ummer
Tweede
jaari
LANDBOUW^'"
UITVOERINGEN.
Eindel jk overtuigd.
=Fü ITEK L AND.
Engeland
Rusland.
Rusland en Japan.
Zuid-Afrika.
BINNENLAN
Provinciaal Nieuws.
Over de getalsterkte van eenige
legers.
s
Onzijdigheid in den Indischen
Archipel.
Postnachttreinen.
Waalwijk, 4 Maart 1905.
Onze teekenschool.
Verkiezingszaken.
r%
WAALWIJK.
Volksmatinée door de Liedertafel „Oefe
ning tn Vermaak" op Zond ig 5 Maart 1905
in hare zaal „Musis Sacrum".
Programma
1 Grüsse ail die Heimat. Kromer.
2. Der Sakrische Bas. Koschat.
3. In 't Woud, solc-barifon. Rijken.
4. Madeliefke. Schellekens.
5. No. 1 eu 2 uit de Vrede. Hol.
Solisten de Heeren Adr. Groenen en Jos.
Wilmont.
Entree vrij. Aanvang 12 uur.
Volksconcert door de Harmonie „l'Espé-
r ft nee* op Zondag 5 Maart 1905 in hare
gaal bij den Heer Chr. v. d. Werff. Entree
10 ct. per persoon.
(Zie Programma's.) Aanvang 7 uur.
Graude Soirée Amusante te geven door
de Operette-Vereeniging „T. A. V. E. N. U.",
op Zondag 5 Maart 1905, in de zaal „Mu
sis Sacrum". Entrée voor Heer en Dame
50 cent.
(Zie Programma's.) Aanvang 7l/a uur.
Uitvoering te geven door het Gezelschap
„Vooruitgang zij ons Doel" op Zondag 5
Maart 1905, in bet herberglokaal van den
Heer H. Pullens. Entrée 10 cent.
(Zie Programma's.) Aanvang 6l/s uur.
BESOiJEN.
Wiuter-Uitvoering van de zangvereeni-
ging „Vooruitgang zij ons Doel" op Maan
dag 6 Maart 1905 in de zaal van den Heer
D. van der Zaken. Entrée 25 cent.
(Zie Programma's.) Aanvang 7]/s uur.
SPRANG.
Uitvoering te geven door de Christelijke
Zangvereeniging „De llarpe Zions" op Dins
dag 7 Maart 1905, in het gebou.v der
Gereformeerde Kerk. Entrée 15 cent per
persoon.
(Zie Programma's). Aanvang 7 uur.
KAATSHEUVEL.
Buitengewone Uitvoering te geven door
de Tooneelvereeniging „Utile Dulci", op
Zondag 5 Maart 1905, iu de zaal van den
Heer Alph, Snoeren-Mombers, ten voordeele
der Armen van de Vereeniging van den
H. Vincêntius Paulo. Entrée 25 cent.
(Zie Programma's). Aanvang 7J/3 uur.
en 1 LOON-OP-ZAND.
Concert door de Liedertafel „Echo der
Duinen" op Zondag 5 Maart 1905 in de
zaal der Vereeniging. Entrée 10 cent.
(Zie Programma's). Aanvang 7V2 uur.
h tl goed mee geweest, dat moet ik zeggen gor.-jn is een, de gtdieele vlakte beheer- dam loopen. De hieimee aangebrachte brie
en mijn buurlui ook. Dit is in elk geval schendt* heuvel, ten slotte door dr Russen i veumails zullen door een specialen nachtdienst
Een gesprek over de bemesting der
boekweit en het nut van de kali in
het algemeen.
Onlangs kreeg ik bezoek van een land
bouwer, wien ik vroeger eeuigeu raad ge
geven had omtrent het gebruik van kunst
mest, en met wien ik ongeveer het volgeude
gesprek had.
Wel, mijnheer, ik was hier in de buurt,
ik kan toch niet laten eens even te komen
aanloopen. Ik moet u altijd nog vertellen,
hoe ik met de boeweit verleden jaar gevaren
ben, 't is niet meer dan een staaltje va;,
mijn plicht, dat ik u den uitslag kom me-
dedeelen. Ik ben er erg dankbaar voor.
