgave blijkt
2j>rige esschen zonder chilisalpeter 50-60
c.M. hoog
2jarige esschen met chilisalpeter 100-225
c. M hoog
1 jarige esschen zonder chilisalpeter 10-25
c.M. hoog
ljarige esschen met chilisalpeter 4 -60
c.M. hoog.
Z >0 meldt de heer D. J. van der Have,
kweeker te Knppelle bij Goes lk gebruikte
tot heden dan wat chilisalpeter op zaaibedden
an escii en eschdoorn, wanneer deze niet
bes', vooruit wilden in deze gevallen Ook op
al mijn aan plantingen, van woud en vrucht-
boomen. Zonder onderscheid was het resul
taat r.ltijd gunstig, want om dit te kunnen
beoordeelen heb ik meestal enkele rijen
onbemest gelaten. Voor het klein plantsoen
(zaaigoed) gebruik ik één KG. voor het
opgeplante l1/# 2 KG. en voor iepeboo-
inen, plautanen, eschdooms, enz. 3 KG. per
Are.
Ook de heer Walgemoed te Heugeloo (G)
opzichter van den heer Snellage te Breda
deelt den heer G. C, Spengler mede, dal
hij steeds chilisalpeter gebruikt bij het kwee
keu van canadapopulieren, en wel 100 K G
in combinatie met thomasslakkcu en kaïniet.
In de staatskweekerij°n in België, zijn in
de laatste jaren eveneens prachtige resul
taten verkegen met het gebruik van chili
salpeter bij tweejarige, verspeende beuken
enz. van welke proeven ik een andermaal
nog wel eens uitvoeriger vertel. Alleen kan
ik niet nalaten mede te deelen, da' men bij
die proeven o a. ook tot de ontdekking ge
komen is, dat op de met chilisalpeter be
handelde bedden absoluut geen engerlingen
en larven voorkwamen, terwijl de bedden,
die met stalmest bemest waren er zeer veel
van te lijden hadden.
Ten slotte doe ik hier nog enkele mede-
deelingen aangaande proefnemingen van de
firma Schuileuburg, boomkweekers te Vre-
develd, bij Assen. De grondsoort, waarop de
groote kwekerij van genoemde tirir.a is aan
gelegd, bestaat uit zwaarleeuohoudend zand
Er werden bij negentien verschillende
boom- en heestersoorten proeven genomen.
Bij veertien, waren de uitkomsten zeer spre
kend, \66r het gebruik van chilisalpeter,
vooral verkreeg men schitterende uitkomsten
bij dc haagdoorn, de kruisbes, den beuk en
de dennen.
Genoeg bewijzen om boomkweekers en
aanplanters van bosschen aan te sporen
eveneens proeven te nemen met de nieuwe
wijze van bemesting.
blijkbaar de verbindingslijn lings den spoor
te teisteren en 1 et leger van Nogi dat Ojama
versterkt, af te snijden.
Het hoofdkwartier op Liao- tong z-gt in
een rapport, gedag'cekend van Donderdag,,
dat Woensdagochtend om tien uur een
afdeeling Japansche ruiterij vier compagnieën
Russische ruiter' t»n W. van Tnngmasas,
ten ZW. van Liao-jang ontmoette. Er volgde
een verwoed gevecht tot half drie's middags.
De Russen werden teruggeslagen met ern
stige verliezen, maar daarna versterkt door
verscheidene compagnieën ruiterij en acht
kanonnen. De Japanners zetten de Rassen
na tot Linerphao vielen heil aan en ver
volgden hen.
In den nacht op Woensdag bereikte een
kleine Russische afdeeling ruiterij de spoor
lijn en vernielde die tusschen Au-sjan-tsjan
en Haitsjeiig, ea tusschen Jinkou en Ta-
sji-tsjiao. De spoorweg werd onmiddellijk
hersteld er. liet verkeer is hervat.
In den namiddag vau Woensdag hebben
tweeduizeud Russische ruiters met geweren
N-oe-tsjwang aangevallen. De Japanners
tiokkeu voorloopig terug, maar kregen
versterking. Daarna vielen de Japanners
de Russen aan en dezen worden nu nog
vervolgd. De Russen hebben ook NioeUji-
atoen aangevallen, maar werden afgeslagen.
