Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
■waarin opgenomen DE NOORDBHABANTSCHE POST.
Nummer 24
Donderdag 22 Maart 1906.
29® Jaargang.
Eerste Blad.
HTOON T I E L E N,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
gratis.
BEKENDMAKING.
Zij die Ach tegen het
volgend kwartaal op dif
blad abonneeren, ontvan
gen de nog deze maand
verschijnende nummers
FEUILLETON.
Afschaffing der tienden.
U 1 T G E V E R
w
4)
■■■-* '■-EEir.f-:"3."
tr^im£SXgXS^S£3aS^r^aaame. -
i' I IIHIMMB—aMBBB
>^<2231
Wiialwijksclsf rn l.anssfraalsrhr Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavon d.
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco tc zenden aan den
Uitgever.
A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
Advkrtentikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contractei)
gesloten. Reclames 15 cent per regel
StierenkeiiriiigiMi
Dc Burgemeester der gemeente Waalwijk maakt
bekrnd
le. dat de provinciale commissie voor de on
dersteuning van Rijkswege vin de veefokkerij
in Noord-Brabant, krachtens haar besluit van 7
Februari 1906 in den loop der maand April e.k.
voor de geheele provincie, totdat einde verdeeld
in twaalf districten, keuringen zal doen plaais
hebben:
n. THI1 EENJARIGE STIERF,N, waaronder zijn
te verstaan stieren, die de melktanden nog be
zitten en voldoende ontwikkeld zijn.
b. van stieren met breede tanden en
c. van stieren, behoorende aan veefokvereeni-
gingen.
'2e. dat de keuringen zullen plaatshebben: o a.
18 April te WAALWIJK, voor het Vile Dis
trict Waalwijk, bestaande uit de gemeenten
Almkerk c.a., Andel ca., Baardwijk, Besoijen,
Bokhoven, Capelle, Drongelen ca, Drunen,
Dussen c.a.. Engelen, Giesscn, Hedikhuizen c.a.,
Heesbeen c.a., Herpt c.a., Heusden, Meeuwen c.a,
Nieuwkuik c.a Oudheusdet» c.a., Rijsw.jk, Sprang,
Veen, Vlijmen, Vrijhoeven—Cappel, W c.alwijk.
Waspik, de Werken c.a., Werkendam, Woudri-
chem en Wijk c.a.
3e. dat de keuriDgen zullen aanvangen telkens
des voormiddags te elf uren.
4e. dat de aangifte van de dieren, waarmede
men aan de keuringen wenscht te doen deelne
men, moet plaats hebben op het uitvoerings
terrein, één uur voor den aanvang der keuring.
5e. dat volgens de voorschrif en van art. 5 van
het voor de Commissie vastgesteld re lementvan
21 Maart 1899, opgenomen in het provinciaal
bijblad van 1899 No. 68, alleen zulke stieren
tot de keuring worden toegelaten, die volgens
het provinciaal reglement van 17 November
1898 (prov. blad van 1899 No. 2) gewijzigd bij
besluit van 1 December 1899 (provinciaal blad
van 1900 No. 1.) zijn goedgekeurd en wier
eigenaars voorzien zijn van een certificaat, afge
geven door het bestuur der gemeente, waar de
stiet gehouden wordt, waai uit blijkt, dnt het
dier, waarmede aan de keuring wordt deelgeno
men gedurende eene maand in het district aan
wezig is gpweest, op een gezonden stal staot en
voor het gebruik als fokstier bestemd is.
Voorts zal aan de Commissie moeien worder
overlegd, eene verklaring van den Burgemeester
hunner gemeente, bevattende de dagteekening
waarop en het nummer waaronder de stieren in
het stierenregister ter secretarie zijn ingeschre
ven.
6e. dat voor elk der twaalf districten zijn
uitgeloofd de volgende onderhoudsbijdragen
a. Voor éénjarige stieren o.a.
in het diets iet WAALWIJK eene bijdrage van
f 120.en eene van f 100.—
b. Voor tweejarige of oudere stieren o.a.
in het district WAALWIJK eene bijdrage van
f 120.—, eene van 1 100.— en eene van f 90.—
Bijaldien aan eene veefokvereeniging eene
onderhoudsbijdrage wordt toegekend, kun aan
die vereeniging nog bovendien een extra bijdrage
v»n hoogstens f 50 worden toegewezen. Aan
viagen voor mededinging met stieren van deze
vereenigingen worden zoo 6poedig mogelijk
uiterlijk voor 1 Apiil e.k., ingewacht bij den
Secretaris-Penningmeesler (C. J. J. Daniéls ie
's— Hertogenboscli) onder overlegging van de
statuten en de naamlijst der leden, met opgave
van het aautal vrouwelijke fokdieren, dat ïedei
lid bezit.
