Nummer 92.
Zondag 19 November L905,
L8e Jaargang,
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
'li; viiii i tc imm.
AKTOOK TIELEIf,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen.
LANDBOUW^
FEUILLETON.
lTGEVElt:
De Vereeniging va.n den tl. Vin
een ti us van Paulo
De Katholieke Sociale Actie.
"«tui
De Echo van
r:.vv-:vT \r-.-
WaalvQksthe eu liiigslraitsrhf Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAALWIJK.
Advkrtkntikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een g-oct aantal regels en
advertenties bij abonnement worden spccirle zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
jbiiiiii naili—ii in r nrwrr m i MKuwwoMMawcA
EN
Het komt mij, èn als vincentiaan èn
als donateur der K. S. A., niet ondien
stig voor een enkel woord in 't midden
te brengen over de verhouding tusschen
bovengenoemde lichamenl En om dan
maar dadelijk met de deur in huis te
vallen, wil ik direct beginnen, met hier
mijne teleurstelling uit te drukken dat
in ons land nog 'de meeste conferen-
tiën meenen van de K. S. A. van-verre
te moeten blijven. Sporadisch heeft er
zich hier en daar wel een conferentie
bij aangesloten, doch als eene algeheele
aansluiting schijnt het niet te kunnen
komen. Nu meen ik wel te kunnen be
grijpen, waarom zich de meeste confe-
rentiën niet aansluiten. Immers, in de
rondgaande brieven van wijlen den on-
vergetelijken Algemeenen President, den
heer Ad. Baudon, is door dezen hoogst-
verdienstelijken en helderzienden man
meer dan eens gezegd, dat de confe-
rentiën èn niet te veel op het terrein
der openbaarheid moeten treden èn
zich direct of indirect buiten de staat
kunde en de politieke bemoeiingen
moeten houden. Dit verstandig advies
getrouw, heeft zich werkelijk de St. Vin-
centiusvereeniging, ook in ons land van
de staatkunde en politiek weten los te
houden. Maarmag ik zoo vrij zijn
op te merken, dat de K. S. A. noch
met staatkunde, noch met politiek iets
heeft uit te staan. Onze K. S. A. kon
evengoed werken onder een monar
chaal als een republikeinsch stelsel en
wat de politiek betreft, het is toch van
algemeene bekendheid, dat zuivere po
litieke vereenigingen als b. v. R. K.
kiesvereeniging en politieke propagan-
daclubs op den uitdrukkelijken wensch
van Z. D. H. den Aartsbisschop buiten
de organisatie staan. Hieruit volgt m. i.
logisch, dat de St. Vincentiusvereeniging
zich gerust als zoodanig bij de K. S. A.
kon aansluiten. Trouwens, dat is reeds
bewezen door de aansluiting van enkele
conferentiën. Ware dit irieglementair
of tegen den geest der vereeniging ge
weest, onze Hoofdraad zou zich niet
onbetuigd hebben gelaten.
Hiermede de lastige grondwetsquaes-
tie (letter en geest van het algemeen
reglement) opgelost zijnde, zou ik nog
een stap verder willen gaan en durven
beweren, dat het juist op den weg ligt
der St. Vincentiusvereeniging, om zich
bij de K. S. A. aan te sluiten. Om dit
te bewijzen, wil ik even in 't kort den
werkkring der St. Vincentiusvereeniging
belichten. Deze is in hoofdzaak wel
van charitastischen aard (het ondersteu
nen van behoeftigen) maar in den loop
der tijden is ook de St. Vincentiusver
eeniging niet aan evolutie kunnen over
komen. Immers, bestond aanvankelijk
het doel der St. Vincentiusvereeniging
in het weldoen der armen, zoowel op
materieel als op zedelijk gebied, lang
zamerhand is de vereeniging ook aan
zuiver katholiek sociale actie gaan doen.
Men leze hiervoor maar het verslag van
het «Congres der Vereeniging van den
H. Vincentius van Paulo4 in Nederland,
gehouden te 's-Gravenhage op 6, 7 en
8 Augustus 1901.
Hierin treft men onder de behandelde
onderwerpen aan Liefdewerk der hui
zen* Werkverschaffing* «Secretariaat
der armen* «Liefdewerk van den H.
Franciscus Regis* «Bestrijding van het
Drankmisbruik*.
Voor den oningewijde eenige korte
verklaringen Het liefdewerk der werk-
liedentuinen bestaat hierin, dat de St.