Een rapport van het Japansche hoofdkwar
tier op Liao-tóng meldtDe Russen, blijkbaar
deel uitmakende van Mitsjenko's ruiterij met
liet tweede regiment infanterie, spoorwegwach
ters en twaalf kanonnen, hebben een Japan-
schen post te Nioetsjiatoen, ten N. van Jinkou
de. verbindingslijn omsingeld. De
Soms trachtten zij door een wenk of een
woord hun mannen in het gelid te brengen,
blijkbaar pogend om zich 'oor hun oven
winnaars zoo goed mogelijk voor te doen.
Maar hun commando's werk'-n w ;r>L u»t.
De soldaten waren te zoet uitgepit om
zich nog over hun houding tc bekommeren.
Achterblijvers sloten z:ch bij de detache
menten aan. snmnih'.e knabbelend op Ja
pansche legerbcschuiteD, anderen trachtend
te praten met hun bewaker*, vau wie enke
len zoo vriendelijk waren de scha nle bagage
der gevangenen te dragen.
Langs den weg nabij het station hadden
zich vele Japansche soldaten verzameld, dia
een niet meer dan natuurlijke nieuwsgierig
heid toonden. Zij groetten steeds eerbiedig
de Russische officieren en enkelen boden
bier en sigaretten aan hun vijanden aan.
Uit een naburig hospitaal werden enkele
gewonde Japansche soldaten aangedragen
om de Russen te zien voorbijtrekken. Het
wachten in bivak op liet, vertrek vau den
trein duurde slechts kort en binnen enkele
uren waren de Russen op weg naar Dalny.
aan
van
Een corps Russische ruiterij treedt zeer
roerig op ten ZW. van Liaojaug ea wenscht
Russen vielen aan van den kant
Tsjantejiatse, maar werden teruggedreven
met een verlies van op zijn minst 80 man.
Vijfhonderd kozakken hebben de Japan
sche proviandeeringen te Hao-pang-tse bij
Nioetsjwaug vernield.
Nogi deelt mee, dat hij heeft buit ge
maakt 546 kanonnen, 82,670 granaten,
30,000 kilo kruit en 2,266,800 geweerpa
tronen.
Verder deelt hij mee, dat zich onder de
buitgemaakte kauounen 54 grootkaliber
vuurmonden bevinden 149 van gemiddeld
kaliber en 343 klein kaliber. Op de buit-
lijst staan verder 59 vaste forten; 1920
paarden 4 «lagschepen (buiten de Sewaslo-
pol, die geheel gezonken is)2 kruisers
14 kauonmerbooten tu torpedojagers; 10'
stoomschepen, behalve nog 35 kleine stocm-
vaartuigen, die na lichte herstellingen weer
dienst kunnen doen.
De uittocht der Russen uit Port Arthur.
Aan een levendige beschrijving vau den
uittocht van het Port Arihur-garnizoen,
zooals die door een specialen correspondent
van de Standard wordt gegeven, is het
volgende ontleend
Vijf duizend krijgsgevangenen verlieten
den 7deu Januari de vesting en marcheerden
naar het strand van de Duifjesbaai, waar zij
in het Shanlingtsoe-station op den trein
naar Dalny werden gezet. Het was een
ontroerend schouwspel, het uittrekken der
laatsten van een dapper garnizoen, dat de
gevolgen eener nederlaag aanvaardde.
Een gure westenwind, die stofwolken orer
de naakte vlakte joeg, scheen de treurigheid
van het geheel nog te vermeerderen. De
soldaten marcheerden iu detachementen, elk
van een paar honderd man. Voorop reden
drie rijtuigen, door paarden getrokken;
daarin werden enkele zieke en zwakke offi
cieren vervoerd, die gevangenschap met hun
mannen boven vrijheid ten koste van hun
parool hadden verkozen. Dan volgde een
klein escorte Japanners, de geweren over
den schouder en dan een onbeschrijfelijk
verwarde troep mannen, zich voortsleepende
moe en uitgeput.
Het was moeilijk te gelooven, dat dit in
derdaad de helden waren, die het zwaarste
beleg van deze nieuwe tijden hadden door
gemaakt. Zij droegen geen wapens en hun
uniformen, vuil geworden als zij waren, door
het langdurig dragen in smerige loopgraven,
deden hen eerder op troepen roovers, dan
op soldaten gelijken.
Hun gezichten, waarop stof en vuil vast
gebakken zaten, en die half verborgen wa
ren onder mutsen van schapenvel, waren
door liet lijden en de ontbering doorgroefd
met diepe lijnen.