„Wel, Piet, ik merk, dat ge tevreden
zijt Vertel me eens, hoe het gegaan is
Zooals ik verleden jaar zei, mijnheer,
de boeren bij ons zaaien bijna geen boekweit
meer. Het had in de laatste jaren maar le
weinig gegeven. Ik mocht dan zoo eens
op een avond vertellen, wat u me gezegd
had dat de boekweit zooveel kali uit den
grond haalt, dat b. v. 25 pCt. van het
stroo uit kali bestaat, en zoo meer. We
kwamen toen overeen, om in elk geval eens
te probeeren, ook aan de boekweit mest te
geven, want ik zal het nu maar zeggen,
tot nu ging het zaad er altijd nuchter in.
Wij hebben toen elk drie gemet boekweit
geza-.id, nadat we het laud een zak palent-
kali en een zak super gegeven hadden op
het gemet. Eu we zijn er rijk uitgekomen,
mijnheer Ik geef u eens te raden, hoeveel
mud of ik van de 3 gemet gedorschl heb.
„Ik zal eens veel raden Piet, vijftig mud
van de 3 gemet."
Vijftig mud! 't mocht wat. Drie en zestig
mud eu prachtige boekweit. Ik ben er
zekcv, dat de boekweit er bij ons nu wel
weer in zal komen. Maar, mijnbeer, nu ik
toch hier ben, zoudt u mij niet eens kunnen
zeggen, of er in den laateten tijd nog meer
goede resultaten gekregen zijn met de kali.
Ge begrijpt, dat ik erg voor kali ata. Ik
bc n nu eindelijk overtuigd, dat het noodig
is, en nu zou ik zoo gaarne de andere
boeien bij ons in de buuit ook overtuigen.
„Nu Piet, dat treft nog al goed ik heb
hier net het verslag liggen van de proefvel
den, een boekje, dat onlangs verschenen
is endoor het Rijk is uitgegeven. Ge kunt er
dus op aan, dat het geen praatjes zijn, die
er instaan. Ik zal het eens doorblaren en
jc hier en daar wat voorlezen.
Maar dan niet te gauw, mijnheer, dan
kan ik het opschrijven.
„Dat is niet noodig Piet, lk zal er
streepjes bij zetten en dan kun je het boek
wel eens voor een tijdje mee naar huis
nemen".
Dat is nog beter mijnheer.
„Kijk e°ns hier. We behoeven niet ver
te zoeken. Hier slaat, dat op zand-grasland
twee beineslingsproeven werden gehouden,
waaruit bleek, dat eer. volledige kunstmest-
bemesting en in het bijzonder aanwending
van kaïniet ze.-r voordeelig bleken te zijn.
Nu volgt er weer het een en ander ten
gunste van de kali, maar dat zullen we
maar overslaan. Maar uu Het proefveld te
Maruin leerde, dat de grond aldaar in hooge
mate lijdt aan Jcali-armoede en da! te Noord-
larm op inadelaud aldaar, kaïuiet uitstekend
werkte*.
Ja, op de weide beginnen ze bij ons ook
al kaïniet te gebruiken, maar toch nog niet
veel. D.iar zullen we het ook nog eens over
hebben.
„Nu zal ik doorgaan „Te Pergutuerheide
werd in 1898 een proefveld op zandgrond
aangelegd, teneinde den grond te onderzoe
ken op zijn behoefte aan kali, phosphorzuur,
stikstof en kalk. Het resultaat der nu 5
jaar voortgezette proef is, dat o.a. vooral
kalibemesting zeer wenschelijk is. En in
Drente heelt men teneinde een stelselmatig
onderzoek in te stellen naar de kali- en
phosphorzuur-behoefte van ouden eschgrond
voor 5 jaren twee proefvelden aangelegd.
Bij aardappelen, in 1908 geteeld, bleek het
met kali bemeste perceel aanmerkelijk hoo-
ger opbrengst te leveren dan dat, waarop
kalibemesting in die 5 jaar stelselmatig was
weggelaten. En hier ten slotte nog iets uit
een kleistreek en wel uit den Wilhelroina-
polder in Zeeland. Men heeft daar proef
velden gehad voor ajuin of uien. Men gaf
een volledige bemesting o.a. 200 K.G. zwa
velzure kalimagnesia per Hectare. Het re
sultaat was eveneens dat kalibemesting zeer
rendabel was.... Enfin, Piet, ge ziel, er staan
voorbeelden genoeg in over kalibemesting".