Vincentiusvereeniging grond tracht te
krijgen om dezen aan werklieden tegen
een zeer matige pacht in gebruik te
geven, opdat de werkman in zijn vrijen
tijd zijn tuin bewerkt en zoodoende zijn
eigen groenten tracht te teelen, o. i.
een vorm van sociale actie.
Het woord werkverschaffing zegt op
zich zelf reeds genoeg en niemand zal
zeker willen betwisten, dat dit ook een
sociale zending der liefde is.
Het secretariaat der armen is als 't
ware een informatiebureau voor de
armen, waaraan deze kunnen verzoeken
brieven, aanvragen en verzoekschriften
op te stellen.
Hoe practisch zou deze instelling met
het algemeene informatiebureau der K.
S. A. in verbinding gebracht kunnen
worden.
Het liefdewerk van den H. Francis
cus Regis wil in hoofdzaak aan onbemid-
delden, onverschillig van welke geloofs
belijdenis of nationaliteit, kosteloos den
weg wijzen tot verkrijgen van de
door den wetgever voor het aangaan
van een wettig en kerkelijk huwelijk
vereischte stukken.
Behoeft het nader betoog dat dit mooi
liefdewerk niet alleen op zedelijk gebied
gunstig werkt, maar ook op maatschap
pelijk teirein? Immers, door het wet
tigen van huw elijken krijgen niet alleen
de vrouwen aanspraken op het familie
recht, maar de kinderen bekomen ook
de noodige aanspraken op de vermogens
rechten enz.
Over de bestrijding van het drank
misbruik in verband met de St. Vin
centiusvereeniging, vooral daar, waar
deze zich tot taak stelt huisbezoek te
doen bij gezinnen, nog wel niet direct
vallende in de termen van bedeeling,
maar die door ergerlijk drankmisbruik
dreigen ten onder te gaan, ten einde
door liefderijke waarschuwing te trachten
het verval tot armoede te voorkomen,
zal zeker wel niet veel behoeven opge
merkt te worden, dat dit ook een vorm
van sociale actie is.
Welnu dan «als de sociale zending
der liefde, die Charitas heet*, gelijk het
professor de Groot zoo mooi uitdrukte,
de St. Vincentiusvereeniging reeds lang
op hetzelfde terrein gebracht heeft, als
waarop de K. S. A. zal werken, wat
kan dan de conferentiën nog tegen
houden, om zich bij deze grootsche or
ganisatie der katholieken aan te sluiten
Waar beiden beoogen verheffing onzer
geloofsgenooten zoowel op zedelijk als
stoffelijk gebied, daar meen ik, dat deze
beide lichamen niet naast, maar met
elkander dienen te werken. Bovendien,
de zelfstandigheid der conferentiën als
zoodanig wordt door aansluiting niet in
Heldenroman van HENRYK S1ENKIEW1CZ
voor De Echo van het Zuidenvertaald
door II
VIERDE BOEK.
HOOFDSTUK II.
(105)
D« strijd tuBschen die twee helden zou lang en
hardnekkig zijn het resultaat kon niet twij
felachtig rijn. De hertog van Lubuié en Wis-
owiecki had het bevel over 15,000 manschap
pen, als men er zelfs de lastdragers bij telde.
Achter den bevelhebber der boeren, kwam
het volk dat woonde tusschen den Don en
den Donau, de horden uit de Krim van Nohaï
en Dobroutchade oeverbewoners van den
Dniestr en Dniepr met de bewoners der vlakten,
der bosschen, moerassen, dorpen, steden en
burchten velen van hen hadden dienst geno
men in de gelederen hunner heeren of den
koning, er waren er ook onder vanen die
kwamen uit Kaukasië, Walachije, Turkije,
Roeraenieërs, en zelfs Bulgaren en Serviërs.
Een handvol menschen tegen honderduizenden,
een eilandje tegen de zee 't Was niets bijzon
ders, dat menig hart beefde en dat men niet
in de stad alleen, maar ook in de geheele
landstreek en de geheele republiek, hier het
graf zag gegraven voor deze groote krijgers
en hun grooten aanvoerder.
Zoo dacht er blijkbaar ook Chmielnicki over
want nauwelijks waren de vuren in 't kamp
der opstandelingen aangelegd, of een kozak
verscheen voor de vestingen, zwaaiende met
de witte vlag, terwijl bij op zijn trompet blies.
Van de zijde van den hetman, voor her
tog Yaréma. zeide hij
In tegenwoordigheid van den grooten mees-
gebracht, stend de kozak verstomd, zijne
beenen schudden.
Wie zijt gij vroeg de hertog, hem met
zijne bruine oogen strak aankijkend.
De man sprak angstig
Ik ben Sahol, Ik kom van wege den
hetman.