Waalwijk, 1 Maart 1906.
De Burgemeester voornoemd,
K. de van der Schueren.
JACHT en VISSCHERIJ
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Waalwijk maken bekend dat vanaf heden ter
Secretarie kosteloos verkrijgbaar zijn blanc -
verzoekschriften om j»chten vischakten en
kostelooze vergunningen tot uitoefening der
visscherij met één vigchtuig.
Het is zeer gewensclr deze verzoekschriften
ZOO SPOEDIG MOGELIJK en UITERLIJK vóór
1 April bij ons in tc zenden.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk.
K. de \an der Schueren.
de Secretaris;
F. W. van Liempt.
INRICHTINGEN welken gevaar schade of
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis, dat
bij hun beiluit van 17 Maart 1906 aan G. C
vaD der Heijden aldaar en zijne rechtverkrijgen
den vergunning is verleend tot hst oprichten
van eene inrichting tot het vervaardigen van
koolzuurhoudende wateien.
Waalwijk, 16 Maart 1906.
Burgemeester en Wethoudere voornoemd,
K. de van dc Schueren,
De Secretaris.
F, W. van Liempt.
U
I.
Van de hand van den secretaris, den
heer Th L. D. de Surmont de Bas
Smeele, is thans bij de firma Antoon
Tielen alhier het 4e jaarverslag van de
bevindingen en handelingen der gezond
heidscommissie te Waalwijk, verschenen.
Uit dit hoogst interessante verslag
hopen wij in dit en de volgende num
mers een en ander onder de aandacht
van 't publiek te brengen.
Na personalia, huishoudelijke zaken,
als vergaderingen enz., komen we aan
de algemeene beschouwingen, waarmede
we ditmaal willen volstaan, en 't welk
wij zeer in ieders aandacht aanbevelen.
Wij lezen daar
Wanneer wij hier ons oordeel moeten
zeggen over den algemeenen gezond
heidstoestand in ons ressort gedurende
het afgeloopen jaar, kan dit uit den
aard der zaak slechts in zeer vage
termen geschieden Immers de eenige
officieele gegevens, die ons in dezen ten
dienste staan zijn de geregelde opgaven
van de voorkomende besmettelijke ziek
ten, en de ons door H. H. Secretarissen
der Gemeenten welwillend verstrekte op
gaven omtrent de sterfte, enz. (waar
voor wij bij dezen gaarne onzen besten
dank betuigen.)
Afgaande dan op deze gegevens en
op hetgeen verder tot onze kennis kwam,
meenen wij te mogen constateeren, dat
de algemeene gezondheidstoestand in
ons ressort over het afgeloopen jaar niet
ongunstig was- Eene restrictie moeten
wij maken en wel ten opzichte van de
sterfte der kinderen beneden het jaar.
Evenals in ons vorig verslag moeten
wij ook thans weer vermelden, dat de
kindersterfte in de meeste gemeenten
zeer hoog moet worden genoemd. Ge
middeld bedraagt dit cijfer voor geheel
Nederland bijna 16°/0. Ofschoon dit
cijfer, vergeleken bij verschillende andere
landen en steden reeds alles behalve
gunstig mag worden genoemd (in Noor-
Naar het Duitsch
door
J. M. S.
Hij was een net, joviaal oud heer, dronk
de gezondheid der beide vrienden, drong er
op aan hun bier uit te drinken met de
bemerking, dat de waard toch ook wat ver
dienen wilde.
„Over die verdiensten ben ik nieuws
gierig'", bromde Harten stil voor zich heen
en hij onderdrukte een diepen zucht door
een Hinken teug uit zijn glas.