Ja, mijnheer, ik zal het boekje eens aan
dachtig doorlezen.
„Doe dat Piet, en als ge later eens wat
nieuws te vertellen heb over den uitslag
van de bemesting met kali, dan houd ik me
aanbevolen„.
genomr n. Ook de rechter Japansche vleugel
bij Kandüligaloe is teruggeslagen. Een op
den Poetilolheuvel gedanen aanval hebben
de Russen mede afgeslagen. De Russische
verliezen zijn gisteren onbeteekenend ge
weest. Het offensief optreden aan de Liao-ho
duurt voort. Maatregelen tegen omsinge
ling zijn genomen.
Reuters correspondent in Okoe's kamp
seint d.d 3 Maart De Japanners hebben
de loopgraven van Lapatai genomen na een
wanhopige charge met de bajonet op een
grooter aantal Russen. Okoe's lener heeft
er 2009 man bij verloren; de verliezen van
de Russen zijn grooter. Het bombardement
langs den spoorweg duurt onder eeu hevigen
sneeuwstorm voort.
De vordering, door de Engelsche regeering
voor de slachtoffers van het incident iu de
Noordzee aan de Russische regeering gesteld,
beloopt 65.000 pond sterling.
In een uitvoerig rescript aan den minister
van binnenlandsche zaken, verklaart de Tsaar
te hebben besloten de waardigste, het ver
trouwen des volks genietende, door het volk
gekozen mannen tot deelneming aau de uit
werking van en de beraadslaging over wets
ontwerpen tot zich te trekken. De Tsaar
voorziet het ingewikkelde en het moeilijke
om zeker te zijn dat deze hervorming ver
wezenlijkt worde onder onvoorwaardelijke
onverandelijkheid van de grondstellingen des
rijks. Hierom heeft hij, de ervaring en de
rustige zekerheid van den minister van bin
nenlandsche zaken waarderende, besloten onder
jresidium van dezen, een bijzondere conferentie
in te stellen, om te beraadslagen over de
middelen tot verwezenlijking van zijn keizer
lijken wil.
De overwegende meerderheid van de werk
lieden uit de meeste groepen weigert tot het
kiezen van arbeiders vertegenwoordiger in de
commissie van Sjidlofski over te gaan, bij
gebreke aan zekerheid voor den persoon van
den vertegenwoordiger. Zij willen algemeene
werkstakingen.
De correspondent der Yoss. Ztg. te Peters
burg seint dat alle leden van het corps dip
lomatique anoniem zijn gewaarschuwd, Zondag
niet op straat te verschijnen, daar de revo
lutionairen groote plannen hebben en de
buitenlandsche diplomaten willen sparen.
De s t r ij d in Mantsjoerije.
Alaruieerende geruchten met betrekking
tot een groot échec in Mantsjoerije doen
de ronde in Rusland's hoofdstad. Beweerd
wordt, dut het Koeroki zou gelukt ziju den
Russischen linkervleugel geheel om te trek
ken en dat generaal Lienevitch, na een zeer
ernstige nederlaag te hebben geleden, zich
hals over kop op Moekden terugtrekt.
Het is waar, dat geen enkel officieel
bericht deze jobslijdingen bevestigd, maar
het feit, dat alle Petersburgscbe correspon
denten van buitenlandsche bladen melding
maken van de zenuwachtige spanning, die
in officieele kringen heerscht, wijst toch
wel op een gespannen toestand. Voeg hierbij
dat men boe langer hoe minder vertiouwen
krijgt in den opperbevelhebber en er weer
gesproken wordt van het terugroepen van
Kouropatkine, dan begrijpt men wel, welke
verwarring er te Si. Petersburg heerscht.
Een telegram van Koeropatkin d.d. 1
dezer bericht De Japanners hebben onze
stelling bij Oebenepoesa aangevallende
onzen hebben de stelling behouden.
Bij den Toensjinholinpas is tot 's avonds
gevochten. Vandaag zijn wij wed'-r offensie'
opgetreden. Het vuur van het geschut duurt
ever het gpheele front, van het tweede cn
bet derde leger voort.