Aan het hoofd van elke sectie gingen de
officieren, opvallend in hun lange grijze
jassen met hun zwaard omgord, gelijk dit
onder de ridderlijke voorwaarden der Ja
panners werd toegestaan.
Daar waren reuzen onder, met de fier
heid van soldaten, wien de overwinning
was ontzegd, doch wier eer niet verloren
was.
Twee extra treinen hebben Donderdagochtend
eerst ministers, leden van het corps diplo
matique en andere personen van hooge
waardigheid, daarna prins A bert met gevolg
naar Luik gebraclr.
Aan de stad was weinig ongewoons te
zieu. Dit prinselijk bezoek had dan ook
slechts de beteekenis van een kijkje naar
den stand der weiken en hoewel men be
looft op tijd te zullen gereed zijn, meer dan
loodsen staan er nog niet. Alleen in het
leestgede lte, dat oud—Luik zal heeten, ii
men iets verder gevorderd. Vijf besiuursle
deti vertegenwoordigen de Nederlandsche
afdeeling. De prins onderhield zich vriende
lijk mei den voorzitter Scholten, eo infor
meerde naar den omvang onzer afdeeling,
waarvan het bestuur goede verwachting heeft.
r
De Fransche Kamer is gisteren bijeen
gekomen en heeft als eerste werkzaamheid
een voorzitter gekozen.
Maar niet den vroegeren, den vriend
der regeering Brisson. Deze bleef 25
stemmen achter bij zijn tegcucandidaat
Doumer,
Als ondervoorzitter werden herkozen
Lockroy met 318, een heftig tegenstander
van den huidigen minister van marine,
Eiienne met 303, Guillain met 296 en
Gerville Réache met 248 stemmen.
Nu is Doumer allesbehalve een Katholiek
en dus kau niet worden gesprokeu vau een
overwinning der Rechterzijde. Maar de ver
kiezing van Doumer is een bewijs vau de
wassende ontevredenheid in de kringen der
radicalen en socialisten zeiven.
En als zoodanig een goed teeken.
Tegen de Kerk zal het voorloopig nog
wel blijven, maar er komt toch kans, dat
er naast kwaad aan het geloof ook iets
goeds op stoffelijk gebied voor de arbeiders
zal worden gedaan. De tuin der Frausche
politiek zal dan toch niet enkel onkruid meer
opleveren.
PARIJS, 13 Januari. In de Kamer zegt
Lhopiteau, zijne in'erpellatie ontwikkelende,
dat hij een regeering wil die vrij, verlicht
en loyail is. Combes moet heengaan.
Deschanel meent dat men, nadat 34 jaren
onder de republiek zijn verloopen, nog altijd
Ie veel voortsjokt in het spoor van monar
chie en het keizerrijk. Dc verwoede oorlog
onder de republikeinen is uoodlottig en toout
de noodzakelijkheid van onderlinge toena
dcring aan. Deschanel betreurt het dat
Frankrijk zijn positie in Egypte en New
foundland heeft prijsgegeven. Het land is
verkleineerd in het oog van den vreemde.
De loestaod is hoogst ernstig.
De Kamer hoort nog veischilleude spre
kers aan. Daarna besluit men dc vergade
ring te verdagen tot morgen.
De staking in de "kolenmijnen van het
Ruhr -gebied beperkt zich nog tot enkele
mijnen of mijnen of mijuploegen, maar de
stakingskoorts grijpt, zij het langzaam, Diet
minder zeker om zich. En het is te vreezen dat
de beweging een omvang zal aannemen die
wel in staat is bezorgdheid te wekken.
Bezorgdheid voor de slach offeis wel in
de eerste plaats. Want de leiders der arbei
ders spreken het openlijk uit en de feiten
bevestigen hun meening dat hoe meer de
staking zich uitbreidt, des te geringer de
kans wordt op een goede aflo p.
In een vergadering van de werklieden van
de mijn Kaisersiuhl vei weet een der bestuurs
leden van de werk izdenvereeniging den
arbeiders hun besluit om te sakeu. De
oud—voorzitter van de vakvereeniging, het
Rijksdaglid Sachse. hield hun voor dat ze
zonder overleg hadden gehandeld. Wel zijn
de misstanden ernstig, zeideu hij; maar voor