Wat komt ge me vertellen
De man begon te groeten en zijne knieente
buigen tot aan de hielen van Yaréma.
Vergeef mij, almachtige meester ik zal
zeggen, wat men mij opgedragen heeft 13 te
zeggen. Ik ben niet verantwoordelijk voor deze
woorden.
Spreek vlug.
De hetman heeft mij bevolen u te zeggen
dat hij te Zbaraz als gast is aangekomen en U
morgen in 't kasteel een bezoek zal komen
brengen.
Zeg hem dat de feesten voor zijne ont
vangst niet morgen maar heden zullen plaats
hebben, hernam de palatiju.
Werkelijk een uur later begonueu de mor
tieren salvos af te geven vreugdekreten
weerklonken en het geheele kasteel was Echit-
tereud verlicht.
Op dit geraas kwam de khan uit zijn tent
in gezelschap van zijn broeder Nourreddinj,
de vizier Gala, van Tuhay-Bay en verschillende
dignitarissen en liet Chmielnicki roepen.
De hetman kwnm direct hoewel hij reeds
wat dronken was; hijging volgens den ritus
zitten, raakte met zijn handen voorhoofd,
mond en borst aan eu wachtte af 't geen
gevraagd werd.
Langen tijd bekeek de khan het kasteel,
schitterende als een reusachtige lantaarn en
hij schudde met het hoofd. Eindelijk zeidu hij,
terwijl hij met zijn vinger derwaarts wees
Hetman der Zaporogen. wat is dat daar?
Almachtige Tsaar daar viert de hertog
Yaréma feest.
Hij feest?
De lij keu van morgen willen vandaag
eerst rog eens feest vieren, hernam Chmiel
nicki.
Nieuwe schoten knalden, de klank der trom
petten klonk duidelijker, en het lawaai werd
goed hoorbaar in de ooren van den khan.
Er is mr.ar een God murmeldehij, maar
er schijnt een leeuwenhart in dien man te zitten.
Eu na een oogeublik stilte voegde hij erbij
Ik ben met u maar zou liever met hem
zijn. Chmielnicki beefde. Hij moest de onmis
bare vriendschap van den Tartaar duur beta
len eu was nog niet eens zeker van zijn ver-
schrikkelijkeu bondgenoot. Bij den minsten
wensch van den khan konden al die horden
zich tegen de kozakken keeren, die dan zonder
pardon verloren waren, Zeker, als 't er om
ging om te moorden en plunderen, dan was
de khan blij met hem te ziju. Maar en de
hetman wist het te goed als prins bij de
gratie Gods, schaamde hij zich wel om mee te
doen met de opstandelingen tegen hun wetti
gen vorst en aan de zijde van den elleudigeu
Chmiel te staan tegen een man als Wisnio-
wie$ki.
Groote vorst zeide de hetman. laréma is
uw vijand. Hij is het, die aan de menschen
vau uw ras de gronden langs den Dniepr
gelegeu heeft outuomen, hij heeft de tartaarsche
priu6en opgehangen als wolven, hij wou de
Krim overweldigen.
Eu gij dan, zeg mij, hebt gij mij nooit
last veroorzaakt
Ik beu uw slaaf.
De vale lippen van Tuhay—Bay sidderden.
Hij had onder de kozakkeu een doodsvijand,
een echt tartarenvreter, in wiens handeu hij
eens bijna gevallen was. Hij gromde
Burlay Burlay
Tuhay—Bey, zeide Chmielnicki, op bevel
van den wijzeu khan, hebt gij en Burlay 't
vorig jaar toch vrede gesloten, toen gij ge
wapend tegenover elkander stond.
Een nieuw artillerie—salvo maakt een einde
aan hunne samenspraak. De khan strekte de
hand uit en als wilde hij Zbaraz eu de ves-
tiugswerken ineens omvatten, vrorg hij
Zal morgen dat alles van mij ziju
Morgen zullen zij allen sterven, ant
woordde Chmielnicki, de oogen naar 't kasteel
gericht. Hij nam met geweldige eerbetuigingen
afscheid. De khan wikkelde zich in zijn pels,
want deze Juli—nacht was frisch en zeide
Het is reeds laat en laDgzaain ging hij naar
zijne teuten, zeggende:
Er is slechts een God
Chmielnicki ging met zenuwachtigen tred
naar zijn kwartier.