Een telegram van den 2en meldtOnze
afde ding bij Oebenepoesa heeft na strijd de
stelling behouden. I)e chef van den gene-
ralen staf der voorhoede, Nojeiko, is ge
sneuveld. De Japanners die het leger vai
den rechtervleugel aangrepen, zijn me
groote verliezen teruggeslagen. Bij Toma-
aan de postkantoren nog voor de eerste
bestelling worden bewerkt.
Velen zijn van meening, dat het hooge
standpunt van onze tegenwoordige beschaving
een tijdvak van ongestoorde vrede voor de
Europeesche Staten ten gevolge zal hebben.
Dit zal een ijdele hoop blijken, zoolang ver
schillende natiën, vol levenskracht, wedijveren
om den voorrang, 't Is niet in de eerste plaats
om vergrooting van grondgebied, maar om
handels— en nijverheidsbelangen te doen 't
Is de strijd om het bestaan, die gevoerd wordt.
Met argusoogen worden de handelingen van
de eene Mogendheid door de andere nagegaan
en bespied, als het geldt het openen van nieuwe
wegen voor den handel in de nijverheid, of
het verkrijgen van een overwegenden invloed
in half—beschaafde landen.
Om hunne stelling te handhaven, moeten
de mogendheden zich ontzettende uitgaten
voor hare legersen vloten getroosten, en
in weerwil daarvan blijft de vrede niet ver
zekerd, getuige de oorlog, die thans woedt.
Hiervolgt een kort overzicht van de sterkte
van de legers van eenige Staten, iu vrede en
in oorlog. De cijfers van Nederland zijn go
baseerd op de volledige werking van de
tegenwoordige Militiewet. Alle opgaven zijn
bij benadering afgerond.
Proct- Proct.
Vredesv/d Oorlogav/d.
sterkte bevolk, sterkte bevolk.
15,000 0,3 230,000 5
600,000 1 5,500,000 9,7
590,000 1,5 4,110,000 10,5
300,000 0,7 950,000 2,2
230,000 0.7 3,300,000 10
Tot hooge commissaris in ZuidAfrika en
administrateur van Transvaal en Oranje
rivierkoloniën is als opvolger van lord Miluer
benoemd de graaf Selborne.
Het Journal des Debats„ schrijftDe
Nederlandsche regeering heeft zich herhaal
delijk beziggehouden met de quastie van
de handhaving der neutraliteit in het Verre
Oosten. Sinds verscheiden maanden is het
Oost-Indisch eskader belangrijk uitgebreid
en thans vormt het een gelijksoortige en
goed gewapende vloot. Een eskader onder
hevel van vice-admiraal Van Snelhlage is
samengetrokken te Tandjong-Priok (Java
van waar het de verschillende zeestraten van
de Indische Z'e bewaakt.
Dit eskader estoat uit de pantserschepen.
„De Ruijter", „Hertog Hendrik" en „Ko-
ningin Regentes* en ue beschermde kruisers
„Holland", „Noord-Brabant", „Gelderland,,
„Utrecht" en „Zeeland". Deze schepen zijn
van moderne constructie en goed bewapend
Zij voeren 206 Krupp kanonnen van het
nieuwste model en hebben eene bemanning
van 2709 schepelingen. Twee torpedodevi-
sies behooreu bij dit eskader.
In de verschillende zeehavens is het gar
nizoen der forten op oorlogssterkte gebracht
en bet landleger versterkt, tot 40.000 man
Men ziet uit deze beknopte opsomming dat
de Nederlandsche regeering in strijd met
hier en daar heerschende meeningen, over
voldoende middelen beschikt om hare onzij
digheid te handhaven.
Naar wij vernemen, is thans door de Re-
geeriug een definitieve overeenkomst gesloten
omtrent de instelling van postnachttreinen
tusschen Amsterdam en Rotterdam. Na dat de
onderhandelingen aanvankelijk waren afgebro
ken, is door krachtig optreden zijdens het
hoofdbestuur der posterijen teu slotte over
eeu8temmiug verkregeu.