Vineta bemerkte met de grootste verba
zing die opvallende stilte van den zoo straks
nog zoo drukken Dokter Niel. Zij kon zich
die absoluut niet verklaren. Thans viel het
haar in, dat die verandering al ingetreden
was kort voor het binnentreden van den tuin.
Zij verzon van alles, om de oorzaak te
ondervangen, doch te vergeefs. Zij wist waar
schijnlijk ook niet, dat er iets in de wereld
was, dat men met den onaangenamen naam
van n den dalles" bestempelde. Eindelijk
echter, als had zij een inval, wendde zij
zich tot Niel en vroeg hem:
„Hebt u tandpijn, mijnheer de dokter?"
Niel haastte zich, dit te ontkennen.
„Waarom is u dan op eens zoo stil?"
Met schrik bemerkte Niel, dat opgemerkt
werd, dat hem iets drukte, om nu de aan
dacht daarvan af te leiden en tegelijkertijd
als goed veldheer zijn terugtocht te dekken,
antwoordde hij, dat hem iets gewichtigs was
ingevallen, wat hij nog heden met zijn
vriend wilde bespreken. En om nu verdere
naieve vragen van Vineta af te snijden,
bracht hij gesprek op het weer en omzeilde
zoodoende de klip, waarop het schipbreuk-
lijden voor de beide vrienden voor later
voorbehouden was.
Terwijl hij zich dus zoo van Vineta moest
laien plagen, had zich oom Nath wat nader
met Harten ingelaten.
Door eer. uitlating in het gesprek ont
dekte hij, dat deze ingenieur was en zich
in Berlijn ophield, oui eene betrekking te
zoeken. Bij deze ontdekking nam oom Nath
den jongen man wat nauwkeuriger op. Die
opname moest hem zeker bevredigd hebben
want hij stelde zich daarna voor als eige
naar van eene machinefabriek eu vro, g
Harteu, hem dezer dagen eens te omen
bezoeken, daar hoogstwaarschijnlijk voor
Harten wel eene betrekking in de fabriek
was te vinden.
Deze was natuurlijk hierover zeer ver
heugd, beloofde zeker te zullen komen en
wierp hierbij een schuehteren blik op me
juffrouw Elise. Doch deze was geheel en al
in Niels vertelling verdiept en zag dezen
zoo vast aan als wilde zij zijn trekken vast
in haar geheugen prenten.
De koffie was gedronken Ooui Nath
spoorde tot vertrekken aau het „groote
oogeublik" was gekomen.
„Kelner-betalen 1" nep Oom Nath.
Niel trad zijn vriend krachtig op den
voet. Deze, in de vreugde over het door den
heer Nath geopende vooruitzicht, dacht in
't geheel niet meer, dat er naar betaling
vragende kelners waren en uitte du« op het
trappen van zijn vriend een vrij luid „au 1"
„Pardon, heb ik je gestooten, mijn waarde
vriend", zei Niel met galgenliefheid".
„De heeren vergezellen ons toch vroeg
oom Nath thans plotseling.
„Vier glazen bier maakt zestig cent
wegen en Zweden 9%, Schotland 10°'o>
Ierland 12°/o, Parijs 10°/0, Rome 12%)
wordt het in dc meeste van ons ressort
verre overtroffen. Zoo vinden wij in het
afgeloopen jaar voor Raamsdonk 24.66
(een cijfer, dat intusschen nog gunstig
afsteekt bij de twee vorige jaren, toen
het respectievelijk 34,16 en 32 was)
Capelle 22,36, Dongen 22,43, Loon-op-
Zand 20,13, Waalwijk 19,44 pCt. enz.
Verschillende factoren beheerschen
voorzeker de sterfte der zuigelingen, een
voorname is de welstand. Maar ook de
invloed van de woning en woonplaats
(in de stad of op het land), van de
grootte van het huisgezin en van den
tijd, dien de moeder aan haar zuigeling
besteden kan, komt zeker in aanmerking.
Voor verreweg het grootste deel ech
ter dragen voedingsstool nissen de schuld
van de sterfte der kinderen, en deze
worden op hare beurt veroorzaakt door
het gebrek aan het natuurlijk voedsel
voor den zuigeling, de moedermelk.