't minst aangetast Elke aangesloten
vereeniging behoudt toch haar eigen
werkkring, alleen als centraal middel
punt van alle katholieke actie, op welk
gebied en in welken vorm dan ook,
fungeert de K. S. A. En waar hier de
centralisatie zoo mooi belichaamd is in
een vorm, die behoorlijke decentralisatie
niet uitsluit, daar meen ik, dat het plicht
is, ook van de St. Vincentiusvereeniging
om zich niet langer van deze alles en
allen omvattende, echt katholieke orga
nisatie los te houden, maar er zich als
een der voorname onderdeelen bij aan
te sluiten.
EEN YIXCENTTA.yX.
Katholieke Sociale Actie.
Naar aanleiding van onze driestar in
het nummer van 11. Woensdag over
bovengenoemd onderwerp, ontvingen
wij van Mr. Aalberse het volgende
schrijven
Hooggeachte Redactie
Met genoegen las ik in uw geacht
blad, de driestar waarin gesproken wordt
over de moeilijkheid, om Plaatselijke
Comité's op te richten in gemeenten,
waar geen of zeer weinige vereenigingen
zijn.
Bij 't maken der Statuten van de
Kalh. Soc. Actie is die moeielijkheid
voorzien, daarom wordt in art. 3 het
navolgend bepaald.
«In plaatsen, waar geen of niet vol-
«doende vereenigingen bestaan, kan
«zich toch een Plaatselijk Comité voor
«de Katholieke Sociale Actie vormen,
«bestaande uit 5 tot 10 personen deze
«comité's moeten echter door de plaat-
«selijke Kerkelijke Overheid en door 't
«Diocesaan Bestuur (artikel 7) zijn goed-
gekeurd, vóór zij den naam van «Plaat-
«selijk Comité voor de Katholieke So-
«ciale Actie» mogen aannemen.
«Om zeer bijzondere redenen kan het
«geoorloofd zijn, dat in eene gemeente
«of parochie een speciale vereeniging
«voor de Katholieke Sociale Actie wordt
«opgericht, waarvan dan het bestuur zal
«optreden als «Plaatselijk Comité*. Ook
«de oprichting van zulk een vereeniging
«zal de goedkeuring van de plaatselijke
«Kerkelijke Overheid en van het Dio-
Ik zal u het kasteel, de stad. do vestingen,
de gevangenen geven, maar Yaréma is voor
mij, al moest ik het met mijn hoofd betalen.
De vuren werden zwak eu gingen uit, het
gebulder hield op, slechts hier en daar brach
ten de tonen van een pijper nog wat. leven in
de stilteDaarna was alles doodstil. Het on
telbare leger lag in diepe slaap in den nacht.
Maar in het kasteel was alles nog volop in
licht eu vreugde als hij een bruiloftsfeest.
Vauaf den vroegen morgen was er voor de
wallen een opschuiving der belegeraais. En
evenals de golven rollen, zich verhellen en
schuimen, tegen het strand slaan, breken
eu weer wijken, zoo ook kwamen zij naderbij,
vielen aan en trokken terug want het was nog
slechtB een schijnaanval, een opname van 't
gevechtstemin, een schijnbeweging. Onder-
«cesaan Bestuur (artikel 7) behoeven.*
In de door U bedoelde gevallen zal
dus dit artikel van toepassing zijn.
Aanbeveling verdient misschien, om die
Comité's niet op tc richten in iedere
Parochiemaar in elk Dekenaatin
zoo'n Plaatselijk Comité kan dan iedere
Parochie bijv. door twee personen ver
tegenwoordigd zijn.
Misschien willen andere bladen deze
korte herinnering aan 't bepaalde in
art. 3 der Statuten, wel overnemen.
Hoogachtend,
Uw Dw. Dr.,
A M. AALBERSE.
Algemeen Secretaris.
Gazons, gras-' en bleekvelden
in den wider
Het gebeurt vaak dat meu in den na
zomer, of vroeg in het voorjaar de gazons
voor de villa's eu buitenverblijven, eet.igs-
xiu« dor en kaal ziet staan. Dit komt,
omdat liet langere, hoog opschietend* gras nog
niet aan hit groeien is, en op die gazons
geen ondergrvs aanwezig is. Het fijne,
laaggroeiendc ondergras maakt juist, dat het
grasveld, ten nllcntijde een groen aanzien
heeft, dat het gazon altijd gevuld is. Een
en ander kan natuurlijk verkregen worden,
door op lijd het gras te scheren en bij
eenigszins hooge ligging en droog weer
geregeld te besproeien. Doch er is nog
een derde middel, om het oadrrgras te doen
groeien en d<-, gizons en grasvelden te vul
len en ze dus beter aan de eirnhen van
schoonheid te laten voldoen. Dat is een
bemesting met kaïniet. Kaiivet is, zooals
ook de meeste menschen, buiten den land
bouw staande, tegenwoordig wel weten
kainiet is eeu ruw kalizoul nit de mijnen
vau Susjfurt (gelegen in het ElbegeXied in
Duitschland) en wordt door de landbouwers
tegenwoordig al euuen gebruikt tol bemes
ting dt-r weiden. Geen wonder, dal het dus
ook geschikt is voor gazons. Op den duur
krijgt h t gras er die eigenaardige donkere
kleur van, welke, men het liefst ziet op de
grasvelden. Kaïniet is zeer goedkoop, n.eu
koopt het tegenwoordig overal tegen pl. m.