De nachtdienst zal met Mei a. s. geopend
worden. Eiken nacht zal een posttrein Rot
terdamAmsterdam en Amsterdam—Rotter
Nederland
Duitschland
Frankrijk
Gr Brittanje
Italië
Oostenrijk
Hongarije
Rusland
Bulgarije
Denemarken
Zwitserland
360,000 0,75 2,750,000 5,8
1,100,000 0,8 4,000,000 3
42,000 1,1 220.000 6
13,500 0,5 67,000 2,6
580,000 14
De betrekkelijke druk is in Nederland dus
niet zwaar. Zwitserland heeft in vredestijd
geen, in oorlogstijd een zeer sterk (en, laten
we 't er bijvoegen, goed geoefend) leger.
De cursus langzamerhand weer teneinde
loopende, vonden wc het niet van belang
ontbloot eens een kijkje te gaan nemen op
onze teekenschool, die voor 't eerst onder
directie staat van den jongen, energieken
directeur, den heer Jan van Delft. Wel
willend werd ons daartoe Woensdagavond
gelegendheid verschaft en bereidvaardig de
noodige inlichtingen gegeven door den di
recteur en een lid der commissie.
De eerste indruk die men van 't geheel
krijgt is een uitstekende; dadelijk dringt
zich de overtuiging op dat met ijver, met
kalmte, met overleg wordt gewerkt.
Ouder leiding van bekwame leeraren, met
een knap vakman als directeur, worden hier
goede vorderingen gemaakt, zoowel op 't
gebied van hand- als rechtlijnig
alsook van het schoenvakteekenen en
mag de teekenschool met recht aanspraak
maken op de goede zorgen, die èn 't ge-
meenteb°stuur èn de commissie, alsook
de leeraren en den directeur daaraan be
teden en is zij met recht de trots van
het Waalwijksche publiek.
De klasse le jaargang handteekenen, lee-
raar de heer A. Froklage, bevat niet zooveel
leerlingen als zij dit placht te doen dit is
toe te schrijven aan het besluit van den
gemeenteraad, dat hier geen jongens bene
den de 14 jaar mogen zijn, daar deze kun
nen profiteeren van het teekenonderwijs der
herhalingsschool, dat Zaterdagsavonds door
denzelfden leeraar aan 27 jongelieden wordt
gegeven. Men zag hier goede vorderingen
voor den eersten cursus. Het is andeis zeker
niet de gemakkelijkste en dankbaarste functie
de eerstbeginnenden, de grondregelen van
het teekenen te leeren, waaraan voor te
toekomst zooveel afhangt, tn dezelfde, zaal
vindt men de klasse van 't teekenen toe
gepast op 't schoenvak.
Tot ons groot genoegen zagen we dat
thans de ouders meer eu meer het groote
nut begrijpen van dit onderwijs. Teekenen
toch is voor den schoenmaker zulk een
groot vereischte, vooral de wijze waarop dit
door den heer J. Trimbach wordt gedoceerd
patroneusnijden voor de meergevorderden,
wie zal dit niet als van 't hoogste belang
voor den schoenmaker beschouwen. Met
voldoening vernamen we dan ook dat het
aantal leerlingen dezer klas nog nooit zoo
groot was als thans.
Voor dit onderricht zijn een groot aantal
wandplaten vervaardigd door den di
recteur voorstellende een patroon of een
onderdeel daarvan, alles volgens Robert
Knöfels Neue Wiener Schuhmacher
Zeitung. Verder nog is deze afdeeling in
't bezit gekomen van eene magnifique col
lectie dames- en heerenleesten, schoenen
en laarzen, die nageteekend wordende
luchten hiervan zullen de kosten hieraan
besteed ruimschoots vergoeden.
Het leerplan werd dit jear door den di
recteur, met volkomen goedkeuring van den
inspecteur geheel gewijzigd en verbeterd,
te veel om hier te noemen, zootLl deze klas
èn wat onderricht, voorbeelden en materieel
betreft, zeker wel een der besie op dit
gebied mug worden genoemd.
We komen dan aau de klas van recht
lijnig teekeuen, verdeeld in 3 leerjaren,
waarin de bouwkundige, de heer II. Meul-
hem, die zijne sporen op dit gebied reeds
zoovele jaren heeft verdiend li-s geeft. Even
als de naam van den leeraar, zoo ook wor
den zijne lessen gewaardeerd leeds zoo tal
jaren, dat het feitelijk onnoodig is
dit hier te herhalen. Ook het aantal leer
lingen is hier als naar gewoonte (link en
al kan men met een leekenoog het bouw
kundig teekeuen allerminst naar waarde
schatten, uien krijgt toch direct de over
tuiging dat hier beiderzijds goed werk wordt
gepresteerd.