Het is een bekend feit, dat daar, waar
nog de goede gewoonte bestaat, dat de
moeders zeiven hare kinderen voeden,
de kindersterfte het geringst is. Ook
in ons ressort meenen wij de groote
kindersterfte te moeten toeschrijven aan
het meer en meer in onbruik geraken
dezer gewoonte
Om zooveel mogelijk de moeders op
het groote belang dezer zaak te wijzen
en hen aan te sporen den plicht te vol
brengen, dien de natuur van hen eischt,
heeft de Gezondheidscommissie een bro
chure samengesteld, waarin raadgevin
gen en wenken omtrent de voeding van
zuigelingen worden gegeven, maar in
de eerste plaats op het groote voordeel
van de moedermelk wordt gewezen.
Zooveel mogelijk zal deze brochure gra
tis onder de moeders worden verspreid.
Een andere voorname oorzaak van de
morbiditeit en mortaliteit in ons ressort
is de tuberculose, zooals wij ook reeds
in ous vorig verslag opmerkten Binnen
kort zal op verzoek van den Heer
Hoofdinspecteur een uitgebreide enquête
worden ingesteld naar het aantal der
veroorloofde zich de kelner op te merken.
De beide vrienden waren eveneens opge
staan.
Harten stond daar in doodelijke verlegen-
beid en hij wendde zich tot den kelner,
in plaats van oom Nath en zei heel devoot
tot hem. Als u 't ons veroorlooft, willen
wij gaarne de eer hebben I"
De kelner zag hem verbaasd aan.
„Hij wilde zich die zestig cent tot een
eer aanrekenen Dat veratoud hij niet
en merkte derhalve met een vrij dom, maar
toch lachend gezicht op „Ik meen vier
glazen bier maakt zestig cent
Harten, wiens verlegenheid door zijn
„faux pas* nog grooter werd, zette een
niet minder dom gezicht als de kelner en
stamelde: Verontschuldig mij, ik meende
en zich vol wanhoop tot oom Nath
wendende, om dien te helpen in het aan
trekken van zijn zomer-d^mi, zei hij vast
besloten Dan krijgt u van mij dus dertig
ceut."
„Ik P" sprak oom Nath en zag hem
verwonderd aan, „waarvoor dan
Niel had nog een paar woorden met Vi
neta gewisseld, daarbij was hem echter niets
ontgaan en niet minder verlegen dan Harten,
beet hij den kelner toe
„Wij blijven nog 1 Brengt nog twee gla
zen bier 1
„Die kerel brengt er ons telkens nog
dieper in," dacht Harten, terwijl de kelner
verdween. Doch met de laatste woorden
van Niel was het ergste gepasseerd. Deze
verklaarde verder, dat hij nog beslist iets
met zijn vriend Harten moest bespreken.
Oom Nath met de beide dames namen af
scheid, Vineta met geen al te vriendelijken
blik op den tandarts, daar deze z'ch nog
niet zooveel voor haar interesseerde, dat hij
baar thuis bracht. Hij had dan toch kun-
tuberculose-gevallen, naar de oorzaken
en de factoren die in ons ressort op de
verspreiding der tuberculose den mees
ten invloed hebben.
Moge deze enqèute er toe bijdragen
ook de middelen te vinden, om deze
gevreesde volksziekte zooveel mogelijk
in haren voortgang te stuiten.
Ten slotte mogen wij met genoegen
constateeren, dat onze verhouding tot
de gemeentebesturen steeds een zeer
goede was, en brengen wij gaarne onzen
dank aan allen, autoriteiten en particu-
ieren, die ons door inlichtingen of op
andere wijze van dienst zijn geweest,
terwijl wij ons ook voor het vervolg, ten
zeerste in diezelfde welwillendheid aan
bevelen.
Een zeer belangrijk wetsontwerp is
zooals wij reeds mededeelden, bij de
Tweede Kamer ingekomen en wel strek
kende tot afschaffing der tienden, dat is
van de zakelijke verplichtingen des grond
eigenaars om een evenredige hoeveelheid
van vruchten aan een derde af te staan.
De nadeelen van dezen last, welke op
den bodem rust, zijn reeds lang erkend,
zoodat verschillende maatregelen zijn
beraamd om de tienden te doen ver
dwijnen.