tusschen verscheen een processie od de ves
tingen. Aan 't hoofd liep, onder een baldakijn
met gouden hemel en de oogen halfgesloten,
Pater Makhowiegki. Iiij droeg het Allerhei
ligste Sacrament. Aan zijne zijden hielden hem
twee priesters de armen omhoog. Het waren
Jaskolski, kapelaan der huzaren, vrooger een
dapper en oudervindingrijk strijder en de reus
Zabhowski, Bernardijuer, die ook meegevoch
ten had en die alleen door Longinus in een
tweegevecht had kunnen overwonnen worden.
Vier edellieden, waaronder Zagloba, droegen
het baldakijn. Er voor liepen jonge meisjes,
die bloemen strooiden, misdienaars wierookten
en brandden myrrhe. Achter liepen de ouden
eu chefs. Eu de stralen van 't Allerheiligste
drongen in ieders hart door en bliezen er door
eene heilige kracht, den militairen moed in.
Pater Makhowiegki begon het gebed op te
zeggen Voor het li. Sacrament. JaBkolskI en
Zabkolwski antwoordden met machtige stem
«Buigen wij ons ter aardeeu het
geheels leger zong «Dat niks bezwijke v«or
het Nieuws Testament Het gebulder der
kanonnen begeleidde dit gezang. Soms ging
een kogel over het baldakijn of wel Bloeg in
den grond, zoodat Zagloba zich aan het bal
dakiju moest vasthouden Vooral toen de cere
moniën van hem eischten, dat hij stil bleef
zitten toen vooral was hij bang. Toen wendde
de Pater zich naar het veld en was veront
waardigd over de onhandigheid der artillerie
en deze kruitverspilliug.
De processie was aan het eiudo der vesting
gekomen. Kozakken eu Tartaren hadden hunne
posities weer ingenomen en geen enkele scher
mutseling had meer in de nabijheid der wal
len plaats.
liet wu8 duidelijk dat ühmielnicki de aan
komst vnu zijn convooi aiwuchtte, oin den
eersten aanval zoo heftig mogelijk te doen ziju
cu hij geloofde zoo vast. aan het succes vau
dezen aanval, dat zijiie kanonnen nauwelijks
beschermd werden eu dat hij de genie geen
enkele opdracht gegeven had om de stad te
bedreigen.
Het convooi kwnm den volgenden dag aan
en werd kar tegen kar opge3teld, in een hou
dertal rijen over ten afstand van drie mijlen
vanaf Werninkow tot Denbina. Terzelfder tijd
waren nieuwe versterkingen aangekomen deze
voortreffelijke iuiautrie der Zaporogen die bijna
evenveel waard was als do I'urksche janitsnreu,
was veel heter geschikt voor den slag en
deu nauval dan de Kozakken en Tartaren.
Do gedenkwaardige dag van 13 Juli ging
voorbij met koortsachtige toebereidselen bij
belegeraars eu belegerd» n er was geen twijfel
meer of er zon aangevallen worden, waut de
trompetten, trommen en pijpers sloegen telkens
alarm in het kozakkeu- en tartarenkamp. De
avond was ingevallen en nog was het rustig
over de beide vijvers eb de Guicerza lag eeu
lichte mist de eerste sterreu fonkelden. Op
dit oogeublik begonnen zestig kanonnen der
Kozakkeu te brommen eu de aanval begon.
Het was voor do belegerden of de aardo op
hare grondvesten schudde. De oudsto soldaten
herinnerden zich niet ooit zoo iets gehoord te
hebben.
God! Wat gebeurt er? vroeg Zagloba, die
te midden der huzaren steeds aan de zijde
vau Krétuski bleef, dat zijn geen menschen,
geloof ik, die zich op ons werpen.
't Is zooals go zegt De vijand laat troe-
Een stieren voorafgaan; hij denkt dat we onze
racht op deze diereu zullen verzwakken.
(Wordt vervolgd.)