Door een klein zaaltje, waar een rijke
schat, van gipsornamenten en studie
koppen is verzameld, komen we in de klas
van den dircteur in 3 leerjaren verdeeld
we zien al dadelijk, dat we hier het neusje
van den zalm krijgen. Als we de leerlingen
zoo kalm aan 't werk zien en men be
schouwt de bijna afgewerkte teekeningen
voor hen, dan doet dat aangenaam aan.
Gaat hier het oog van den leek le
gast, ook een vakman zou lrer kunnen pro
fiteeren van de talrijke maguefique voorbeelden,
maar niet minder van de zoo talrijke teekenin
gen door de leerlingen afgewerkt.
Men begrijpt dadelijk dat de jongeman
die al deze klassen heeft doorloopen meer
kent dan hij voor zijn vak noodig heeft,
reeds een aardige stap heeft gezet op het
ruime gebied der kunst.
Het is voor de leerlingen zeker een voor
recht als leeraar iemand te hebben, die èn
wat het teekeuen èn wat het schildereu
betreft, het zoover heeft gebracht. Zoo dik—
dikwijls toch was Waalwijk in de gelegen
heid zijn werk te bewonderen.
Ook voor deze klassen, waar de meest
mogelijk orde. heerschte, zijn talrijke nieuwe
zaken aangeschaft als verschillende model
len uit 't Hagel ijk ache leven en meetkundige
voorwerpen, vervaardigd op de ambachts
school te Breda, verder verschillende van
d« nieuwste werken op 't gebied van or
nament ontwerpen.
Dan heeft de directeur nog het goede
idee, 's avonds na afloop der school
epnige leerlingen, die groote ambitie aan
den dag leggen, les te geven in en voor
beelden te maken van het ontwerpen van
ornamenten, voor anderen weer een en
ander dat betrekking heeft op-meubelmakerij
en stoffeerderij. Zeer zeker zullen de jonge
lui deze geheel welwillende bemoeiingen
in hun eigen belang verricht, weten op
prijs te stellen.
Summa suramarum geven we al« onzen hoofd
en slotindruk, dat de teekenschool onder
leiding van den nieuwen directeur uitstekend
werkt en eene goede toekomst tegemoet
gaat; de indeelingen, de voorbeelden, de
leiding, het onderwijs, kortom de geheeie
school dringt die gedachte op en geeft de
beste verwachtingen, mits ijver en plichts
betrachting der leerlingen, flinke standvastige
leiding, toewijding en onderlinge harmonie
der leeraren steeds gaande blijven en als
eerste voorwaarden voor een goed onderwijs
beschouwd worden met boven dit alles de
voortdurende zorg der werkzame teeken
schoolcommissie,
Het vormen van afdeelingen onzer cen
trale kiesvereeniging vlot uitstekend. Heusden
opgericht met een 60tal leden, Herpt een
25 tal, Hedikhuizen 23, Nieuwkuik een
lOOtal en ook in Vlijmen was de toetreding
zeer groot Weldra krijgen we nu Waalwijk
en "Besoijen.
In het kiesdistrict Oosterhout wil men
eene vrijzinnige kiesvereeniging oprichten,
reeds is eene bijeenkomst gehouden en 15
Maart a. s. zal men wederom bijeenkomen
om een bestuur te kiezen.
Verbetering.
In ons no. van 1.1. Woensdag vermeldden
we, dat bij den bakker den T. op de Markt
brand was ontstaan in de bakkerij. Dit
bericht behoeft in zooverre rectificatie, dat
er zich slechts een klein defect aan den
oven vertoonde, waardoor de rook zich
verspreidde, maar van brand was geen sprake,
naar de eigenaar ons verzekert.
Prijsverhooging.
De Waalwijksche Stoomschoenenfabriek
A, H. van Schijndel heeft hare clientèle
bericht, dat zij met het oog op de voort
durende stijging der lederprijzen genood-