Volgens het Burgerlijk Wetboek zijn
alle tienden, die na invoering van dat
Wetboek (1838) zijn gevestigd of voor
behouden, afkoopbaar, ook al is het
tegendeel bedongen. De toen reeds be
staande bleven dus gehandhaafd, maar
op hun afschaffing is, na 1848, herhaal
delijk aangedrongen. Als overgangsmaat
regelen zijn daarna eenige wetten uitge
vaardigd, welke alle tienden afkoopbaar
stelden een van 1849 voor de staats
domeinen, een van 22 December 1865
voor het kroondomein en een van 12
April 1872 voor alle vóór 1838 bestaande
rechten van dien aard. Men hoopte dat
aldus allengs de tienden geheel zouden
verdwijnen. In de eerste 10 jaren werd
voor meer dan 7 1/2 millioen afgekocht
maar in de volgende 21 jaren te zamen
nen weten, waar zij woonde en eenige
oogenblikken later zaten de beide vrienden
alleen. Stilzwijgend keken ze elkander aan.
De kelner bracht het bier Hij zettt het
op tafel neer en bukte zich dan snel
voorover.
„Daar heeft mijnheer Nath zijn zakdoek
verloren," zei hij, dat onontbeerlijk lapje
goed van den grond oprapende.
„Kent u dien heer," vroeg hem Harten.
„O, zeker, hij komt vast alle middagen
hier."
„Ook dat nog 1" bromde Niel en wenkte
den kelner heen te gaan, waarna hij zich
tot Harten wendde
„Hebt gij dan werkelijk geen geld
„Neen, geen cent 1 Ik dacht dat gij nog
wat liadt I"
„Geen halfje
„Ja wat dan gedaan
„Nu kan ik hier mijn horloge nog niet
eens tot pand geven we liepen dan groot
gevaar dat mijnheer Nath het vernam en
door hem Vineta. Het is verschrikkelijk,"
steunde dokter Niel. Harten zuchtte diep.
Wat moeten wij doen Hebt ge dan waar
lijk geen geld meer
„Niet éénen penning 1"
„Een verduivelde situatie 1" bromde Har
ten, en dat door jouw schuld, door jouw
lichtzinnigheid 1"
„Gij hebt nog wel recht over mijn
lichtzinnigheid te klagen gij. die aan
deze lichtzinnigheid een betrekking te
danken hebt."
„Dat is alles nu goed eu wel, als wij
hier maar eerst vandaan waren. In een
restaurant te zitten en niet weg te kunnen.
Een ellendige pech 1"
Onze beide vrienden beraadslaagden met
de ernstigste gezichten der wereld, hoe zij
uit die verlegenheid zouden komen. Einde
lijk dacht Niel aan zijn sigirenhandelaar.
Zij kwamen nu overeen, dat Niel een
huurrijtuig zou nemen, naar den bewusten
sigarenhandelaar zou rijden en dezen onder
overlegging van zijn horloge om een klein
voorschot van tien mark zou vragen. Har
ten zou intusschen hier achterblijven.
„Ik laat u mijn vriend als botgge
moogt hem, als ik soms niet terugkom,
gerust voor alles afzetten", zei Niel schert
send tegen den kelner en bij reed weg.
Harten bleef als onderpand in 't café terug.
II.
De beide vrienden waren op de ons -
digste manier iu deze geldverlegenheid
raakt. Dokter Niel genoot de ondersteuning
van een ouden oom. In het vertrouwen,
dat dit zoo zou blijven, had hij kamera
gehuurd en zich als tandarts gevestigd.
Zijne practijk bestond tot h nog ner
gens anders in dan in hit wachten op
patiënten. De tanden zijner medemenschen
waren zoodoende een bijtend schotschrift op
het porceleinen schild voor zijne deur, op
welk schild met sierlijke letters stond
„Hier worden tanden geplombeerd, ingezet,
enz." Maar dat alles geschiedde eigen
lijk „hiei* niet, tenminste op een paar
hooggewaardeerde uitzonderingen na.
Nu ging dat alles goed, zoolang „oompje
lief" geld zond dit bleef echter op een ge
geven oogenblik weg, en inplaata daarvan
was zijn vrieud Harten gekomen, die,
zonder betrekking zijnde en ook geen pri
vaat verenogeo bezittende, bij zijn vriend zyn
intrek genomen had.
(Wordt vervolgd.)
